DDinhHungHoangCamOMai

Đặng Đình Hưng

 

Ô Mai

Roman poem

 

Ô mai là tác phẩm cuối cùng của tác giả quá cố Đặng Đình Hưng, được viết ít lâu sau Bến lạ (đã xuất bản năm 1991, NXB Văn Nghệ TP. Hồ Chí Minh). Ô mai mang một hình thức đặc biệt, có lẽ chỉ có riêng ở tác giả và cũng chỉ xuất hiện một lần: trên nền một độc thoại nửa thơ nửa văn xuôi, hiện lên câu chuyện tình hư hư thực thực với những đoạn hát đôi của nhạc kịch, xen kẽ là những tùy bút đầy không khí và những đối đáp lý thú về công việc sáng tạo mà ông gọi là “thể ngiệm”. Gọi đây là một tác phẩm thơ thì nó là thứ thơ không chút bận tâm đến những qui ước có sẵn về thơ. Và quả thật nó là thơ đến tận cùng, ở một ngôn ngữ đầy nhạc tính bên trong, nén chặt và âm vang, gợi cảm và gợi tưởng, ở chất trữ tình trí tuệ, bông đùa rớm máu. Nó là thơ ở công phu “làm tiếng việt”, thứ tiếng Việt - Đặng Đình Hưng, quanh co và nhảy vọt, chắc nịch và lan man.

Ô mai là hình ảnh nội tâm của một “người thể ngiệm” sống chỉ để cảm nhận thế giới xung quanh và cảm nhận bản thân mình qua tất cả các giác quan. “Anh gọi đó là “nhập” – Thấy”. Sau những “cơn thể ngiệm” chỉ để xếp “vào va ly”, sau mọi “giao lưu” đã mòn, con người “cô đơn toàn phần” (“cô đơn là cứ phải toàn phần mới sinh năng lượng”) khao khát đến vô vọng một “người không quen”. “Người không quen” bất ngờ hiện ra, lại là cô bé “Ô mai” tủi nhục và trong sáng, đầy thương mến, của đời thường. Cô bé đem đến cho “người thể ngiệm cô đơn” một lần duy nhất những dòng thơ dịu dàng xanh tươi và bâng khuâng lạ. Để rồi lại biến đi như mộng - “Ô mai-em” là thực hay là mộng? - đẩy ông vào cơn thể ngiệm cuối cùng, bế tắc. Tuy nhiên, chỉ một lần đến với ông, “Ô mai-em” trở thành sự cứu rỗi, thành màu xanh lay động chốn “siêu hầm” nơi ông tự cô lập.

Nếu Bến lạ là cơn mê sảng của một tâm hồn đầy khát vọng bị dồn nén, thì có thể coi Ô mai như một sự giải thoát. Sự giải thoát mà tác giả đã gặp được ở cuối cuộc đời bi kịch của ông.

(Lời giới thiệu của Hoàng Hưng)

*

Sống khuôn nhịp. Tới mức người cùng cái ngôi nhà năm tầng này như thuộc. Thuộc jờ đi, về, sức nặng, sức nhẹ, dài ngắn bàn chân cầu thang.

Những câu hỏi thường lệ: đi đấy à - jờ này chưa đi à - vừa có người tìm ông.

Ai nhỉ? Hỏi thôi, chứ người đó thì biết. Chỉ người đó, [1] không ai, không ai tìm cả.

Vắng. Anh thường ngồi jờ dài, chẳng nghĩ. Chỉ cảm. Cảm bằng da. Da của mắt - bàn tay - chủ yếu là lưng. Tới mức toàn thân gắn hẳn vào không khí, đồ vật, tường, buồng. Rầm rì một cái chợ không lời dưới chân, anh rầm rì vỗ theo. Toàn thân, một con sông trôi, xô đẩy những cảm jác, những sực chợt. Một cơn mưa hình záng. Những hạt hột vỗ vỗ. Anh gọi đó là “nhập”- Thấy.

Những lúc này, hễ có jì phiền, ví dụ cần làm một điều jì thực tế ra tiền chẳng hạn, anh xua phăng đi. Khinh. Tư thế đó chốc chốc ngắt ra bằng hé cửa trò chuyện một cách cực kỳ mát dịu với một cháu nhỏ láng jiềng gõ guốc xíu ngoài hành lang tới trao đổi câu cú gồ ghề văn fạm.

Sau những cuộc cảm jác này, lệ - một ngày hai lần, anh ra quán. Uống, và nhìn. Nhìn người. Anh ngồi dài, tắm vào cái số đông di động ở quán. Cùng ngần ấy cảm jác - lạc thú. Cái ầm ầm ở quán, anh ầm ầm vỗ theo.

Sống như vậy nhiều năm, anh thấy thoải mái. Thoải mái tới sảng khoái. Bởi thế, hễ có ai tốt bụng gợi ý là nên tìm một cái trại sống cho tĩnh, anh lịch thiệp không đáp. Như vậy, tự tại. Trên cái nền tự tại này, thỉnh thoảng (hình như cứ năm năm một lần) lại nổi lên, có thể nói chồm lên một cơn xáo động. Xáo động mà anh gọi là “xáo động thể ngiệm”. Cụ thể, đã có những thể ngiệm đi tới tạm sơ kết, gần như tổng kết hẳn. Thể ngiệm về danh lợi quyền - tình-ước mơ - kiến thức jì đó…- những cái gọi là đề bắt buộc của đời (các tập chép, đóng, xếp từng chồng, fân loại đánh số). Khi nghe bàn, anh điềm đạm nghĩ qua việc khác.

Triệu chứng những cơn thể ngiệm này là nếp sống thay đổi. Thay đổi đột ngột. Vẹo khuôn nhịp. Ồn ào - thình lình lặng thinh. Ứ tràn trề - lại za ziết tự kiềm chế. Cố nhiên, sinh hoạt làn da ján đoạn. Có khi đình hẳn. Ít ngày này, những triệu chứng lại xuất hiện. Chiều hướng như thể lại một cơn thể ngiệm. Thể ngiệm jì, chưa biết. Nhưng đích là có: trầm ngâm - cửa sổ đóng ban ngày.

Điều lạ so với tuổi, cơn này có vẻ nặng hơn các cơn trước.

Cứ tấy lên - bồn chồn - người xọp da tái. Cài fòng nhỏ, rít thuốc liên tục, lúc lúc ngước lên já sách.

Triệu chứng còn cho thấy cơn này ngấu hơn các cơn trước - vẻ công phu. Dáng - âm - hình- màu… coi như xong qua các cơn trước. Dù sao, quyến luyến, anh cũng để đúng năm ngày ôn luyện lại - động tác sửa soạn cho việc nhập cơn này: sổ tay anh, mấy điều lộn đi lộn lại: vị - nếm - gu - khó.

Cho nên phương châm của anh là thính - kỹ. Anh ra chợ.

 

1. Chợ

Lần này không ngồi ở jữa chợ, ồn. Anh lui vào một quán không nhìn thấy, mà từ quán nhìn thấy các dòng đi - xe - người - những cái rổ rá - mớ rau - như thể một fông động. Thú, cực thú! có lúc mải ngắm và nếm (nếm là đích) anh quên khuấy một cái chén trên tay.

Nếm cả một cái chợ không fải là chuyện dễ. Fải có một động cơ cực mạnh: Thèm. Có thèm mới ăn được. Kiểu nhà thơ, người ta ăn tái.

ăn tái bình minh

ăn tái buổi chiều

ăn (ràu rạu) cả mặt trời [2]

kiểu người thịt, người ta ăn mâng

đi anh

mâng

thứ bảy… jờ dâng

mâng lại mùa mâng

mâng/cần

Con sông quên

Con sông lên

quên hết đợi chờ

Anh cảm thấy bất lực. Không phải thiếu thèm. Ngược lại, thèm cứ chồm. Mênh mông! Không điều khiển được. Chợt - thu gọn lại - một thèm bé - bé da diết: một mùi hương tóc. Tóc cả thảy bảy loại: ngắn - dài vai - tóc óng chanh bồ kết - tóc mồ hôi nức nở (vuốt cho em) - tóc đêm nhòe dưới vòm đèn.

Hương trời tóc - thở tóc - jật mình! hương người.

Nhưng, tìm tóc fải con sông quên. Anh đi quên. Thế là vào cơn thể ngiệm.

Có người bảo đây là cơn thể ngiệm số 7. Thực ra, anh không đặt tên đánh số. Cứ chồng đống lên nhau các cơn khác nhau. Cơn trước chưa xong, tiếp ngay cơn sau, kể cả các cơn cũ cũng tấy lên cùng dự. Bởi thế, ai hỏi, anh chỉ nói: Thế, thế. Không đánh số được cái thèm.

Kể từ buổi một dúm nguyên âm ă ấ ra đi, chưa bao jờ anh thấy fức tạp hơn cái cơn thể ngiệm này - cơn thèm. Thèm tổng hợp, đóng cục, đem ra cắt bằng các fích tự vị, không được. Lại còn là một lao động nhọc mệt cần sự phối hợp của toàn bộ ngũ quan, kể cả cơ bắp. Mà thú vị, thèm đi, thèm lại. Một cực thèm có thể tới ba lần. Có khi hàng ngày. [3] Điểm cao của thèm có khi chụm lại tất cả các thứ thèm: ăn - nghe - nhìn - ngắm, chẳng hạn ăn một quả chuông buông jờ…

Công việc phức tạp. Anh lại fải ra chợ.

Không như trước ngồi ngắm suông ở một quán, mà sà xuống cụ thể như mọi người: ăn - gắp - xin tí tương dấm… Ăn trực tiếp. Xách lên tay một con cá chép, mở cái mang ra xem có hồng tươi. Lên tay một tảng thịt. Nghe trọng lượng. Đi duyệt một lượt các mẹt gan - tim - bù dục - chân jò - thủ - lòng tràng. Tung nhẹ tay một quả xoài năm ký nâng niu. Lặng lẽ ngắm không lời một quả quýt đỏ chôn báo động… Nhưng đẹp vẫn là gạo. Gạo có khuôn mặt hiền. Đố thấy một mảy may ác ý. Chả cứ gạo mình thon (cái gọi lờ hăm mấy) mà mình bầu, tròn nom cũng thích. Đặm.

Xát máy tuy trắng - bốp, song hẳn mất một cái jì. Tiếc! Cho nên đáng tin hơn cả vẫn là gạo jã bằng chân người. Anh đi duyệt một lượt - có khi hai lượt - các loại: tẻ - nếp - trắng - đỏ (may ra còn đỏ lốc). Nói riêng về nếp, với cái mùi chớm sương, chỉ nom hình một hạt nếp cái là đã thấy sữa và hương trời. Nhìn anh loay hoay, quay đi quay lại cái khoanh chợ thúng - mẹt - bao tải - tay nải gạo, người tinh ý thấy không fải chỉ là để nắm cái hương - vị - dáng - hình jì đó - như thường lệ ở anh - mà rõ vẻ một suy tính. Cái suy tính từ nhiều ngày này theo dõi không buông anh. Biết thế - biết thế! nói sau.

Trở về quả quýt đỏ chôn - nhất là chớm - người ta thấy bao jờ cũng làm anh gai gai, khó nói. Nhất là thêm một tiếng buông: ai mua rươi ra mua… Cái tiếng nữ cao lê thê dài dọc fố mùa tro thổi thốc trời đông. Ngoại ô và phố bé. Bất thần anh đang ngồi trong một tiếng thở vang.

Cho nên có người còn cho cơn thể ngiệm này là cơn thể ngiệm tiếng vang. [4] Mà thật! Thế thì không hết mất. Cái jì cũng làm cớ.

Từ một quả bầu - dài mặt - đến con kiến - tha fương. Từ một bóng gà xa đi vào bụi thẳm tới những vệt bước chân đi quên bên một sườn đồi. Từ một cựa mình gối bé đến bóng đôi đi trên bãi biển xa vời…

Anh bèn tự kiềm chế, không mở rộng xúc động nữa. Trở về khuôn nhịp! Khuôn nhịp không lâu, cơn thèm lại chồm lên - dữ dội hơn. [5] Bèn fải thôi khuôn nhịp. Fải đi vào jao lưu.

Nhưng jao lưu với ai. Thoạt, tìm mãi không ra. Soi gương cũng không thấy. Anh lại “đi xa ra fố nửa jờ”. [6] Về - Thấy! Vội lấy jấy bút ra jao lưu hẳn với người không quen. Không quen có một mùi hương vị. Hương vị từ lâu không thấy ở quen. Thèm cái mùi không quen này! Tưởng chừng như khát. Thư “Tôi thèm quá! Thèm cái không quen. Tới với tôi đi người không quen ạ người ơi! Thiết tha- khẩn khoản - van nài - S.O.S”.

Thư gửi đi lúc nào - Chắc gửi ngay. Chỉ biết (nói trước một chút) số mệnh thư có hồi âm. Hồi âm ngày thứ bảy. Lúc nhận hồi âm, anh đang bận tiến hành gấp - ác liệt - đợt ba của cơn thể ngiệm jao lưu này. Cơn có já trị ngoặt đời anh.

 

2. Một cái ngoặc.

Cái ngoặc được đính vào - có thể tháo ra khỏi truyện - một tư liệu đời anh.

TG

Ác liệt sao? mệt, kiệt sức, tuyệt vọng hay jì vậy? mà một hôm tinh mơ đã thấy anh đóng cửa lại, jở và mang bày toàn bộ ja sản jấy má của đời mình ra sàn nhà. Một đống. Lẫn lộn với chiếu, mền chăn, cùng các hợp bụi (khoảng ba tầng). Jở ra làm jì thế? dọn nhà à? Chỉ biết thấy anh hí hoáy, fân khoanh khu. Đây khu já sách - dăm ba cuốn cứ lẽo đẽo đi theo nhau qua các cuộc dọn nhà - không nỡ rứt nhau ra. Sách và người thường nhìn lại nhau bằng cái bìa. Khoảng cách nhìn lại cứ thưa dần. Hình như có tới ngoài ba năm nay. Đây khoanh các mảnh, tờ các loại gập lẫn vào mấy chiếc fong bì tem đã bóc - vài cái cacpôtan mừng năm mới đã xưa hoen.

Cùng khoanh, khoảng vài chục mẩu kê ra những đồ nhỏ:

khăn mặt - đánh răng

cạo râu - quần áo lót - máy lửa

bút - kính

chìa khóa nhà…

Có lẽ của các cuộc lên đường nhỏ

Một tập những mảnh (mực - chì bi - chì thường) viết vội.

Nội dung na ná như nhau:

- Đến không gặp, chín giờ sáng - ký…

- ba lần đến không gặp - ký …

- ra ngay xiếc! ký tắt

- bà cụ x chết 4 giờ sáng - về ngay v.v…

Những mảnh treo cửa vào một cái đinh

lòng thòng một mẩu bút chì buộc dây thép - Ba sấp - riêng một thời jan gần đây - lên tới một trăm tờ mẩu. Đọc những mảnh mẩu, có cái đặc biệt là hiện lên một cách dễ chịu - những khuôn mặt của vòng sống, những ngẫu nhiên của ngày. Có khi cả những cảnh ngộ.

Ngừng. Như nghĩ một cái jì, như jải lao lấy sức tiến vào một khoanh khác. Khoanh một sấp những bức thư đặt trong một bìa các tông vải dán gãy đã long, đen mốc cùng một tấm ảnh không album xếp lẫn lộn nhau trong một tờ jấy đã ố vàng.

Thư nhiều loại, một số bằng pelure ngoại, khổ to, dầy. Thư người thân nói chuyện đời thân. Đời thân gồm có thiếu nhi - chữ mực tím nguều ngoào. Có cái đã lớn hơn vài chục năm.

Điều lạ, không một lá thư tình. Chưa yêu à? Hay tình đã fai xa.

Ảnh. Thuốc long ra. Những khuôn mặt chập lại. Fải nhẹ tay bóc ra. Lâu chưa? Không mở ra nhìn - không mở do thiếu tình - hay ghim tình mà thời jan ăn mặt. [7] Thời jan ăn cả đá, cả sắt, thành rỉ sắt chuyển thành vôi đất - chả cứ người - nhan sắc và công danh.

Và đây khoanh cuối cùng. Khoanh một cái va li. [8] Cái va li này cũng đã từng đi theo nhau lâu năm qua những thăng trầm - hợp tan tan hợp - những hình bóng cảnh huống - những vị mùi. Va li đựng các cơn thể ngiệm buộc từng chồng, fân loại đánh số và những thể ngiệm dở dang (non) quàn lại.

Mỗi lần gặp lại, hai bên nhìn nhau - mở ra - xua mấy con dán - đóng lại. Nhìn nhau mừng không - nhớ nhung không - fức tạp - mà an bài.

Bắt đầu cuộc lọc - thải và jữ. Khác các cuộc lọc trước, lần này anh thận trọng từng tờ, từng mảnh mẩu - đắn đo. Một lúc lâu, lọc được một đống bùng nhùng, có những tờ vò vo nhanh.

Chốc chốc lại bới cái đống ra xem có lẫn lộn một cái gì (như thể có thể níu lại, vớt).

Công việc bên ngoài như vậy. Thì cơn jông bên trong chạy theo tốc độ - theo từ của bão - lên tới cấp 10, 11, có khi 12 jó xoáy.

Cho nên mệt. Nhưng cái mệt như thể đã có sự thuận tình, mệt ngũ vị: cay - mặn - chát và ngòn ngọt.

Dùng dằng trước cái đống này. Ở hay đi? Cái đống hiện thân một mảnh đời dài. Một cuộc tổng tảo mộ. Để làm jì mà tổng tảo mộ! Một quyết định jì đây? Hay chỉ là cơn ngiện bệnh tật quen ăn quá khứ che lấp đi cái hiện hành. Thì thình lình, một tiếng bên trong: đi! bến con sông không tắm lại hai lần - đi! những thay đổi mong nhất cũng có cái vị buồn buồn đấy.

Thế là định. Định xong, anh thấy gọn và khỏe. Khỏe mệt nhoài.

Anh nằm xuống jữa cái đống ngổn ngang (như jữa một chiến địa chưa thu dọn).

Thiếp đi lúc nào không biết. Trong cơn thiếp, như có tiếng gõ cửa. Gõ khẽ, lâu lâu gõ lại - rồi thôi - anh ngủ hẳn.

*

 

Tiện anh ngủ, nói vắng anh những điều mà người ta bàn tán xung quanh anh những cơn thể ngiệm của anh - và anh. Những người này fần lớn tốt bụng - hoặc ít nhiều tốt bụng.

hỏi: thể ngiệm cô đơn làm gì? Chắc ông buồn lắm?

đáp: cô đơn mà là buồn? Thú vị đấy. Cô đơn, tôi về tôi - ông về ông. Tiện!

- cô đơn mức độ nào thì tốt?

- cô đơn là cứ phải toàn fần mới sinh năng lượng. Năng lượng 1! Từ 1 mà đi

hỏi: thể ngiệm đặm nhạt là thế nào? Nhạt có việc jì không?

đáp: 3 loại nhạt: nhạt 1 - nhạt 2 - nhạt 3 - Nhạt 3 thì cực độc - Đây ông xem fích đánh số - Nhạt 3: jả - thông dụng gọi là fô

hỏi: thể ngiệm dài ngắn là thế nào? Chắc ông không ưa lải nhải?

đáp: Fép văn là thế. Ít - ít - ít nữa thì tốt. Đây là ông xem fích. Dài: ôi lải nhải!

một loạt ý kiến khác gộp lại thành lời bình fẩm:

thực ra, ông ta đi vào những cơn thể ngiệm này để làm jì? đời vỡ từ lâu - tay trắng - nợ đầm đìa. Mà cứ đi vào những thể ngiệm đâu đâu - Ai trả công - ai dùng. Một thể ngiệm xong, vào va li. Tiếp một thể ngiệm, lại vào va li. Thế thì hết đời. Jời đầy.

Đáp: thế chả nhẽ con gà đẻ trứng - nuôi con - gầy mõ thân mình đi, cùng là jời đầy à? (một số lứa đẻ ấp, đẻ ấp, rồi jà, rồi chết. Con gà đâu tính toán khi sinh).

Lại như loài cỏ. Có những thứ li ti ở trong rừng - không hoặc chưa ai biết đến (cái công dụng của mình) thế mà cũng cứ gắng bằng toàn lực toài ra qua rặm thẳm. Thế cũng là jời đầy à? Ôi đã sinh mà không sinh có được đâu. Âu cái lí sinh! [9] một tiếng: không phải chuyện jời đầy. Thể ngiệm thì tốt thôi. Nhưng ra đời được, thì phải tôi với bà đi Văn Điển.

Anh cười. Bình bàn cái cười của anh, một người bạn đông tây lên tiếng: những loại thể ngiệm này thuộc loại thời đại nơi nơi hiện có và fải có. Chỉ còn xem nó khớp với cái ism nào, tôi đã tra -nó chả ism gì, cứ thường thường là tốt.

Một anh khác cười to - miệng rộng - yêu đời.

Một anh: fải!!! cảnh ngộ như vậy là phải.

Riêng một anh (người ấy) trầm trầm: nó thế đấy, con libiđô [10] .

Số đông bận đời mình, không chú ý những thể ngiệm này. Hoặc chú ý tầm xa khi có dịp. Xa nhưng gần. Vô tư - ấm, vài cái ngĩ kiểu: xem dáng uống thì thong dong nhàn tản-từng jọt kéo dài. Mà dáng ăn thì vất vả - hối hả. Như thể cái việc ăn là để cho qua đi mà thôi.

- Còn jì nữa mà ăn, uống cả rồi!

- Không hẳn thế. Có lúc ngồi trước một mâm đầy, anh ta uống rất lâu. Khi mọi người ăn xong, anh ta cũng xong, không động đũa. Hình như với anh ta, việc ăn làm ngừng trệ mạch nghĩ. Nom cái dáng anh ta ngồi uống một mình, thấy có cái jì chạy bên trong khá kịch liệt. Có thể là anh ta làm việc. Dù sao thì cũng là số jời không cho ăn, thế thôi.

- Thế thì anh ta dại. Thể ngiệm là điều không nắm trong tay, không có thật. Đây! miếng thịt lụa bày trên đĩa sứ (cộng hoa thể) đó là cái có thật. Duy nhất thật. Cho nên, của vạn loài, cái jống nhà thơ là dại nhất. Toàn mải mê đi.

ăn hoa

   ăn không

   ăn những tình không

Răng tốt/ cứ đòi ăn

Cả một sa mạc không tình

- Chả fải tất cả. Cũng có những nhà thơ ăn thật. Âu, mỗi người một kiếp.

- kiếp cái anh này lệch lạc.

- ừ, nhưng fải ngĩ thế này. Có người đàn bà ăn dở để sửa soạn đẻ: ăn gạch - ăn khế - ăn than -ăn bức vách… nhưng người ta đẻ.

- ai khiến đẻ!

- ai mà khiến hoặc không khiến người được đẻ!

……………

……………

…………..

Đại khái vậy. Các luồng đi. Riêng một luồng rợn nhất luồng rõi anh vào tận jấc ngủ. Tiếng cười gằn nhạt: bảo mà! chỉ dẫn tới ô danh - tiêu diệt mà thôi.

Người ngủ ú ớ. Một sa mạc kinh hoàng. Dơ hai tay cầu cứu. Tới ngay đi, tới với tôi đi, người ơi!

Trí vẫn tỉnh, định nói to lên điều đó. Nhưng cơ thể không tuân. Định thần mạnh hơn nữa - định toàn thần, anh thốt được tiếng ra. Xong, bình tĩnh mở mắt. Thì ra một đêm rét. Anh đang nằm trên đống jấy. Đông đã tới bao jờ. Mấy tia nắng đông lé loi cửa kính. Qua rồi cơn ác mộng ma đè. Sờ lại, thân thể nguyên. Gắng một nụ cười, anh định thần đứng dậy (hết ngoặc).

 

3. Một ngày đi

Thực hiện quyết ngị chiều hôm trước-cái quyết ngị trọng đại và ngần ấy khó mới đạt được, anh sửa soạn chuyến đi jao lưu - jao lưu một ngày.

Việc sửa soạn như thường lệ ở anh-gồm trước hết là một fép tạo mới, bằng cách cạo râu - tắm (hễ mùa đông thì nước nóng) - thay toàn bộ áo quần - nhất là đôi tất - chân thật khô lau cái khăn không. [11]

Khoan khoái-vẻ thong dong, anh ra fố. Thành bại cho cơn thể ngiệm đặt tất cả vào chuyến đi này. Chuyến đi sẽ gỡ cho anh cái tắc từ một số ngày. Tắc mới gây mất tự tin - hơn thế đưa tới tự ngờ (cái điều đau đớn ấy).

Vậy anh đi. Có một điều khác với các lần đi trước. Các lần trước, mải mê cái chủ yếu - cái bao quát, thì kì này - có lẽ tại méo mó ngề ngiệp - anh bị hút vào toàn chi tiết.

Phố: những dòng đi, lúc đậm, lúc nhạt. Vội - vướng - tránh xe nhau. Một chi tiết hấp dẫn/ là chỉ mới một cơn jó đông sang - chưa kịp rụng lá vàng - mà sớm mai lên hết các bộ đồ - kể cả cái khăn quàng nữ hai vòng che mũi - những bộ đồ - một số mang màu năm ngoái - thậm chí những năm rất xa xưa. Những bộ đồ cứ đều kì cất đi - rồi lại mang ra, xen vào, những bộ đồ chói ở những thành fần thanh thiếu nữ, thanh niên. Ngoài ra mấy cái áo zòng zọc thanh niên tay cộc cứ fóng xe nhanh ngược jó. Anh đi giữa họ với cái đồ đoocmơi - tuy sờn khuỷu nhưng kranh ngực còn đứng / anh cố đứng ngực mình theo.

Đi! phố - ngoặt fố - lại ngoặt fố. Chợ li ti chợ. Những cái mẹt, mải mê những cái mẹt thành ra những chợ qui mô tim – gan - jò thủ - anh không vào - từ lâu đã thể ngiệm xong - các quán đồ mỡ/ người lịch sự lau mồm đi ra - cô gái ngồi đuôi con vetpa tân trang nổ máy - anh cũng không vào. Đã thể ngiệm/ năm nào quên rồi. Những quán ăn công với một cái đuôi, và nhanh tay cái ghế/ anh cũng không vào.

Đã thể ngiệm kỹ qua các cuộc xuống tàu ga ngày hạ, tay xách nách mang kèm trẻ con và một bu gà. Lác đác vài khuôn mặt nhỡ ngước mắt nhìn nhau thì nhạt quá! hao hao quen khi học cùng trường với nhau ở một thời xa / hoặc xa xưa làm việc quan hệ qua loa với nhau thành một nơi công sở. Thành ra, đi đã khá lâu/ chưa gặp jao lưu. Chán! anh bèn ngĩ ra một fép - cho vui - fép gọi là tự tủm tỉm. Fép này júp rất tốt trong tình huống chưa có jao lưu. Tủm tỉm rằng jả sử cơ nhỡ thiếu một hào (điều này đang có thật) mà - để xem người đời phản xạ - dại dột khi tự jới thiệu mình là “người thể ngiệm”, thì ắt bị tự ái chết, tự ái tới xúc phạm: ai biết thể ngiệm là quái gì, thiếu một hào thì trả một hào!

Anh đi fố fố cột đèn. Tiếng sau lưng: có jì bán không chú. Anh khẽ lắc đầu. Chả cứ hỏi anh, mà có thể bất luận ai qua. Ngừng ở một quán rau công. Một cái đuôi dài (có lẽ cải bắp cải lơ về).

Bèn tủm tỉm là nhỡ đi thẳng lên người thứ nhất nhờ mua kết hợp một xu hành hoa, thì ắt lập tức: xếp hàng đi ông kia! Mà jả sử lại dại dột đi tự jới thiệu (cho thêm phần sức nặng) rằng mình là người thể ngiệm, thì lập tức: thể ngiệm thể ngụng gì, chị hàng đừng bán!

- bán cho người ta. Người ta là đàn ông. Mua có một xu hành. Mà nom dáng người chắc có điều jì vội vã. Đưa đây tôi mua hộ! Quay nhìn, tiếng mắng phần lớn là của các cháu choai choai nam nữ tuổi chua. Qua các tủ kính tạp hóa bày dăm ba cái lược mới anh nhìn lướt. Các quầy đồ cũ -chủ yếu các quần áo cũ - anh không nhìn (vờ không nhìn cái người thân ấy). Đứng tần ngần một lát ngã tư, anh quay vào fố trong. Cái khúc fố ngăn ra bằng hai biển sơn cắm hai đầu. Cho trẻ con chơi. Ngoài vài cháu xách chai không - cha mẹ sai đi mua nước mắm hoặc mua rượu có khách - hoặc rượu cho bố cháu ngày hai bữa. Các cháu đều bận vào con ngựa hoặc cái xe đạp vòng nhỏ. Anh đứng ngắm - xa xôi - không lời - quay đi.

Thế là suốt từ sáng chưa jao lưu. Bèn ngĩ ra một vài nơi đã jao lưu rồi. Jao lưu lại vậy. Thoạt là mấy cái quán vòng tròn quen gọi là quán độc đáo. Một vòng người ngồi làm độc đáo trên miệng chén tròn. Anh nhòm vào, tự nhủ: thôi, mòn mòn - dù sao cũng un souvenir - Tiếp tới một vài quán quen gọi là: quán không mòn [12] -anh nhòm vào: cũng mòn! mòn từ lâu. Thế còn quán đồng ngiệp? - đồng ngiệp? - đồng ngiệp nào? Không có đồng ngiệp.

Hiện ra một loạt khuôn mặt. Một bộ đồ gồm hầu hết các vần chữ cái. Những khuôn mặt tự lao vào đời. Jữa cái mênh mông/ kiểu họ/ họ đi tìm lí jải một cái jì - một cái jì mà họ cho là có thật/ cầm chắc được ở trong tay như họ ngĩ:

- mai, trận nữa ốc đi!

- không, ta cứ cộc cộc.

Nhưng jờ này đến thì A đi làm -B bảng fấn -C đi trẻ đón con - V cắt đinh - O chăn lợn băm chuối - U ngồi dán đèn lồng.

Đành gác lại - Anh đi tới một nơi. Một nơi quen ngủ trưa (thay đêm) cho tới chiều tà. Đứa con nói: bố cháu đi thư viện. Anh ngồi lại. Ngồi một mình. Ngồi rất lâu.

Về - fố lác đác đèn. Anh đi fía hồ nước. Jờ tình duyên - Những tình duyên bờ nước. Anh tránh nhìn. Họ cũng tránh nhìn anh. Quen chân, anh đi vào một quán - diện người thân. Quán bà cụ -Mấm: Thế là một ngày đi.


[1]La Mã II (Kômik)

[2]Lune atroce - soleil amer (Rimbaud)

[3]cơm

[4]lẽ cố nhiên ấu thơ

[5]hỏi người phau con bướm mini vườn thơ ấy

[6]Lirik

[7]nhà thời gian ở đâu? Đực hay cái? - nài xin biết nhà, sẽ sẵn sàng gõ cửa.

[8]một va li im lặng - va li đi đường - ai lại đi đường ngay ở trong nhà (Kômik)

[9]Thánh Thán (tựa Mái tây)

[10]libiđô mấy cháu, mà hôm qua gặp, bụng lại chửa tướng (chú thích này của tác giả bị NXB Hội Nhà Văn cắt bỏ khi in)

[11]1. thỏi phấn (Bến lạ)

[12]1. ước mơ à

 

4. Jao lưu

Vào! không thấy bà cụ - như thường lệ - bên ấm bồ nước - mấy xếp chuối - lọ kẹo… nụ cười. Một khuôn mặt nữ trẻ ngẩng lên như nén mừng: anh hỏi cụ? cụ chạy vào nhà trong. Xin fép anh, em nom anh quen. Mời anh ngồi, ngồi đây.

-nom cô, thoáng gặp một lần: Ở đâu nhỉ?

- em ư! em là người không quen.

(anh chừng hẳn: sao lại cái tiếng này. Thư có gửi đâu mà người nhận được

(đoán ý: - em, người của thư anh. Một tình cờ - mà cũng chẳng tình cờ. Nhận được thư, em đến ngay - đến gõ cửa ba lần. Có một lần anh ngủ li bì đèn bỏ cháy ban ngày. Nhưng nói chuyện ở đây có được không anh?

Nhìn, nghe người đối diện, anh bỡ ngỡ như đứng trước ước mơ hiện hình. Nén xúc động:

- Đi quanh đây được không cô? đèn lên

(rộn ràng:

- trước khi đi, anh ăn một chút jì nhé, à anh uống! anh uống nhé, em thay bà cụ rót

- cảm ơn cô/ riêng hôm nay không uống. Không uống trước cô

- uống được anh ạ. Anh gọi bằng em. Chính một hôm anh uống trước em - cùng ở quán này - mà có hôm nay

- thế ư! thế đi em nhé

- đi một lát thôi - em có hẹn fải về

(vọng vào: cụ ơi, tiền ô mai để trên bàn nước

một đôi đi. Thanh thanh. [1] Thong dong - đi bên hồ nước - chiều dài vườn hoa.

- thoảng mùi hoa, em!

- mùi tóc, anh. Tóc bảy loại fải không anh (tủm tỉm ngước)

(lại một dật mình

- anh ngạc nhiên ư? thể ngiệm của anh, anh jữ sao được. Thơ cứ ra đi - đi anh không biết - đi đường của nó - chỉ cần một với một - như hai cô đơn - tất cả thơ rồi.

Đôi đứng lại - nhích gần nhau

- ngồi ghế đá đi em

- em kể nhé: hôm ấy/ anh ngồi một góc. Anh toàn ngồi một góc. Fía trong cùng. Và lặng thinh uống dài. Em ngồi nơi đối diện/ cùng hai cô bạn. Một người bạn của anh vào. Hai người bận vào nhau. Em nhìn anh. Anh không thấy. Em cố tình ngồi nán lại - nhìn anh. Cho tới lúc quán tàn/ lúc ấy anh đang đủ say - say cực sáng - vẫn lịch sự/ và nắm chắc sự đời. [2] Tiếng anh/ tiếng jao lưu/ sao thật/ thật người.

- anh nói gì?

- anh nói với bạn anh cơn thèm dữ dội - thèm mùi tóc - jì nữa… thèm em. Anh đọc cả bức thư tha thiết cho người không địa chỉ - không quen. Hai cô bạn em xúc chậm từng cùi dìa thạch trằng nhìn nhau cười nụ mắt. Riêng em/ ngậm ô mai mơ không cười.

- thế cười đi, cô ô mai - Nhưng thôi, nói sau

(tiếp: bà cụ quán như không nghe, độ lượng ngồi nhìn dòng đường. Anh bạn trầm ngâm, không nói. Một lát, lặng lẽ đi. [3] Nhưng thôi, hôm nay tới anh, em con bướm một jờ. Theo tiếng gọi của anh, anh gặp điều anh ước, gặp mùi hương tóc (ngả vai nhau). Chắc anh thấy quá nhanh - em thấy quá lâu như trời định tự bao jờ. Bên nhau bao lâu, họ không biết, không biết - Vòm tóc nấp trong tà áo anh.

- jó! jó! em fong fanh không lạnh?

- lạnh sao! ngồi bên lửa anh.

- lửa vòm tóc em - lửa mùa hương một - hương chanh - hương bàn tay hương sớm - ôi bàn tay em trắng. [4]

- táo lấm anh ơi, khỏa vào chậu trắng - về anh.

Nhưng thôi em fải đi, khá muộn jờ rồi. Mai - thứ bảy chiều mai anh đón em mai - đón ô mai em

Anh nâng niu em buộc lại khăn chùm mỏng tóc (ngợ như hình em jống em). Em gài chặt ngực áo anh - ồ cái khuy ngực, em cười.

- Thôi em đi. Đêm nay anh fải ngủ, ngủ thật ngon. Em biết jấc ngủ anh, từ đã lâu rồi. Đợi em, em có chuyện cần nói. Đừng một chuyện jì xảy tới, anh nghe - Đợi em.

Đi hai bước quay lại: thứ bảy chiều mai! anh nhé

 

5. Chiều thứ bảy

Ngày mâng

Thứ bảy giờ dâng,

Việc làm trong mộng, hay bằng mộng mà làm, chỉ biết gặp em/ anh thấy - thấy tất cả rồi. Thấy đúng chiều thứ bảy hẹn em. Anh lâng lâng mở mắt - một nụ cười thương cúi xuỗng chĩu thương: em tới hơi sớm. Em không dám đánh thức anh. Em ngồi bên anh canh một jấc mơ. Cho fép em vuốt tóc anh mồ hôi - anh đừng cười nhé. Ba em xưa là một thấy jáo dạy tiếng dạy em một số chữ. Em chỉ thuộc và cho tới bây giờ có một chữ: yêu thương:

Thương anh ngày đêm không ngủ tìm em. Cả đời anh một cuộc tìm em - fải em jống em, anh mới nghe. Tìm em ư? em vẫn bên anh

      mới một ra đi

ba bốn hẹn hò

      mới một chia li

ba bốn đợi chờ

mà! anh

mới sáu tiếng giờ

em đã tìm anh

qua sương…

dưới đèn cửa sổ

Đây rồi nhé! em người thật về.

Để anh mơ tận những trời xa nhất, em làm những việc thật của đời - công việc của em. Bình bụi xưa em đổ lại nước đầy - jan nhà lạnh em thắp lửa. Áo anh em đơm lại khuy rồi - đắp lại cho anh - và đây, hoa anh, một trăm bông hoa cho cái tập chữ còn tươi ướt mực anh ôm ở trên ngực hình em.

(vuốt tóc em: đồng tiền hoa má em

Cánh tiên mắt em hồn cánh tiên bay

hoa mình em hoa nhớ

- Anh cơn mơ - em đây mà! sao nhờ

- mơ mà sống đi em!

- mơ được nữa ư? em mất hết ấu thơ rồi

(nhìn em - đáy mắt:

sợ! sợ biết rồi

chẳng còn được ngợi ca

(nhìn anh-anh đáy mắt:

em-em thương nhất

biết - biết rồi- biết nữa

nguyện đời anh cứ ngợi ca em

dù bướm lên hay những chiều về

gặp gỡ

chia li

em đến

em đi

gió thoảng

hợp

       tan

hờn

      fải đền

     anh cứ ngợi ca em

Buồn ư em

   đan len…

 tóc đêm nhòe dưới vòm đèn

Càng dịu! a ê len

ngắm em

Em về - anh ngợi ca về

         Em đi - anh lại ngợi ca đi

    xa xa tít mù xa

thật thật jà [5]

   anh cứ đứng ngợi ca

     Em

 hình cứ tang thương

Đau thương là lửa đấy! Ô mai

fải lạnh lùng.

… Khi ấy em mười hai tuổi - bên lọ ô mai - coi hàng cho mẹ - lớn lên, vẫn bên lọ ô mai - các loại ô mai - ô mai kéo những trẻ con đầu fố tới - ô mai - ước mơ - nhảy dây - Ba hiền - mẹ chẳng nói một lời - ja đình em vỗ ru em lớn, lớn lên thành một nữ sinh (có những con mắt chớm nhìn). Thì một ngày - ngày jó bụi ấy - mẹ lặng lẽ qua đời. Ba em không có tự vệ. Buồn, ba lâm bệnh nặng… Hai mươi ngày sau, em cõng ba đi bệnh viện. Lương tri thầy thuốc (trầm ngâm): mổ? không mổ? cuối cùng, em ký tờ cam kết. Bốn tiếng đứng hành lang - chị nhà thuốc bưng khay ra: đừng buồn em nhé! Cơ thể quá suy không còn jọt máu.

Bơ vơ ngã tư đường - mười ba tuổi mồ côi bốn fía. Cổng nhà xác, con quạ jà rõi theo. Thế rồi, từ đó, từ đó anh!... ê chề - tàn tạ ô danh. Thoát đời em ra đúng là ngày gặp anh ngoài quán. Thoát bằng trốn chạy với sự hộ vệ của hai bạn gái cùng đi hôm đó - bạn đưa em về nhà ẩn náu và thu xếp cho em đi khỏi nơi ô uế một quãng đời những tháng năm dài. Con quỉ jà lồng lộn đánh hơi khắp nẻo, hăm doạ với một yêu cầu: trở lại một jờ. Sao nhỉ! bao jờ và lại có thế bao jờ!! [6]

Em đã mất ấu thơ

mất ước mơ

mất mùa tổ ấm.

Nhà thơ ơi! anh có phép diệu kì

ước mơ mất

     làm lại hộ em đi!

lửa tắt ngang chừng

     nhóm lại hộ em đi!

Tay lấm

cọ hộ thành trắng

 mất tiếng ru

       ru hộ tiếng ru đầu

Cho em lại nụ cười đầu fố

ánh mắt đầu trong suốt ban mai

Ngày mai

em muốn đi xa xa lắm

làm lại hết

cho em sinh

sinh lại tuổi thơ đầu

Sinh lại mùa sinh.

(tíc tắc:

ô nhơ! nhìn chả dám soi gương

       (úp mặt)

- đừng khóc

Đau thương bằng thánh

Em là người thánh

Oan là thánh

Nghe, em của anh

đã thốt được ra lời [7]

em lấy lại được đời rồi

        lấy lại y nguyên

lấy lại được ước mơ

lấy lại ấu thơ

lấy lại mùa tổ ấm

bàn tay em trắng!

nhìn em

Y nguyên! nụ cười đầu

Y nguyên! ánh mắt ban đầu.

Muốn thì thành! Như em đã muốn. Nhưng thôi, hôm nay sinh em, ngày tái sinh em, anh có một món quà - Quà quí jữ từ lâu (trao một ly rượu mơ nguyên: tặng em cốc lửa ban đầu - ước mơ tặng người mơ lên môi cùng uống lửa - uống mùa hương vị ấy ngây ngây ngày chớm lửa - lửa bồi hồi biết lửa - lửa bùng quên - bùng bốc cháy - xoay vần

cô lánh

mưa sa                                  nguôi nguôi - ân hận - ngỡ ngàng.

Ước nguyền

sa mạc

uyên uyên               Sương đêm mưa xuân êm êm lên

jấc quên đôi tình nhân trái đất

Ánh đèn quên…

………………………………………………………………………………………………….

Chuông nhà thờ điểm sớm. Như từ một thiên đàng xa, anh mở mắt trở về, em đã đi từ lúc nào, trên bàn một mảnh tờ jấy vội:

“anh ơi, anh ở lại, em đi. Cái hôn yêu, yêu nhất ban đầu, em vừa khe khẽ đặt vầng trán anh. Em không dám hẹn rõ ngày trở lại. Cũng không dám để lại địa chỉ cho anh vì một lẽ: anh, nhà thơ, anh hộ vệ cho đời và cho chính đời anh, bằng đường của anh, con đường thể ngiệm. Thế/ và chỉ thế thôi/ đã quá đủ rồi - cả một chuỗi đời toàn hi sinh đau khổ - đầu tư và bị hiểu lầm). Em không muốn anh dính vào việc của em dù một chút nhỏ bận tâm. Jó đưa chân và trời phù hộ. Nhưng em lo anh, kiếp anh. Em xin anh đừng làm điều tuyệt vọng, em được nghe qua bà quán và các láng jiềng anh.

Thương em nhé!

em Ô Mai anh

- đừng một điều jì, anh nge

trước khi em trở lại. Anh bình tĩnh làm việc, vì em, vì hạnh fúc ngoài anh.

- em để trên bàn một gói lương khô để anh dùng những lúc đêm khuya trợ lực. Anh gắng đừng bỏ bữa nhiều quá, anh fải sống!

 

*

 

Bao jờ em trở lại! Than ôi, vẫn cứ là cái người không địa chỉ không quen. [8] Tìm em bây jờ biết đâu mà tìm nữa. Tìm anh, anh buộc fải đi không ở lại thêm được, tình thế hết. Vắng em rồi, cô đơn ập tới - ân hận cứ dâng lên từng fút fút: sao lại để em đi một mình vào jó dữ đe em. Đi không có hộ vệ. Chả hộ vệ được jì em - em người ngày đêm thao thức vì anh. Biết sao bây jờ! bỗng nge tiếng em gọi làm việc vì em, anh lóe thấy, trấn tĩnh lại tâm thần, lấy hết ngị lực, anh hoãn chuyến đi một số jờ, ngồi xuống bàn thể ngiệm. Cơn thể ngiệm ân hận. Ân hận là cái đuôi của jao lưu, sức nặng gê gớm của tình yêu, vị cuối của tình đời. Sáu tiếng jờ, anh làm việc trong ân hận tìm em, nhìn em trong sương, tiếng nói em âu yếm thiết tha: em vẫn bên anh.

Công việc được chắp cánh, hoàn thành. Anh ghi lại cửa phòng cái địa chỉ ra đi.

Như an tâm, anh từ jã đô thành, đi một nơi xưa: về hầm! [9]

 

II.

Cái hầm này lai lịch đã từng chứa và chứng kiến các cơn thể ngiệm trước của anh (thể ngiệm trong hầm và bùn

khi một thuở fong trần

hồng nhan jan truân

 

Fảng fất đầu đây cái thời jó bụi ấy - hồng nhan bóng nhạn

  như cứ đông sang màu tuyết

  thu sang nắng quyến hành vân

   Cứ tháng tư hây: jó mới thả diều mây bóng mộng

   Cứ trưa hè tràn trề mưa lá sướt mướt ướt em về

như jận hờn lá ướt em đi

tàn xuân…

tàn thu…

lại tàn thu

Au ngau mưa… tình tháng bảy

ngâu mưa

mưa cả bốn mùa

lại bốn mùa đi…

một hầm

một bóng.

xa/ xa rồi đâu nữa đâu

con sông trôi đã những bến bờ

Hôm nay anh về hầm fủi bụi. Những cái bóng đứng vòng quanh. [10] Xem anh - cây mào gà đứng ngó- Ngước soi nhìn, tóc đã nửa mái đầu!... chờ anh - mãi mãi chờ anh.

 

6. Thôi thèm

Khác với các lần trước (về là bắt tay ngay vào chấn chỉnh hoang tàn - sửa sai xa vắng) - lần này/ gác tất cả lại. Vào việc chính đã: xuống hầm. Fải vào nhanh quyết ngị - vào ngay cơn thể ngiệm cuối cùng. Cơn này khẩn cấp như thể chỉ còn vẻn vẹn mấy tiếng đồng hồ - nó diễn ra trong tình huống gọi là “Đồng xu cuối/ nói chữ là “Thế chân tường.

Vậy xuống hầm. Xuống hầm gồm đóng cổng, đóng hẳn lại, đóng bằng buộc dây. Cố nhiên ở chốn vùng chòm, hễ cần người ta cứ cởi ra, rồi thản nhiên bước vào. Có để cả một cái păngcac, người ta cũng cứ lặng lẽ nhấc ra. Ngoài việc đóng cổng, xuống hầm còn đòi hỏi một số điều kiện khác trong đó có việc gọi là bịt tai - bịt hẳn. Ở đây có một nhân vật hằng ngày cứ đến gợi ý về cái ngon. Gợi ý thường là: Nó lại vừa mổ một con bê non xóm trên, úi dùi ui! mỡ là mỡ. Hoặc: chợ ba con bò, con lợn ốm fải luộc đi, thế mà người ta cứ vồ vào - sắp hết - ra mà mua…

Xuống hầm, vừa vào việc chính được một dòng thì nhân vật ấy vào thành chưa ra kịp chuẩn bị tư thế. Chưa trấn tĩnh xong, thì ông ta tiếp luôn: Tôi vừa đi uống rượu cái đám anh em nhận nhau. Gớm, lên trên ấy, hai con bé - con bé bên cạnh úi dùi ui sao mà nó đẹp và ngon thế! Tôi ngần này tuổi rồi mà không dám nhìn nó đấy…!

Trở về cơn thể ngiệm, phải nói ngay để dễ hiểu là cơn này mang tên “Thôi thèm” - thôi từng bước, tiến tới, thôi hẳn.

Sau thôi thèm sẽ ra sao, hậu quả thế nào, chưa biết. Chỉ biết cần tiến hành rất gấp do tình thế cuối - Đồng xu cuối - Thế chân tường quãng trên giới thiệu. Thôi là phải từng li từng tí, thôi cả trí nhớ về miếng ngon của lạ (Đồ sào - chim quay -chả rán), trí nhớ về những nét đẹp của nhan sắc khi thanh thanh khi đẫy đà hấp dẫn thông dụng, nhiều thứ lắm - kể cả việc nge chuyện về những điều này cũng rất bất lợi, cho nên về cái nhân vật trên đến kể chuyện miếng ngon là một sự kích thích có hại, cần fê fán.

Fương fáp thôi thèm nhất thiết phải xuống hầm - hầm kín mít - hơi một khe hở là jảm hiệu lực. Vậy anh xuống hầm, tu luyện từng mảng, từng dòng, chau chuốt, cơn thể ngiệm này, từ đại cục đến chi tiết - tiến gần, lùi xa, ngắm ngía cho tới khi hài lòng (bởi lẽ là cơn cuối - làm không ra gì người ta cười cho, rằng gắng gượng đẻ non ra nước/ hoặc trứng chỉ bằng một cái trứng chim). Những lúc này hễ có ai gọi đi đám ma, đám cưới, đón đưa, jỗ tết, gì đó, những cái gọi là ngĩa vụ đời, thì anh sẵn sáng khất, khước hoặc bỏ hẳn, hai tay chắp lại mà thưa rằng: thể cho tôi - thể cho tôi - tôi đang bận việc của tôi (vả cũng nói, tôi suốt đời bận) thành ra không làm được những việc này [11] - Tôi chỉ làm được có một việc: việc của tôi - vả, các ông cũng chỉ làm được có một việc: việc của các ông. [12]

Chất vấn: như thế là ông không đi vào lẽ thường tình?

- vâng, không đi vào lẽ thường tình

- ông nặng ngiệp đấy!

- vâng, nặng ngiệp

- tai tiếng đấy, ông ạ - ông biết chứ?

- biết, tai tiếng - một đời tròn tai tiếng

- ông không sợ tai tiếng à?

- tai tiếng - miệng tiếng cũng thế - là cái người đời (do động cơ hoặc do trình độ, hoặc cả hai) đem áp vào, rồi nó bong ra - nó đến nó đi như không ấy mà!

- có thể có vấn đề nhân cách ở ông đấy!

- dùng hết tâm sức (kể cả sự hiểu lầm - một sự hiểu lầm không tránh khỏi) để thực hiện chức mệnh mình, chức mệnh đời jao, trời jao đó là nhân cách ông ạ - nhân cách hệ cao.

- ông chủ quan đấy! bằng mọi já chấp nhận tai tiếng và sự công kích có nghĩa rằng ông cho việc của ông to lắm phải không?

- vâng, to - to bằng tự nhiên,

- mọi người không cần biết

- tôi không cần biết mọi người biết hay không

- sớm vào ngăn kéo chứ quái gì?

- vâng, vào ngăn kéo

- vào ngăn kéo, ông vẫn cứ làm à?

- vẫn cứ làm

- tóm lại, ông không ân hận?

- không!

Thế rồi, anh tiếp tục đường anh: tìm - thấy - lại không thấy - lại tìm…

Có người jận tung lời bình fẩm đi tới lăng mạ, anh vẫn dùng fép thôi nge, khích, dùng ép thôi nhìn - vung bẩn, fép mũi ngạt, ngạt hẳn. Cuối cùng là ném đá - ném từng vốc, anh đóng cửa lại, vào buồng ngồi.

Tóm lại, thôi nghe - nhìn - nếm - ngửi. Ngày đêm tu luyện, thành tâm tu luyện, chẳng bao lâu anh đạt tới trình độ người ta gọi là Siêu hầm (nhanh thật!). Chui lên khỏi hầm, ngồi đối diện với người đời sống động, mà anh thấy vẫn cách li như thể ngồi trong một cái lồng trong suốt bằng không khí, việc người, người làm, việc mình mình làm - là thể ngiệm -khi ghi ra, khi nhẩm tính từng mảng, từng jòng, lắm lúc mải mê trở thành ngây ngô đãng trí, người đời thấy buồn cười -không chấp -người ta quen dần đi, rồi quên. [13]

Cơn thể ngiệm đầy triển vọng hoàn thành, thì một hôm (có lẽ tại thời tiết, jở jời) bỗng phát sinh một số biến chứng, biến chứng từ trong ra. Hôm ấy, trời se se - mùa chuyển, anh thấy người gai gai khó nói - như man mác - như mây trôi - lại như trống trải cô li - như tiếng gọi mùa:

xuân hạ thu đông

đi jữa mùa em jó lộng

thu cùng

đi jữa mùa xuân

jó lạnh xuân cùng

thay áo

mùa sương em

sương ngượng

ngỡ ngàng

ngấp nghé…

xanh em

  xanh mấy xanh mùa

xanh anh

anh mấy em mùa

hương em

hương mấy em mùa

mùa hương

x

Mùa hương đi tóc xanh

mắt xanh

tình xanh

đi nơi xanh

rừng xanh

tìm xanh

tìm anh!

….………


[1]ngày mấy em đi?

ngày đi tóc xanh - mắt xanh - tóc xanh (xanh)

[2]tu ne dérailles jamais (la dèfunte)

[3]tôi đi đây

- ấy ở lại thêm chứ

- thôi tôi đi chơi (Kômik)

[4]lirik

[5]bà nuôi ông

[6]hai câu này bị NXB cắt bỏ khi in

[7]một cơn ma đè, định toàn thần thốt được tiếng ra, thì khỏi.

[8]Hay người này là Nàng thơ! - Nàng thơ viết hoa - ngươi muôn thuở của các thi nhân. Nhưng người ta bảo Nàng thơ chết đã lâu rồi mà! Có người bảo vẫn sống, thỉnh thoảng lóe thấy - cứ fải tìm - fải tìm.

[9]Người ta đồn Kômik đã dọn nhà đi một nơi khác (bán nhà rồi). Có người lại bảo anh ta vẫn ở nhà. Ngồi dưới hầm, lặng lẽ đong nước vào những jọt nước (Kômik)

[10]bóng anh! Và cũng chợp mắt cái đêm đông đại tuyết - cả một cột than dài gặp gỡ vạc đi con người fong sương ấy đứng dậy, lặng lẽ khoác jó bụi đi vào jó bụi - để lại một vệt dài không lời (nhật ký - người thể ngiệm)

[11]khăng khăng bỏ quê đi fương xa “lập chí”, nhắn lại:

Tía tô, chặng rào em vá

 Vàng anh, cứ đổ fẩm nhuộm cho hàng đu đủ lá

 Cậu zẻ cùi, có ông jà bà cả, cậu đưa ma ra đồng (Cửa ô)

[12]việc của các ông hình như gồm cả cái việc là bận tâm quá mức! tới việc của tôi. Xin cứ cho tự nhiên, các ông ạ!

[13]may quá!

Nguồn: NXB Hội Nhà Văn, 1993


Hoàng Cầm

 

Thư gửi người âm

 

Ô mai, em đến đấy!..

Vậy mà đã sắp giỗ hết. Thoảng ngọn gió se, nửa đêm. Sao sáng hơn, gọi hồn Hưng về nói chuyện, có lẽ vui… Nhưng, lời nói thì bay đi, viết thư đốt xuống, chắc Hưng càng tĩnh độ. - Mình gửi những trang này về cõi ấy, cái cõi mơ mơ tím nhạt mà trước khi mua vé đi chuyến xe vạn cổ, trong một đêm lạnh, anh cũng mang máng biết là may ra, có lẽ nó sẽ hồng lên cái màu vĩnh cửu của yêu thương. Vậy là… Hưng ơi, cũng có một thời… ngày xửa ngày xưa có một giáo sư bác sĩ nhổ bật cho anh cái khối u trong lồng ngực, u gì… bénigne hay maligne lúc đó nào ai đã biết. Hẵng cứ nhổ cho xong đi một đoạn đời, mà cùng lúc con trai anh, thủ khoa một cuộc dương cầm ở một xứ nào xa có hàng bạch dương trên tuyết, cũng nhổ bật cho người cha cái khối u tội tình của cuộc mưu sinh vất vả, cái khối u tưởng như ác nghiệt lại trở thành ngọn đèn tâm linh soi lại đời mình, thẩm phán mọi việc đã qua để anh tự mình gạn đục khơi trong. Khối u thần thánh!

Quả nhiên, có những giọt nắng buồn Chopin đọng trên mười đầu ngón tay diệu kỳ của đứa con trai út đã lung linh lên tiếng rất trong trẻo gọi anh cố gượng dậy mà ra thoát cái vòng âm u quái quỷ lá mặt lá trái nỗi đời đã trói buộc, giày vò anh hàng chục năm ấy chứ! Hưng hẳn không quên, cũng vào dịp ấy, mình động lòng thương xót bạn, viết một đêm xong bài thơ giao hưởng U gì tặng bạn và mừng cháu Sơn thủ khoa. Hưng thì vừa qua một trận dao kéo cắt, rạch luôn, lách rất tài tình vào bộ ngực còn phồng căng bão táp của nỗi đời đa đoan lắt léo; con trai út của Hưng thì cũng vừa qua vòng cuối cuộc thi tài đầy kịch tính nơi quê người. Hưng nghe thơ U gì đến câu chót đã nắm chặt tay mình rơm rớm khóc. Đọc lại, Hưng nghe nhé, mà đọc từng nhịp một thôi. Sợ Hưng lại bị xốc ở giữa cõi Tịnh không thì mình mang tội với bạn nhiều lắm.

 

U gì

Thơ giao hưởng

Hoàng Cầm tặng Đặng Đình Hưng

Prélude (*)

Hỡi Nàng mắt biển mưa thâm

Chopin nhớ Chị sớm nằm cỏ xanh

Bao giờ phấn bướm thăm Anh

Giọt sương đỉnh núi long lanh nắng tàn

Rơi vào kẽ - phím - âm - hoang.

(*) NÀNG? - Ai đấy nhỉ? - Người yêu xưa của Hưng à? - Có khi là Georges Sand, nữ văn sĩ đã vò nát tim thi sĩ Alfred de Musset, và sau lại xé nát ngực nhạc sĩ Chopin? - Chưa chắc đã phải - Hay là người-đàn-bà-không-quen? Hình như tôi đã gặp nhiều lần ở hè phố Hà Nội - Hay là tiền thân của ô-mai-em?

 

Nhịp một

Đêm trắng

Thiên cơ ngời mắt xanh

Đơm đóa hồng đen giữa ngực anh

Đêm sau

Thiên cơ ngời mắt xanh

Chụp hình

Bằng tia chớp Đào Hoa

Một khối u lành trong suốt đáy.

Phim

Bầu trời thủy tinh

đọc

Lấm tấm những nốt hồng đổ về cung si bémol lệ chảy dường như giọt nắng buồn Chopin

Đúng vậy không, Hưng? Chúng mình thuở xanh tơ – xanh thơ có thể gọi tên là những “khối u lành trong suốt đáy”, những tế bào trong cơ thể một hành tinh ăm ắp sự sống, mà nmình cứ mượn chữ của Tử Vi đặt tên là Thiên Cơ. Hành tinh đẹp đến nỗi cả một đời chúng mình dốc hết từ ngữ âm thanh, đường nét, màu sắc vẫn không nói được trọn vẹn một phần tỷ cái tuyệt vời say đắm của sự sống địa cầu.

Rồi đến khi, rời ghế nhà trường, ta vào đời thì mỗi người chúng ta lại đi một ngả của riêng mình. Vì non nớt, chúng ta đều bị quyến rũ, mê hoặc.

Hồi đó, anh chưa biết đau. Ngã thì anh đứng vậy, bình tĩnh (tuy cũng đã có vẻ run run), anh nhìn bốn phía, anh vẫn tìm hướng bay, quẫy cựa trong cái áo thùng thình mà hóa ra chật chội, anh đâm cáu kỉnh, phẫn nộ với cả những người thân yêu nhất, đã có lúc phẫn nộ với cả chính mình.

Thế là anh biết, trong ngực anh và cả trên cái lưng nilông các-tông của định mệnh, có một khối u…Thuở ấy,… Hưng ơi!

Khối u đã nhổ đi rồi, cơ thể anh lành trở lại thì cũng vừa lúc có một khối u khác, điện ở tần số nào soi cũng không rõ, dần dần choán hết hồn anh. - Cái khối cô đơn khổng lồ, anh ngồi trong cái lồng trong suốt bằng không khí. Mà quái ác thật, cái khối quạnh quẽ mênh mông ấy lại phải đối diện, hội thảo với một cõi màu tro còn mịt mù hơn, ta thường gọi là cõi chết… A, thì ra ta sắp chết đó chăng. Thoạt, anh cũng rờn rợn, ngợp, sợ. - Thì sợ đã sao - lẽ thường thôi - mình đâu phải Tôn Ngộ Không! Anh đã đi sắp hết một vòng âm dương, chịu luật ngũ hành, một chu kỳ nhân sinh thì đấng tối cao đã gieo vào anh những hạt nhân của không-biết. Vậy thì anh thôi… sợ. Anh bình thản, hay cố-ra-vẻ-bình-thản xoay cái khối cô đơn sừng sững ấy cho đối mặt hẳn với hư vô - Nào, thử xem cõi mịt mù kia, ngươi làm gì được ta - Bằng sức mạnh tư duy phản tỉnh, anh đi vào cơn thể nghiệm cuối cùng - Nó khác hẳn những cơn thể nghiệm trước. Vì nó bắt đầu bằng một cơn thèm polydimensionnel - Thèm sống - Làm như đến bây giờ anh mới bắt đầu được sống và phải sống. Một mình trong căn buồng - anh gọi là hầm - cố đóng kín cửa cho thành hòn đảo hoang giữa biển người sóng gió - giữa một cái chợ - Anh nghe từng tiếng động nhỏ, thẩm thấu từng đường cong, nét quẹo, ầm ỳ sóng ngầm và hình như ở bên kia cũng đang vi vu nhiều cơn gió gọi… Nào, kiếp người - Kiếp anh, là thế nào đây? Anh bèn thể nghiệm lại, gọi là cơn thể nghiệm số 7. Trước hết là cơn thèm dữ dội. Là cái trục của một cuộc sống rất thật để những khát khao, ước vọng, - gái nghén thèm miếng sấu dầm - cứ xoay quanh tít mù - Thèm ngửi, nếm, sờ mó, nhai nuốt, có khi nuốt chửng một mùi hương tóc - một vệt chân người một cái hôn bất tận - Con libiđô nhảy múa, kín, hở, khóc cười. Hưng ơi, khi khởi bút Ô mai Hưng hẳn không ngờ chính từ dòng đầu Ô mai róc rách trong khe đá đời anh khô khốc ấy, Hưng mới sống đích thực một Đặng Đình Hưng thi sĩ. Nên, đêm ấy, Hưng nhờ cậu Tú thắp đèn Hoa Kỳ (vì khu phố mất điện) đọc thong thả cái Ô mai chưa đánh máy, lần đầu tiên mình đã khóc vì thương Hưng quá. Chao ôi hơn ba chục năm bầu bạn, chưa khi nào mình thấy Hưng chân thật đến thế. Mình khóc, Hưng có biết đâu, vì cái ánh sáng leo lét ngọn đèn… (phần bản phô tô nhìn không rõ) phát hiện được giọt nước mắt cảm thông.

Đặng Đình Hưng sau giải phẫu, về với cuộc sống thật, mới biết suy ngẫm về một cuộc sống thật, mới biết suy ngẫm về một vòng đời - 1 hội đã khép - mới biết thèm. Anh thừa nhận anh là con gấu ăn trăng - là cái nồi đồng mắt mở - một di vật - một chuyển động - một thèm khát tỉ mỉ từng chi tiết, từ đáy vực sâu của hư vô lên tuyệt đỉnh của cuộc sống hối hả, xô bồ, ào ạt hàng ngày - Anh thèm ăn bằng tất cả các giác quan, cả giác quan thứ 6, thứ 7 - Ăn tái bình minh - ăn tái buổi chiều - ăn (ràu rạu) cả mặt trời - ăn một quả chuông buông giờ… nói gọn lại, vào tuổi 60, anh mới biết thèm sống, sống thật sự, tỉ mỉ và bao quát, anh khát cái thời gian đã mất, anh thèm níu lại từng sợi tơ thoi thóp nhiều chiều trong một không gian sôi động.

*

 

Hưng ơi! Từ sau phút rời bàn mổ đến khi anh chạy lên trước dòng người đang đứng xếp hàng nghiêm chỉnh, anh chen ngang mua bằng được cốc bia tận thế, anh vội đi, đi trước nhiều anh em về cõi vĩnh hằng (đã thanh thản chưa ?) đến hôm nay, hình như đã quá 10 mùa heo may nắng vàng ươm, mà lá bàng rắc đỏ mặt đường phố, phân phát cho từng nhà những giấy mời tha thiết đi ngao du đến những vùng bâng khuâng, tiếc hận đến cả những vùng vu quy, hôn phối ấm áp (thường phải mặc áo len mỏng mà phải là áo đan bằng hai bàn tay - bàn tay em trắng của người tình.) Mười mùa thu, khoảng ấy anh bình tĩnh lấy thân mình, số kiếp mình làm thần tượng cô đơn để - rất chậm rãi - chậm rãi như khi anh nhấp từng ngụm nhỏ rượu quê - ngồi (hay nằm) viết bài Thơ Truyện Ô mai - Anh đã nói từ lâu: - Cô đơn cứ phải toàn phần mới sinh năng lượng - Vậy thì Ô mai là hiệu quả cao nhất của cơn thể nghiệm cuối cùng, cơn thể nghiệm cô đơn toàn phần Đặng Đình Hưng.

Đúng vậy, Ô mai, một cõi có thực hơi ấm thịt da người, những nồng đậm nếm được trong một cái chợ - y như những cái mẹt bày tim, gan, lòng tràng, khấu đuôi - Ô mai - y như thúng gạo nếp, một hạt nếp thấy sữa và hương trời - Ô mai y như bóng gà đi vào bụi thẳm - những vệt bước chân đi quên bên một sườn đồi. Phải, Ô mai lại là cõi ảo mê, có thật giữa ban ngày, ai mua rươi ra mua lanh lảnh cái giọng nữ cao lê thê dài dọc phố màu tro thổi thốc trời đông. Ô mai - một nét nhạc từ tình ca cuộc đời thực nối vào bản giao hưởng mùa ảo vọng như man mác - như mây trôi, lại như trống trải cô ly - như tiếng gọi mùa.

Hưng nhỉ, thực đấy, mê đấy - như thơ - Nữ thi vương diễm lệ - ảo huyền - cả như thơ Hưng đã viết gần mười tập ấy, nàng thơ của Hưng - từ một cô bé Lọ lem - Ô mai em.

Xuân hạ thu Đông - đi giữa mùa em gió lộng - Thu cùng

Tôi đã rờn rợn hai vai lạnh, và se se da thịt đêm thu ở căn buồng của anh, đường Giảng Võ khi nghe anh nói mê trong tiếng đọc đều đều của người bạn trẻ: Mùa hương đi tóc xanh - lại càng thêm thương xót anh vì nỗi anh đã lãng phí cả một vòng âm dương sinh thành tình yêu và hạnh phúc, để mãi đến bây giờ mới hình tượng được một góc biển ái, một trượng nguồn ân, bấy giờ mới biết tìm đến hạnh phúc ngoài anh. Qua nỗi đau thương bằng thánh - Em người thánh, Oan là thánh và bấy giờ mới tìm cách hiện đạt ước mơ: lấy lại ấu thơ, lấy lại mùa tổ ấm - bàn tay em trắng. Bấy giờ anh mới biết: uống mùa hương vị ấy, ngây ngây ngày chớm lửa - lửa bồi hồi biết lửa, lửa bùng quên - bùng bốc cháy - xoay vần - cô lánh - mưa sa.

Tưởng anh đã hồi tâm, đã lấy lại được ấu thơ nhưng kìa anh vẫn lù lù một Hy Mã cô đơn đối diện tử thần. Muốn kéo anh trở về cuộc sống thực, để hưởng đến đáy một mùa xuân có thực, để anh có cơ may ôm ấp một người nữ tràn sinh lực libiđô, để thơ anh đỡ quằn quại trong cái vũng thế tình xoáy lốc, nhưng anh không nghe. Anh hoài nghi cuộc đời, hoài nghi cả chính mình, bèn mở ngoặc giữa chừng bài thơ - truyện để bày ra một trận đánh thật khốc liệt. Cái ngoặc cùm khóa lớn. Con người bị giam trong cái ngoặc: nhà cửa, ngựa xe, danh vọng, đến cả trí thức lớn Dăm ba cuốn (sách) cứ lẽo đẽo đi theo nhau qua các cuộc dọn nhà. Sách và người thường nhìn lại nhau qua cái bìa. Khoảng cách nhìn lại cứ thưa dần. Đi trong cái ngoặc là một thời gian sống dài vô vị, han rỉ. Ảnh, thuốc bong ra, những khuôn mặt chặp lại cái vali cũ lưu giữ những cơn sợ hãi - Bao nhiêu sợ hãi, bao nhiêu rơm rác cuộc đời trong cái ngoặc ấy. Quãng đời anh trong cái ngoặc là một xe rác, xe tải cỡ lớn mà anh chở đến vài chục năm nặng nề - nhục nhã, nay đem ra tung hê tất tật những cặn bã ấy đi, đánh bật rễ chúng đi, bật khỏi ký ức. Anh làm cuộc tổng tảo mộ đời mình. Trận đánh khốc liệt này, dạo ấy, mình nhớ lắm. Hưng cứ lì lợm triển khai cái trận tự oanh tạc - Autobom-bardement! Mình cũng hỗ trợ Hưng bằng nhịp hai của bài thơ giao hưởng, vì cảm kích cái tuyệt vời nhân cách của Hưng… Anh dũng cảm nã đại bác vào quá vãng đời anh thì mình cũng thành thực vẽ cái chân dung Đặng Đình Hưng, không chùn tay trước sự thật phũ phàng. Hưng nghe lại nhé! Thơ giao hưởng - nhịp hai, còn nhớ chứ!

Đêm câm

Đôi ba ngôi Văn Xương trứng tằm

Rủ nhau đi li ti xa hút bầu trời thâm

Gặp lóe vàng tia chớp chị Hồng Loan

(nghe như chiếc thoa vàng bẻ nửa

(nghe như bông sen muộn hè chói lửa)

Chụp hình

Một khối u Không màu

Phim mây ngầu

Đọc: lỗ chỗ chín chậu nắng tóc mắt võng rách tụt cân đai yên ngựa què kéo đen ngòm cỗ xe bánh vuông không thấy mũ sa lầy bãi sông thu bùn lũ ngược vẫy sen tàn (đi hoang ư) ngậm miệng nghỉm gió thốc lốc cung ré-majeur quắt nhức ba cạnh nhung gai ái ân gì dài thon mười búp trắng sữa đầu vú núi cao ngất

[Bao giờ về quê trong

Khoanh

một cái ao ngồi giặt áo cả ngày [1]

ngảnh mặt xem chú chuồn hoa

đêm đầu khe chớp tía]

[Bao giờ về quê trong

Khoanh một cái bếp

nấu cháo nếp xoan sánh lá mơ non

nhòe mắt tóc mai ly

Khói dàn ngang chập hình bác mẹ toàn thân trần

ru U đào “bé ngoan đừng nghịch nhé…à…ơi…]

Lại đọc: Lố nhố nhiều u gì sau xe hình mắt lé mã tấu trùng trùng răng chuột mặt nạ người đẹp tiếng ngọt thanh sà nép là bồ đề - u - rồi - cũng đâm đầu khe ẩm rậm âm hoang. (Hội chẩn: vô phương)

Anh nghĩ sau trận tự oanh tạc, sau cuộc tổng tảo mộ, trên đống hoang tàn đổ nát của giấy và sách, ảnh và kỷ niệm chua chát đắng cay, anh có thể bới tung quá khứ, tìm lại mình để thư thái đi vào cơn thể nghiệm cuối cùng, sáng tạo trên nền móng mới, bằng nhiều vision mới để tìm ra đích thực tho thuần khiết là đi từ đâu - Tình yêu trốn ở đâu. Thương thân - thương người khởi nguyên là đâu và đến đâu thì tận cùng. Khó thật; nhưng thôi, anh đã thôi thèm, anh đi giao lưu, rồi anh về hầm, khép kín cô đơn, đặt bút, như từ khai thiên lập địa đến bấy giờ mới đặt bút viết - miễn là chân thực, lòng lành thì cái đẹp sẽ long lanh hiện dáng thơ Nữ chúa… Anh ra vẻ đĩnh đạc trang nghiêm, bình thản, nhưng tôi vẫn thấy anh run rẩy thồ trên vai gầy cái khối cô thần quả tú cứ rộn rã, hạch sách, đòi anh phải trả nợ - Cái nợ làm người quả thật là quá nặng. Anh tự bắn phá cốt để qua đi cơn ác mộng ma đè. Xong. Anh gắng một nụ cười - anh định thần đứng dậy.

Và gặp Ô mai Em. Một lọ lem con đẻ của nỗi đời oan nghiệt - một thơ ngây trinh tuyết của Thi ca - nữ thánh thoát thai từ đau thương bầm tím trên dòng đời cuồn cuộn những giấc mơ tan. Khi tỉnh rượu lúc tàn canh - giật mình… mình lại… (N.Du) biến ảo Ô mai Em, em có thật đấy. Chính mắt tôi đã hơn một lần nhìn thấy “cô ta” trong cái quán chợ “ngựa vàng”, nơi Hưng thường ngồi một góc, nhắp từng ngụm nhỏ của Lặng Im ngâm trong một thứ rượu quê ngát mùa lúa chín và trắng toát màu sinh ly của những bến sông ảo vọng.

Ô mai Em, mà không có thật đâu. Ảo ảnh. Hư huyền. Nhưng huyền diệu một loại thuốc an thần, giảm đau - thuốc này chỉ có những thi sĩ đích thực mới bào chế ra được - nó vuốt ve những vết sẹo còn ứa máu của đời anh, và nó tung ra nhiều hẹn ước, - bao giờ cũng dễ dàng để lỡ - Ước một giờ gặp lại - Ô mai thành hương ấm phả vào mái tóc rối bời rưng rưng ngày tháng trôi qua của người thơ đau khổ chưa từng biết, để bấy giờ mới biết… gừng cay muối mặn… xin đừng quên nhau (ca dao). Anh đừng quên em. Nhưng hình như Không-phải-em một tia nắng cuối chiều chợt lóe và chợt tắt. Có thể, đúng nửa đêm, lại là một ngôi sao xanh chập chờn thức ngủ. - Hưng ơi! sao mà thương xót, ái ngại anh! Cuối đời rồi mới biết vơ nhanh một tia nắng, một ngọn gió hương cau thoang thoảng để làm thần tượng cho Thơ, nên anh cứ bị hẫng. Cả chuyện tình Ô mai… bập bồng… thoang thoảng mùi hương thiên lý những đêm trăng vùng quê đồng chiêm trũng của anh, hình như chỉ là ảo giác của một ông già 60 tuổi cố níu một mùi hương, một gam màu lý tưởng rồi cố đẩy vào cái kho tiềm thức anh vốn rất nghèo những ái ân đằm thắm đời thường, vì qua một hội nhân sinh, anh chưa từng biết đam mê thực sự.

Nên, suốt cả hai chương dài, Giao Lưu - Chiều thứ bảy, tôi chỉ thấy anh mơ (hoặc là nói mê) bằng cái ton không lấy gì làm chắc, giọng anh dịu dàng đấy nhưng hình như có nhuốm màu tuyệt vọng, tôi cố tìm mãi không thấy, không bắt gặp được hơi thở nồng ấm trên ngực anh đâu, Hưng ạ. Những dòng thơ xuôi bảng lảng như bóng con đò trên sông chiều sương khói chập chờn - như cánh chim trên đồng chiều vội vã, không có hoàng hôn… Nghe yếu đuối, ngọt mềm, nghe van vỉ, thở than, như lời hò hẹn bâng quơ lìm lịm trôi, để rồi như không - không có gì cả - đến ước mơ nữa cũng không có gì hết.

Vậy thì, sau nhiều cơn thể nghiệm cũ, sau những bi kịch dằng xé vò nát anh một đời, anh còn lại gì đây? Anh mất, mất hết - anh vứt, vứt hết. Anh gặp nữ thánh thơ, anh còn được một tiếng thở dài trong như ngọn gió cuối thu trên cánh đồng chiều đã gặt hái. Hưng ơi, dẫu chỉ còn một tiếng thở dài, anh vẫn còn sống mãi, miễn là có người nghe thấy, cảm và hiểu cho anh, qua tiếng thở dài thi sĩ ấy. Đến đây, mình thắp nén nhang, thỉnh Hưng về qua những phố-Phái giữa Thăng Long này để nghe lại nhịp cuối U gì - Thơ giao hưởng vì Hưng, nén nhang thân hữu vì nỗi đau rất Đặng Đình Hưng.

Nhịp ba

Hào quang chạy quàng đi quanh

Kết vòng chỏm núi

dấm dúi cho ai

một - U hồng

hai - U bưởi

- vô khối U chanh

U sen có vành

U na rách mắt

cười

Miệng cười đen

ánh sơn mài

dành cho U ác kiện trời đó ru?

Thiên cơ chợt ngủ

Sương mù tháo chốt rêu

từ độ ấy

hẹn Anh

Dương cầm vỗ sóng

vỗ thanh

Ngủ đi u!

(ngủ đi ư?)

Ru em

Sóng lại rập rềnh…

Hư Không…

 

Hà Nội 1992


[1]Một câu thơ của Đ. Đ. Hưng trong tập Cửa Ô

Nguồn: Bài này được nhà thơ Hoàng Cầm viết làm lời tựa cho tập “Ô Mai” nhưng vì một lý do riêng đã không in trong lần xuất bản. Sau đó nó được Hoàng Cầm sửa lại, cắt bớt khá nhiều, cho in trong tập “Văn xuôi Hoàng Cầm” (NXB Văn Học 1999) với tên mới là “Ô mai – em đến hay đi”. Chúng tôi xin giới thiệu bản gốc theo thủ bút của Hoàng Cầm năm 1992.