phong trào xóa mù Anh văn

 

                          Tôi mua bằng "B"

 

 

                             

Cơ quan tôi có phong trào xóa mù Anh văn, ai không có bằng A cuối năm không được tiên tiến. Ai không có bằng B th́ không được lên lương trước hạn. Xếp tôi đọc tiếng anh a,b,c là au, bờ, cờ mà vẫn có bằng C loại khá đó sao.

 

V́ vậy, phong trào tiếng anh ào ào như tằm ăn rỗi. Mà thực ra hàng của công ty tôi chỉ bán rặt một nước, đó là Trung Quốc, thi thoảng mới vượt rào qua Đài Loan th́ cũng là Trung Quốc đó thôi. Mà các ông Trung Quốc tiếng Việt như gió nên quân ta chẳng cần tiếng Trung làm ǵ, cứ Việt là trên hết. Nhưng công ty đề ra là phải biết tiếng Anh nên chẳng ai dám phản. Và ḿnh cũng cần có bằng B Anh văn để làm oai với thiên hạ chứ cả đời chẳng mở miệng với ông Tây lần nào.

 

Lớp học khoảng ba chục tṛ. Hai phần ba là trên dưới 40, c̣n lại đang ngồi trên ghế nhà trường. Trong số lớn tuổi, chủ yếu là cán bộ nhà nước và các doanh nghiệp. Trung tâm đậu nhờ một trường học, kẻng khua đúng giờ, bảo vệ mặc đúng đồng phục, nơi ghi danh và thu tiền đúng chỗ, bằng có dấu đỏ đúng của trường đại học có tiếng ở Hà nội hẳn hoi.

 

Ngày đầu, cô giáo rất trẻ (mới ra trường, tôi đoán vậy) khai lớp bằng một câu chào, “hê lô, hao gà rù” (hello, how are you). Chỉ ba mươi phần trăm học tṛ hiểu (ai học bằng A tại trung tâm này th́ hiểu v́ cô đă dạy rồi), c̣n lại ngẫng cổ như vịt nghe sấm.

 

 Sau một lúc, số c̣n lại cũng hiểu, đó là “hau a du” v́ cô là người Hải Rương (Hải Dương) nên phát âm “du” thành “rù” là vậy. Khi cô viết lên bảng th́ bảy mươi phần trăm c̣n lại à lên một tiếng đồng thanh. Cô dạy được nửa tháng th́ bai bai lớp và không thấy xuất hiện.

 

 Nghe nói cô đi làm phiên dịch cho trung tâm nghiên cứu ngôn ngữ Tây Âu (cô có bà con làm lớn ở Bộ ngoại giao, có người nói thế ).

 

Nhà trường thông báo thay giáo viên. Cô giáo mới hơn cô trước vài tuổi, ăn mặc bảnh chọe, áo xanh đọt chuối có con chim công mổ trước ngực tại nơi nhạy cảm (hẳn cô yêu thiên nhiên lắm mới cho chim mổ vào chỗ đó). Cô đến trường và về nhà luôn có người đàn ông tuổi xấp xỉ năm mươi, nghe nói làm chủ tàu nhưng không biết là tàu thủy hay tàu bay, dáng h́nh quả táo tàu, đưa đón bằng xe máy hăng SYM (cũng là người Tàu làm cả) và chào nhau bằng tiếng…Việt. Bước vào lớp, cô cúi đầu gập lưng như người Nhật, rồi cất giọng, “xin cháo cá lợp”(xin chào cả lớp). Một nửa hiểu (chủ yếu là quê từ Thanh Hóa vào đến Thừa Thiên) số c̣n lại th́ không. “Xin giời thiêu (giới thiệu), tôi tên Vính (Vinh), ở thành phố Vính, học đại học Vính, gốc là huyện Nghỉ Lo (Nghi Lộc), mới vô Vính vai nắm (vài năm)”.

 

Giở sách, cả lớp đọc theo cô như vỡ ḷng học abc. Cô chấm sinh viên Mạnh lớn tuổi nhất, tính theo tiêu chuẩn tóc bạc, công tác tại công ty đô thị thành phố. Học lấy bằng để được bổ nhiệm phó pḥng phụ trách hút hầm vệ sinh và chữa cây bị bệnh do các ông tè bậy trên vỉa hè. Tṛ Mạnh nêu câu hỏi, cô trả lời.

 

 Đại loại như tṛ chơi hỏi xoáy, đáp xoay trên ti vi. Sinh viên tóc bạc lí nhí “hau rè đu” (how are you). Cô đáp lại một cách mau mắn “ẻm phải”. Cả lớp một phen ngẫng tai như gà nghe pháo giao thừa. Một nửa hiểu, một nửa th́ không v́ đó là “em phai” (I’m fine). Thực ra, hiểu tiếng Việt của cô c̣n khó hơn hiểu tiếng Anh.

 Ba tháng trôi qua, tŕnh độ hiểu tiếng Việt (tiếng địa phương của cô) có nâng lên chút đỉnh nhưng tŕnh độ tiếng Anh th́ vẫn y nguyên. Buổi kết thúc học kỳ một, cô nói lời tạm biệt lớp, cô nói bằng tiếng Việt để diễn tả nỗi xúc động của ḿnh (nói tiếng Anh sợ tṛ hiểu nhầm th́ chết). Ngoài trời mưa phùn, trong lớp học tṛ mưa nước mắt khi biết cô theo chồng đi Đài Loan, sang đó cô dạy tiếng…Việt cho người Việt gốc Hoa.

 

Thầy giáo bước vào pḥng, khác hai cô giáo trước, để giữ ǵn bản sắc tiếng Việt bị tiếng Anh đe dọa, thầy đứng nghiêm như quân đội dưới cờ, giơ tay phải lên trời (tay trái ôm cặp, nếu không có cặp chắc chắn thầy cũng giơ hai tay) như lănh tụ chào công chúng và buông câu trụn lủn “xin chè các bà” (xin chào các bạn). Thầy có cách dạy sáng tạo là tiếng Việt xen lẫn tiếng Anh và tiếng Anh xen Việt như món trộn sa lát.

 

 Ví dụ, “students (sinh viên) của chúng ta study (nghiên cứu) rất là very good (tuyệt vời)” hoặc “anh chị nào muốn presents (tŕnh bày) th́ hand up (đúng ra là to raise one’s hand – giơ tay lên )”, hoặc “mời anh sitdown” (ngồi xuống). Đại loại như thế. Thầy tâm sự thật ḷng, “chưa có giáo viên, tôi dạy thay một buổi, có ǵ thiếu sót mong anh chị thum củm (thông cảm), có điều kiện mời đến công ty tôi tại Sờ Ḷn ….thư gĩan cuối tuần, xin “cắt bơ” (goodbye – tạm biệt).

 

Thầy người Quảng Nôm (Quảng Nam) pha Quảng Ngỡ (Quảng Ngăi) v́ cha và mẹ là hai tỉnh đó, nhưng sinh ra tại Qui Nhơn và lớn lên tại Nha trang, làm việc tại công ty giải trí Sờ Lờ có lá mít tờ đờ (SL co.,ltd), vốn đầu tư nước ngoài năm mốt phần trăm, hèn chi thầy nói nửa Anh nửa Việt.

 

Lớp trưởng thông báo tin mừng là “nhà trường thuê giáo viên bản ngữ dạy một buổi sáng chủ nhật. V́ ngoại khóa nên phải đóng tiền, một người một trăm ngàn, ai không đóng xin mời đứng ngoài cửa mà nghe”. Lớp chỉ vắng mấy tṛ là sinh viên chưa làm ra tiền, c̣n lại tham dự đầy đủ, lâu lâu mới có dịp may, bỏ qua là tiếc lắm.

 

Sáng chủ nhật, tṛ nam ăn mặc sáng sủa, tṛ nữ ăn mặc diêm dúa như đi đám cưới, nước hoa thơm lừng từ trên tóc xuống tận dưới…giày. Đúng bảy giờ, thầy giáo bước vào lớp. Thầy người da đen. Thầy làu bàu trong miệng, không ai hiểu thầy nói ǵ. Một vài từ nghe như là tiếng Anh, lại như tiếng Pháp hay tiếng Ả rập, Ấn độ ǵ đó không ai đoán được.

 

Thầy dạy không cần sách vở, thầy nói bằng tay nhiều hơn bằng mồm, chỉ trỏ lung tung. Thầy nói cứ nói, tṛ nh́n cứ nh́n, ai có việc nấy. Hết hai tiết dạy đúp, thầy “goodbye”, chỉ có câu này là nghe rơ nhất. Mọi người thắc mắc, “sao đóng tiền một buổi mà dạy có hai tiết”. May đấy, thầy kéo dài thêm e rằng lớp bỏ về hết nên ai cũng vui vẻ, không ai đ̣i tiền lại.

 

Mười lăm phút sau, đại diện giáo vụ đến xin lỗi lớp là bị lừa, nguyên do, khi liên hệ th́ người Mỹ thiệt, nhưng khi giao hàng th́ cũng người Mỹ nhưng gốc Zimbabue. “Mấy thằng Tây ba lô thiếu tiền trọ giở tṛ đồi bại, rút kinh nghiệm, rút kinh nghiệm”, thầy xoa tay và nở nụ cười như hoa loa kèn.

 

Lớp phó Tào Đang Bắt (đang đảm chức trưởng pḥng quản lư thị trường an ủi thầy, “nước ḿnh xài đồ giả quen rồi, việc này là b́nh thường thôi, có chi mà buồn hả thầy”.

 

Học kỳ cuối, giáo vụ thông báo thầy trưởng bộ môn đứng lớp. Thầy tên Trí người Nha trang, dạy từ trước giải phóng. Thầy chào lớp bằng tiếng Anh, người Việt mà thầy nói như người Mỹ (v́ hơn mười năm du học tại Mỹ).

 

Giờ giải lao, tổ trưởng tổ ba Nguyễn Pháp Luật (trưởng pḥng tư pháp), băn khoăn hỏi, “sao thầy không ở nước ngoài”. Thầy từ tốn, “ở bên đó rồi th́ biết, cái ǵ cũng có giá của nó, tôi không rời được giàn hoa giấy nhà tôi trên đường Hùng Vương và buổi chiều đi dạo băi biển Nha Trang, ở đây cũng có nhiều việc phải làm”. Được biết, thầy đă dịch năm đầu sách và soạn thảo nhiều tài liệu giảng dạy trong nhà trường. Cuối kỳ, lớp trưởng Đặng Tập Hợp (chuyên viên Sở Nội Vụ) thông báo nộp một người một triệu gọi là bồi dưỡng cho thầy nhưng thực chất là mua bằng.

Lớp phó học tập là Nguyễn Thị Tính Toán (chuyên viên sở kế hoạch đầu tư) giải tŕnh, “chi một triệu mà lên bậc lương thử hỏi lời hay lỗ”. Mọi người vỗ tay “sáng suốt, sáng suốt”. Các em sinh viên từ chối v́ “bọn em thừa sức qua cầu mắc chi phải nộp”.

 

Trước ngày thi một tuần thầy kèm lớp bốn buổi ngoài giờ. Giờ cuối cùng, lớp trưởng tặng thầy món quà gói giấy màu đỏ, trong có phong b́ mỏng (đă đổi ra tiền đô cho nhẹ), thầy nhận và chúc lớp thi cử đạt điểm cao .

 

Kết quả như dự đoán, số khá giỏi thuộc về các tṛ sinh viên chưa làm ra tiền, số c̣n lại đạt trung b́nh (trên điểm bốn làm tṛn lên năm).

 

Lớp liên hoan, thầy đến dự và chúc mừng. Cuối tiệc, giọng thầy khản đặc (chắc thầy kèm lớp ngoài giờ hơi bị nhiều) “thầy tạm biệt Trung tâm để làm việc khác”. Thầy nói, “rất tiếc không được tiếp tục giảng dạy, thầy tặng lớp món quà” và yêu cầu khi thầy về mới được mở ra, rồi bắt tay mọi nguời. Mấy tṛ nữ sồn sồn rút khăn mùi soa chấm chấm trên mắt.

 

Thầy ḥa vào ḍng người lam lũ hối hả trên đường mưu sinh.

 

Lớp trưởng mở chiếc hộp bằng tre, trong có đựng phong b́, tay run run như bắt tay cấp trên, mặt tái như bài thi ngậm nước.

 

Số tiền tặng thầy c̣n nguyên, những tờ Đôla mỏng cứng và sắc như dao cạo.

Liên hoan kết thúc, không ai chào ai, mọi người lặng lẽ ra về .

 

 

                                                                                                Từ Sâm Nhatrang

Nha trang 2011