Cái ḷ sưởi

 

(Csáth Géza)

 

Chàng học tṛ nhóm ḷ. Lửa bén vào giấy, rồi bén vào củi. Vài phút sau, cả cái thân h́nh bằng sắt bé nhỏ chợt rung chuyển.

Ngọn lửa dịu dàng ve vuốt những thành tường bằng sắt nhẵn nhụi của ḷ sưởi. Chàng học tṛ đánh thức và âu yếm tṛ chuyện với ngọn lửa. Chàng xếp than vào cổ họng ḷ, rồi chăm chú ngắm nh́n ngọn lửa đói nuốt dần, nuốt dần những ḥn than đen nhánh, ẩm ướt.

Cứ như thế, từ từ cả căn pḥng tràn ngập một nỗi ấm áp tin cậy và lười biếng, và chàng học tṛ rốt cuộc ở lại nhà v́ cảm giác ấm áp thân thiện này. Cả ngày. Chàng thu ḿnh trong chiếc ghế bành da màu xanh, cạnh ḷ sưởi, say mê ngắm nghía những ngọn lửa vàng xanh nhảy nhót, những ḥn than cháy đỏ rực - vàng ửng, chàng ném từng mẩu giấy vào ḷ sưởi rồi ngây ngất theo dơi đám tàn đen, rụng xuống giữa những ṿng ôm của lửa.

Chàng say mê ngắm nh́n ngọn lửa hàng giờ liền. Chàng ch́m đắm vào trong những nghĩ suy, thỉnh thoảng lại th́ thào lặng lẽ. Và chàng quên hết thảy, cả trường đại học lẫn đường phố. Và quên luôn cả những quán cafe ch́m ngập trong ánh đèn sáng trắng, quên ngọn khói xanh của điếu thuốc lá, những điếu thuốc nằm ngơ ngẩn nhả khói trong những cái gạt tàn trên bàn, quên những viên bi-a trắng, đỏ thường lăn mềm mại và khẽ chạm vào nhau trên các mặt bàn bi-a xanh non. Thậm chí, nhiều lần chàng c̣n ngồi ăn luôn cạnh ḷ sưởi.

Chàng không thể xa rời cái ḷ sưởi, như thể từ biệt một người bạn tốt ngẫu nhiên được gặp và được làm quen.

Thực ra người bạn này chàng ngẫu nhiên có được, khi thuê pḥng trọ. Chàng cho rằng pḥng ở tối quá, và chỉ trả mười lăm forint. Chàng đă định bỏ đi, th́ bà chủ nhà chỉ cái ḷ sưởi và nói :

- Cái ḷ sưởi này của chúng tôi rất tốt, thưa cậu. Năm ngoái, một vị khách trọ ở đây đă nói rằng, chưa bao giờ gặp một cái ḷ sưởi nào tốt như thế. Buổi tối chúng tôi nhóm ḷ, tận sáng hôm sau nó vẫn c̣n ấm. Mặc dù nó là ḷ sưởi làm bằng sắt.

Chàng học tṛ ngắm cái ḷ sưởi. Chàng thích nhất là một căn pḥng ấm áp, và đây là lần đầu tiên chàng đến sống ở Pest. Thế là chàng thuê căn pḥng.

Chàng học tṛ nhiều lần nhắc đi nhắc lại, khi chiếc ḷ sưởi quả thật đă bắt đầu hoạt động hết công suất :

- Cậu đúng là một anh bạn tuyệt vời.

Cái ḷ sưởi dường như đỏ mặt v́ lời khen ngợi này.

 

Chàng học tṛ lúc nào cũng trung thành với người bạn ấm áp này của ḿnh. Từ trường đại học, chàng đi thẳng về nhà, ngồi đọc sách. Có lúc, chàng buông sách, lim dim đôi mắt, âu yếm ngắm từng đường nét của chiếc ḷ sưởi sắt, say mê ngắm ngọn lửa bé bỏng nhảy lách tách trong đó. Khi ăn táo, chàng cũng dành phần cho bạn. Chàng đặt miếng táo lên nóc ḷ sưởi. Cái ḷ sưởi tham lam hít hà hương thơm ẩm ướt của miếng táo, rồi tỏa vị thơm mát biết ơn ra khắp gian pḥng.

 

Một thời gian sau, chàng học tṛ bắt đầu vắng mặt ở nhà nhiều hơn. Chàng không chăm chút cái ḷ sưởi như cũ nữa. Có lẽ cái ḷ sưởi buồn bă v́ điều này - dường như nó không tỏa hơi ấm bao nhiêu, so với khi trước. Đôi khi những ngọn lửa chỉ ngủ gà ngủ gật trên đống tàn than chất, ngày mỗi dày đặc hơn. Những lúc đó, chàng học tṛ chỉ lơ đễnh cời lửa, và hư hoáy viết hàng giờ bên ngọn đèn bàn. Chốc chốc, chàng bật dậy, thở dài sườn sượt, rồi đi đi – lại lại một cách bất an. Cái ḷ sưởi, khi nh́n thấy cảnh này, nó không giận người bạn của ḿnh nữa, mà bắt đầu thương hại chàng học tṛ.

Sau cùng, chàng thanh niên ngồi xuống bên ḷ sưởi. Chàng đưa tay dịu dàng vuốt ve cái thân h́nh bằng sắt ấm áp, chàng mở cửa ḷ, v́ muốn những lời nói của ḿnh đến tai bạn rơ hơn.

Và chàng bắt đầu thổ lộ.

- Ta yêu, ôi ! ta yêu mất rồi…- Chàng học tṛ run rẩy thú nhận.

Những ngọn lửa trong ḷ nhảy cẫng, khiến cái ḷ sưởi cũ bỗng rung lên răng rắc, sau rồi, lại để mặc cho những ngọn lửa reo vui ca hát.

- Cô gái mà ta yêu - chàng thanh niên th́ thầm tiếp tục – nàng đẹp vô cùng. Da nàng trắng bóc, mềm mại như nhung, tóc nàng đen, và trong đôi mắt nàng, một ngọn lửa cháy sáng, như ngọn lửa của mi đây này. Không, c̣n ấm áp hơn, huyền diệu hơn…

Cái ḷ sưởi lặng thinh nghe lời tâm sự của chàng, không một chút ghen tị, nó thấy tất nhiên, ngọn lửa trong mắt nàng thiếu nữ lung linh hơn và ấm áp hơn ngọn lửa của nó.

Chàng thanh niên thở thật dài, hai tay ôm lấy đầu, nh́n đăm đăm vào ngọn lửa, ngắm nghía điệu nhảy vui tươi của những chú bé lửa nhiều màu sắc. Sau rồi chàng tiếp tục th́ thầm :

- Không hiểu nàng có yêu ta không, nàng con gái có đôi mắt nồng cháy như lửa, nàng có yêu ta không, có yêu ta không ?

Cái ḷ sưởi không trả lời. Chỉ những ngọn lửa giờ đây, như những dấu chấm hỏi tư lự vươn về phía chàng.

Tâm hồn chàng trai dâng ngập những câu hỏi ngọt ngào và đau đớn. Đôi mắt chàng cũng long lanh như ánh sáng rọi chiếu lại của chiếc ḷ sưởi, mái tóc chàng phất phới, khuôn mặt chàng đỏ bừng. Chàng châm thuốc, hút, và ngồi lại với người bạn trung thành của ḿnh cho đến sáng. B́nh minh, khi những bông hoa của giá băng trên cửa sổ bắt đầu lóng lánh trong ánh sáng vàng nhạt của nắng – chàng ngủ thiếp đi.

Cái ḷ sưởi vẫn tiếp tục thức, nhưng những ngọn lửa của nó dường như lười biếng dần, nhảy nhót một điệu nhảy mỗi lúc một chậm răi hơn, và sau cùng, chúng ngả ngốn nằm xuống cùng đám than và tro tàn.

 

Chàng học tṛ thức dậy vào giữa trưa, cái cổ họng đen ś xấu xí của chiếc ḷ sưởi vươn về phía chàng, ngáp một cái rơ dài, giận giữ. Chàng trai vươn duỗi chân tay, vùng dậy, đóng sập cửa ḷ sưởi lại, rồi đi mất. Chỉ sáng sớm ngày hôm sau, chàng mới quay về. Khuôn mặt chàng tái nhợt. Chàng gật đầu chào người bạn già một cách buồn bă ; điều này khiến cái ḷ sưởi không thích thú tư nào. Nhưng khi nó ngắm chàng thanh niên, khuôn mặt trẻ trung, sáng sủa của chàng mới đẹp làm sao trong một nỗi buồn mệt mỏi – thế là nó lập tức tha thứ ngay cho chàng. Nó cố gắng thực hiện nghĩa vụ của ḿnh, và rung lên bần bật trong sự gắng gỏi này.

Chàng học tṛ ngồi xuống cạnh ḷ sưởi, tỳ hai tay vào trán. Giọng chàng nghẹn ngào, run rẩy.

- Không, nàng không yêu ta, cô gái có đôi mắt long lanh như lửa, nàng không yêu ta, một gă học tṛ nghèo khó. Nàng yêu kẻ khác, một ngài giàu có…- Cái ḷ sưởi giận giữ rên lên răng rắc, chắc nó cũng tức giận nàng con gái.

Chàng học tṛ tuyệt vọng xoa đôi tay vào nhau. Đúng thế ! Chàng buồn quá đỗi ! Chàng tiến đến gần cửa sổ, thẫn thờ ngắm nh́n màn đêm, rồi quay lại, chàng lại ngồi xuống cạnh chiếc ḷ sưởi.

- Nàng không yêu ta, ôi ! cô gái có đôi mắt nồng nhiệt như lửa, ta c̣n sống tiếp làm ǵ nữa ? – chàng cay đắng thốt lên và bắt đầu nức nở khóc. Chàng nấc nghẹn ngào, nước mắt tuôn lă chă. Những ngọn lửa trong ḷ phết những màu hồng rực lên những giọt nước mắt của chàng, khiến người ta ngỡ chàng học tṛ tội nghiệp đang tuôn trào những giọt nước mắt bằng máu.

Chàng đau đớn quằn quại trong chiếc ghế bành, nh́n chằm chằm vào những ngọn lửa - những đứa trẻ lửa bí ẩn, trăm màu sắc, những cư dân đang nhảy nhót của chiếc ḷ sưởi nóng bóng.

Rồi chàng ngủ thiếp đi…

 

Những ngọn lửa dấu lưỡi của chúng xuống đám than bỏng, rồi từ đó gửi đi khắp nơi những làn khói xanh bẩn thỉu, nặng trĩu. Những đợt khói bay cuồn cuộn, lan tỏa ra ngoài. Nó ôm choàng lấy căn pḥng, ôm choàng lấy chàng học tṛ nghèo đau buồn, khói hôn đôi giày, hôn quần áo của chàng, khói tụt xuống lồng ngực chàng, đột nhập vào miệng, vào phổi chàng trai, và chặn đứng trái tim đang đập vội vă của chàng lại.

Khi những tia sáng xám đầu tiên rọi chiếu vào khung cửa sổ, cả căn pḥng – nơi, một khi nào đấy tắm trong nỗi niềm ấm áp buông thả và tin cậy – giờ đây ngập ngụa những làn khói xanh, mang hương vị giá lạnh của thần chết đến.

H́nh hài đông cứng của chàng học tṛ nằm im lặng trong chiếc ghế bành. Người bạn của chàng, chiếc ḷ sưởi cũng đă nguội lạnh từ bao giờ. Từ khung cửa sổ, một sớm mùa đông buốt giá, mù sương lặng lẽ ngắm nh́n hai người bạn.

 

Nguyễn Hồng Nhung dịch từ nguyên bản tiếng Hung

(2008-06-23)