GHI CHÉP JULIUS – 2016

Chào buổi sáng Mây trời!

- đọc sách nhé- uống cafe-c̣n sớm quá!

-chúc một ngày vui!

-cười rồi nè....

" Phần quan trọng nhất của công việc là sự bắt đầu."-Platon

-bắt đầu một ngày.

( 2016. junius.)

Hiếm hoi những linh hồn đàn ông bỏng cháy như núi lửa trào dâng phun vụt một ngày...

ngỡ ngàng không hiểu đang ở trong rạp phim đèn tắt trân trân nh́n lên màn h́nh, hay đang giở một trang phiêu lưu kư?....

vứt vào sọt rác vai bảo mẫu khoan thai.... chui xuống gầm giường nín thở chờ đêm buông... đợi cảnh cháy rừng kia hiện ra trên khung cửa sổ....sẽ cháy hết dù lửa táp hút cạn cả những khúc sông?....

nhiều ngôi sao hóa thân từ những linh hồn núi lửa phun, rừng cháy trụi như thế, chỉ lấp lánh lưu măi phía chân trời vệt sáng cô đơn không bao giờ muốn tắt....

imádlak!

……………………………………..

Ngày Hội Sách Hungary mua một tập truyện ngắn của các nhà văn Hung viết về đề tài Kinh Thánh( Biblia). Những tư tưởng triết học tŕnh bày bằng văn học th́ đúng hơn.

Không hiểu Biblia không hiểu nổi văn học Hungary và châu Âu.

Khi c̣n trẻ giận nhau, hiểu lầm nhau là phải t́m mọi cách"nói cho ra nhẽ"-

Đi quá nửa cuộc đời, ngược lại, chẳng muốn nói ǵ, nhưng tin chắc rằng bạn sẽ hiểu khi nh́n vào hành động, vào việc làm của ḿnh.

Cần một đức tin và một sự dũng cảm để....nh́n nhau và tin nhau... như tin vào chính bản thân.

( 2016. junius. 20)

………………………………………………….

Xem một bộ phim du lịch đến An Ba Ni (Albania), một đất nước chủ nghĩa cộng sản cũng"không tha", và từng "mang" tiếng xấu v́ sự nhiệt t́nh quá đáng của các nguyên thủ quốc gia với thứ chủ nghĩa này

Nơi: Trung Quốc dúng bàn tay cơ hội rất sâu vào đời sống chính trị thuở đó, đến mức các đồng chí Tây Albania cũng mặc áo cổ đứng Tôn Trung Sơn (rất tức cười) như các đồng chí Tàu (thân thiết)....

Thuở đó thôi, chứ giờ đây Albania hết sạch cả cộng sản lẫn Mác-Ăng ghen-Lê nin-Mao Trạch Đông.... nhưng dân châu Âu cũng như thế giới vẫn ngần ngại chưa đến thăm quốc gia này lắm (chả hiểu tại sao?)

Nhưng chắc v́ thế Albania đẹp tuyệt vời, sạch, vắng, trong lành, dân chúng giản dị, mến khách, yêu đời....y như người ngoài ...hành tinh...chứ không phải dân của cái Quả Đất hư hoại này...

Đă thế, bọn thanh niên Hung tự lái xe đến Albania, tự quay phim chuyến đi chơi của ḿnh, từ đầu chí cuối rên lên v́ sướng và tiếc rẻ: trời ơi, đẹp thế này, thanh b́nh thế này, ngon thế này mà không ai đến hưởng...huhuhu....

https://www.youtube.com/watch?v=2I2lyrHEwdE

Cả ngày ngồi lỳ bên sách- mưa đến rồi mưa lại đi- cuối cùng mây tản, trời sáng lên....

ngồi lỳ và ngồi lỳ....

sẽ xong.... ( 2016.junius. 23)

………………………………………

Đời sống quanh ta lúc nào cũng thế thôi, không phải như ḍng sông chỉ chảy cạnh ta, giữa đôi bờ giới hạn mà ta nằm hẳn trong đời sống, lăng đăng, vô h́nh, ấm áp.

Bởi vậy có những lúc ta xót thương cho những người thân đă mất của ta, không c̣n cùng ta hưởng cảm giác SỐNG kỳ diệu tất yếu này.

Có những lúc ta lặng lẽ nhớ lại những ngày tháng đă trôi qua cùng bao dại dột, uẩn ức, mơ hồ, sai lầm của tuổi đời chưa trải, giờ hiểu ra cũng chỉ biết....chiêm nghiệm lại lần nữa, lần nữa...

Nhưng không có ǵ để xót, để đau hoặc chỉ hoài tiếc và khát mong...

bởi ngay phút này đây ta vẫn có thể bắt đầu lại từ đầu, làm những ǵ ta thích và muốn...

ngay phút này đây vẫn cảm thấy đời sống chỉ là một bầu khí quyển mênh mang, ta đang nằm trong nó, lăng đăng, vô h́nh, ấm áp......( 2016. junius. 25)

………………………………………………………………………….

Thật lư thú khi nhận ra đọc cùng một tác giả, nhưng những bài ḿnh thích người khác lại không chú ư lắm. Cũng giống như có người cho rằng ḿnh bắt đầu"hâm" khi ḿnh bảo bây giờ chỉ thích đọc triết và thơ thôi, không đọc văn học (truyện ngắn, tiểu thuyết) nữa.

Không cần t́m sự giải thích.

Thượng đế giúp ḿnh tự điều chỉnh ḿnh rồi.

Nhưng đôi khi vẫn (tự) riễu khi thấy cái thói quen ưa chuộng những kẻ thông minh (ơi là) thông minh hơn những kẻ (ngu đần) đờ đẫn ...không bỏ được....

thế là: với học tṛ th́ (ngấm ngầm) thiên vị....c̣n với bọn con trai th́....đột nhiên...có cảm t́nh hơn hẳn....hehehehe....

( 2016.junius. 27)

………………………………….

Khi bạn đưa tôi tác phẩm của bạn (viết, dịch) tôi trân trọng đọc.

Đấy là ngôn từ, là linh hồn, là logo riêng của bạn, chỉ của chính bạn.

Cũng như chỉ có một linh hồn Nguyễn Hồng Nhung đang chăm chú đọc bạn mà thôi.

Linh hồn đến với nhau trực tiếp và duy nhất như thế đấy.

Hăy dũng cảm miệt mài mài rũa thể hiện ḿnh!

Bạn sẽ thành công!

……………………………………………

Tôi chơi với một người bạn mắt bị mù từ nhỏ, bạn ấy không nh́n thấy những ǵ tôi thấy, nhưng chúng tôi lúc nào cũng hiểu nhau, v́ lúc nào cũng là hai linh hồn tṛ chuyện với nhau. Chúng tôi không bao giờ nói những chuyện người đời thường nói, mà phần lớn diễn tả linh hồn ḿnh đang khao khát hướng tới cái ǵ...

Kỳ lạ, chẳng bao giờ chán. Như cùng ngân nga một bản thánh ca du dương trong tiếng đàn organ tha thiết trong đền Trời....

Có những lúc hứng lên, tôi tả màu sắc của thiên nhiên, cảnh vật con người xung quanh cho người bạn mù nghe bằng trăm ngh́n h́nh ảnh so sánh, ẩn dụ, bằng những h́nh thù kỳ lạ mà trí tượng tượng của tôi muốn dâng hiến cho t́nh cảm của tôi với bạn.

Nhưng đến một ngày, bạn không hứng khởi nghe những miêu tả ấy nữa. Bạn bảo: đằng nào tớ cũng không bao giờ nh́n thấy những màu sắc ấy như cậu. Vậy biết hay không biết có ǵ quan trọng? tưởng tượng ra để làm ǵ?

Tôi thấy ḿnh đứng bên vực thẳm, nh́n thấy sự bất hạnh tuyệt vọng của người khác mà không phương cứu giúp. Khi tôi vẫn chưa t́m ra lối thoát cho t́nh cảnh này, bạn tôi từ từ rơi vào cơn trầm cảm. Hai linh hồn bắt đầu nói chuyện với nhau về cái chết, về những cơn rối loạn của con tim và khối óc, về sự tê liệt sắp đóng băng của hành động, về nỗi chán chường không thiết tha với bất kỳ cái ǵ trên đời nữa...

Giữa lúc ấy, tôi đột ngột kêu lên: cậu đang tự thương thân! cậu đang tự xót xa rỏ nước mắt khóc than cho cái Tôi của cậu ! Hăy thử nh́n bản thân ḿnh như nh́n một kẻ KHÁC xem nào!

Bạn tôi dừng lời than văn, nhưng không tài nào thoát ra khỏi cái biển đen sóng quẫy đưa con người đến những bến bờ ê chề của sự cay đắng trong cơn bế tắc, bạn chỉ như đờ đẫn, mộng du, muốn đi tiếp vào cơn mê...

Hai linh hồn đau xót, lặng im, nhưng vẫn ngồi bên nhau như lúc cùng nghe tiếng nhạc Trời du dương cất lên trong sự thấu hiểu nhau êm đềm trong suốt....

Kỳ lạ, giữa lúc ấy đúng âm thanh ấy vang lên- thứ âm thanh cả hai cùng nghe ngóng và nhận ra ngay lập tức- từng đă làm những con tim mỉm cười và muốn nhảy nhót vui tươi như một chú chim nhỏ yêu đời đang chuyền cành ríu rít.

Người bạn mù của tôi giơ đôi tay lên cao và bảo: cậu có nghe thấy không? cậu nghe đây...

Bạn bắt đầu tả bằng những từ ngữ thật đặc biệt, tôi chưa bao giờ nghe thấy ai dùng những từ như thế.

Tôi vội vă lấy giấy bút ra và ghi lại, thật nhanh, không bỏ sót từ nào, vừa kinh ngạc vừa bàng hoàng: những từ ngữ cứa đứt nát trái tim âu yếm thương yêu vô hạn của tôi với bạn, khứa thành những rănh máu chảy dài, như những ḍng nước mắt của Trời trút xuống thân h́nh bé bỏng của ta sũng dưới cơn mưa....

Khi bạn dừng lại không nói nữa, tôi th́ thầm chậm răi: cậu có biết cậu đă làm một bài thơ đẹp đến như thế nào không? Câu chữ- ngôn từ của cậu như những mảnh thủy tinh vỡ, nắng nhảy nhót trăm màu trên những góc cạnh sắc đang muốn cứa đứt những ngón tay của tớ đây....

Chợt nghe một bài hát xưa, từng tế bào run rẩy bởi cảm giác lâng lâng đâu ập đến, giờ sao thành chút thoáng xót xa...Người cùng ta ch́m đắm trong giai điệu này giờ đă ra thiên cổ.

Chẳng vô nghĩa sao? chẳng hăi hùng sao?

Âm nhạc cũng như mọi sản phẩm văn hóa khác đều chỉ là gia vị, rắc vào món ăn sống mỗi ngày cho quên đi mọi ảo ảnh? bạn nghĩ thế không?

Chỉ biết rằng con người bị bắt buộc phải nếm đầy đủ, trọn vẹn tất cả mọi mùi vị của đời sống, kể cả thứ gia vị rất ít ỏi, tê trên đầu lưỡi một giây...

…………………………………………………………………………….

Sự thay đổi của tâm trạng người chỉ so sánh nổi với số lượng hạt cát trên băi biển thôi.

Một tích tắc đi qua là một tâm trạng, chưa cần đan chéo, chồng lên nhau, lồng vào nhau....sắc thái chỉ của một tâm trạng đă đủ khiến ḷng người rắc rối như tơ ṿ.

Tự thương thân trong khi có những hai "thân" trong một mối quan hệ và có ai làm ǵ mày đâu cơ chứ?

Nguyên nhân nằm ở điều này nhưng lại nói ra điều nọ.

Con người h́nh như sợ nhất là sự tổn thương- tổn thương chính niềm tin của ḿnh?

Hừm!

Trong một buổi tối có đến hai cuộc điện thoại kể lể giống hệt nhau: về t́nh yêu.

Kiểu này ḿnh cần mở một văn pḥng tư vấn (có trả phí).

Câu "góp ư" của cô giáo Nhung đơn giản lắm: ngồi xuống và nghĩ đi, mày muốn ǵ? rồi làm y như cái muốn ấy. Hết.

Không được.

"....dẫu ĺa ngó ư c̣n vương tơ ḷng"

Này, trước khi vào thi cô giáo Nhung thường bảo học tṛ:

- Gói gọn đúng trong 45 phút thôi đấy nhé. Nghĩ kỹ đi, làm cái ḿnh biết. Hoặc đỗ hoặc trượt..... Nhưng đời có nhiều lần 45 phút lắm....dũng cảm lên!

( 2016. junius. 30)

………………………………………………

Một cá nhân vẫn chỉ là một cá nhân, một thời đại vẫn chỉ là một thời đại....

Đọc "gia tài" để lại giữa một cá nhân và thời đại của người ấy, thấy các sự kiện liên kết giữa họ cũng chẳng khác ǵ hiện thực gặp ở đây, ở đó....

Ch́m ngập vào thứ thoạt đầu tưởng là một loại nội dung cực kỳ quan trọng, té ra cũng chỉ là số lượng khổng lồ của hậu quả tất yếu mà một loại ư thức hệ mang lại....

Không được phép ch́m đắm vào đó, một động tác"nhai lại" mất thời gian, chẳng khác nào một loại học vẹt....

Quay lại linh hồn vĩnh hằng thôi- nằm trong logo, ngôn từ của cá nhân - t́m bí ẩn của hiện thực chung được thổ lộ thông qua một cá tính duy nhất....

……………………………………………………………………

"Các tác phẩm về t́nh yêu" được viết dưới tên thật của Kierkegaard. Tiêu đề phụ đặt nó trong thể loại “Tranh biện Thiên Chúa” nghĩa là việc cân nhắc tranh luận về các khái niệm Thiên Chúa. Nó không giả định trước một hiểu biết hiện sinh về t́nh yêu Thiên Chúa, như trong các “diễn văn khai trí”, mà mời gọi độc giả mở ḷng ra đón nhận hiểu biết đặc biệt về t́nh yêu theo Thiên Chúa.

Đối với một độc giả hiểu t́nh yêu chủ yếu là ái t́nh nhục dục, khái niệm Thiên Chúa giáo về t́nh yêu như sự đồng cảm này là khác thường, phi trực giác.

Trong khi t́nh yêu nhục dục là một cảm giác thiên về khao khát thoả măn, th́ sự đồng cảm là một nghĩa vụ tinh thần đối với người bên cạnh (mà không có sự phân biệt thiên lệch nào).

Trong khi t́nh yêu nhục dục là hoàn toàn vị kỷ, nhằm thoả măn khao khát của người yêu, th́ đồng cảm là vị tha, đ̣i hỏi tự hy sinh. Trong khi t́nh yêu nhục dục luôn được dựng trên sự thể hiện khách quan nh́n thấy được của người được yêu th́ đồng cảm đ̣i hỏi cá nhân trở thành “trong suốt” “như không có ǵ” trước Chúa.

Trong khi t́nh yêu nhục dục luôn luôn là quan hệ giữa hai người, th́ đồng cảm luôn luôn có Chúa như “nhân vật thứ ba” trong quan hệ đó.

Các tác phẩm về t́nh yêu không tập trung nhiều về việc hiểu t́nh yêu như thế, mà tập trung vào việc hiểu các tác phẩm của t́nh yêu. T́nh yêu sẽ được hiểu như kết quả của các tác phẩm đó về t́nh yêu.

V́ Thượng đế là t́nh yêu, điều đó chỉ có thể được biết thông qua sự cam kết hiện sinh của đức tin Thiên Chúa. Đức tin này chỉ được sống trong sự cố gắng noi gương cuộc đời đức Ki tô. Bản thân cuộc đời đức Ki tô là tác phẩm chính của t́nh yêu của Thiên Chúa đối với loài người. Chỉ có qua tác phẩm này chúng ta mới biết được Thượng đế như một t́nh yêu. Tác dụng thật sự duy nhất của t́nh yêu là gíúp đỡ người khác đạt được tự do ư chí thông qua t́nh yêu Thiên Chúa.

Nhưng nếu người đó thấy rằng y phải phụ thuộc người khác mới có tự do ư chí, th́ tự do ư chí ấy trở thành vô hiệu. Con người là tác giả của một tác phẩm của t́nh yêu phải biến mất đi trong hành động yêu, do đó chỉ có t́nh yêu là được nhận thức và chỉ có Chúa được thừa nhận là tác giả của nó.

Điều này làm thành một nhiệm vụ khó khăn cho Kierkegaard khi viết "Các tác phẩm về t́nh yêu" Nếu nó giúp độc giả đạt được tự do ư chí thông qua hiểu biết t́nh yêu của Chúa, và người đọc nhận ra Kierkegaard là tác giả, th́ nó không c̣n là một tác phẩm của t́nh yêu nữa. Kierkegaard phải biến mất khỏi vai tṛ tác giả để cuốn sách có tác dụng như một tác phẩm của t́nh yêu.

Ông phải nhờ đến dấu nối (-) (the dash [Tankestreg]) để tự biến đi . Ông nói rơ ràng về tác dụng này cuả dấu nối (-) trong "Các tác phẩm về t́nh yêu" và kết thúc phần áp chót của cuốn sách bằng một dấu nối (-)…(đáng tiếc bị mất trong bản dịch tiêng Anh) .

Kết luận theo sau dấu nối (-) là giới thiệu những lời của thánh tông đồ John. Là một thánh tông đồ, John tŕnh bày lời của Chúa. Lời của Chúa là bản ghi cuộc đời của Kitô, cuộc đời ấy là tác phẩm t́nh yêu của Chúa.

Như vậy, lời của Chúa là lời t́nh yêu. Bằng dấu nối (-), Kierkegaard đă xoá bỏ bản ngă của ḿnh trong tư cách tác giả, để cho lời của Chúa toả sáng, nhờ đó giữ cho cuốn "Các tác phẩm về t́nh yêu" c̣n là một tác phẩm của t́nh yêu.

( HIẾU TÂN DỊCH)

……………………………………………………………….

Khi bước vào khám phá một khả năng tinh thần, người ta không biết rằng ḿnh sẽ nhận được những quà tặng vô h́nh như thế nào: không chỉ hiểu ra những điều LỚN LAO của thế giới tinh thần mà c̣n được"hỗ trợ" cách suy tư để quy chúng về một khối.

Dịch xong 3 tập Minh Triết Thiêng Liêng không thể không đến gần Thiên Chúa giáo để hiểu ra lịch sử văn hóa-chính trị 2000 năm của con người-dù ḿnh không theo tôn giáo nào-và từ đó....bất ngờ đến với Thơ, sản phẩm lăng mạn nhất của linh hồn...Và hiểu ra, dịch được các nhà thơ tôn giáo...

……………………………………………………………………………….

Trong những năm 90 của thế kỷ trước, khoảng chục năm đầu sau khi Hungary khai tử chủ nghĩa cộng sản là khoảng thời gian để thanh toán các "món nợ" với thói dối trá đặt điều cho lịch sử. Rất nhiều cuốn hồi kư của các nhân vật văn hóa ra đời lúc này.

Nhân việc nhắc đến Szabó István, một trong những đạo diễn điện ảnh Hung ḿnh yêu thích nhất, chợt nhớ đến một đoạn hồi kư của ông.

Ông kể: năm 1953 khi Stalin mất, ông đang học trung học. Hôm đó hiệu phó của trường, một đảng viên cộng sản, một tay"chính trị viên" cừ khôi nhảy bổ vào lớp, khóc bù lu bù loa và thông báo "tin dữ" với giọng nức nở:

- Lănh tụ kính yêu của chúng ta, đồng chí Stalin mất rồi...huhuhu...

Cả lớp im phăng phắc, thày giáo cũng chả nói ǵ, không ai tỏ ra cảm động hoặc thương xót, hiệu phó ngừng"diễn" hét:

-Thế nào, các anh các chị?....

Bỗng một tiếng nhai tóp tép nổi lên, rồi khe khẽ lốp bốp rào rạt... Hiệu phó nghe ngóng rồi nhảy bổ đến cạnh thủ phạm (quả là) đang nhai ở cuối lớp:

- Thế nào, đau thương thế này mà anh vẫn ăn được à? đi theo tôi lên pḥng giám hiệu..

Thày giáo lập tức ngăn lại:

- Đúng không A. em chưa kịp ăn sáng v́ không có ǵ mà ăn, bạn B. vừa cho em một miếng bánh mỳ, đúng không, sắp trưa rồi mà bụng đói em không chịu được, đúng không?....

Hiệu phó ngớ người, v́ không tính đến màn"cứu người" của thày giáo, y lắp bắp:

-Ư thức chính trị như thế hả? thày c̣n bênh học sinh của thày? những học sinh ư thức chính trị kém như thế này không được phép tiếp tục học (dưới mái trường XHCN)....Cuối tiết mời thày lên pḥng giám hiệu....

Nói xong y bỏ đi thẳng. Nghe đâu thày chủ nhiệm bị cảnh cáo trước toàn thể giáo viên của trường và nhận khiển trách từ Bộ.

…………………………………………………………………………………..

Đừng trở nên trần trụi giữa những điều trần trụi.

Ta đă hiểu v́ sao cần duy tŕ những nghi lễ bí ẩn giữa đời thường-cái ách đặt lên cổ, lên vai giống trâu ḅ hiền lành nhưng rất dễ nổi cơn điên vô cớ, chạy lồng lộn và húc tất cả những ǵ cản nó. Cơn điên của bản năng và vô thức, và tăm tối phi tinh thần...

Ta đă hiểu giọt nước mắt rớt vào trong trở lại lồng ngực nén tiếng thở dài sâu thẳm trước khi tự phủ nhận chính ḿnh-không đi vào đêm tối, cái chết- mà trở lại ánh sáng ban ngày một cách trầm tư, đau đớn, nhưng bất tử.... ( 2016.julius)

……………………………………….

Các loại Đạo đều khuyên: hăy hạnh phúc ngay trong hiện tại.

Điều ấy có nghĩa là bạn hăy tận dụng hết những ǵ bạn đang có trong tay, bên cạnh....trong một ngày...

tận dụng hết để làm ra một cái ǵ đó....mới toanh...mà hôm qua bạn chưa làm,

v́ chưa...nghĩ ra, chưa...muốn làm, chưa....thử làm....

muốn như vậy hăy vứt hết cái( cũ) trong đầu đi....thử làm cái ǵ mới...

Từng có một lời khuyên: nghe nhạc xong là để âm thanh bay lên trời chứ đừng níu kéo nó ở lại trong đầu....

Giống như mỗi ngày học thêm vài từ mới trong ngôn ngữ ḿnh đă biết hoặc đang học,

dù tất cả....cuối cùng cũng chỉ để....gió cuốn bay đi, bay đi....

Làm MỚI ḿnh đi các bạn trẻ ơi!

( 2016. julius)