Wass Albert

 

Wass Albert (1908- 1998)  Nhà văn và nhà thơ Hungari vĩ đại sống ở vùng Erdély( nay thuộc Rumánia)

 

Chỉ sau khi chết, ông mới được biết đến trong nền văn học Hungari.

Trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Wass Albert Thanh kiếm và cái liềm , thông qua hồi ký về một gia đình nhiều thế hệ từ 1050 cho đến ngày nay, hình ảnh thế kỷ 20 của chúng ta được xây dựng lại hoàn toàn đầy đủ.

 

Từ 1944 ông sống lưu vong ở Đức, từ (1954) đến lúc mất (1998) ông sống tại Mỹ.

Trong thời kỳ chủ nghĩa Cộng sản ở Rumáni dưới quyền lãnh đạo Nicolae Ceausescu, các tác phẩm của ông hoàn toàn bị cấm. Tại Hungari, chỉ sau khi thể  chế chính trị thay đổi (1989) tác phẩm của Wass Albert mới được xuất bản.

 

Ngày nay ông là một trong số những nhà văn Hungari được đọc nhiều nhất.

 

Hai chùm thơ văn của Wass Albert

                                             

   I. Chôn cất hoa

            ( Cho người, chôn cất cùng tôi.)

 

  1.  Ngày xửa ngày xưa có một người, xây một cái cột trong sân nhà mình để dành cho Thượng đế.

Nhưng cái cột không đẽo từ đá cẩm thạch, cũng chẳng từ đá, mà bằng trăm nghìn, bằng hàng vạn hạt cát  lấp lánh,  những hạt cát li ti  kết lại bởi sương mù

Mọi người, ai đi qua nhìn thấy đều cười, và chế nhạo: đúng là một kẻ điên.

Còn cái cột, cứ cao mãi, vững chãi, ngày càng vững chãi, bởi người dựng nó,  chính bằng niềm tin xuất phát từ trái tim của mình dành cho Thượng đế.

Rồi khi  cột đã dựng xong, mọi người đi qua nhìn thấy, vẫn cười riễu cợt và bảo: cơn gió đầu tiên sẽ hất đổ cái cột này.

Luồng gió đầu tiên thổi tới:  cột không đổ.

Luồng gió thứ hai thổi tới:  cột vẫn không đổ

Rồi dù cho bao nhiêu ngọn gió từ đâu thổi tới,  cột vẫn không đổ, mà trái lại, gió thổi sang hướng khác, tránh  cái cột  được dựng lên bởi lòng tin.

Mọi người  nhìn thấy cảnh này đều ngạc nhiên và bảo: phù thủy. Vào một ngày, họ xông vào sân nhà người nọ và đập đổ nát cái cột.

Người này không gào thét, vật vã khóc, một lần nữa đi ra sân, bằng niềm tin từ trái tim mình  dựng  lại cái cột mới dành cho Thượng đế.

Nhưng cái cột không đẽo từ đá cẩm thạch, cũng chẳng từ đá, mà bằng trăm nghìn, bằng hàng vạn hạt cát  lấp lánh,  những hạt cát li ti  kết lại bởi sương mù

                                                                      

 

      2.  Thượng đế hiển hiện

 

 

Trong cỏ, trong hoa, trong bài ca, trong cây lá,

trong giờ sinh,  phút hấp hối hình hài,

trong nụ cười, nước mắt rơi, trong bạc vàng cùng cát bui,

 trong ánh dương chan hòa, trong bóng tối bủa vây,

không độ cao, vực thẳm nào

không hiện hình Thượng đế.

 

Trong cuộc đời tý xíu của ta,

không mảnh vụn lầm lạc nào,

Thượng đế không hiện hữu.

 

Thảm hại thay, kẻ mù lòa,  không nhận thức

giơ tay ngăn, hạn chế ánh dương soi,

để  rồi chỉ nhận chân Thượng đế,

lúc quá nửa giấc mơ:

trong những đêm dài sấm rền- chớp giật

những đêm Phán xử, đất  trời nổi Bão giông.

 

 

   3.  Tâm trạng

                   (tặng phu nhân bá tước Bethlen Balázsné)

 

Em có nghe? vọng triền xanh núi biếc

tiếng thu vàng xao xác dội về

đúng không em, giờ không thể bằng trái tim vỗ cánh

thổ lộ bình minh cây  tý tách đâm chồi?

 

 Thảm lá vàng: cũng là hoa đó

 sự sống phập phồng trong cái chết,

trong hoang tàn- đổ nát hồi sinh

 

Tin đi em: cuộc đời cũng chỉ là một tâm trạng

 

Em hãy tin: khuôn mặt hè cháy bỏng

rồi  thu vàng lá  phủ buồn bã rơi,

cũng chỉ  là tâm trạng, thêm một  lần tâm trạng…

 

Hãy tin anh,

trong cái chết không có gì mất mát,

 cái chết là quay lại:

bởi tất cả tâm trạng đều là một đời sống

và mọi đời sống cũng chỉ là một tâm trạng

 em ơi…

 

 

 

II. Chùm mùa thu

       ( Cho ai vẫn ở lại, khi tất cả đã bỏ tôi đi mất )

 

 

1. Bài ca

 

Khi cái hôn đầu tiên em trao:

thu sẽ sàng len vào vòm cây tỏa,

những ngọn gió cấu cào đâu đó,

trong thảm lá khô vật vã bóng mờ;

 

Dụi đầu vào cây đêm âu yếm cúi,

 câu chuyện khuya đã khuất xa rồi…

chiếc hôn chúng mình giữa vòm cây bị theo rõi

bởi mặt trăng xưa lanh lảnh tiếng cười;

 

Thiên hà mênh mông sao sa lấp lánh,

đôi vì sao xanh biếc mắt em…

Anh nhìn sâu vào trong: sao long lanh chiếu lại…

 tin cậy dịu dàng tha thiết hỏi han…

 

Đêm mênh mang nhắn hiu hiu cùng gió

để gió suỵt thì thào: này, hãy lặng yên…

rồi từ những rặng cây đợi úa tàn bao phủ

bỗng phá giọng cười –ngân vọng mãi - Tình yêu.

 

 

 2. Khi chúng mình chia tay

 

Khi hai chúng mình chia tay

một cái chết cho tâm hồn mình đó.

Hỡi những ai ai, ở nơi nào có rõ

mùa hè phai bay xa lắc - những con tim,

và những giấc mơ, đôi mắt của vầng dương sáng chói,

có đợi hoàng hôn nào, mờ ảo bóng lung linh?

 

Vào lúc ấy bạn ơi  ta cảm thấy

cuộc chia ly, cạnh cái chết chẳng nhẹ nhàng hơn

và cái chết nhẹ nhõm hơn ly biệt ?

 

 

 

 3. Nếu mùa thu tới

 

Nếu ngày mai mùa thu

nhặt nhạnh những nỗi buồn, để cùng thu

tâm hồn anh rải rắc,

đến không em yêu,  an ủi vỗ về?

 

Đến không em yêu, với lời âu yếm,

khi linh hồn anh vĩnh viễn hết môi cười

có kể anh nghe không, khi cháy bùng nước mắt

 cổ tích nắng, dệt ban mai trong vắt thanh bình

Anh từng kể một lần, em yêu hỡi?

 

Nếu em đến…

Anh cầu phước những dấu chân em bước,

con đường hồng đầy phù hộ, yêu thương,

con đường hồng em  bước đi tiếp tục,

trái tim đáng ngợi ca, trái tim thúc dục,

linh hồn em nhận phước, yên lành

cùng đền thờ những giấc mơ hạnh phúc.

 

Nếu không đến, em ơi vì thế…

Anh vẫn nguyện  cầu phước cho em,

cho dù,

 em không bao giờ còn nghĩ đến anh.

 

Nguyễn Hồng Nhung dịch từ nguyên bản tiếng Hung

(Budapest. 2009-06-14)