T̀NH GỞI CHO AI

            

Một buổi chiều như bao buổi chiều khác, Kim ngồi ở bàn giấy với trang viết đang chi chít chữ. Tiếng chuông điện thoại kêu vang ḍn dă vào một thời điểm không thích hợp; thầm mong người nào gọi lộn máy Kim uể oải nhấc ống nghe lên.

  -  Ai đấy? Không cần lối hỏi lịch sự như mọi khi để bên kia nản ḷng. Ngược lại là giọng cười khúc khích của Ngà.

-       Tao đây mà.

-       Rồi, nói đi. Tao đang bận.

-       Ǵ nóng thế. Mốt có lễ hội dân gian ở Cầu Ngói tề. Đi không? À mà…cậu có thích đi lên sông hai nhánh …?

-       Không, ư định ấy bỏ rồi, nếu làm phóng sự, sao ngươi không đi đi.

-       Thôi mà, đi một ngày có chết ai.

-    Tao vẫn không muốn đi. Mặc dù nói vậy Kim biết rằng ḿnh đă thua rồi. Từ lâu nàng vẫn định có dịp th́ đi chơi xa bằng ghe thuyền một chuyến. Cuộc sống b́nh thường không có ǵ vui, không có ǵ lạ. Những công việc của đàn bà và của đàn ông, một ḿnh nàng gánh lấy măi cũng nhàm. H́nh như Kim có nói điều đó với ai đó, có thể Ngà nghe đưọc và có thể không.  Nàng qúa quen với những chuyến đi như thế. Lễ hội dân gian ở Cầu Ngói, điều này…thôi tạm chấp nhận vậy.

“Ngày mai, em đi đưa đám chứ - anh bận, đă hẹn với công ty vi tính để họ chở máy về”, anh ấy nói. Họ đến lúc đám táng chuẩn bị di quan, rồi những khuôn mặt quen thuộc, kẻ đến người đi. Cái chết nào cũng quái quắc, ngày xưa Lư Bạch ôm trăng chết, hôm nay có chàng thi sĩ” choáng hơi men” nhảy xuống gịng nước để ra đi măi măi. Nàng không cảm thấy buồn lắm chỉ hơi bất ngờ. Kim không thể nghĩ ra cái kết cục nào buồn hơn thế, mà cái kết cục nào lại không buồn chứ. Chỉ tại ḿnh và mọi người không sớm nghĩ ra mà thôi. Vấn đề không phải phụ nữ làm việc như đàn ông, tuy nhiên cái khao khát trong Kim không phải là nỗi bức xúc đối với Ngà và ngược lại. Nàng thở dài. Biết bao giờ th́ hết cái nghiệp này, ḿnh đâu phải là kẻ ham tiền, ḿnh chỉ thiếu t́nh. Và rồi sau cùng nàng nói với chồng nàng sẽ đi chơi xa  một hai ngày. Nàng sẽ đi Honda xuống Cầu Ngói trước đă.

“Không phải lúc này, không phải lúc.” Mark Phill thầm nghĩ. Xung quanh ông, một không khí khá nghiêm trang chuẩn bị cho buổi hội tối nay, sẽ có ca Huế dành cho các bà mẹ anh hùng trong xă. Trên sân khấu, ông chủ tịch ủy ban xă đang nói ǵ đó, đại khái như là giới thiệu quan khách, giới thiệu mục đích buổi dạ hội và các tiết mục. Không phải lần đầu Phill về cái xă này, cái xă có cái cầu rất đẹp do một người phụ nữ dựng lên. Xứ xở tang thương do chiến tranh gây ra th́ nhiều mà cái ǵ cũng đặc biệt. 

Một người phụ nữ dáng tầm thước có khuôn mặt ưa nh́n đột ngột hiện ra sau cánh gà. Cô ta đi nhanh về phía sau chỗ Mark ngồi cùng lúc một tiếng nói quen thuộc cất lên sau lưng ông:

-       Chừ chị mới đến sao?

-       Ừ.

Giọng Huế nhỏ nhẹ, rất quen thuộc khiến Mark giật ḿnh quay nhanh lại. Dân và Quế, hai anh chàng vui tánh trong hội Hồng thập tự đi theo ông mỗi lần ông về Huế đang ngồi sau lưng. Quế nói:

-       Mời ngồi, đây là ông Mark  Phillip, Liên biết chứ?

-    Chắc là chưa, hân hạnh. Kim Liên vừa đáp vừa đưa tay ra bắt tay Mark(  thật ra nàng rẩt ghét chuyện phải bắt tay đàn ông). Sự chú ư của nàng nhằm chỗ khác. Nàng đến đây không v́ sự yêu thích cây cầu nhỏ nổi tiếng ở đất Thần kinh, khi cần viết bài nàng vẫn tự ḿnh đi được. Chiều hôm qua nàng quyết định lái xe về. Nàng biết ḿnh chỉ đi t́m hứng thú cho bài viết. Đi qua Cầu Ngói nàng lái xe đi sâu vô làng, đi qua một nghĩa trang nhỏ rồi nh́n thấy ngôi trường, đây là lần đầu tiên Kim đến đó. Chỗ đất nơi ngôi trường đang tọa lạc đứng cao hơn các nhà cửa khác trong làng, hàng cây xanh che mát ngôi trường cùng vẻ cô tịch của nó tạo nên điểm khác biệt hoàn toàn với ngôi làng và một số trường ở thôn làng nàng từng đă đi qua. Thật là một ngôi trường duy nhất có vẻ đẹp hoang sơ ở cái xă nổi tiếng này. Cái xă  không chỉ có món ăn ngon là hột vịt lộn, nếu chỉ có thế th́ không có ǵ đáng nói. Nó chỉ thích hợp với những anh chàng có tâm hồn ăn uống như Dân và Quế hoặc một số người khác thôi.

Đối với nàng, và ngay cả Mark, vẫn có thiên hướng về về cảnh đẹp thiên nhiên nhiều hơn. Sân trường rợp bóng cây xanh với người hiệu trưởng nổi tiếng đạo đức mà có lần nàng nghe một viên chức làm ở Sở giáo dục nói lại, là cái Kim thật sự muốn t́m. Hơn nữa ngôi trường này đẹp thật. Giáo dục, bao giờ chẳng là cái quan trọng hơn trên hết? Thời bây giờ t́m người làm hiệu trưởng không khó, anh ta nói, cái khó là một hiệu trưởng có thực học và nhất là có tâm với nền giáo dục này. Nói tóm lại, một người hiệu trưởng có tầm cỡ trong phong cách và nhân cách. Những điều tâm huyết được nói ra từ vị giáo viên được kết nạp đảng rất sớm, làm Kim lạ lùng, bởi anh ta lại lấy cô em họ của nàng mà chưa ai lại háo danh và giả dối như người phụ nữ ấy . Cuộc hôn nhân này không hạnh phúc là điều tự nhiên. Khi  đang lang thang trong sân trường với chiếc máy ảnh trong tay Kim đụng phải người đàn bà đang hai tay xách hai xô nước. Đôi mắt – một đôi mắt long lanh như cái hồ chứa nước khiến một người vốn yêu thích cái đẹp như Kim dừng lại. Kim mỉm cười( vốn tánh nàng không hay cười). Người đàn bà gật đầu chào, Kim gật đầu chào lại.

-       Bà ở đây à?

 Không trả lời, người đàn bà chỉ tay về phía cổng trường. Kim nhận ngay ra ngôi nhà của bác cai trường, được che chắn bằng các lớp tôn và gỗ vá víu, chỉ có một gian phía trên gần trường được xây nhưng nhỏ. Cả hai cùng đi đến đó.

-       Dạ ngày mai cô về chứ? Dự lễ hội ấy mà.

-    À…ừ. Điều này bây giờ Kim mới nhớ ra. Một phụ nữ trạc bốn mươi lăm tuổi, trên khuôn mặt chỉ c̣n đôi mắt giữ được nét long lanh mà một thời chắc đẹp lắm..Với trực giác vốn có, nàng cảm thấy người đàn bà có điều ǵ muốn tâm sự với ḿnh chăng. Quả nhiên nàng đóan đúng.

-       Tui biết  ḥ Huế, mà tui không được lên  hát. Cô thích nghe tui hát không?

Người đàn bà làm Kim bị bất ngờ. Ḥ đi, ít thôi, v́ tui c̣n lên Huế.

Đang vui, Liên nói. Khung cảnh sân trường vắng lặng thích hợp với một giọng ca tài tử vào lúc ấy. Người đàn bà mà thời  con gái ắt xinh lắm. Bây giờ mái tóc rụng c̣n non nửa trên mái đầu có điểm vài sợi bạc, đang cất giọng hát. Một giọng khiến Kim vừa nghe đă giật ḿnh. Đó là một giọng hát không thua những nghệ nhân ḥ Huế mà nàng đă được nghe.

-       Tui hát cô nghe có được không?

-    Hay quá. Kim vỗ tay và cười, lần đầu? được một cô gái lạ khen, người đàn bà đỏ mặt. Đôi mắt hạt huyền, phải, chỉ c̣n đôi mắt tiêu biểu cho nét đẹp thời con gái ánh lên nụ cười. Lời nói quá lại gần đúng sự thật. Sự thật nào không đau ḷng, chỉ có vấn đề là người ta có chấp nhận hay không thôi. Đâu phải thực tại nào cũng tràn đầy niềm vui và lúc nào cũng hát lời vàng được? Tuy vậy Kim nói, tui không dám hứa, đêm mai bà cứ tới. Không hiểu tại sao, nàng nghĩ ngay đến việc tặng bà ta chiếc áo nhung màu đỏ bă trầu của mẹ nàng cho; có thể để thưởng cái t́nh, cái duyên gặp mặt ban đầu chăng. Dù sau đó ai đường nấy đi. Làm sao biết trước được. (Vốn nàng ít mặc nhung. Mùa đông độn bên trong lớp áo dạ là chiếc áo len mẹ  nàng đan cho năm bà đă 80 tuổi, hoặc của nàng đan, tuyệt nhiên rất không thích áo nhung.) Chiếc áo bà ta đang mặc trên người tơi tả quá. Khi hát, nàng nh́n thẳng vào đôi mắt h́nh thuyền hơi xếch chứa chan bao nhiêu  khát vọng. Ai có thể nh́n thấu những khát vọng ấy trừ người phụ nữ? C̣n như t́m một đàn ông ở nông thôn chân lấm tay bùn này để hiểu những khát vọng sống của vợ ư, c̣n lâu.“ Tui cũng là người mẹ anh hùng.” Đột nhiên  vang vọng bên tai nàng, lời người phụ nữ nói( một cách tự giới thiệu); tuy thế qua ánh mắt hạt huyền, nơi duy nhất thời gian chưa tàn phá lại có một âm hưởng buồn thế nào. 

Nàng ngẩng nh́n trời, chiều đang xuống và sẽ rất mau tà, hoàng hôn là khoảng thời khắc không nên lưu lại ở một nơi xa lạ, kinh nghiệm đă dạy nàng như vậy. Tưởng ông hiệu trưởng ở trong trường té ra ông ta ở nhà riêng trên Huế. Thôi tạm bằng ḷng với những ǵ ḿnh đang có mà trước mắt là người phụ nữ với tiếng hát không phải là không lời vàng này, với ca khúc thuộc điệu Nam B́nh. Người chồng về khi vợ đang c̣n say sưa hát( trời ơi, con mụ khùng, với ba đứa con ngớ ngẩn v́ chất độc màu da cam, đứa ngồi đứa đứng trong cái nhà như  chuồng chim câu kia, hát hỏng cái nỗi ǵ chứ!). Tiếng hát đột ngột ngưng ngang. Chưa biết nói lời nào an ủi bây giờ. Vứt cái cuốc xuống đất anh ta nói hụych toẹt:

- Ôi chào, một cái áo tử tế không có mặc mà đ̣i lên sân khấu như mụ ăn mày đó à. Mấy  mụ kia có quần có áo, hát không hay nhưng họ có… thôi! Không thèm nh́n ai anh ta bương bả vô nhà. Đúng - căn nhà như cái chuồng chim câu. Kim bước tới nh́n vào, quả nhiên có ba cậu trai, một nằm, hai ngồi, ngớ ngẩn trên giường. Căn pḥng duy  nhất được che chắn cho ba sinh linh này đây! Không nh́n thấy anh chồng đâu nữa, con người với những lời lẽ cục cằn ấy biến mất. Người phụ nữ thở nhẹ.

- Thầy Chí trường ni tốt lắm, tui nhờ thầy mà có chỗ ở đó. Thầy xin xă cấp cho tui miếng đất gần nghĩa địa,  đó cô về tui chỉ cho. Tôi là người đă đi qua chiến tranh, tôi cứu và tôi nuôi ông ấy dưới hầm, vậy mà người ta quên tui. Ba đứa con bị chất độc màu da cam đều không thể đến trường học. Thầy Chí cho gia đ́nh tui sống, à không, tạm trú dưới mái trường. Tui không có chi cả, chỉ thèm được hát… Tối hôm ấy khi vào giường nằm Kim c̣n mường tượng âm hưởng tiếng hát vang bên tai nàng. Nàng không xa lạ ǵ với ca Huế. Hồi mà  mối quan hệ bè bạn giữa nàng và Lộc c̣n tốt đẹp, nàng thường đến nhà  họ để nghe cô Minh Mẫn, nghe Thanh Hương hát. Giọng ḥ mái đẩy, điệu Chầu văn, qua giọng ca Minh Mẫn cứ cao vút và nâng bổng hồn người. Tuy bài viết về cô Minh Mẫn không được đăng, Liên vẫn để tâm đến ca Huế, chỉ có điều cuộc gặp gỡ Mark Phillip tối hôm nay là một điều nàng không ngờ đến. Ai có thể ngờ được con người biểu trưng cho văn hóa phương Tây ấy lại thích ca Huế chứ. Bây giờ đứng gần như ngay sau lưng nàng là người phụ nữ ấy.  Người đàn bà th́ thầm:

-       Cô, cô giới thiệu tôi đi. Tôi muốn hát. Tôi cũng có bài mà.

-     Để coi đă…Liên nhỏ nhẹ, nàng làm sao biết được nội quy của việc lên hát hay ḥ Huế, là phải được U.B xă duyệt trước đă. Mà tui cũng quên, chị tên chi?

-  Tui là …Ngư. Mụ Ngư đây.

 -  Này, có đi ra không? Lộn xộn, người ta sắp kéo màn, bà đứng đây làm ǵ? Hát phải duyệt chứ. Một bàn tay thô bạo kéo người đàn bà ra phía sau, người đàn bà rưng rưng nh́n Kim Liên. Rồi bà ta biến mất. Lỡ khóc lỡ cười, Kim Liên đành tự an ủi ḿnh, thôi lần khác về đây ta mang tặng bà ta chiếc áo nhung đỏ màu bă trầu để bà ta đi dự tiệc cưới.

Giọng Quế cất lên khiến Kim giật ḿnh.

-       Mr. Phill. Would you like to have a drink?( Ông Phill. Ông có muốn uống ǵ không?)

-       No, thank.( Không, cám ơn.)

Quế nói tiếng Anh không tồi, Mark Phillip từng dạy họ đọc tiếng Anh đúng giọng. Mark Phillip là người Anh lai Pháp. Kim không xa lạ ǵ với người tây này. Nàng đă gặp Mark rồi mà chỉ giả vờ quên thôi. Mark lầm nàng với Hồng Lam, em út của nàng.

Dân và Quế là hai chàng trai thông minh, lanh lẹ, hơi nghịch ngợm nữa. Tony Phạm tên vẫn thường được gọi thân mật là Tel, giám đốc công ty A.C Group ở New Zealand cũng mến họ. Dân và Quế có một lần mời hai người đi ăn bún hến và uống rượu nếp than ở đường Trương Định. Không khí ở các quán này có một cái mùi đặc biệt, cái mùi không hẳn là thơm, không hẳn là chua, nó đặc biệt, có lẽ từ nồi nước luộc hến bốc lên. Mùi vị khá hấp dẫn, trong khi Quế đi vào gặp chủ quán đặt món ăn, nhất là dặn chén dĩa rửa sạch chưa dùng kẻo ông tây này dị ứng. Tự tay Quế lau chén dĩa sau khi xem xét coi chúng đă thực sạch chưa. Tony th́ thản nhiên trước các diễn biến chung quanh. Thật ra Kim biết em  trai ḿnh không ăn được ớt, không ăn được thịt gà nếu không có con dao,( như cách người ta thường làm là chỉ dùng tay xé và bóp rau răm), nàng chỉ ngạc nhiên tại sao Tony không chút phản ứng nào trước lời đề nghị ấy. Có lần Trí cũng thèm ăn cơm hến, anh ta rủ nàng đi. Chỉ ăn một tô, Trí đứng dậy.” Sao thế”. Kim hỏi anh. Trí đáp:” Cái khăn lau” mà không chịu b́nh phẩm ǵ thêm. Nếu anh ta ở Hà Nội, anh ta chắc không dám vào các tiệm ăn nơi mà sự nhơ bẩn không thể nào nói hết được. Người ta ồn ào, nói cười như đang ở nhà ḿnh, mà ở nhà cũng không đến nỗi ồn như thế. Con nít th́ tung tẩy, làm t́nh làm tội cha mẹ chúng đủ thứ. Kim đă vào hai tiệm bún chả nổi tiếng ngon ở ngoài đó, một bữa ăn ở Hồ Tây, sau đó nàng chỉ ăn cơm trong khách sạn.  Mọi người ai cũng ṭ ṃ nh́n họ. Phill thật thà, những quán nhậu ven đường này ở xứ tôi làm ǵ có. Rồi ăn uống vui vẻ. Quế trở lại đề tài ban năy:

-  Ở nước ông th́ không có quán nhậu rồi. Ông đâu phải hạng người…như chúng tôi.

Định nói:” hạng người dưới đáy”; Dân lừ mắt, Quế đổi ngay câu khác. Phill, tất nhiên không hiểu Quế muốn nói ǵ, ông chỉ hiểu lơm bơm. Một xứ sở lạ lùng, Mark Phill thầm nghĩ. Ông không hề giận hai chàng trai này. Họ đều là những thanh niên vui tánh, đẹp trai nữa. Cái đẹp rắn rỏi của những chàng trai quen  nếp sống sông hồ. Hơn nữa, cả hai đều có học. Và ông cũng mến họ.

Dần dần Mark nhớ ra Kim Liên. Khuôn mặt cô là một khuôn mặt ta không thể nào quên, huống hồ Kim và Hồng Lam rất giống nhau. Chỉ có điều ông không nhớ ra đă từng gặp cô ở đâu.

Thầm nguyền rủa cái trí nhớ kém cỏi của ḿnh Phill tự nhủ, đáng lẽ ḿnh nhận ra cô ấy sớm hơn. Năm nào cũng có dạ tiệc ở ṭa Đại sứ, có năm Hồng Lam đi cùng mẹ đến, năm đó nhân có chị là Hồng Liên sang chơi, Lam lấy cớ nhức đầu – đúng hơn là để khỏi gặp mặt Mark Phillip - nhường cho chị đi với gia đ́nh Tony. Thật sự sau chuyến đi Huế về họ giận nhau rồi Lam xa luôn Mark. Mark là con trai một gia đ́nh giàu có lâu đời ở New Zealand, mẹ là người Anh. Dù sau khi đi Pháp Mark liên tục viết thư về cho cô. Hồng Lam theo gia đ́nh sang New Zealand theo diện bảo lănh, nàng học nghề nấu ăn và xin được làm ngay ở khách sạn sang trọng nhất tại thủ đô. Nàng gặp Mark Phillip cũng trong một buổi dạ tiệc tổ chức tại nhà anh trai nàng là Tony Pham. Sau cuộc hôn nhân thất bại Hồng Lam đâm ra mặc cảm với sắc đẹp của ḿnh – chẳng muốn kết hôn hay yêu ai, huống hồ Phillip là nhân viên của Bộ Ngoại Giao, rất thân với Tony. Những chuyến về VN Tony đi với tư cách đại diện cho chính phủ New Zealand. Nàng  từ chối không nhảy với Mark, sợ cái nh́n như xoáy sâu vào tâm hồn người khác của người đàn ông đó. Hồng Lam không từ chổi hẳn t́nh yêu của Mark, người đàn ông lịch lăm này bốn mươi lăm tuổi.T́nh yêu  tự nhiên đến, không hẳn là tiếng sét, ông chỉ cảm thấy ông yêu nàng, vậy thôi. Nói vậy mà không phải vậy. Không ít lần Mark bắt nàng chờ ông. Ông bận công  việc. Một ngừơi đàn ông luôn luôn bận việc như anh trai nàng qủa thật là chán. Hồng Lam nói ngày mốt nàng về Huế thăm chị, thăm anh em ở Sàig̣n. Mark th́ khó chịu đựng nổi chuỵện cô ta đi Việt Nam không cho ông biết sớm hơn. Ông không thích cái cách đó. C̣n Hồng Lam cho rằng nàng chỉ là một người nấu ăn ở khách sạn  và đó là lí do ông luôn trễ hẹn với nàng. Nàng không thích bị coi thường và càng chán ghét chuyện ông ta nói yêu ḿnh mà trễ hẹn thường xuyên. Hố ngăn cách giữa họ đáng lẽ không sâu hơn nếu Mark đừng quá ham công tiếc việc. Cái bi kịch của anh trai và chị dâu nàng cũng do ham việc mà ra. Qua Pháp Mark gọi điện và viết thư cho Hồng Lam, ông thú thật với ḷng ḿnh và với cô viễn ảnh phải xa cô vài tháng là điều ông khó chịu đựng. Và nếu phải chọn một người bạn đường th́ ông chọn Lam. Dầu thế điều đáng tiếc vẫn xảy ra, Lam cho rằng khi người đàn ông ham công tiếc việc đến nỗi hay trễ hẹn, là dấu chỉ việc ông không thật sự yêu nàng như lời ông nói. Họ xa nhau.

Bây giờ ngồi ngay sau lưng ông là Hồng Liên, bạn bè vẫn gọi cô là Kim Liên. Tối hôm ấy Phillip mời Kim Liên đi ăn, nàng ngần ngại một lát trước khi nhận lời. Thầm nghĩ đến  t́nh duyên lận đận của em ḿnh nàng chẳng muốn đi. Người đàn bà ban chiều ám ảnh nàng.

Ngày hôm sau nàng đi lên sông hai nhánh cùng với phái đoàn.

v  

Con đường dốc ngược lên đỉnh núi. Bên trái là núi, bên phải là rừng bạc hà có lẽ mới trồng nhiều năm trở lại đây. Có một khoảng Kim nh́n thấy những người đốn củi, tiếng ai hát ngoài hẻm núi:” Trời cao thêm xinh muôn ánh lung linh trên ngàn hoa…” Cô bé xinh nhất trong đ̣an, một cô gái có đôi mắt tuyệt đẹp người bạn nhiếp ảnh đi cùng mới t́m ra dùng khủy tay huưch Kim Liên:” Cô tề.”” Ừ tui nghe rồi”. Hết rừng bạc hà đến rừng thông. Sau hơn 1 giờ chiếc xe chở họ đi xuống một con đường ṃn đầy bóng râm, chỗ giáp ranh giữa chân núi và ḍng sông. Họ xuống xe, đứng bên này con đường đất nh́n ra một khoảng trời ḷa nắng trong khi chờ Ngà gọi đ̣. Ngà mang theo đủ nước uống dọc đường. Con số đi đến hai chục người. Có một ngôi nhà tranh nhỏ đứng chơ vơ bên bờ sông. Để tránh nắng Kim và cô bé Thủy Thanh vội băng qua con đường đất; Bên trong là một không gian nhỏ thanh b́nh. Con gà đang ấp trứng trên bếp. Tủ nhỏ đựng thức ăn sạch sẽ. Nền nhà bằng đất nện chặt dưới mái tranh mây mát rợi. Đứng ở đây thóat khỏi cái nắng hanh hao bên ngoài trong khi những người đàn ông đứng nấp bên hông xe ở con đường rợp bóng bên kia. Bên ngoài là trảng cát nắng ḷa mắt. Một lát thuyền đến đón họ tiếp tục cuộc hành tŕnh. Người chủ ghe và Ngà giới thiệu từng vùng họ đi qua. Khe Ṣng đối diện với chân núi Đá Đen. Một số dân đi B́nh Điền. Một số đi Phú La, Bến Ván. Đă có khu tái định cư đang xây cất. Đến lượt Ngà thuyết tŕnh. Đặc điểm địa h́nh Dương Ḥa là một vùng chạy dài ven sông, giáp thôn Dương Thọ, thôn Hạ Dương Ḥa, thôn Buồng Tắm. Làng Dương Ḥa ở thôn này thuộc chiến khu xưa. Thành tích trong kháng chiến được kể cặn kẽ, Kim nghe, tiếng được tiếng mất. Nàng yêu lũy tre xanh, con đường làng, ruộng đồng, con trâu chiều về ăn cỏ, con sông chảy qua làng. Tuy ở thành phố Kim biết làng và yêu vẻ đẹp của thôn làng từ nhỏ. Mười ba tuổi, Kim theo cô bạn gái ở trước nhà về Hương Cần chơi v́ thích cảnh ruộng đồng rộng thoáng, thích ngửi mùi hương lúa, lắng nghe tiếng th́ thầm của ḍng sông. Bây giờ mọi kỉ niệm thời thơ ấu đă xa rồi. Thuyền đi qua một ngă rẽ, chố con sông chia hai nhánh cho thấy một khoảng trời đầy nắng bày ra một cảnh đẹp huy hoàng. Thuyền cập bến, họ leo lên con dốc đựng trơn tuột. Thở hào hển, Kim lao vào văn pḥng Chủ tịch xă.

-       Trời ơi, hết chỗ đóng quân rồi hay sao?

-   Vậy mà tôi leo lên leo xuống hàng ngày đó. Chủ tịch xă, một người đàn ông thấp nhỏ đậm người có khuôn mặt dễ mến với làn da màu đồng hun mỉm cười đáp. Mượn một bản sơ đồ, Kim ngắm nh́n cố ghi nhớ từng địa danh ḿnh đi qua. Một vùng tiêu sơ, một vùng nghèo nàn ít dân nay mai sẽ cho ch́m xuống nước để xây một cái đập, một cái hồ lớn; một cái hồ chứa nước nguồn để tránh lụt cho ṭan tỉnh. Làng Lương Miêu nằm trong diện di dời. Lương Miêu 1, 4 gồm hai xă Thủy Thanh, Thanh Vân cách Huế 25km, có mười hai thôn, với một bản dân tộc là bản Vân Kiều. Lương Miêu 2,3,4 đi khu tái định cư B́nh thành, Hương trà, Lương Miêu 1, Thanh Vân 2 đến khu Bến Ván, Phú Lộc. C̣n lại đi Khe Ṣng. Các trẻ em sẽ theo cha mẹ đến chỗ ở mới, trường mới xây chỉ có 5 lớp thôi. Buổi thuyết tŕnh sau khoảng 1 tiếng th́ xong. Họ tiếp tục xuống thuyền đi ngược lên thượng nguồn sông. Lại leo lên một con dốc đựng nữa, cảnh tiêu điều. Nhà cửa thưa thớt, những cây mít trĩu trái không người hái, những cọc trồng tiêu cỏ lút. Sau một hồi lang thang qua các khu vườn bỏ hoang v́ nơi đây sẽ di dời, họ bước vào căn nhà lá của trạm kiểm lâm. Tại đây họ uống nước, nói đủ chuyện, vừa nói vừa nh́n qua bên kia sông. Phía thượng nguồn nhà cửa thưa thớt khiến ai đó, cũng như Kim, nhớ đến thơ bà Huyện Thanh Quan:”Lác đác bên sông chợ mấy nhà.” Họ sang một cái quán tranh đầu dốc. Người chủ nhà – một đàn ông trạc trung niên hắng giọng kể.

-   Tui có hai con, ngày đi học mất hai tiếng mới đến trường. Ngày mô tui cũng đi đón, không đi đón là không ngủ được. Mùa lũ lại càng lo hơn, đành phải cho đứa lớn nghỉ.

Đôi mắt nàng chợt bắt gặp đôi mắt to đen của một bé gái đang mở to thầm lặng nh́n ḿnh. Đôi mắt khiến nàng nhớ đến người đàn bà. Tiếng hát của bà ta. Nó cần được lắng nghe, được cất lên thành lời. Cặp mắt của em  bé này cũng thế. Nó nói lên nhiều điều lắm, những em nhỏ của lớp nhô ơi!( người chủ tịch nói, lớp nhô là lớp 6). Nay mai các em nhỏ - những đứa trẻ không có gấu nhồi bông, không có búp bê sẽ theo cha mẹ đến các miền đất mới. Đột nhiên nàng nhớ tới Hồng Lam, đôi mắt của em gái nàng cũng lớn như thế và nàng biết rằng tối nay về nhà chưa chắc ḿnh có giấc ngủ ngon. Người phụ nữ chủ quán đưa cho Kim li nước chè. Đang khát Kim uống một hơi. Li nước ngọt lịm thấm sâu vào cổ tiêu tan bao nỗi nhọc mệt. Người đàn bà nói, tui có bỏ muỗng mật ong rừng cô uống cho khỏe; đang cảm động chưa biết nói ǵ, ở quán bên, Ngà vừa trở về với  chai mật ong trên tay. Ngà khen mật ong rừng ngon qúa. Họ giă từ trạm kiểm lâm rồi xuôi ḍng. Cả đ̣an ăn trưa trong xă Dương Ḥa, họ ăn ngon miệng v́ lúc đó đă quá trưa rồi.

Li nước pha mật ong và đứa trẻ Kim Liên nh́n thấy trong cái quán tranh đầu dốc ám ảnh nàng. Suốt một chặng đường dài non nửa ngày đường, đó là đứa trẻ duy nhất nàng gặp.

Cùng tiếng hát của người đàn bà nửa đời đi trong chiến tranh bây giờ trở về làng với ba đứa con bị chất độc màu da cam, một người chồng không phải là không cục cằn trước cái thực tế trơ trụi.

 Mark sắp về bên kia đại dương, nàng hơi buồn khi nghĩ đến chuyện em gái ḿnh sẽ không tái ngộ cùng ông. Cuối cùng, tiếng hát của người đàn bà ở lại, giọng hát mà Kim biết rằng nó sẽ bất tử bởi v́ nó là của riêng bà ta.

Huế  21/7/2009

Phạm ngọc Túy , viết  ở Đại Lải.