PV nhà thơ  Tuyết Nga

Lê Mỹ Ư

 

Khi viết, chị có ư thức ḿnh là phái nữ và phải viết khác đi với những ǵ mà phái khác đă viết?

TN: Không. Thơ không cố ư như bạn nghĩ đâu.  Với tôi, khi viết một bài thơ là khi tôi đắm  ḿnh sâu nhất vào trong đời sống, trong số phận của riêng ḿnh. Khi ấy, trong tôi chỉ c̣n một ư thức duy nhất là phải cảm nhận hết và thể hiện hết được chính ḿnh.  Tôi chưa bao giờ quan tâm đến việc tôi giống hay khác người khác

 

Điều chị quan tâm và chú trọng nhất trong sáng tác?

TN: Tôi quan tâm đến quan niệm nghệ thuật, đến cách nh́n đời sống. Theo tôi nó là sự thể hiên tập trung nhất đặc điểm của một tác giả. Cuộc sống đa diện và nhiều biến hoá, khi tôi t́m đọc một tác giả nào đó là tôi đang muốn có thêm một cái nh́n khác, càng độc đáo, khác lạ càng tốt, về đời sống và về thế giới con người

 

Các nhà thơ nữ bao giờ cũng đem đến tiếng nói nữ tính và mạnh mẽ trong thơ ca. Tuy nhiên, nếu nh́n trên mặt bằng văn học, thơ nữ không có nhiều tác giả làm thành một lực lượng đông đảo bằng các cây bút văn xuôi. Trong thơ, cũng không có chuyện “nữ giới đang lên ngôi” như văn xuôi. Chị có bao giờ băn khoăn về điều này? Chúng ta nên lư giải như thế nào? Phải chăng các nhà thơ nữ thiếu nội lực hơn nữ nhà văn?

TN: Theo tôi trong cuộc sống nếu càng muốn minh định một điều ǵ đó, rất có thể bạn sẽ càng rời xa khỏi bản chất của đối tượng. Tôi không có những băn khoăn như bạn hỏi. C̣n về chuyện nội lực giữa các nhà văn và các nhà thơ, hăy cho tôi một tiêu chí chính xác, tôi sẽ so sánh.

 

Nhiều người cho rằng phụ nữ sinh ra để làm dịu cái nóng của trái đất, c̣n trời cho họ chút năng khiếu là may lắm rồi, đừng nên đ̣i hỏi cao ở họ. Chị nghĩ thế nào?

TN:  Mấy tiếng "may lắm rồi" nghe dễ cáu nhỉ (cười)  nhưng theo tôi ư kiến này có phần đúng đấy bạn ạ. Bạn cũng là một phụ nữ, xin đừng phản đối tôi. Với tôi làm thơ là để san sẻ, để ghi nhận chứ không phải để chứng tỏ. Tôi đă luôn muốn ḿnh là một phụ nữ trước khi là một người làm thơ và nếu  phải chọn một trong hai thứ, tôi sẽ chọn làm một phụ nữ.

 

Vừa làm vợ, làm mẹ, tṛn việc nhà, đảm việc xă hội, chị lấy thời gian đâu để sáng tác? Và làm thế nào để vẫn sáng tác hay trong khi thời gian đầu tư cho nó càng ngày càng ít đi?

TN: Bận rộn đă đành, tôi lại c̣n có một thói xấu là chỉ có thể ngồi làm thơ khi chỉ có một ḿnh và không gian thật yên tĩnh. V́ thế nên tôi viết được rất ít và thường chỉ viết vào đêm khuya, khi đă xong hết mọi công việc, cả nhà đă ngủ và ḿnh th́ không quá mệt. C̣n làm sao để vẫn sáng tác được hay khi không có thời gian ư? chuyện này th́ khó quá. Mùa hè năm ngoái tôi có hẳn 1 tuần đi nghỉ ở băi biển Sầm Sơn nhưng đă chẳng viết nổi một bài thơ nào, trong khi phần lớn tập Ảo giác tôi đă viết vào giai đoạn phải bù đầu với chuyện học hành thi cử.

 

Nữ tính là một ưu điểm trong giọng điệu của các nhà thơ nữ. Nhưng cũng v́ thế mà đă có không ít ư kiến cho rằng các nhà thơ nữ thường hay rơi vào cảm xúc kể lể, đa cảm, ít có những suy tư, chiêm nghiệm và khai thác bề sâu vô thức, tâm linh... để nâng thơ lên một tầm mới?

TN: Tôi nghĩ là ư kiến này ít nhiều có cơ sở đấy. Nhưng vấn đề không phải ở nữ tính, bởi "kể lể, đa cảm", "ít suy tư" không phải chỉ có trong thơ nữ thôi đâu. Tôi nghĩ, một chiều sâu có ư nghĩa triết học trong cách nh́n đời sống, trong những tiêu chí thẩm mỹ, một "hàm lượng trí tuệ" theo cách nói của người thời nay... đó là thứ mà thơ Việt nói chung đang thiếu.

 

Chị có nh́n nhận ǵ về thơ nữ Việt Nam hiện đại và thế hệ thơ của ḿnh nói chung?

TN: Điều này tôi nghĩ là đă có trong những ư kiến trên đây của tôi rồi

 

Dự định sắp tới về thơ ca của chị?

TN: Với tôi, thơ là thứ không thể dự định trước được. Ai có thể biết trước được mọi vui buồn của ḿnh, rằng những ngày chưa tới ḿnh sẽ ra sao ?

 

Giải thưởng Hội nhà văn VN năm 2003 dành cho “Ảo giác” có phải là thành công lớn nhất của chị?

TN: Đó là giải thưởng lớn nhất trong bốn giải thưởng về thơ của tôi từ trước đến nay.

 

Ngay với tập thơ đă được chị “tự biên tập” cẩn thận chỉ có 19 bài, cũng vẫn có những “hạt sạn” ngôn từ cũ, nhiều h́nh dung, từ cũ, câu thơ vẫn c̣n ve vuốt chưa dứt khoát...Chị thấy những nhận xét của nhà thơ Trúc Thông đúng với thơ ḿnh không?

TN: Một người cẩn trọng về chữ nghĩa như nhà thơ Trúc Thông mà đă nhận xét chắc là đúng đấy. Tôi luôn cần những lời nhắc nhở như thế. Tôi chỉ hơi hoang mang, lớp trẻ (so với các anh ấy) như chúng tôi vừa không được "lạ hoắc" nhưng lại cũng vừa phải đoạn tuyệt "dứt khoát", không được liên quan một chút nào nữa đến những ǵ "đă quen thuộc" th́ biết phải như thế nào đây? Thơ thật là khó, tôi kính trọng vô cùng những người liên quan đến thơ, kỳ vọng ở thơ.

 

 Ngày 21/2/2004