SieuThiCaliforniaAGinsbergHoangHung

Thơ Allen Ginsberg qua Hoàng Hưng, một hồn thơ-hai ngôn ngữ

 

 

SIÊU THỊ Ở CALIFORNIA

 

  Tôi nghĩ ǵ về ông đêm nay, Walt Whitman, khi đi xuôi những phố

        nhỏ dưới hàng cây đầu đau nhức bồn chồn ngắm vầng trăng tṛn

  Mệt nhoài v́ đói, đi sắm sanh h́nh ảnh, tôi vào siêu thị trái cây sáng

        nê-ông, mơ màng về những ǵ ông kể!

  Ồ những trái đào ồ những quầng tối! Những cả nhà đi mua sắm ban đêm!

  Những lối đi đầy các ông chồng! Những bà vợ trong các trái bơ, những bé

        con trong các trái cà chua! Và ông, Garcia Lorca, ông làm ǵ dưới đó

        bên những trái dưa hấu?

 

Tôi thấy ông, Walt Whitman, không con không cái, bợm nhậu già đơn độc

      đang chọc chỉa giữa những tảng thịt trong tủ lạnh và nghé nghiêng

      các chú bán hàng.

 Tôi nghe ông hỏi những câu như: Ai giết những miếng thịt heo? Chuối giá

       bao nhiêu? Cậu có phải Thiên thần của tớ?

 Tôi lang thang đi vào đi ra những chồng lon sáng loáng, theo chân ông và

      tưởng tượng ḿnh bị thiết bị của cửa hàng theo dơi.

 Chúng ḿnh cùng xải bước xuôi những hành lang mở, trong tưởng tượng

      cô đơn ḿnh nếm vị a-ti-sô, sở hữu mọi của ngon ướp lạnh và không

      bao giờ đi qua cô thu ngân.

 

 

 Ḿnh đi đâu bây giờ Walt Whitman? Một giờ nữa là cửa đóng. Đêm

      nay cḥm râu ông chĩa về nẻo nào?

(Tôi chạm vào cuốn sách của ông, mơ màng về cuộc phiêu lưu của chúng

      ḿnh trong siêu thị và cảm thấy phi lư).

 Ḿnh đi bộ suốt đêm qua những đường phố cô quạnh chăng? Cây

     thêm bóng vào bóng, đèn tắt trong các nhà, cả hai ta đơn độc.

Ḿnh tản bộ mà mơ về nước Mỹ của quá khứ yêu thương đă mất,

     những chiếc xe hơi màu xanh trên đường rẽ vào nhà, mái nhà tranh

     lặng lẽ của chúng ḿnh?

Ôi, cha thân yêu, cḥm râu tiêu muối, người thầy già đơn độc dạy ḷng dũng

     cảm, nước Mỹ nào ông đă có khi người lái đ̣ âm phủ đẩy thuyền rời bến

     và ông lên một bờ sương khói, đứng nh́n con thuyền biến mất trên

     ḍng đen kịt sôngMê                                                                                                                                                                                        Berkeley 1955

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

 

 

 

HƯỚNG DƯƠNG HOA KINH

 

Tôi bước đi trên những bến tàu chuối đóng hộp và ngồi xuống dưới cái

     bóng đồ sộ chiếc đầu tàu hỏa công ty Nam Thái B́nh Dương, nh́n

     hoàng hôn trên những đồi nhà hộp và khóc.

Jack Kerouac ngồi bên tôi trên chiếc cọc sắt găy rỉ, là bồ bịch, chúng

     tôi nghĩ như nhau về linh hồn, âm u, chán nản, mắt buồn, vây quanh

     là rễ thép xù x́ của những cái cây máy.

Nước váng dầu trên sông in trời đỏ, mặt trời tụt xuống trên chóp những đỉnh

     nhọn cuối cùng của thành Frisco[1], chẳng có cá trong ḍng nước

     này, không có nhà ẩn tu trên những núi kia, chỉ có chính chúng ḿnh

     mắt thấp khớp và chuếnh choáng như những gă bụi đời già trên bờ

     sông, mệt mỏi và quỉ quyệt.

Trông cây Hướng dương ḱa, anh nói, một bóng xám chết in nền trời, to

     bằng người, ngồi tỉnh bơ trên ngọn đống mùn cưa cũ -

- Tôi lập tức mê hồn - đó là cây hướng dương đầu tiên của tôi, những kư ức

     về Blake - những linh thị của tôi - Harlem

và những Địa ngục của các con sông miền Đông, những cây cầu

     loảng xoảng Joes Greasy Sandwiches[2], những toa xe hài nhi

     chết, những vỏ xe đen x́ ṃn hết bố bị bỏ quên và không đắp lại, bài

     thơ của bờ sông, bao tránh thai và nồi xoong, dao thép, không cái

     ǵ không vấy bẩn, chỉ có rác nhớp và những vật dụng sắc như dao cạo

     đi vào dĩ văng -

và cây Hướng dương màu xám lơ lửng in lên hoàng hôn, âm u và bụi

     bặm với vết bẩn và sương khói mịt mù của những chiếc đầu tàu cũ

     xưa trong mắt nó -

tràng cánh hoa mệt mỏi bị xô găy như chiếc vương miện méo mó, hạt rụng

     khỏi gương, mau chóng trở thành cái mồm móm đầy không khí

     nắng, những tia nắng tiêu tan trên cái đầu lông lá giống như mạng

     nhện bằng dây thép khô khỏng,

những chiếc lá như cánh tay chĩa ra từ nhánh cây, những điệu bộ từ rễ mùn

     cưa, những mảnh vữa rơi từ những cành đen, một con ruồi chết nằm

     trên tai,

Dù bạn là vật cũ kỹ méo mó, chẳng thiêng liêng, cây hướng dương của

     tôi Ôi tâm hồn tôi tôi yêu bạn!

Lớp nhọ than không phải lớp ghét của con người mà là cái chết và

     những chiếc đầu tàu nhân thế,

toàn bộ chiếc áo bụi kia, tấm mạng da đường tàu tối tăm kia, khói sương má

     kia, mí mắt khốn cùng đen kia, bàn tay hay dương vật hay cục bướu nhọ

     nhem của cái nhân tạo c̣n hơn là bẩn thỉu - kỹ nghệ - hiện đại - toàn

     bộ nền văn minh kia làm nhơ chiếc vương miện vàng điên rồ của bạn -

và những ư nghĩ lờ mờ về cái chết và những con mắt bụi bặm không t́nh

     yêu, những đầu ngọn và những rễ héo khô bên dưới, trong đống cát

     và mùn cưa, những đồng đô la bằng cao su, da của máy móc, ruột

     gan phèo phổi của chiếc xe hơi nức nở khục khặc, những vỏ hộp cô

     đơn rỗng tuyếch thè lưỡi rỉ, c̣n có thể kể tên những ǵ nữa đây,

     những tàn khói của điếu x́ gà con cặc, những cái hĩm xe cút kít và

     những bộ ngực trắng sữa của xe hơi, những cái đít ṃn xơ từ

     những chiếc ghế và cơ ṿng của các động cơ - tất cả những thứ ấy

vướng trong đám rễ khô héo như xác ướp của bạn - và bạn đứng đấy

     trước mặt tôi trong hoàng hôn, tất cả vinh quang trong h́nh dáng!

Một vẻ đẹp hoàn hảo của hướng dương! một hiện sinh hướng dương đáng

     yêu tuyệt vời hoàn hảo! một con mắt tự nhiên ngọt ngào nh́n vầng trăng

     mới tṛn mọng, được thức tỉnh sự sống và kích động trong bóng

     hoàng hôn bíu vào làn gió vàng rạng đông hàng tháng!

Bao nhiêu con ruồi vo ve quanh bạn, hồn nhiên về lớp than trên ḿnh bạn,

     trong khi bạn nguyền rủa những thiên đường của đường sắt và hồn

     hoa của bạn?

Bông hoa chết tội nghiệp ư? lúc nào bạn quên ḿnh là một bông hoa?

     lúc nào bạn nh́n da ḿnh và quyết định ḿnh chỉ là một chiếc đầu tàu

     già bẩn thỉu bất lực? hồn ma của một chiếc đầu tàu? ảo ảnh và bóng

     của một chiếc đầu tàu Mỹ đă một lần hùng mạnh điên rồ?

Bạn không bao giờ là cái đầu tàu, Hướng dương, bạn là một cây

     hướng dương!

Và bạn Đầu tàu, bạn là một chiếc đầu tàu, đừng quên tôi nhé!

V́ thế tôi nhặt lấy cây hoa hướng dương xương xảu và cắm nó bên tôi như

     một quyền trượng,

và đọc bài thuyết gíao cho hồn tôi, cho cả hồn Jack, và cho bất kỳ ai

    lắng nghe,

- Ta không phải là lớp da nhọ than của ta, ta không phải là chiếc đầu

     tàu không h́nh ảnh bụi bặm u ám đáng sợ của ta, tất cả chúng ta là những

     bông hướng dương vàng đẹp đẽ bên trong, chúng ta được chúc lành bởi

     tinh trùng và những cơ thể hoàn tất trần trụi lông vàng của chính chúng

     ta lớn lên thành những bông hướng dương trang trọng đen điên

     trong hoàng hôn, bị con mắt ta ŕnh rập dưới bóng chiếc đầu tàu điên linh thị khi ngồi trong chiều muộn vỏ hộp nhấp nhô Frisco hoàng hôn bờ sông.

                                                                                                         

                                                                                                   Berkeley 1955

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

AMERICA[3]

 

America ta đă cho mi tất cả giờ đây ta chẳng là ǵ hết

America hai đô la 27 xu ngày 17 tháng Giêng năm 1956

Ta không chịu nổi chính tâm trí ta

America bao giờ chúng ta mới chấm dứt cuộc chiến người giết người?

Đem bom nguyên tử cút mẹ mi đi.

Ta đang khó chịu đây đừng quấy rày ta nữa

Ta sẽ không làm thơ cho đến khi nào tâm trí ta đàng hoàng.

America bao giờ mi mới tốt lành đây?

Bao giờ mi cởi hết quần áo ra?

Bao giờ mi nh́n chính mi từ dưới mộ?

Bao giờ mi xứng đáng với hàng triệu người Trotskiste của mi?

America v́ sao các thư viện của mi đầy nước mắt?

America bao giờ mi gửi trứng gà sang Ấn Độ?

Ta phát ngấy những yêu cầu điên khùng của mi.

Bao giờ ta có thể đĩnh đạc bước vào siêu thị mua những thứ ta cần?

America rốt cuộc chính mi với ta là hoàn hảo chứ không phải kiếp sau.

Máy móc của mi quá thừa thăi với ta.

Mi khiến cho ta muốn thành một vị thánh.

Phải có cách nào khác để dàn xếp vụ tranh căi này chứ.

Burrough [4] đang ở Tangiers[5] ta không nghĩ  rằng anh ấy trở về thật là

     hiểm độc.

Mi có hiểm độc không hay đó chỉ là một h́nh thức chơi khăm?

Ta đang cố đi đến điểm chính đây.

Ta từ chối ngưng nỗi ám ảnh của ta.

America hăy ngừng thúc đít ta ta biết ḿnh làm ǵ mà.

America hoa mận đang rơi.

Hàng tháng rồi ta không đọc báo, ngày nào

     cũng có ai đó ra toà v́ tội giềt người

America ta thấy cảm thương cho anh em Wobblies[6]

America hồi nhỏ ta đă từng là cộng sản ta không hối tiếc.

Ta hút cần sa mỗi khi có dịp.

Ta ngồi ṛng ră nhiểu ngày trong nhà trân trân nh́n những bông hồng

     trên giấy dán tường pḥng chứa đồ.

 

Khi ta đến khu phố Tàu ta chỉ uống say mà chẳng bao giờ đụ.

Ta quyết định rồi sẽ không yên được với ta đâu.

Lẽ ra mi nên thấy ta đọc Marx

Bác sĩ phân tâm của ta cho rằng ta hoàn toàn tỉnh táo.

Ta sẽ không đọc kinh Lạy Cha

Ta có những ảo ảnh thần bí và những rung động vũ trụ

America ta c̣n chưa bảo cho mi biết mi đă làm ǵ Cậu Max sau khi cậu từ

      Nga sang đấy

 

Ta đang nói với mi đây.

Có phải mi sắp để đời sống t́nh cảm của mi cho Tạp chí Time điều hành?

Ta bị Tạp chí Time ám ảnh.

Tuần nào ta cũng đọc nó.

B́a báo trừng trừng nh́n ta mỗi lần ta lẻn đi qua tiệm bánh kẹo góc phố.

Ta đọc nó trong tầng hầm Thư viện Công cộng Berkeley.

Bao giờ nó cũng nói với ta về trách nhiệm. Doanh nhân là những

     người đứng đắn. Các nhà sản xuất phim thật đứng đằn. Ai ai cũng

     đứng đắn trừ ta.

 

Chợt ta nảy ra ư nghĩ ta là America.

Ta lại nói chuyện với chính ḿnh.

 

Châu Á nổi dậy chống lại ta.

Ta chưa có cơ may của một người Tàu

Ta nên xem xét tài nguyên quốc gia của ḿnh th́ tồt hơn.

Tài nguyên quốc gia của ta gồm có hai điếu thuốc lá trộn cần sa hàng

     triệu bộ phận sinh dục một ḍng văn chương riêng tư không thể xuất

     bản đang phi 1400 dặm/ giờ và 25 ngh́n trại tâm thần.

Ta đă hủy bỏ các nhà thổ ở Pháp, rồi sẽ đến lượt Tangiers thôi.

Tham vọng của ta là trở thành Tổng thống bất chấp việc ta là một tín đồ

     Công giáo[7]

 

America làm sao ta viết nổi một bài kinh cầu nguyện trong tâm trạng

     ngớ ngẩn của mi?

Ta sẽ tiếp tục giống như Henry Ford các khổ thơ của ta cũng độc đáo như xe

     hơi của ông ta hơn nữa tất cả chúng khác nhau về giới tính.

America ta sẽ bán cho mi các khổ thơ 2500 đô la một khổ rẻ hơn khổ thơ

     cổ lỗ của mi 500.

America hăy thả Tom Mooney[8]

America hăy cứu những người Tây Ban Nha Trung tín[9]

America Sacco & Vanzetti[10] không thể chết

America ta là bọn nhóc ở Scottsboro[11]

America khi ta lên bảy mẹ đưa ta đến cuộc họp chi bộ Cộng Sản họ bán

     cho chúng ta hạt đậu mỗi vé một nắm giá vé một trinh c̣n diễn văn

     th́ miễn phí mọi người ai cũng tốt lành như thiên thần và thương cảm

     thợ thuyền thuở ấy tất cả sao chân thành quá mi không mảy may hiểu nổi

     đảng đă là một điều tốt đẹp thế nào đâu vào năm 1835 Scott

     Nearing[12] là một ông già vĩ đại một Con Người[13] thực sự.

     Mẹ Bloor[14] là Người Nữ Vĩnh Hằng của thợ dệt lụa đ́nh công làm

     cho ta khóc. Và đă có lần ta tận mắt nh́n thấy Israel Amter [15] b́nh

     dị, diễn giả tiếng Yiddish [16]. Tất cả họ chắc phải là gián điệp.

America mi không thực sự muốn có chiến tranh

America chính là chúng bọn Nga xấu.

Chúng bọn Nga chúng bọn Nga chúng bọn Tàu. Và chúng bọn Nga.

Nước Nga muớn ăn gỏi chúng ta. Chính quyền Nga rồ dại. Nó muốn

     cướp xe hơi trong ga-ra của chúng ta.

Nó muốn quắp lấy Chicago. Nó cần một tờ Reader Digest[17] đỏ. Nó muốn

     những xưởng ô tô của ta ở Siberia. Chế độ quan liêu to lớn của nó

     điều hành các trạm xăng của chúng ta.

Không thể thế đuợc. Hừ. Nó bắt người Da Đỏ học đọc. Nó cần những người

     Da Đen to con. Hà. Nó bắt tất cả chúng ta làm việc 16 giờ một ngày. Cứu

     chúng tôi với.

America chuyện này nghiêm trọng thật đấy.

America đó là cảm tưởng của ta khi xem tivi

America có đúng thế không?

Ta phải bắt tay ngay vào công việc của ḿnh mới được.

Thực sự ta không muốn vào quân ngũ hay đứng máy tiện trong các

     xưởng dụng cụ chính xác, dù sao ta cũng bị cận thị và mắc bệnh

     tâm thần.

America ta đang ghé đôi vai ốm yếu[18] của ta vào guồng máy.

 

                                                                                                                   1956

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

GỬI D̀ ROSE

              

D́ Rose -giờ đây- ước sao con được thấy d́

mặt mỏng tang nụ cười răng vẩu cơn đau

          thấp khớp – và một chiếc giày nặng đen dài

               cho cái chân trái xơơng xẩu

      khập khiễng đi dọc hành lang dài ở Newark trên tấm thảm chạy dài

          qua chiếc đàn piano to màu đen

               trong pḥng khách

                    nơi bày tiệc tùng

         và con hát những bài ca Tây Ban Nha tranh đấu

               giọng cao the thé

                     (động rồ) các vị ủy ban lắng nghe

                trong khi d́ khập khiễng đi quanh pḥng

                       quyên tiền -

D́ Honey, Chú Sam, một ngơời khach lạ có cánh tay bằng vải

               nhét trong túi

                  và cái đầu đồ sộ trẻ trung và hói

                      của Lữ đoàn Abraham Lincoln

 

-- gương mặt dài và buồn của d́

  những giọt nước mắt thất bại về t́nh dục

      (d́m tiếng nức nở và cặp hông xương xẩu

             dưới những chiếc gối ở Osborne Terrace)

--cái lần con đứng trần truồng trên bệ xí

        và d́ thoa phấn calamine lên hai đùi con

            để ngừa cây sơn độc – những sợi lông

                  xấu hổ đầu tiên của con mềm đen loăn xoăn

lúc ấy d́ nghĩ thầm trong bụng điều ǵ    

       khi biết con đă là đàn ông—

c̣n con lại là một đứa con gái [19] chẳng biết ǵ trong sự im lặng của

                                                                                            gia đ́nh trên

      đôi chân mỏng mảnh đứng trong pḥng tắm — nhà Bảo tàng Newark.

 

                            D́ Rose ơi

Hitler đă chết rồi, Hitler trong cơi Vĩnh hằng; Hitler ở cùng

                Tamburlance và Emily Bronte[20]

 

Nhưng con vẫn thấy d́ dạo bước, một bóng ma trên Osborne Terrace

                đi dọc hành lang tối ra cửa trước

             đi hơi khập khiễng với nụ cười méo

                 mặc thứ ǵ đó chắc từng là một

                        chiếc váy lụa hoa

 đón chào cha con, Nhà thơ, đến thăm Newark

                 -- thấy d́ vào pḥng khách

                            nhảy với cái chân què

                  và vỗ tay cuốn sách của ông

                            đă được nhà Liveright[21] chấp nhận

 

Hitler đă chết c̣n Liveright đă sập tiệm

The Attic of the PastEverlasting Minute đă không c̣n được in tiếp

                                                                                                    nữa rồi

                           Chú Harry đă bán chiếc vớ lụa cuối cùng của chú

                   Claire đă thành cô giáo dạy múa thực thụ

                         C̣n Buba[22] th́ ngồi đó, như một tượng đài nhăn

                            nhúm trong Nhà Già dành cho các cụ bà, hấp háy

                                                                       nh́n "bọn trẻ" mới vào

 

Lần cuối con thấy d́ là trong bệnh viện

        cái sọ nhợt nhạt lồi lên dơới lớp da xám xịt

             vẫn là một cô gái, bất tỉnh, đầy những mạch máu nổi xanh            

                  trong chiếc lều dưỡng khí[23]

          chiến tranh Tây Ban Nha chấm dứt đă lâu rồi

                   D́ Rose ạ

 

                                                                                                        1961

 

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

 

 

'TRỞ LẠI TIMES SQUARE MƠ VỀ TIMES SQUARE'[24]

 

Hăy để một cây trumpet u sầu đứng

                      trên những con phố lúc b́nh minh trống vắng

thổi bản hợp tấu bạc cho

                      những cao ốc của Times Square nghe,

tưởng nhớ mười năm, lúc 5 giờ sáng, với

                       mảnh trăng trắng mỏng

                               mờ mờ

                       bên trên những văn pḥng cao ốc McGraw

                            Hill màu xanh lá lạ kỳ

một gă cớm bước qua, nhưng người thổi trumpet th́ vô h́nh

                       cùng tiếng nhạc của anh

 

Khách sạn Globe, Garver nằm trên

      những chiếc giường màu xám khom

      lưng lau sạch kim tiêm –

ở đấy nhiều đêm tôi nằm im

      bên đống bông đầy máu anh bỏ lại

      và mơ tiếng Blake truyện tṛ-

                         Tôi th́ cô đơn,

                      Garver đă chết ở Mexico hai năm rồi,

                   khách sạn đă tiêu tan thành băi đậu xe

Và tôi trở về đây - lại ngồi trên

những con phố -

      Các bộ phim bắt chưóc ngôn ngữ của chúng ta, những

             bảng tên phim màu đỏ

     CÁI MỎ KÉP CỦA NHỮNG KẺ LẮM MỒM

                    Ác mộng Tuổi Teen

           Bọn Hooligan của Mặt trăng

 

Nhưng chúng ta chẳng bao giờ là bọn hooligan

      của ác mộng mà những kẻ đi t́m

          cái mũi màu vàng hoe cho Chân lư

 

Vài người già c̣n sống, nhưng lũ x́ ke già th́ đă chết –

 

Chúng ta là một truyền thuyết, vô h́nh nhưng

          truyền kỳ, như đă được tiên tri

                                                                  New York  tháng 7/ 1958

 Hoàng Hưng dịch

 

 

 

KINH KADDISH[25]

Tặng Naomi Ginsberg 1894 - 1956

( trích )

I

Thật lạ lùng bây giờ nghĩ đến mẹ, đă ra đi không áo cooc-xê & mắt,

     trong lúc con bước đi trên vỉa hè nắng Greenwich Village

trung tâm Manhattan, trưa đông sáng sủa, và con đă thức suốt đêm,

     tṛ chuyện, tṛ chuyện, đọc lớn tiếng Kinh Kaddish, nghe điệu blue

     Ray Charles[26] hét chuếnh chóang trên máy hát,

nhịp điệu nhịp điệu - và kư ức mẹ trong đầu con ba năm sau - Và đọc lớn

     tiếng những khổ khải hoàn cuối cùng của Thượng đế - khóc, hiểu ra

     được làm sao chúng ta khổ sở  -

Và làm sao Chết là phương thuốc mọi ca sĩ đều mơ, hát, nhớ lại, tiên tri, như

     trong Thánh ca Hebrew hay Sách Lời giải của Phật giáo[27] - và

     tưởng tượng của chính con về một chiếc lá khô - lúc b́nh minh -

Mơ ngược ḍng đời, về thời của Mẹ - và thời con lao nhanh về Tận 

     Thế, thời điểm kết thúc - bông hoa cháy giữa Ngày - và cái ǵ đến tiếp,

nh́n lại trong bản thân tâm trí cái tâm trí đă thấy một thành phố Mỹ

loé một cái, và giấc mộng lớn của Con hay Trung Hoa, hay mẹ và một nước

     Nga ma, hay một chiếc giường bẹp rúm không bao giờ tồn tại -

giống như một bài thơ trong bóng tối - trốn thoát trở về Quên lăng -

Không c̣n ǵ để nói, và không có ǵ để khóc than trừ những Sinh linh

     trong Mộng, bị kẹt trong sự biến mất của Mộng,

thở dài, hét la với mộng, bán mua những mảnh hồn ma, thờ phụng lẫn

     nhau,

thờ phụng Thượng đế bao hàm trong đó cả - khát khao hay không

     tránh khỏi? - trong khi mộng c̣n kéo dài, một Linh thị - c̣n

     ǵ nữa không nhỉ?

Mộng nhảy quanh con, khi con ra khỏi nhà và bước đi trên phố, ngoái

     nh́n, Đại lộ Bảy, những tiếng đập cửa sổ các cao ốc văn pḥng hích

     vai nhau trên cao, dưới một đám mây, một khoảnh khắc cao như trời –

     và trời trên kia - một chốn xanh xưa cũ.

hay xuôi Đại lộ về nam, về - khi con bước về phía Lower East

    Side[28]  - nơi mẹ bước đi 50 năm trước, cô gái nhỏ - từ nước Nga,

    ăn những trái cà chua độc đầu tiên của Mỹ[29] - run sợ trên bến tàu thủy -

rồi chen lấn trong những đám đông Phố Orchad đi về cái ǵ nhỉ?- về

     Newark -

về tiệm bánh kẹo, những chai soda nội địa đầu tiên của thế kỷ, kem

     đánh bằng tay trong nhà sau trên những tấm ván sàn nâu mốc -

Về giáo dục hôn nhân suy nhược thần kinh, giải phẫu, dạy học ở trường, và

     học điên, trong một giấc mơ - kiếp sống ấy là ǵ nhỉ?

Về phía chiếc Ch́a khoá[30] trong cửa sổ - và chiếc Ch́a khoá lớn đặt

     cái đầu sáng rực của nó trên đỉnh Manhattan và bên trên sàn nhà, và

     nằm xuống vỉa hè - trong một luồng sáng rộng duy nhất, chuyển

     động, khi Con bước xuôi Đại lộ Một về phía Nhà hát Yiddish[31]

     và chốn nghèo nàn

 mẹ đă biết, và bây giờ con biết nhưng không quan tâm - Lạ lùng là đă di

     chuyển qua Paterson, và miền Tây, và châu Âu và lại về đây,

 với những tiếng khóc người Tây Ban Nha bây giờ trong các khung cửa

     nhà và những chú bé da xậm màu trên phố, những lối thoát hoả tai

     già bằng mẹ

- Dẫu bây giờ mẹ không già, đó là cái c̣n lại đây với con -

Bản thân con dù sao cũng có thể già bằng vũ trụ - và con đoán vũ trụ chết

     cùng chúng ta - đủ để hủy bỏ hết những ǵ đang tới - Cái ǵ đă tới th́ lúc

     nào cũng đă qua đi măi măi -

Thế là tốt! Để nó không làm ta tiếc nuối - không sợ những ḷ sưởi, thiếu

     t́nh yêu, thống khổ cuối cùng ngay cả đau răng -

Dẫu khi nó tới nó là con sư tử ăn mất linh hồn - và con trừu, linh hồn, trong

     ta, than ôi, tự dâng hiến hy sinh cho cơn đói dữ tợn của đổi thay - tóc

     và răng - và tiếng rống của đau xương, sọ trần, sườn găy, da mục,

     sự Khôn nguôi bị tâm trí đánh lừa.

Ối! ối! chúng ta c̣n tồi tệ hơn! Chúng ta khốn đốn! Và mẹ thoát rồi, cái

     Chết giải thoát mẹ, cái Chết có Từ tâm, mẹ đă xong với thế kỷ của

     mẹ, xong với Thượng đế, xong với con đường xuyên qua thế kỷ -

     Cuối cùng là xong với bản  thân mẹ - Thuần khiết - Trở về Con Bé

     tối đen có trước Cha của mẹ, có trước tất cả chúng ta  - có trước thế giới -

Nào, mẹ hăy nghỉ ngơi đi. Không c̣n đau đớn cho mẹ. Con biết mẹ đi

     về đâu rồi, tốt đấy.

Không c̣n hoa trên những cánh đồng mùa hè New York, giờ đây không

     c̣n niềm vui, không c̣n nỗi sợ Louis[32],

và không c̣n sự ngọt ngào và cặp mắt kính của ông, những thập

     niên trường trung học của ông, những món nợ, những mối t́nh, những

     cú điện thoại hăi hùng, những chiếc giường thụ thai, những họ

     hàng, những bàn tay -

Không c̣n chị Elanor - d́ đă đi trước mẹ - chúng con giữ kín nhẹm việc

     ấy - mẹ đă giết d́ - hay d́ đă tự sát v́ phải chịu đựng mẹ - một trái

     tim thấp khớp - nhưng cái Chết đă giết cả hai người - Không sao hết -

Không cả kư ức của mẹ về mẹ của mẹ, năm 1915 những giọt lệ phim

     câm tuần tiếp tuần - lăng quên sầu năo xem Marie Dressler[33] nói

     với  nhân loại, Chaplin[34] nhảy trong thời trẻ,

 hay Boris Godunov[35], Chaliapin[36] ở Met[37], gằn giọng một Sa

     Hoàng đang khóc - cùng Elanor & Max trong pḥng vé đứng - cũng

     quan sát bọn Tư Bản ngồi ghế hàng đầu, những áo lông trắng, những

     kim cương,

 với cuộc quá giang của YPSL[38] xuyên Pennsylvania, mặc quần áo

     thể thao màu đen thùng th́nh, tấm h́nh 4 cô gái quàng lưng nhau, và

     mắt cười, quá bẽn lẽn, sự cô đơn trinh bạch năm 1920

 giờ đây các cô gái đều đă già hay chết, và mái tóc dài nọ trong  mồ - về

      sau may mắn có chồng -

 Mẹ đă xong việc rồi - Con cũng đă tới - Eugene anh con trước (bây giờ c̣n

      đau đớn và sẽ c̣n đau bàn tay cứng đơ c̣n lại, khi anh qua khỏi

      bệnh ung thư - hay là giết - có thể sau này - anh sẽ sớm nghĩ về nó- )

 Và đó là thời điểm cuối cùng con nhớ, con thấy họ cả, thông qua con

     bây giờ - dẫu không phải là mẹ

Con đă không tiên liệu mẹ cảm thấy ǵ - cái miệng nào há hốc ghê tởm hơn

     đến trước tiên - với mẹ - và mẹ đă chuẩn bị chưa?

Chuẩn bị đi đâu? Vào cơi Tối kia – cơi ấy - vào Thượng đế kia? một

     ánh sáng chói lọi? Một Đức Chúa ở cơi Không? Giống như con mắt

     giữa mây đen trong giấc mộng? Cuối cùng với mẹ là Đấng Tối cao?

Vượt ngoài trí nhớ của con! Không thể đoán! Không chỉ là chiếc sọ màu

     vàng trong mộ, hay một hộp bụi ṛi, và một dải lụa bẩn - Đầu lâu với

     Hào quang? mẹ có tin là thế?

 Chỉ mặt trời một lần chiếu sáng tâm trí, chỉ chớp loé sinh tồn, không có ǵ

     từng hiện hữu?

Không ǵ bên ngoài những thứ chúng ta có - những thứ mẹ có - thật đáng

     thương sao - nhưng Chiến Thắng,

 là đă ở đây, và thay đổi, như một cái cây, bị găy, hay bông hoa -  bón đất –

     nhưng điên, với những cánh có màu, suy tưởng Đại Vũ trụ, bị lắc lay, cắt

     vào đầu, lá bị tước, bị giấu trong một nhà thương thùng đựng trứng,

     bó vải, đau đớn - đờ đẫn trong năo trăng, Không có hư không...

 

 

 

 

 

 

 

Tụng ca

 

IV

 

Ôi mẹ

cái ǵ con đă để mất

Ôi mẹ

cái ǵ con đă quên mất

Ôi mẹ

vĩnh biệt

với một chiếc giày dài màu đen

vĩnh biệt

với Đảng Cộng Sản và một chiếc vớ lụa

vĩnh biệt

với sáu sợi lông đen trên cái u ở ngực

vĩnh biệt

với chiếc đầm cũ và cḥm râu dài màu đen quanh âm hộ

vĩnh biệt

với cái bụng xệ của mẹ

với nỗi sợ Hitler của mẹ

với cái miệng chuyện tục tĩu của mẹ

với những ngón tay mandolin mục của mẹ

với những cánh tay cổng Paterson dày của mẹ

với cái bụng đ́nh công và ống khói của mẹ

với cái cằm Trotsky và Chiến tranh Tây Ban Nha của mẹ

với giọng của mẹ hát cho các công nhân quá suy xụp mục nát

với cái mũi đàn bà hư của mẹ cái mũi mùi những rau dầm dấm Newark của mẹ

với đôi mắt của mẹ

với đôi mắt nước Nga của mẹ

với đôi mắt không tiền của mẹ

với đôi mắt nước Tàu giả mạo của mẹ

với đôi mắt D́ Elanor của mẹ

với đôi mắt nước Ấn Độ chết đói của mẹ

với đôi mắt đái trong công viên của mẹ

với đôi mắt nước Mỹ bước vào thời kỳ suy thoái của mẹ

với đôi mắt thất bại ở đàn piano của mẹ

với đôi mắt những họ hàng ở California của mẹ

với đôi mắt Ma Rainey[39] chết trong xe cấp cứu của mẹ

với đôi mắt Tiệp Khắc bị bọn robot tấn công của mẹ

với đôi mắt đi đến lớp học vẽ ban đêm ở Bronx của mẹ

với đôi mắt Bà kẻ giết người mẹ nh́n thấy ở chân trời khi đứng ở Lối Thoát Hoả

     Tai của mẹ

với đôi mắt chạy trần truồng ra khỏi nhà hét vào gian sảnh của mẹ

với đôi mắt bị cảnh sát điệu lên xe cấp cứu của mẹ

với đôi mắt bị trói vào bàn giải phẫu của mẹ

với đôi mắt với tụy tạng bị cắt bỏ của mẹ

với đôi mắt mổ ruột thừa của mẹ

với đôi mắt xảy thai của mẹ

với đôi mắt buồng trứng bị cắt bỏ của mẹ

với đôi mắt bị xốc của mẹ

với đôi mắt phẫu thuật thùy năo của mẹ

với đôi mắt li hôn của mẹ

với đôi mắt đột quị của mẹ

với đôi mắt một ḿnh của mẹ

với đôi mắt của mẹ

với đôi mắt của mẹ

với cái Chết đầy Hoa của mẹ

 

                                                              Paris tháng 12/ 1957- New York 1959

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

 

 

 

 

 

THÁNH CA IV

 

Giờ đây tôi ghi lại linh thị bí mật của ḿnh, điều không thể có là tôi đă nh́n

     thấy mặt Thượng đế:

Không phải mơ đâu, tôi nằm thức giấc rơ rành trên một tấm nệm thần kỳ

     ở Harlem

vừa thủ dâm v́ không có mối t́nh nào, và cởi trần đọc một cuốn sách của

     Blake mở trong ḷng

Lạ lùng chưa! Đầu óc trống không tôi giở một trang và chằm chằm nh́n

     bông Hướng dương sống

và nghe thấy một giọng, đó là giọng của Blake, đọc y như cách người trần:

giọng nói cất lên từ trang sách tới lỗ tai bí mật của tôi chưa bao giờ tôi

     nghe thấy -

Tôi nhướng mắt nh́n lên cửa sổ, những bức tường màu đỏ của các cao ốc

     loang loáng bên ngoài, bầu trời buồn không cùng trong Vĩnh cửu

nắng rọi trân trân thế giới, những căn hộ Harlem đứng trong vũ trụ -

mỗi viên gạch và mái đua vấy bẩn v́ trí khôn giống như gương mặt sống –

bộ năo lớn phơi bày và ấp trong hoang dă! - Giờ đây nói lớn tiếng với

     giọng của Blake –

Người yêu ơi! sự hiện diện kiên nhẫn của người & xương cốt của thân

     thể! Cha ơi! cha cẩn trọng dơi nh́n và chờ đợi trên linh hồn con!

Con ơi! Con ơi! vạn đại đă nhớ đến tôi! Con ơi! Con ơi! Thời gian hú

     đau buồn trong tai tôi!

Con ơi! Con ơi! cha tôi khóc và ôm tôi trong ṿng tay đă chết của người.

                                                                                                               1960    

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

 

KẾT THÚC

 

Ta là Ta, Cha Mắt Cá[40] sinh ra đại dương, con sâu trong lỗ tai của

     chính ḿnh, con rắn quấn quanh cây,

Ta ngồi trong tâm trí cây sồi và náu trong ḷng bông hồng, Ta biết nếu có

     cái ǵ thức dậy th́ chỉ là cái chết của ḿnh thôi,

hăy đến với thân thể ta, hăy đến với những lời tiên tri của ta, hăy tới đây tất

     cả điềm triệu, hăy tới đây các hồn ma và linh thị,

Ta tiếp nhận hết, Ta sẽ chết v́ bệnh ung thư, Ta chui vào quan tài vĩnh cửu,

     Ta nhắm mắt, Ta biến mất,

Ta ngă xuống chính ta trong tuyết mùa đông, Ta lăn trong bánh xe lớn qua

     mưa, ta ngắm nh́n những kẻ đụ nhau quằn quại,

tiếng xe rít, cuồng nộ gầm gào thứ nhạc bè trầm, trí nhớ phai mờ trong óc,

     những gă đàn ông bắt chước loài chó,

Ta hởi dạ trong cái bụng một người đàn bà, tuổi trẻ banh ngực và đùi

     cho t́nh dục, con cặc bật mạnh vào trong

phun tinh trên hai môi của Âm, những con thú nhảy múa ở Xiêm, họ

     hát opera ở Moscow,

những cậu trai của ta khom lưng đợi chờ trong bóng tối, Ta đi vào New

     York, Ta chơi nhạc jazz trên cây đàn clavico Chicago,

Hỡi T́nh yêu đă sinh ra ta, ta sinh lại ngươi từ Ngọn nguồn không hề

     mất mát, Ta bập bềnh bên trên kẻ đang nôn mửa

run lên v́ sự bất tử của ta, run lên v́ sự vô cùng vô tận mà ta thái nhỏ ra và

     chôn xuống,

hăy tới đây Thi sĩ câm miệng lại mà ăn lời ta, hăy nếm náp miệng ta trong

     lỗ tai ngươi.

  New York, 1960

Hoàng Hưng dịch

    

 

 

HĂY HIỂU ĐÂY LÀ GIẤC MƠ


Thực như giấc mơ
Ta sẽ làm ǵ với cơ hội được bay này?
Hành tinh này, mặt trăng này thể hiện điều ǵ?
Nếu như ta có thể mơ thấy ḿnh mơ / và mơ bất cứ ǵ có thể mơ/ th́ liệu

                                                                                                 ta có thể mơ
Thấy ḿnh thức/ và v́ sao lại làm thế nhỉ?
Khi trong mơ ta mơ ḿnh thức/ dậy th́ điều ǵ
xảy ra khi ta cố cử động?
Ta mơ thấy ḿnh cử động
và sự gắng sức của ta vận động vận động
cho đến khi ta cử động/ và cánh tay ta đau
Thế là ta tỉnh dậy/ mất tinh thần/ Ta đang mơ/ Ta đang thức
lúc ta vẫn đang mơ/ ngay lúc này
và cố nhớ lần sau trong những giấc mơ
rằng ḿnh đang trong mơ.
Và mơ bất cứ ǵ ta muốn lúc ta tỉnh dậy.
Lúc tỉnh dậy ta thèm muốn ǵ nhỉ?
Ta thèm đáp ứng cái bụng cảm xúc của ta.
Toàn thân ta tim ta trên các đầu ngón tay run lên v́ một vài đáp ứng cũ.

Những trang vần thiên giới những từ lửa đốt

Không thể thiêu cháy nhưng biến đi mất.

Những bản viết trên giấy da bí hiểm của chính ta và vũ trụ là lời đáp.
Bụng áp Bụng gối sát gối

Thân thể ta thoát ra nóng hổi tới anh tới anh
cậu trai già/ chàng Bá tước mơ mộng/ Hoàng thân Paterson/ giờ là vua của

     ta/  Haledon[41] hoang vắng
giấc mơ đầu tiên làm ta tụt quần
khẩn cấp bày ra những chiếc xe hơi/ xe tải/ lăn xuống đồi đại lộ.
Lùi xa quá khứ điều ǵ ta nhớ lại/ chỉ có khuôn mặt tay thủ lănh băng nhóm có mầu vàng hoe/ cậu ấy yêu ta/ một bữa nọ trên những bậc thềm nhà cậu cách mấy khu nhà cả buổi chiều ta nói với cậu về những câu Thần chú của ta
Ta có thể làm bất cứ ǵ ta muốn/ những đại tửu lầu những bạc triệu/ những bộ dụng cụ hoá học/ những chiếc

            lồng gà/ những con ngựa trắng
những chuồng ngựa và hầm tra tấn/ Ta thanh tra các nạn nhân trần truồng của ḿnh bị trói lộn ngược đầu/ những đầu ngón tay ta run rẩy tán đồng trên đùi họ
những cái má nhẵn nhụi trắng trẻo mà ta có thể hôn tất cả những ǵ ta muốn
tùy quyền ta, trên giàn tra tấn.
Ta đi qua với đoàn tùy tùng mạnh mẽ/ Bản thân ta trần truồng
khom lưng ch́a mông ra
đón những làn roi vun vút khiển trách của họ/ ôi hơi nóng của thèm muốn
giống như cứt trong lỗ đít của ta. Băng nhóm lạ lùng
bên kia đường/ qua cửa hàng rượu/ trong con đường rừng/ ngoài trời

       góc phố/
Bởi v́ ta đă nói dối ông Nha sĩ về cái tấm lợp lồng gà/ mà ta ăn cắp ở

       gara nhà ông
và cậu bé mà ta yêu sẽ trừng phạt ta nếu cậu biết
điều ǵ ta yêu  cậu ấy.
Rằng giờ đây ta đă có lại cậu bé kia trong một h́nh thái mầu vàng hoe khác
Peter Orlovsky một chú nhóc người Hoa ở Bangkok mười tuổi hai mươi tuổi
Joe Army trong khu nhà sinh viên/ hạ thể mầu trắng vàng/ miệng ta

                                                                                              có những cái hôn/ đầy cặc cậu ấy/ đít ta nóng bỏng/ đầy cặc cậu ấy
tất cả những ǵ ta thèm muốn. Lúc mơ và lúc tỉnh
cái thân thể đẹp trai kia là của ta/ đáp lại
tất cả những ǵ ta thèm muốn/ những t́nh yêu thầm kín/ những đôi mắt mở/

     cuối cùng lộ rơ/ quần áo vứt trên sàn
Đồ lót – thứ phát lộ mạnh nhất - bị tụt xuống dưới bụng trên giường
Thế thế/ ừ ừ /những con cặc xẹp những vết chích đỏ lông mu mềm mại/ ở

     một ḿnh với ta
câu thần chú của ta. Quyền lực của ta/ điều mà ta đơn độc thèm muốn/

     điều mà sau ba mươi năm/

Ta có được măi măi/ sau ma mươi năm /thoả măn đủ với Peter/ với

     tất cả những ǵ ta muốn/

với nhiều đàn ông ta quen biết một thế hệ/ tinh dịch của chúng ta truyền vào miệng và bụng nhau/ đẹp đẽ khi t́nh yêu/ được trao tặng.
Bây giờ giấc mơ già đi/ ta già đi/ tóc ta dài một tuổi/ sinh nhật thứ ba

     mươi tám của ta sắp tới

Ta mơ thấy ḿnh
hói đầu/ ḿnh đang biến đi/ khu nhà sinh viên không thể nhận ra/ Đại lộ Haledon sẽ phủ đầy những motel/ đèn nê-ông/ những Siêu thị/ sắt
những cái cổng và những khu rừng sẽ đổi thay khi ta trở về/ để gặp lại

                                                                                                         Bá tước
Cậu ấy sẽ là ông bố béo núc/ hói đầu/ ta có thể đuổi theo cậu tới gara
Nếu vẫn c̣n cái gara trên đồi/ trên hành tinh/ khi ta trở về. Từ Châu Á.
Nếu như ta có thể thậm chí nhớ được tên hay mặt cậu ấy/ hay t́m thấy

                                                                                                           cậu ấy/
Khi ta lên mười/ có lẽ cậu ấy tồn tại trong một h́nh thái nào đó.
Với một cái bụng và một dây thắt lưng và một chiếc xe hơi
Mặc tên cuối của cậu ấy là ǵ/ ta không bao giờ biết/ trong danh bạ điện thoại/  

     hay trong Sổ Thiên tào[42].
Ta sẽ viết Cảm hứng của ḿnh cho toàn Nhân loại nhớ.
Ư tưởng của ta, cái hang bí mật/ trong pḥng quần áo/ ngôi nhà kia có

                                                                                                   thể sụp rồi/
Chẳng c̣n ǵ mà trở lại/ mọi thứ đă ra đi/ chỉ c̣n ư tưởng của ta
đang biến mất/ ngay cả trong mơ/ những đống bụi xám/ sự hủy diệt phút chốc của Thế chiến Thứ hai và tất cả những khẩu đại bác miệng sáng loáng bằng thép không rỉ của nó ta và những chiếc hôn thời học tṛ của ta ít hơn nhiều/ ta chẳng bao giờ hôn đúng lúc/ và tiếp tục hôn trong mơ và lúc tỉnh ngoài phố/ như thể là hôn cho vĩnh cửu.
Đâu c̣n vĩnh hằng kia chứ! Cả vĩnh hằng xưa cũ nhất của ta cũng đă ra đi,

ở Bangkok, ở Benares, bị quét sạch với những từ ngữ và xác thân/ tất cả đi vào sông Hằng màu nâu /
đi qua những băi đốt xác và/ đi vào nhà nước cảnh sát.
Tâm trí của ta, tâm trí của ta/ ngươi có hai thước Đất để đào xới/
Sao ngươi không nhớ mà gieo nhân Phật Pháp và gặt quả Hiện tượng?
mùa hoa hoàng kim của ư tưởng nào? Nếu như ta mơ thấy ḿnh mơ/ th́ giấc mơ nào ta nên mơ tiếp? Những chiếc xích lô máy/ ánh đèn khởi hành/ những  xe

          taxi nhỏ/những móng ngựa

trên phố Sài G̣n lúc nửa đêm này. Phía trước là Angkor Wat và những bộ

          mặt Hindu xưa của những phế thành
và ta có một giấc mơ về Vĩnh cửu. Ḿnh nên mơ ǵ khi tỉnh dậy?
C̣n lại ǵ để mơ, thêm thịt xá xíu? Thêm những câu Thần chú? Thêm những

          chàng trai để yêu trước khi ḿnh đổi thay và biến mất?
Thêm những lời nói mơ? Không thể tiếp tục măi măi. Bây giờ ḿnh biết tất cả/ rồi tàn lụi? V́ bây giờ th́ ḿnh biết ḿnh đang m ơ/

Rồi mi sẽ làm ǵ đây Allen? Chạy xuống Presidents Palace[43] đầy morphin/
Gà gáy ran/ trong phố. Những chiếc xe tải đầu hôm/ Vấn đề là ǵ nhỉ?
Ḿnh có cần ngủ không, khi ánh sáng đă chiếu vào cửa sổ?
Ḿnh sẽ đi ngủ. Ngừng cho đến ư tưởng sau/ chiếc xe tải chuyển đồ

          rỗng không
đến nhà ông Bác sĩ đầy đồ đạc Trung Hoa.

                                                                 Saigon, 31 tháng 5- 1 tháng 6/ 1963

Hoàng Hưng dịch 

 

 

 

 

 

TỈNH GIẤC Ở NEW YORK

II

 

Trên mái nhà bầu trời vần vụ những tia nắng nhạt

                                  những cây đuốc điện chót vót -

                              c̣i ô tô - Những cái tháp

                        với khổng lồ kim đồng hồ chỉ

                                  giờ Nhập nhoạng muộn màng trên

                                      những mái lanh canh

Những mái đua bằng gạch vơng xuống của các phố chúng cư nghèo

                         con diều trắng trẻ thơ chấp chới trên nền

                         Nhà Máy Điện Khổng Lồ mặt côn trùng

                               xanh lam ống khói & khói dâng lên

                 Những thông điệp Đỏ, những tầng cao sáng loáng,

                          Toà Empire State lấm chấm đèn

                            cửa sổ li ti, bên kia những khối

                     tháp nhọn, gác chuông, những mái cao ốc

                           tiện ích chóp vàng choé - xa như

                            những kim tự tháp sáng lên trong

                                 các tảng đá hoang mạc lởm chởm -

Thành phố khổng lồ khổng lồ thức giấc

                     trong hơi ấm đầu tiên của mùa xuân

Những tiếng người náo động, tiếng bi bô các gia đ́nh

                     phố Tây Ban Nha, nhạc radio

                     bồng bềnh dưới mái, sự chân thành của

                                  người dẫn chương tŕnh tóc dài quang quác

                                                                           giọng x́ gà

                         Ánh sáng kéo khoá dây cài những chuyện dương vật

                          bên dưới những cây ăng ten màu đỏ xuyên

                                qua nóc nhà khói đen ḷ sưởi

                                     trôi dạt qua không trung xanh -

Những cây cầu bị che bởi các bức tường căn hộ được chiếu sáng,

                    một tháp nhỏ với ngọn đèn

              trên vai nó phía dưới "những gă khổng lồ yêu nước rầu rĩ"[44]

 

Những ống khói khổng lồ đốt cháy khói xám

                  dày đặc, toà Chrysler[45] thắp sáng màu xanh lục,

xuôi phố Wall những ḥn đảo chọc trời

        màu đen lởm chởm trong yên tĩnh lễ Sabbath[46] -

Ôi các cha, sao mà con đơn độc giữa hoang dại

              mênh mông nhân thế

Những ngôi nhà chồng chất như đơ ong ngoài

              sàn đá của thế giới -

thành phố quá rộng để nhận biết, quá

              hằng hà sa số cửa sổ để cai trị

                 từ những sảnh đường xưa cũ -

"Ôi toà nhà lớn của khí đốt! " - những tia Mặt Trời

         chiếu xuống chóp xọc

            của cao ốc cao nhất một ánh sáng đỏ

               nhấp nháy những chiếc xe bus rít & chạy tít  

               kin kít, những ánh đèn xanh lục

               của các cây cầu phía bắc,

                     ́ ầm gầm gào & Tarzan[46]

                                              ré, huưt

                                             xuưt, hura!

 

Có ai chết trong cả toà nhà đá này?

Đứa bé cḥi đầu đen ra ngoài tử cung

               giống như con ngươi của mắt?

Tôi không hít thở được ở đây v́ hăi hùng

                                         và kinh ngạc -?

T́m đâu an ủi, t́m đâu dịu ḷng,

              T́m đâu những giọt nước mắt vui?

T́m đâu bè bạn? trong

               những mái nhà bí ẩn Thị trấn Stuyvesant?[47]

               phía sau bức tường có cửa sổ màu vàng?

Tôi thất bại, cuốn sách thất bại - mệt mỏi,

                      sợ hăi - dẫu tôi đang sống

và chằm chằm nh́n xuống - Không!

ngó vẻ đẹp đen như mực của những mái nhà.

                                                                                              18 - 4 - 1964

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

 

 WICHITA XOÁY LỐC KINH

(trích)

II

 

Đối mặt Quốc gia[48]

Qua những đồi đất Hickman nhấp nhô

      mùa đông băng giá

        bầu trời xám         hàng cây trụi lá ven đường

 

      Về Nam hướng Wichita[49]

           lọt vào giữa thế hệ Pepsi    những bảng quảng cáo trên đường

Nghị sĩ Cộng Hoà Aiken[50] trên radio            60.000

      quân Bắc Việt thâm nhập nhưng có hơn 250.000

      người Nam Việt Nam    vũ trang

                                          Kẻ thù của chúng ta -

                                                 Không phải Hà Nội là kẻ thù của chúng ta

                                                 Không phải Trung Hoa là kẻ thù của chúng ta

                                                                                                   Mà Việt Cộng!

                                                           McNamara[51] đă "đoán trật"

"Đoán trật?" Các phóng viên đồng thanh

       Phải, một lời Đoán Trật không hơn, vào năm 1962

                                   "8000 Quân Mỹ nắm chắc

                                             T́nh thế"

                                                     Đoán Trật                                                   

       vào năm 1954, 80%

          người Việt Nam chắc sẽ bỏ phiếu cho Hồ Chí Minh

              Ike[52] viết   nhiều năm sau    Ủy nhiệm cho sự thay đổi

                                          Một lời đoán trật trong Ngũ Giác Đài

Và phe Diều Hâu cứ đoán hoài

                                  Hăy ném bom 200.000.000 dân Trung Hoa

                             Stennis[53] la lên từ bang Mississipi

                                  Tôi cho rằng, ba tuần lễ trước

      Holmes Alexander trên tờ Albuquerque Journal

            nhà báo tỉnh lẻ

                  nói tôi cho rằng ta bắt đầu làm việc ấy Lúc Này th́ tốt hơn,

            cái máy chữ của anh ta lách cách trong văn pḥng cũ kỹ

            một con phố nhỏ    dưới chân Núi Sandia?

                 Cách Trung Hoa nửa ṿng thế giới

Johnson[54] nghe lời khuyên xằng bậy        Nghị sĩ Aiken hát

cho các nhà báo trên radio

        Ông Tướng đoán rằng họ sẽ ngưng thâm nhập miền Nam

                          nếu ném bom miền Bắc -

                             V́ vậy tôi đoán rằng họ đă ném bom!

Những cậu trai Đông Dương da xanh mét tập họp qua rừng rậm

                          con số gia tăng                       

                    đi tới hiện trường của KHỦNG KHIẾP!

Trong khi Kho Thóc của Chủ Trang Trại có nóc h́nh tam giác

               ngồi b́nh thản bên đường cái

                                    dọc đường tàu hoả

               Diều Hâu Mỹ đập cánh trên bầu trời châu Á

                      những trực thăng giá triệu đô

                      Những lính thủy đánh bộ trị giá một tỷ đô

                                   những kẻ mê Aunt Betty[55]

                            Bị lôi ra từ những bờ sông bờ biển và nông trại, run lảy bảy

                      từ những trường trung học đến con tàu há mồm đang cập bờ,

                       thổi phù phù qua hai má v́ sợ hăi

                                    trong tiết mục Đời sống trên Truyền h́nh.

Ăn nói kiểu này trên radio

Ăn nói kiểu này theo giọng truyền h́nh

                                                   Dùng những từ

                                                                giọng điệu, giọng điệu:

                                                                                        "Đoán trật"

                                                                                                  

Ăn nói kiểu này trên những hàng tít lớn

         Báo Ohama[56] World Herald  - Rusk[57] nói Sự Ác liệt                                                                                              Thiết yếu cho Hoà b́nh

Ăn nói kiểu này

         Báo Lincoln[58] Nebraska Morning Star –

                                          Chiến tranh Việt Nam đem lại phồn vinh                   

Ăn nói kiểu này 

             Tuyên bố Mc Namara         ngôn ngữ hùng biện

                             Quả quyết Maxwell Taylor

                              Tướng, Cố vấn Toà Bạch ốc

       Tổn thất của Việt Cộng lên đến ba năm không không mỗi tháng

                  Tuyên bố trên trang b́a tháng 2/1966

       Ơ đây Nebraska cũng như ở Kansas cũng được biết như thế ở Sài G̣n

                       ở Bắc Kinh, ở Mạc Tư Khoa, cũng được biết như thế

            trong bọn trẻ ở Liverpool ba năm không không

            lời dẫn mới nhất trong thị trường thịt người –

                                 Cha ơi con không thể nói dối!

                                                                                                 14/2/1966                           

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

 

MỘT CHÚT MILAREPA[59]

 

Ta là ai? Nước bọt,

       Xúp rau,

              miệng trống không?

 

Mẩu cần sa nóng, hít khói

      hút vào, giữ hơi, thở ra -

           nhẹ như tro

 

 

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

 

 

 

 

 

 

HUM BOM![60]

 

I

Bom ai?

Ta bom họ!

Bom ai?

Ta bom họ!

Bom ai?

Ta bom họ!

Bom ai?

Ta bom họ!

 

Bom ai?

Mi bom mi đó!

Bom ai?

Mi bom mi đó?

Bom ai?

Mi bom mi đó!

Bom ai?

Mi bom mi đó!

 

Ta làm ǵ đó?

Ta bom ai đó?

Ta làm ǵ đó?

Ta bom ai đó?

Ta làm ǵ đó?

Ta bom ai đó?

Ta làm ǵ đó?

Ta bom ai đó?

 

Ta làm ǵ đó?

Mi bom! Mi bom họ!

Ta làm ǵ đó?

Mi bom! Mi bom họ!

Ta làm ǵ đó?

Ta bom! Ta bom họ!

Ta làm ǵ đó?

Ta bom! Ta bom họ!

 

Bom ai?

Ta bom mi đó!

Bom ai?

Ta bom mi đó!

Bom ai?

Mi bom mi đó!

Bom ai?

Mi bom mi đó!

                        Tháng 5/ 1971

 

II                                               

Sao lại bom?

Bom ta không muốn!

Sao lại bom?

Bom ta không muốn!

Sao lại bom?

Bom ta không muốn!

 

Ai nói bom?

Ai nói ḿnh phải bom?

Ai nói bom?

Ai nói ḿnh phải bom?

Ai nói bom?

Ai nói ḿnh phải bom?

Ai nói bom?

Ai nói ḿnh phải bom?

 

Ta không bom!

Ta không bom!

Ta không bom!

Ta không bom!

Ta không bom!

Ta không bom!

Ta không bom!

Ta không bom!

                         Cho Don Cherry và Elvin Jones

                          New York 16/6/1984

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

NGHĨ  LÚC NGỒI THỞ[61]

 

 OM – sự kiêu hănh của đồng tiền thơm phức, đồ ăn có tiếng nhạc từ Trung

           Hoa, một chỗ để ngồi yên tĩnh

MA – Ghen tức làm sao! triệu tên lâu la Ngũ Giác Đài với hàng tỷ đô

           xài cho nhạc Rock&Roll, những chiếc ngai cao của nhà hàng trên

          bầu trời đầy chật Oanh Tạc Cơ Chạy Điện -  A! chúng ghen tức

          làm sao với cậu trai bụng lép Việt Nam

NI –  ḷng thèm thuồng cậu học tṛ có con cặc hồng mềm mại pḥng

         ngủ trên lầu trần truồng đọc sách, pḥng tắm ṿi sen trường trung học, nằm dài

          trên giường, lỗ đít chàng trai chơi ghi-ta

PA -  Sự thiếu nhạy cảm, mèo kêu những từ thiên nhiên bên cửa sổ, chó

          sủa ban mai vui nhộn, cặp râu con gián sờ tường, ruồi vo ve dài

          dài bậu cửa sổ đầy nắng, nằm lộn ngược đầu hết hơi bài kinh cầu

          chết người, gă đàn ông khom ḿnh trên những cuốn sách quên

          đời, những lộc non h́nh trái tim đâm ngọn khi băng tan đêm

          Giao thừa, mầm cỏ xanh khoe ḿnh dưói lớp tuyết tan, những

          tiếng thét bật ra từ hàng ngàn cái miệng ở Hà Nội –

DMI - cảnh nghèo khổ cô đơn, cặp chân găy kẻ bợm nhậu đụng xe, cho tôi

           xin thêm một điếu thuốc, tôi không một xu mua cà phê uống,

           không một đồng ru-pi mua gạo không có đất cày tôi đói tận trong

           tế bào bụng tôi trướng v́ khoai hai đầu gối tôi bị xe tăng nghiến đứt –

HUM – những con lợn trong đầu toàn đá, C.I.A có cái lưỡi của tâm địa chột

             mắt đẫm máu, bọn ác ôn bán chiếc máy hát chiếc tivi của tôi cho

             đồng nát, Căm ghét con chó ỉa thảm của tôi, căm ghét Thiên đường

             VC, căm ghét chúng lũ hippy trong Địa ngục thối tha thành phố cần

             sa sương trộn khói

OM – Cho đi tuốt luốt, diễm phúc thi ca & tiền mặt sẵn sàng trả taxi, hăy

           đi bộ một ḿnh Central Park[62] & nấu nồi đậu trong lặng im

           trống rỗng nh́n xem Con Sâu ḅ qua những bức tường thịt –

MA - ngồi chéo chân thư giăn, đột chiếm Thiên đường với súng tâm tưởng?

          Thôi đi để yên các Thiên thần chơi ghi-ta ở Hollywood uống

           bột-hít-Coca trong  yên b́nh pḥng tắm trên núi cao  –

NI - Nhẹ trư tro, t́nh yêu Neal siêu thăng vào Thơ, t́nh yêu Peter đi

       vào vườn Rau trồng cà chua & bắp –

PA – Chó sủa! hăy kêu gọi các vị thần tâm tưởng! hăy hét lên diễm phúc

        ở Sài G̣n phía sau quán rượu mẹ ta đau đớn v́ Cảnh sát ói ra bă

        nho! rác rưởi ấy liệu ta có thể ném vào sóng Đại Tây Dương trên

        nấm mộ thiêng Cha Mằt Cá –

DMI – Ta tha thứ mi Cord Meyer[63] cớm ch́m tư tưởng hối lộ Hội

            nghị Sinh viên về Tự do Văn hoá & phá hủy Tri tuệ ờ các Đại

            học Columbia Havard biến Cuộc Chiến Đông Dương giết người

            vĩ đại thành tâm hồn New York ḷng dạ ôm bom ngông tưởng

            của chúng ta –

HUM - Những nạn nhân khốn khổ những con dao sáng loé, Những

             Thiên thần Địa ngục[64] Manson[65] Nixon[66] Calley-Ma[67],

             tất cả lũ cớm trên đời và bọn người t́nh găng-xtơ của chùng, bọn

             rao bán xe hơi bọn môi giới chứng khoán bốc khói điên cuồng v́

             teo nguồn dầu hoả, Ôi những con x́ ke ốm yếu tội nghiệp tất cả

             ở đây diễm phúc v́ Đức Phật đà-nha phiến, Sự Trống Không

             Thiêng liêng để định những cái tâm giận dữ của các người –

OM – Vương miện của Trống Không, hăy thư giăn cái sọ dệt bằng những

           tư tưởng chính qui, hăy để ánh sáng thoát lên Thiên đường, bay

          lên từ tim qua sọ, hăy giải phóng không gian cho Diễm phúc

          Vô duyên cớ -

MA - Lời nói được thanh tẩy, những thế giới lắng xuống khỏi sự xa hoa của

          ma men & ma túy kích thích, cuộc đổ xô ghen tuông chó chết qua

          những thành phố taxi, bệnh ung thư tinh thần chiến tranh con lợn máy

          móc phát sốt –

         Trái tim qua cổ họng, hăy giải phóng không gian cho Diễm phúc

         Vô duyên cớ!

NI -  Rộng làm sao, trống rỗng sáng láng làm sao và cổ xưa biết mấy, hơi

         thở trong lồng ngực nở gấp ba lần, dấu hiệu của sự không kiềm

         chế, dấu hiệu t́nh yêu giải thoát, sự nghỉ ngơi và yên b́nh của

         thanh thản yêu thương, từ Trái tim đến Trái tim – hăy giải

         phóng không gian cho Diễm phúc Vô duyên cớ!

PA -  Những cái bụng của bày chó kêu lên sung sướng trong tuyết

         trắng, những con sâu chia phần nặng nề nhất của tâm trí, những

         con voi chở các Thiên thần có ṿi súc vật thổi từ rốn sâu dưói bụng

         vào tim – hăy giải phóng không gian cho Diễm phúc Vô duyên cớ!

HUM – Ta ỉa ḷng căm ghét của ta ra khỏi lỗ đít, cơ ṿng nới lỏng

              chân không, và các binh đoàn địa ngục rơi qua không gian,

              Ngũ Giác Đài bị tiêu hủy

 

                    Các đạo quân Hoa Kỳ hành binh qua quá khứ

                    Các binh đoàn Trung Hoa cuồng nộ

                    Vượt qua Trường thành Ảo cảnh

                    Và thét lên trên sân khấu trung tâm

                   Ta tháo ruột rà ta ở châu Á

                    Ta di chuyển USA

                    Ta ỉa lên Thường trí

                    Và quét đi mọi thế giới

                     Toà Bạch Ốc chứa đầy bom gas

                     Những khu nhà ổ chuột đầy cứt chuột & những chiếc răng

                     Tất cả Không gian được trao trước cho Trống Không –

                     Từ đất đến trái tim, hăy giải phóng không gian

                                                    cho Diễm phúc Vô duyên cớ                                                                                        Tháng Giêng 1973

Hoàng Hưng dịch

 

 

BÀI TẬP Ở NHÀ

 

                            Tôn vinh Kenneth Koch[68]

 

Nếu tôi giặt giũ quần áo th́ tôi sẽ rửa xứ Iran bẩn thỉu

Tôi sẽ ném Hợp Chúng Quốc của tôi vào bể giặt, dội xà pḥng nơớc hiệu

     Ivory[69] vào đó, chà sạch châu Phi, mang hết chim chóc và voi về

     lại rừng,

Tôi sẽ rửa sông Amazon và làm sạch vùng Carib với Vịnh Mexico đầy dầu,

Cọ hết khói Bắc Cực, quét đi những ống dẫn dầu ở Alaska,

Cọ đầm lầy Rocky Flats và Los Alamos[70], thổi bay chất Cesium lóng lánh

     khỏi Love Canal[71]

Xúc sạch Mưa Axít trên Điện Parthenon[72] và tượng Sphinx[73], tháo

     bùn khỏi lưu vực Địa Trung Hải làm cho nó xanh trong trở lại,

 

Hồ lơ[74] lại bầu trời sông Rhin, tảy trắng những đám Mây cho tuyết lại

     trắng như tuyết,

Nạo vét các con sông Hudson, Thames và Nectar[75], tháo hết cặn bẩn

     khỏi hồ Erie[76]

Sau đó tôi sẽ ném châu Á to bự vào một thùng chứa để rửa sạch máu

     cùng Chất Da Cam,

Trút cả đống lộn xộn Nga Tàu vào máy vắt, vắt kiệt thứ nước tảy bá láp của

     nhà nuớc cảnh sát Trung Mỹ con đẻ của Hoa Kỳ,

Và bỏ hành tinh vào máy xấy để trong 20 phút hoặc khoảng Thời gian

     Vô tận cho đến khi nó trở nên sạch sẽ.

Boulder, 26/4/1980 

Hoàng Hưng dịch

 

 

 

ĐỌC BẠCH CƯ DỊ

III

 

Nằm dài đầu trên gối đau nhức

vẫn đọc thơ về những con lộ đời Đường

Bạch nói ǵ mà làm ta phải đè ngón tay

lên mắt khóc – có thể là cái t́nh của ông

với người bạn thơ già, v́ ta cũng

có màu muối tiêu trên má và hói đầu

và chàng thi sĩ Nông nghiệp[77] th́ tuần này đă vào nhà thương điên

một bức điện bảo ta thế, lại thêm một gă quậy

đi vào lịch sử có thể hài cũng có thể bi

Ta sẽ biết khi trở về sau một ṿng thế giới.

Ta vẫn đọc với ḷng nặng chĩu và đầu đau

bỗng một tiếng kêu ngoài vườn làm ta nhớ

một chú gà đầu đă bị chặt, chạy ṿng ṿng máu phun

từ cổ xuống đất sân trang trại, khi Ta mười một tuổi,

hay tiếng kêu vui sướng của một con thỏ - Ta bỏ sách xuống

và lắng nghe tiếng kêu giờ đă ch́m

trong tiếng ồn kim loại của xe và c̣i xe – Đó là một chú chim

lặp đi lặp lại tiếng hót lanh lảnh, những âm như sáo thổi bỗng

vỡ ra thành điệu vui ấp úng cuối cùng là

tiếng rung biến đổi liên tiếp chuyển từ cao xuống thấp

từ thấp lên cao. Ít nhất th́ đó không phải là ta, không phải khúc hát của ta,

một âm thanh ngoài tâm trí ta, chẳng dính ǵ đến cái đầu đau nhức của ta.

                                       3:30 chiều

 Hoàng Hưng dịch

 

BIG EATS[78]

 

Vô lượng những giao kèo tivi thịt thị trường chứng khoán tít lớn nhật báo,

     đời sống ái t́nh Đại đô thị

Trôi qua không khí như các h́nh thái tư tưởng trôi qua sọ năo, đánh

     dấu những tít lớn, chộp lấy thằng khờ ngây thơ đang dạo bước.

Trơớc khi ngă xuống giường máu đường huyết áp cao hạ bớt, hạ bớt,

     hai môi lạnh đi.

Sớm muộn cũng buông trôi yêu ghét khinh khi, đi dạo công viên

Nh́n trời, ngồi trên gối, đếm sao trong óc, trỗi dậy và ăn.

                                                                                           20 - 8 - 1991

Hoàng Hưng dịch

 

 

________________________________________

1 Tên lóng của San Francisco

2  Một hăng làm bánh sandwich

3 Việc sáng tác và công bố bài thơ này được đánh giá là một hành động dũng cảm của Allen Ginsberg trong lúc đường lối chống Cộng sản của Thượng nghị sĩ Joseph Mc Carthy tuy đă  không c̣n duy tŕ nhưng vẫn ám ảnh nặng nề xă hội Mỹ. Cảm hứng bài thơ cho thấy ảnh hưởng mạnh của người mẹ của tác giả, một người Nga di trú, một đảng viên nhiệt thành của Đảng Cộng Sản.

4 William Bourroughs (1914-1997), bạn của A.G., một trong các nhân vật chủ chốt của thế hệ Beat, tác giả tiểu thuyết The Naked Lunch (Bữa trưa trần truồng). Nghiện heroin, anh trốn sang Mexico rồi Tangiers để khỏi bị bắt.

5 Thành phố hải cảng của Marocco

6 Tên thân mật của Industrial Workers of the World, một tổ chức công nhân hoạt động mạnh ở vùng bờ biển Tây Bắc Hoa Kỳ trước Thế chiến 1, tiền thân của các công đoàn Mỹ

7 Ám chỉ cuộc tranh căi xung quanh việc ứng cử viên tổng thống John F.Kennedy là tín đồ Công giáo.

8 Tom Mooney (1882-1942): thủ lĩnh lao động bị buộc oan tội ném bom trong một ngày hội  ở San Francisco năm 1919, bị tù đến tận năm 1939 mới được xá tội, các nhà hoạt động nhân quyền gọi ông là "tù nhân của chiến tranh giai cấp"

9 Spanish Loyalists: Những người trung thành với chính quyền dân chủ trong cuộc nội chiến Tây Ban Nha thập kỷ 1930

10 Hai người lao động nhập cư gốc Ư, trong phong trào dân túy cánh tả, bị buộc tội cướp của giết người, bị kết án tử h́nh vào năm 1920. Mặc dù công luận nước Mỹ cũng như thế giới phản đối kịch liệt, cuối cùng bản án vẫn được thi hành vào năm 1927. Măi đến năm 1977, Thống đốc bang Massachusets mới thừa nhận sai lầm của bản án và minh oan cho hai người. Trong lời cuối cùng trước toà, Vanzetti nói: "Cả đời chúng tôi không bao giờ hy vọng làm được một việc như thế này cho ḷng khoan dung, cho công lư, cho con người hiểu con người, như bây giờ do t́nh cờ chúng tôi làm được… Lời nói, sự sống, nỗi đau của chúng tôi chẳng là ǵ hết, (nhưng) việc lấy đi sự sống của chúng tôi , sự sống của một người thợ giày giỏi (ư nói Sacco- ND) và một người đánh cá tồi (Vanzetti khiêm tốn tự nhận), là tất cả! Khoảnh khắc cuối cùng thuộc về chúng tôi – đau đớn này là chiến thắng của chúng tôi!"

11 Chín trẻ em da đen bị buộc tội hiếp dâm 2 cô gái da trắng vào năm 1931. Vụ án kéo dài đến năm 1938, gây nên trận tranh căi lớn nhất trong lịch sử tư pháp h́nh sự Hoa Kỳ, kết thúc bằng thắng lợi của những người bênh vực chín đứa trẻ.

12 Scott Nearing (1883 – 1943? ) nhà hoạt động xă hội chủ nghĩa và nhà kinh tế cấp tiến - người xây dựng nền "canh tác hữu cơ" bảo vệ môi  trường chống lại việc lạm dụng hoá chất

13 Nguyên bản dùng từ tiếng Đức "Mensch"

14 Ella Reeve Bloor , lănh tụ Cộng sản ở New York

15 Israel Amter, lănh tụ Cộng sản ở New York

16 Ngôn ngữ nguyên của bộ phận người Do Thái xưa ở Trung và Đông Âu, pha trộn phương ngữ Đúc thời trung đại với tiếng Hebrew, Aramic, Slave, Pháp và Ư cổ 

17 Tạp chí phổ biến kiến thức phổ thơng và giải trí b́nh dân có số phát hành rất cao

18 Nguyên văn "queer shoulder", trong đó "queer" c̣n có nghĩa là "đồng tính ái nam"

19 Câu này nói lên rằng tác giả đă cảm nhận được bản chất "đồng tính ái" của ḿnh ngay từ tuổi dậy th́
 

20 Tamburlane là nhà chinh phạt vùng Trung Đông. Emily Bronte là nhà văn nữ người Anh TK 19, tác giả "Đỉnh Gió Hú".

21 NXB hàng đầu ở Mỹ những thập kỷ 1920,1930, đă xuất bản tập thỏ "Everlasting Minute" (Phút vĩnh hằng) của Louis Ginsberg năm 1937. "The Attic of the Past" (Gác Xưa) là tập thơ đầu tiên của ông (xuất bản năm 1920)

22 Bà nội của tác giả

23 Thiết bị thở oxy trong pḥng giải phẫu có h́nh dạng nh­ư chiếc lều

24 Quảng trường mang tên của tờ báo New York Times, trung tâm giải trí của TP New York

25 Bài kinh quan trọng của đạo Do Thái, thoạt tiên dùng trong các lễ hàng ngày, sau trở thành kinh cầu hồn người chết

26 Ngôi sao nhạc pop (1930-2004)

27 Hebrew Anthem: Kinh Thánh của đạo Do Thái; the Buddhist Book of Answers: chưa biết rơ là sách nào, nhà nghiên cứu Nguyễn Tường Bách gợ ư có thể là sách “Khai thị trí Phật”

28 Khu Hạ Manhattan về phía đông, TP New York

29 Người Nga nhập cư nước Mỹ đầu  thế kỷ XX chưa từng thấy quả cà chua, một số tin là nó độc

30 Một thời gian trước khi bà Naomi qua đời, bà viết thư cho anh của Allen là Eugene, rằng: "Những sứ giả của Thượng đế đến bên giường mẹ, và mẹ đă nh́n thấy đích thân Thượng đế ở trên trời. Ánh nắng cũng soi cho mẹ thấy chiếc ch́a khóa ở bên cửa sổ để mẹ thoát ra khỏi đây."  

31 Xem chú thích trong bài “America”

32 Cha của tác giả

33 Nữ diễn viên hài nổi tiếng của Mỹ (1869-1934)

34 Vua hài Charlie Chaplin (1889-1977)

35 Vở opera cổ điển Nga 

36 Fedor Chaliapin, nghệ sĩ opera hàng đầu của Nga (1873-1938)

37 Nhà hát Metropolitan Opera ở New York

38 Đoàn Thanh niên Xă hội chủ nghĩa, hoạt động mạnh trong những thập niên 1910-1930

39 Ca sĩ nhạc blue, diễn viên kịch, nhạc sĩ sáng tác ca khúc, người Mỹ (1886-1939)

40 Father Fish Eye: Có thể là biểu tượng của Đấng sáng tạo. Theo Peter Hale, nguyên trợ lư của Allen Ginsberg, h́nh ảnh này có thể liên quan đến bức hoạ mà tác giả ưa thích: dấu chân Phật hiện h́nh thành ba con cá chụm đầu có chung một con mắt lớn ở giữa.

41 Một vùng ngoại ô Newark

42 Nguyên văn: Akashic records: một thuyết thần bí cho là trên trời có hồ sơ ghi lại mọi ư nghĩ của con người từ xưa đến nay mà một số cao nhân có thể đọc được khi nhập đồng.

43 Tên một khách sạn ở đường Trần Hưng Đạo, giữa Sài G̣n và Chợ Lớn, trước 1975

44 Cao ốc nổi tiếng của New York

45 Ngày nghỉ ngơi và thờ phụng Chúa theo đạo Do Thái (ngày thứ bảy trong tuần)

46 Nhân vật của truyện tranh và điện ảnh Mỹ, lớn lên trong rừng nhiệt đới, hoang dă và mạnh mẽ.

47 Khu nhà cho người thu nhập trung b́nh xây theo dự án nhà ở, phía đông Manhattan, TP New York.

[48] Tên một chương tŕnh phỏng vấn của đài truyền h́nh CBS

[49] Thành phố lớn nhất của bang Kansas (miền Trung Hoa Kỳ)

[50] George D. Aiken, thượng nghị sĩ bang Vermont, thường được coi là có tư tưởng "cộng sản"

[51] Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ lúc ấy

[52] Tên gọi thân mật của cựu Tổng thống Mỹ Dwight D. Eisenhower. "Ủy nhiệm cho sự thay đổi" là cuốn sách ông viết xuất bản năm 1963

[53] John C. Stennis, thượng nghị sĩ "diều hâu", bang Missisipi

[54] Tổng thống Mỹ lúc ấy

[55] Bảng quảng cáo bánh ḿ trên xa lộ

[56] Thành phố lớn nhất của bang Nebraska (bang ở vùng trung tâm Hoa Kỳ)

[57] Dean Rusk, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ lúc ấy

[58] Thành phố thủ phủ bang Nebraska

59 Tu sĩ truyền kỳ của Phật giáo Tây Tạng, tu luyện nhiều năm trong hang đá trên núi Himalaya, tác giả hàng ngàn bài Đạo ca (1040-1123)

60  Nhại hai âm Hum và Om trong câu thần chú Phật giáo Om Mani Padmi Hum

61 OM MANI PADMI HUM (Xin chào  ngọc báu trong bông sen): câu niệm chú Tây Tạng, mỗi âm tiết thâm nhập vào một cơi tương ứng trong sáu cơi vẽ trên bức Mạn-đà-la Bánh xe Thời gian: Cơi Trời, Cơi Người, Cơi Ngạ quỷ (quỷ đói), Cơi Địa ngục, Cơi Súc sinh, Cơi Chiến binh giận dữ, là những trạng thái ảo giác phù du của ư thức, tất cả quay quanh trục tham, sân, si. Bài thơ thăm ḍ ṿng quay ấy ba lần. (Chú thích của Allen Ginsberg)

62 Công viên Trung tâm, New York

63 Quan chức cao cấp C.I.A. (1920-2001) chỉ huy chương tŕnh tạo dư luận trí thức thế giới, Ủy ban Tự do Văn hoá những năm 1950 – 1960.

64 Hell’s Angels: băng đảng tội ác chuyên đi môtô ở vùng Vịnh San Francisco thập niên 1969

65 Charles Manson, tên sát nhân khét tiếng bị bắt năm 1969

66 Tổng thống Mỹ thời kỳ ấy

67 Trung úy Williams Calley, kẻ chủ mưu vụ thảm sát Mỹ Lai (ở Mỹ lúc đầu gọi nhầm là Ma Lai)

[68] Nhà thơ Mỹ (sinh 1925), một guơng mặt trung tâm của Trường Thơ New York

[69] Một sản phẩm đơợc quảng cáo là không gây ô nhiễm môi trường

[70] Một nhà máy ở Colorado sản xuất nguyên liệu cho bom hạt nhân sau bị đóng của v́ gây ô nhiễm nguồn nước; một thành phố ở New Mexico là nơi chế tạo bom hạt nhân và khinh khí

[71] Một địa điểm bị ô nhiễm v́ phế liệu chứa chất phóng xạ Cesium. Tên Love Canal cũng mang nghĩa "Kênh T́nh Yêu" trong tiếng Anh.

[72] Kiến trúc cổ đại Hy Lạp

[73] Tượng cổ đại Ai Cập

[74] Giữa thế kỷ XX người ta thường pha một hoá chất có màu xanh lơ (lam) vào quần áo giặt để ngăn cho vải quần áo khỏi vàng

[75] Các con sông ở (lần lượt) Mỹ, Anh và Đức

[76]Một trong Ngũ Đại Hồ ở Mỹ

77 Peter Orlovsky, bạn của tác giả, có thời gian làm nông nghiệp.

[78] Tên cuộc thi ăn trên truyền h́nh, có thể dịch là “Thi ăn to”. Trong lần đầu xuất hiện, xuất bản năm 1995 trong cuốn "Big Sky Mind: Buddhism and the Beat Generation" (Đại Thiên Tâm Tri: Phật giáo và thế hệ Beat), bài này có tựa đề: "Từ Samsara (Luân hồi) đến Dharmakaya (Phật tính, Chân tính)