KHÁT VỌNG ĐƯỢC LÀM NGƯỜI QUA THƠ ÂU THỊ PHỤC AN
Tôi được đọc Âu Thị Phục An lần đầu trên tạp chí VĂN cuối năm 1974 khi chị ra mắt độc giả với truyện ngắn đầu tay Những Ngày Không Định Trước. Sau đó chị câm lặng nhiều năm khi cả nước rơi vào một hệ thống chủ nghĩa toàn trị cấm đoán và kiểm duyệt các quyền tự do tư tưởng và sáng tạo trong một thời gian dài ở Việt Nam. Nhưng thái độ không khoan nhượng âm thầm của ÂTPA, cũng như nhiều ng̣i bút chân thực khác trên thế giới trong các xă hội chuồng trại, chính là vùng đất ươm mầm cho tiếng nói của một nhà thơ ngoại hạng. Thuộc vào gia đ́nh các nhà thơ phụ nữ có ư thức về bao chiều kích phức tạp của tâm hồn và thân xác, khao khát được sống và yêu một cách phóng khoáng như nam giới hiện đại, ÂTPA khiến tôi đặc biệt nhớ đến Maria Tsvetayeva với những bài thơ t́nh nóng rực đam mê không tránh né các cấm kỵ luân lư. Đây c̣n là dấu hiệu của nội lực tinh thần ở một phụ nữ Á Đông đường hoàng khẳng định quyền hiện hữu đầy cá tính của ḿnh mà chẳng cần thủ thế trước dư luận.
Không cần lư thuyết dông dài về nữ quyền luận, những ai chịu khó đọc và chiêm nghiệm toàn bộ sáng tác trên mạng của ÂTPA ( xem Da Màu, Tiền Vệ, Văn Chương Việt... ) sẽ có thể hóa thân ḥa nhập các thân phận phụ nữ VN nặng nhọc kéo lê những số kiếp bị tước đoạt dần niềm hi vọng và hạnh phúc được sinh sống b́nh thường trên chính quê hương của họ. Sau cùng, không phải do một chính quyền được ánh sáng văn minh thời đại khai tâm mà nhờ vào phép lạ internet, ÂTPA được ”hồi sinh”, ... ”thật sự sống lại” sau gần 35 năm mang ”cái án chung thân tư tưởng” (đọc lời tâm sự của nhà thơ Tôi và da màu trên Da Màu.org). Kinh khiếp thay!
CHÂN PHƯƠNG giới thiệu và tuyển thơ.
Cambridge, mùa Phục Sinh 2011
năm mới vẫn không có ǵ mới
tôi rất buồn
khi đi trên những con đường không c̣n vỉa hè
khi
3 triệu đảng viên ngồi rung đùi trong nhiều biệt thự
spa, resort, hotel năm sao, du lịch Thái Lan, Sing, Trung Quốc
những cái chợ tự phát bên lề đường không cần đóng thuế
những “gái chợ đông” ôm thúng co gị chạy khi thấy công an
những “trai giữa chốn ba quân” trơ mặt chạy xe ôm nám đen khuôn mặt
tôi rất buồn
khi đất nước tôi
chạy theo lá cờ búa liềm xa lạ
20 năm máu lửa chết chóc xảy ra
đều là nhân danh công và nông
đều là được nuôi
bằng công và nông
tôi rất buồn
v́ sau 35 năm “ḥa b́nh”
công nhân vẫn bị khai thác sức lực trong những nhà máy ô nhiễm, không có bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn
nông dân vẫn không có đất, không có chủ quyền, không được bảo vệ quyền lợi tái định cư
80 triệu con người ḍng giống rồng tiên
dù muốn dù không cũng phải chịu cái cách sống chạy theo đồng tiền
hạnh phúc lứa đôi cũng không c̣n giá trị
tôi rất buồn
cho cái gọi là bốn ngàn năm văn hiến
cái gọi là dân tộc tính
cái gọi là hồn việt
cái gọi là anh linh sông núi ngàn năm
một cơn giông dữ dội quét qua
lá xanh cũng tan tác nói ǵ lá úa
sáng nay tôi đi chợ tết
thấy thương những kẹo mứt rượu trà
thấy thương những đồ hàng mă
thấy thương những “gái chợ đông” hối hả
ngồi xổm vỉa hè con mắt láo liên
có tiếng chuông nào gơ vang trên thinh không
trái đất ngàn năm vẫn quay ṿng ṿng
năm mới ở đâu đâu là năm mới nhỉ?
tôi buồn hiu
vẫn không có ǵ
làm ǵ có năm mới với tôi?
2011
thả trôi
bám vào lềnh bềnh vỉa hè
những bộ xương người cúi xuống nâng ly
bám vào phù hoa
những bộ xương người cúi xuống nâng bi
da thịt em trắng ngần
ướp nhầy nhụa máu trinh
dâng anh một lần
toang hoác b́nh minh
con gái
run rẩy lột xác trên những mép giường
em trượt trên chất nhờn
cay đắng
của em
nụ cười em hóa đá
cứng đờ lút vào dung nham
cơn hứng lậm vào khuya
chờ giờ hóa thạch
em muốn bám vào cội nguồn
lần nữa tái sinh
vỉa hè ủ em
hằng đêm
và anh đẩy em
tuột trôi vào lỗ cống muộn phiền
em muốn ngậm vào em
con vật nào
có thật.
hồn nhiên
ngắt ra một đoạn ba mươi năm tù ngục
có đôi mắt mù và tai điếc
bụng rỗng và chân xiêu vẹo
cái đầu cụp xuống và trái tim khô quắt
chân dung ǵ mà chán thế
thở những hơi tàn vào không khí đen
chúng giăng lưới như thiên la địa vơng
học tṛ cấp 1 đă xoen xoét cái mồm
chạm vào đâu cũng dính đầy cứt thối
rửa và rửa vô cùng bằng nước cam lồ điên
bỏ thiếu nữ vào cối xay gió
quay và quay điên cuồng một diện mạo xanh lè
túm vạt áo giữ lại chùm lông vũ
giang hết chân tay ngửa ḷng trống không mà khóc tiếc
mất đâu rồi những ngàn năm rất riêng
và xà lim mất cửa
bước ra ngắm hoàng hôn bằng con mắt lé
bước ra vô biên bắt tay thế giới hồn nhiên
những gă những mụ người cứ thế mà vui lên.
b́nh minh đen
Nàng xơa tóc
Chạy dưới nắng tháng tư
Hai cái mông tṛn huyền hoặc
Đung đưa
B́nh minh rọi những tia nắng đen điên cuồng qua nách
Cát nhảy dưới gót chân bất hạnh
Máu ứa từ môi thâm
Tháng tư đuổi từ sau lưng
Xương rồng đâm lên vú
Biển ôm nàng ngất ngư
Nắng của tháng tư rơi từ một b́nh minh đen tối
Nàng cũng rơi từ âm cung mê lối
Chạy đi t́m bóng của ảo tưởng xưa xa
Ngày về rất vội
Về dù ḍng sông quê hương chật chội…
Chỉ muốn trần truồng gào khóc những điêu linh.
sám hối
khi thơ em như nước rửa chân
thế hệ em buồn bỏ mẹ
những cái móng gà đỏ ối
những cặp vú buồn hiu trong đêm tối
dập vùi trong tay anh
đống thịt 800 gam
dần teo lại
thật sự em mới 25 tuổi
mà em muốn đi tu cho rồi
đời em ngắn ngủn
mượt mà chẳng bao lâu
hương phấn chẳng bao lâu
khô rồi
héo rồi
teo tóp
những mặn nồng (nếu có) cũng phù du
nên em thèm đủ thứ
mà không có
nên em sẽ đi tu
không biết chùa có chứa em không
(cơn mộng du đi trên lưỡi dao cạo mà em thường cạo lông nách)
v́ thơ em như nước rửa bồn cầu
mà em lại muốn vu vi một chút
cho đỡ sầu
thây kệ những giấc mơ hồng
em muốn sám hối đây
nếu thật sự em có lỗi
(mà thế nào là tội lỗi em đếch biết)
lại về một ám ảnh
lại về ư
trong cơn mê bật máu
lại cánh đồng đá trùng trùng
in dấu chân dă thú tuổi hai mươi đau quặn lịch sử
những cánh tay quay búa vung lên dưới mặt trời hả họng cười
nuốt gọn tuổi hai mươi d́m vào cơn đói
mồ hôi nhầy nhụa rơi xuống cánh đồng
liếm bờ môi mặn khô queo
ta cùng rít lên t́m sự sống
đập đá Chu Lai
c̣ng những cái lưng mảnh dẻ tư sản
gục những cái đầu tri thức vào quên lăng
quay những ṿng búa nhịp nhàng ta đập
th́nh thịch lên trái tim
chát chúa lên thân phận
bàn chân hai mươi phồng dộp rỉ máu xuống hạt cơm độn sắn
ta câm điếc v́ sự sống
giao hoan ngầm trong bụi cỏ c̣n vương nắng
giường chiếu lạnh tanh và nóng hổi
cọ quậy nhau trên thân những con bọ chét cát
bật ngửa vào nhau nỗi đau cuối
khi tuổi hai mươi ta rên xiết
thả dục vọng thều thào vào nhau
hối hả d́m nhau trôi trên ḍng thời gian câm
trên chiếc chiếu rách
đá Chu Lai bật khóc . . .
v́ sao em không thể
sao vậy
đứng lên đi
đừng khép hoài cặp đùi trắng
ghế salon bụi bẩn
chỗ em nằm nhăn nhúm
là cái chỗ lăo già cày bừa vội vă bằng hai cái đầu gối run
sao thế
đừng liếm môi ngạo nghễ
tṛ đùa sao em
cái đớn hèn chạy quanh mu mắt
màu đen
giọt nước mắt
cũng màu đen
v́ sao
hai bàn tay chắp lại
sau khi vụng về cầm vật đó
từng đêm
đừng nói với tôi
là em biết buồn
cũng đừng nói với tôi
là em không thể về với ruộng vườn
đă mất.
ngoài giới hạn
Chạy dọc theo lộ
T́m đất
Cầm tiền trong tay
T́m chổ làm người
Như cơn gió buồn loanh quanh đại lộ bị xé rách
Cơn nhọc nhằn của người kéo lết đôi chân gian nan trên mảnh đất
Chiếu chăn luôn là chỗ em gục vào anh
mỗi tối
Đè lên thân phận nhau
Chà sát
để nhấm nháp cái tồn sinh hạn hữu mồ côi
Miếng đất cuối
Mà em nằm dưới anh nằm trên
Đóng cái dấu sổ đỏ
Trước đây h́nh như là một cái mương được cải tạo là đất thổ cư
Nó tối om và thối
Con thằn lằn nào cũng chắc lưỡi
Ḿnh cũng chắc lưỡi, hít hà
những cơn sướng nửa đêm.
34 năm
Không hề là một khoảnh khắc nhưng h́nh như là thế
Cái chớp mắt cũng đă xong
Cuộc ân ái cũng đă xong
Cũng đă xong cái thuở tay bế tay bồng
Xong, một trường ca vô vọng
Xong, cuộc chia ly sinh tử với chồng
Con cái đă từng lớn như thổi
Như bơm hơi vào bánh xe
Như ǵ nhỉ?
À, tụi nó lớn phổng phao, đă biết ham lấy chồng
Như mọi phụ nữ đều khát khao việc đó
Thèm cánh tay đàn ông
Thèm tấm lưng to rộng
Trên thảm cỏ, dưới trời xanh
Chối từ (hay không thể có) mền nệm gối
Cái nghèo cũng là một ân phước
Cái đói khiến đôi tay quơ quào có lúc quên sĩ diện
Sĩ diện ǵ đây giữa cơn lốc độc tài không lư lịch ngô khoai
34 năm
Nhớ có lần xin được cái mùng nhuộm màu xanh lá
Nhưng xóa không nổi cái màu vàng ba sọc đỏ
Của đêm nào xa xôi
Vợ chồng con cái ngủ ngồi trên hàng thịt giữa chợ đời
Giấc ngủ tự do sảng khoái nhất của đời tôi.
Nếu
Không tỉnh dậy
Ngác ngơ dưới ánh mặt trời
34 năm
Xin thề dưới chân Thượng đế
Tôi vẫn chưa học được cách làm người
Mà đă hết
Mà đă bị lột
Trắng boong cả cuộc đời.
hai lít xăng có đủ cho một cái chết
Tôi có hai lít xăng giấu trong kẹt tủ
Xăng để lâu có quá đát không ta?
Bụi phủ đầy lên cái bọc ni lông
Tôi chọn lựa nhiều giữa hằng hằng cái chết
Nếu đột quỵ nửa đêm th́ cũng tốt
Chỉ tội cho con khi hừng sáng giựt ḿnh
Ba đứa con di chúc phải phân minh
Chia đều hết cái nhà trong ngơ hẻm
Chỉ để có chỗ đi về không được bán
Rủi đứa nào li dị – chồng chết – con bỏ rơi –
th́ về mà nương náu
Chị em máu thịt mẹ cha ḥa nhau mà sinh ra
Ruột thịt các con đều bám vào vú mẹ
Đều bám vào nhọc nhằn tủi nhục của cha
Nhớ không buổi chiều cha hấp hối
Ánh mắt lạc thần níu măi ánh mắt con
Nước mắt cha rơi
Nên con đừng lạc lối
Mấy lần qua đường suưt bị xe tông
Những con đường cứ đào lên lấp xuống
Chật hẹp bước đi thành phố Sài G̣n giờ băm nát
Đại lộ đâu c̣n cho chân bước thênh thang
Hai lít xăng nằm chờ cơ hội cho một cái chết
Tự thiêu
Ai mua cái chết của tôi không, tôi bán đó!
Để làm một ngọn đuốc
Tự Do
Để tuyệt vời bay về ḍng suối thiêng tắm mát
Trần truồng đón gió ngàn tiền sử miên man…
không có ǵ cả
không có một cơn hứng khởi nào
vào đầu tháng
hoặc suốt một năm
khi hơn ba mươi năm qua
ta bỏ tù ḿnh
trong 25 mét vuông vuông góc tận lầu 5 một đại lộ buồn
không c̣n chút huy hoàng nào
đôi mắt nhắm lại
dĩ nhiên là không c̣n ǵ cả
khi trùng trùng ngôi sao vàng bay trong vũng máu hoàng hôn
không có một chút hứng thú nào
vào cuối tháng
vết thương không khép miệng
cho sự lấn chiếm giao hoan
hầu bừng lên tia chớp trên bầu trời đêm
dĩ nhiên là nuốt nghẹn
triền miên
không cầu mong ǵ cho nhau
hơn là
mật ngọt
của cái gọi là t́nh yêu
cho cơn hứng buổi chiều
cầm tù song đôi
lưỡi bàng hoàng ngậm vào lưỡi
cắn nhau
v́ không có ǵ cả, nên
thôi, hăy để dành cho kiếp sau.
anh, đi thật sao
em mặc bikini
ưỡn ẹo dưới nắng
biển –
sóng biển
da –
thịt da
nước –
mặn
đám mây trôi trên cao
liếm –
môi
cũng mặn
liếm cọng lông trên ngực anh
rất mặn
cát –
mịn
vỏ ṣ thổi ṭ te
lướt bàn tay trên da anh
đừng –
nhúc nhích
chiều –
lặn
biển rất xanh
anh –
đi thật sao.
thèm yêu chết được
chàng quyến rũ chết được
giang hai tay trong thang máy đỏ ngầu tứ giác
tôi liếc nh́n cái vật ngỏng
như bật tung (chỗ) hạ bộ của chàng
chàng cười t́nh đếch chịu nổi
chàng cao lớn khoe bờ vai rộng như biển
cặp vú căng chắc
bắp thịt dă man rừng rú
thang máy vừa đóng cửa
tôi ngă ập vào vùng thịt nóng
rụng rời tay chân
thở như lên cơn sốc
thở như khi leo dốc
thở như khi kềm chặt trên vật ngỏng mùa t́nh
lên tới lầu mười
vẫn chưa buông ra
cái hôn dài dằng dặc bấu lấy bờ môi
pḥng mấy em nhỉ?
có nhớ đâu
ch́a khóa đây anh mở cửa pḥng đi, t́m đi…
em hết thấy đường rồi
cắn muốn nát môi
em thèm yêu chết được
biển táo đỏ
tôi lại thả ḿnh lả lơi trong nước biển màu xanh
mấy con c̣ng gió lại ḅ loanh quanh trong hơm tối
chân trời mọc cánh từ hôm qua
tôi khoái níu vội một bờ lưng nẩy lửa
chàng, từ hồng hoang, chàng, từ tiền sử
tôi khoái yêu chàng bờ lông rậm rịt mùi tảo biển hoang vu
tôi lại thả chữ bay lung tung trong bầu trời xám xịt
mưa giông tự trời đất mà thành
mưa yêu tự hồn nhiên mà thành
vậy th́ tôi là ai vậy?
sinh ra để mà chết
th́ sinh ra để là ǵ cái quái quỷ h́nh hài tôi
cho chật đất
nhưng mà trái táo đỏ ḷm kia
nhưng mà cơn ĐÓI vào buổi trưa
làm sao mà nam không nhào vào nữ sau khi cắn phải môi ḿnh trên môi kia màu đỏ ngọt lịm của táo
rồi cơn hành kinh màu đỏ là ǵ
là ǵ mà nhắc nhở tôi măi măi những lần vui là một lần rầu rĩ
tôi lại rửa ḿnh trong nước biển màu xanh
cát lại tan theo cơn hứng t́nh
mặn chát
mùi của biển.