Chùm thơ   Bạch Diệp

 

Nam Dao giới thiệu :

Lại làm thêm một ngoại lệ : tôi xin giới thiệu với các bạn thơ Bạch Diệp, nhà thơ của Huế kiêu sa, Huế kinh kỳ, Huế bí ẩn khép mình dưới  lớp lớp sóng trầm dấu đi hưng phế. Vì một mối duyên, tôi nhận được  Tùng Gai, một tập thơ mỏng manh, khổ nhỏ  (12,5x19), chỉ 84 trang, do NXB Văn Học in  năm 2014. Tác giả rất ít xuất hiện, lâu lâu in trên fb, thỉnh thoảng có bài trên Sông Hương, Văn Nghệ Quân Đội…Đọc,  tôi thốt lên, thơ hay.

Thơ hay, là hay thế nào? Phải liều lĩnh lắm mới trả lời một câu hỏi đầy cạm bẫy như vậy. Vậy xin chỉ ghi lại cảm nhận thơ khi tôi tiếp cận với thơ Bạch Diệp trong chùm thơ tác giả gửi tặng cho amvc.

Với tôi, cảm nhận thơ đầu tiên đến từ nhạc trong thơ. Chúng ta đã quá quen với nhạc trong thơ lục bát, ngũ ngôn, đường luật…Cho đến thời Thơ Mới, ta từng bước thoát khỏi cung cách gieo vần bó thơ như bó chân những người đàn bà quí phái trong xã hội phong kiến phương Bắc. Chỉ với thơ Tự Do trong miền Nam trong những năm 1960 thì thơ mới thoát ra để mang âm nhạc của chính nó, thứ âm nhạc tạo từ những con chữ kết hợp bởi người làm thơ. Đọc thơ Bạch Diệp, đôi khi tôi có cảm tưởng đọc A.Ginsberg, B.Dylan, J. Brel  hay L. Ferré…qua tiếng Việt.  Xin nói ngay, Bạch Diệp làm thơ như vậy, tự nhiên như thở, chẳng hề theo một khuôn mẫu nào.

Sau âm nhạc là ngôn từ chuyên chở ý thơ ( và nghĩa, ở mức thấp, với thơ làm dáng triết học). Ngôn từ trong thơ Bạch Diệp có khi như những  hạt minh châu, có khi như những cụm lửa, có khi lại thành những dòng sông hiền hòa, những đợt sóng vỗ bình an. Thí dụ : Ngực nhú trăng mười bốn/Tiếng cười xanh giếng trời.

Thí dụ : mặc kệ thời gian / con còng biển bò ra / từ cái hang nhỏ xíu / tìm tự do dưới ánh trăng/ngơ ngác.

Lại thí dụ : cùng tiếng đập cánh của bầy chim / loài chim cánh đỏ như máu / như một mảnh mặt trời / rơi xuống biển

Sau lớp ngôn từ cuối cùng cũng chỉ là thanh sắc, thơ mang thân phận và tâm cảm của người làm thơ. Đọc, ta thấy một Bạch Diệp cô đơn, khắc khoải, bơ vơ trên con đường tìm mình, tìm tự do, tìm gì đó vượt thoát nhưng trói buộc hạn hẹp của kiếp nhân sinh. Hãy chia sẻ :

Ly rượu vang có mùi lá thông đã thêm vị mặn nước mắt và màu của máu

lời nói chôn nhau dưới lớp lá thông còn xanh và mùi hương còn nồng

tôi bện những vòng dây cuối cùng

cột mình cùng

cô đơn và im lặng 

Bạch Diệp thương thân mình, thương thân người, đôi khi hét lên như sắp tuyệt vọng, nhưng rồi lại thương, lại sợ đánh vỡ những gì trân quí. Chính thơ tâm cảm với nỗi niềm riêng tư mới cầm giữ được tấm lòng người đọc, cái điều mà chúng ta thường gọi vu vơ là hồn thơ.

Vâng, riêng tôi, tôi trân trọng hồn thơ Bạch Diệp.

 

TIẾNG GỌI

      ( có phải kiếp trước em làm nhiều điều tốt
         nên có một ngày anh đến tìm em)

Và có một ngày
tôi đã có thể ngủ giấc ấm trên chiếc sofa đặt ngoài cánh cửa
ở đó mặt trời chiếu sáng và cả những chùm sao
tôi nhặt chiếc áo hạnh phúc bên lề số phận
những nếp gấp được ủi thẳng
thả giấc nô đùa trên thảo nguyên xanh tươi

những rạo rực khát khao ngày hè
những đẫm ướt tê lạnh ngày đông
ngủ dịu dàng trong mùi hương cỏ.

tôi nằm đó
như vừa tắm một cơn mưa thiên đàng
thanh khiết sạch 
trong từng hơi thở
kí ức không thể dẫn dắt hay chạm đến
tôi mở cánh cửa tự do.

còn không sự đau đớn cô độc sau cánh cửa tự do
giọng người mảnh như sợi tơ
có vị ngọt của nắng và mùi thơm ánh trăng
gọi tôi về.

một con đường hiện ra sáng lóa
nơi kiệt cùng
vẫn còn có một con đường sáng lóa...

 

MỘT NGÀY TRÔI KHÔNG TỪ BIỆT

Em nhớ khuôn mặt anh
trong bàn tay em
đôi mắt từ bóng đêm
rất xa
như cánh rừng mùa đông
mưa và tuyết

Em nghe trong sự thinh lặng
nỗi ám ảnh thổn thức
tiếng còi tàu
trượt dọc đường ray
trổ nhánh

Một ngày qua
                như  ...xa
em không thể nhớ giọng nói anh
mặc dù
âm thanh của sóng
ôm lấy tấm lưng thon
bằng nụ hôn rất dài
của nước

Em muốn chạm vào ngày
chỉ để biết
anh vẫn luôn ở đó
tồn tại
mà không cần hiện diện...

 

LÚC NĂM GIỜ CHIỀU

Giữa hoàng hôn mùi trầm
anh ngang qua
cùng tiếng đập cánh của bầy chim
loài chim cánh đỏ như máu
như một mảnh mặt trời 
rơi xuống biển

Hình như em vừa rời khỏi anh
nín câm
không nước mắt
hình như ánh mắt anh
để lại
giữa lồng ngực em
vết bầm 
se thắt

Bóng tối chảy tràn căn phòng
như rượu
thứ men đắng em tham lam uống cạn
khi biển mở những luống xanh trong khu vườn tận hiến
là con đường giải thoát hay chịu đựng nỗi đau

Gió mê muội như đêm
như em
nhận biết khuôn mặt anh trước khi trời sáng
sự đụng chạm  mềm mại
phủ tấm chăn cho hai người cô độc

em sẽ nhớ cho đến chết
vĩnh cửu những dấu vết...

 

HAY LÀ CHÚNG TA RA BIỂN

Em nhìn qua cửa sổ
dưới mặt trời
biển duỗi
chúng ta chỉ còn vài giờ
em không thể đợi một hoàng hôn
muộn cùng những vì sao
đêm qua
vừa đêm qua
biển cong như cái khoát tay
mặc kệ thời gian
để lại dấu vết
trên chiếc ghế
và mùi hương ấm trà
chưa kịp chêm nước

Hay là chúng mình ra biển
đi anh
sóng tràn bờ cát
phủ lên những bông muống biển
cả những hàng rào xiêu vẹo
mặc kệ thời gian
con còng biển bò ra
từ cái hang nhỏ xíu
tìm tự do dưới ánh trăng
ngơ ngác
như em
đập cánh hải âu vài giờ
đêm rộng quá
đâu bến bờ
hãy rời khỏi đây
đi anh
chân trần trên cát
biển đêm mặn chát
như nỗi buồn
dưới vầng trán lặng thinh lớp lớp
vai xương tóc ướt
em giữ hơi ấm tay anh
như sóng
ngàn đời bên cát

Anh nói đi
đừng mang nỗi buồn
vào lúc chiều tối
em sẽ không nhắm mắt
khi ngủ
sẽ không thể nhìn
khi thức
bất kì ánh sáng nào
ngoài khuôn mặt anh.
Hay là chúng ta ra biển 
đi anh
Hãy ôm em như sóng ôm đêm tan đến tận cùng đại dương đến tận cùng yêu thương tận cùng tận cùng...
Hãy cùng em !

  

  HẠT SƯƠNG

Đôi khi những lời đau đớn tối tăm cay độc
bật ra từ đôi môi khép
từ những kiêu hãnh cài then
em riết róng thay vì nụ hôn dài
thay vì những thì thầm đã hết

Trên chiếc ghế nhìn ra ô cửa
bóng anh còn đó
một đôi lần 
như mây
như mây như sương như thực như mơ
anh là  tình yêu hoang đường của em
là sự cẩu thả giễu cười của số phận

Em đã bắt đầu câu chuyện này vào một đêm tháng tư
giọng nói của anh tan cùng đất nâu với tiếng rì rầm của trái cây mùa lên men nhẫn nại trong vườn
đừng thức tỉnh em
em luôn mất ngủ vì nỗi ám ảnh nhớ anh
mưa đã đến đây rồi
trốn vào đâu cũng ướt

E muốn kể anh nghe câu chuyện giọt sương
vũ điệu của nước mắt
ngàn triệu năm ngóng đợi mặt trời
để chết đi trong giấc mơ hạnh phúc

Chẳng có gì hối tiếc
cho dù 
sự trừng phạt là khoảng cách thời gian hay chốn hiu quạnh mà mắt em đang hướng tới
thần thánh không ở lại nơi đây nhưng nghi lễ tôn giáo vẫn diễn ra sau tiếng chuông nguyện lúc năm giờ chiều
như một sự rồ dại 
không vô nghĩa

Hãy thức tỉnh em 
khi anh trở lại
trên cánh đồng mặt trời
những hạt sương chết 
trong sự chạm
vào tan biến..

 

NỖI SỢ

Nhiều lối đến nhà thờ
em tìm anh khi băng qua mùa đông
Phố như chiếc bánh 
rắc đầy kem và đường
Quảng trường bên tháp chuông
như những nhát cọ .

Mầu nhạt thế
ngày anh im lặng
đặc và vắng
như đêm
bóp nghẹt hơi thở 
dù là một chữ
                 đi ra
nỗi buồn 
               đi vào
nhưng em đợi
em cần nghe tiếng anh .

Em những tin
cỏ bên bìa rừng sẽ xanh
băng rạn trên mặt hồ
Thượng đế sẽ sắp đặt những chiếc ghế
trên Quảng trường
và em chẳng phải đi đường vòng
                                         khi anh ở đó .

E chẳng phải quẩn quanh trước nhà thờ
hớp từng ngụm khí qua môi
lạnh và nóng
ngọt và đắng cay
vị nào cũng có anh
như cái cách nhớ anh
rất nghẹn.

Anh !
Số phận đã sắp đặt và em không thể dời mọi thứ ra khỏi chỗ của nó
em chịu đựng mọi giới hạn
như thể
lần gỡ những vòng dây thòng lọng ra khỏi cổ
mà thở .

Phố mùa đông với lá thông và mây và bụi cát
Quảng trường lớp lớp đức tin
Em phải một mình
Chạy qua cánh đồng sợ hãi .

 

LA PINES

Chẳng có ngọn lá thông nào ở đây
lò sưởi và những bát đĩa tách ly
toàn những thứ dễ vỡ
tôi kẹp mặt trăng giữa hai cổ chân
lớn dần lên 
vàng rực
đẩy tôi bay như con chó nhỏ trên đường đến thiên đường
trên trán có một mùi hương
thứ sa phiến chết người khi tôi chưa kịp nhìn rõ màu mắt
đã quá nhiều nỗi đau ngoài kia cùng tiếng thét
sao người  không thể ngưng lời 
mặt đất lộng lẫy mà chật hẹp cho những cái chết vội
người ta đánh nhau vì những con rối
những lầm than khốn cùng và cả những kẻ đang yêu.

Trời ơi
váy áo tôi mang đầy nếp gấp những cơn đau
người đời khóc nhau tôi khóc cho đời tôi khóc cho người tôi khóc cho tôi cạn khô nước mắt
Thịt da này dù nhạt 
Xin đừng thù ghét nhau

Ly rượu vang có mùi lá thông đã thêm vị mặn nước mắt và màu của máu
lời nói chôn nhau dưới lớp lá thông còn xanh và mùi hương còn nồng
tôi bện những vòng dây cuối cùng
cột mình cùng
cô đơn và im lặng 
          
        

 

 MỘT NGÀY
                         
Dây leo vẫn bò men cửa sổ
Tôi tóc ngắn
Huýt sáo gọi cổng trèo qua hàng rào

Không có những người đàn bà đi chợ
Hay vội vã hôn con trước cổng trường
Siêu thị tấp nập đàn ông
Tay xách vai mang
Vụng về giữa quầy thực phẩm.

Ah..ha ..ngày nắng
Cà phê dốc phố
Quý bà váy ngắn áo hoa chân gõ nhịp
Mặt trời nhấm nháp vạt sương
Dâu tươi cà rốt nho và cam
Vũ điệu mùa hè trong chiếc máy kem
Tươi như màu hồng tháng sáu

Mới biết phố mình nhiều hoa thế
Restaurant quán nhậu vỉa hè cũng nhiều
Chiều sóng sánh men
Chuyện cục diện chiến trường Syria
Chuyện sao chổi sắp va vào các hành tinh
Giấc mơ Freud
Hay cuộc thi hoa hậu cuối tuần

Một ngày chẳng đủ

Bên màn hình chong
Những người đàn ông chờ bữa.....

    

VỚI NGƯỜI BÊN KIA ĐƯỜNG

Khuya lắm rồi
Trăng đổ tràn sông 
Gió thôi rung rèm cửa
Mi mắt đèn mệt mỏi
Sao người không về

Ta vào ra cùng trăng
Muốn nói một câu mà không thể cất lời
Tiếng thở dài lạnh như sương luồn qua cổ áo
Cuốn sách trên bàn để mở 
Những khu phố trong bức tranh sơn dầu đã ngủ
Người ho và cúi đầu

Người đợi ai bên đường 
Phía bên kia dòng sông 
Bên kia bầu trời
Ta muốn bay lên một lần như chiếc lá đậu xuống vai người thật nhẹ
Biết đâu người đang mơ
Một giấc mơ thật ấm
Sao bóng người  cô độc giữa mùa đông

Ở đây những ngày mưa quá dài
Nên kỉ niệm cứ như mưa quanh quẩn theo ta không dứt
Phố nhỏ như bàn tay nhỏ 
Hứng lấy là tràn ra nỗi buồn

Ta biết mình cũng thuộc về chốn nào đó xa xôi
                  chẳng phải nơi này
Nhưng ta vẫn đứng đây
Hư hao như vầng trăng khuyết 
Ta đã nghĩ trên thế gian này
Ta là người cô độc nhất
Sao người vẫn ngồi kia

Đêm vờ bình yên 
Và chúng ta
Chia sẻ sự lặng thinh xa lạ ..

      

 CHỊ VÀ EM VÀ LÀNG
       
Chúng mình như những bông diếp dại
Bên sườn đồi tràn gió sớm mai
Ngực nhú trăng mười bốn
Tiếng cười xanh giếng trời

Chị và em gánh nước ao sen
Mặt trời vàng ròng vỡ ra từng mảnh
Múc cả tiếng chim tưng bừng đám lá
Đường làng hớn hở những ban mai

Trên chiếc võng bà đan chị hát ru em
Ru qua hết một chái nhà
Ru về bãi ngô căng mật
Cả ngôi làng tràn khúc ngợi ca

Một bầu trời ướt đẫm nước mưa
Những khu vườn úa tàn buồn bã
Chỉ đàn kiến từ gốc cau biết rõ
Ngọn gió nào rưng rưng

Mùi phân bò khô mùi khói rạ ấm nồng
Cho ta bớt bơ vơ khi thấy mình đã lớn
Giữ tấm chăn mùa màng cho những đêm gió trở
Nghe tiếng làng qua kẽ lá thưa.

      
      MÙA THIẾU PHỤ  

Thiếu phụ ngồi bên ô cửa
Hoàng hôn vẽ bức tranh buồn
Nắng tím sông mờ sương trắng
Nhuộm mềm mắt lá cô đơn

Nàng mơ bay cùng đám mây
Đồng xa mùa trăng yên ả
Rừng chiều ôm nắng đầy tay
Ngất ngây hương trầm lả tả

Nàng mơ góc vườn đầy lá
Ai vun làn khói lam mờ
Sen hạ miên man làn gió
Tóc dài tha thiết bơ  vơ

Nàng mơ người ấy đọc thơ
Lá rung cành non xanh biếc
Nắng nhòe trên bức mành tơ
Vĩ cầm lòng ai thê thiết

Mùa thu cùng nàng ở đó
Mắt nâu im nín chiều vàng
Xác trăng đổ tràn trên cỏ
Tù và gọi gió mênh mang ...

MÙA HÈ GEORGELTHAL

Chùm anh đào mọng đỏ
Mùa hè Georgelthal trước mắt tôi
Lũ trẻ trèo cây và huýt sáo
Chút se lạnh lùi về cuối khu vườn
Nắng đầy lên ô cửa nhỏ

Mùi hương ngôi làng thở
Cánh đồng một ngày quang mây
Cùng với hoa sơn trà và kim ngân
Bánh táo trên chiếc khay trong lò
Đọc lời kinh cứu chuộc

Có thể mặt trời hôm ấy
Chảy những tia nắng vàng run rẩy 
Chùm anh đào ướt nụ môi thanh tân
Lần cuối cùng 
                      Em gọi tên anh

Bản kinh tối
Trà mật ong
Vài thứ đặt cạnh nhau
Nhưng chẵng thể trộn vào nhau được...

Em vẫn đợi như ngàn năm trước
Trong một ngày lạc bước
Tỉnh giấc giữa cánh đồng thơm tho ...

 

THIÊN AN

Tôi thả tôi rơi giữa những ngọn đồi
Hoàng hôn vuông huyệt mộ
Những cọng cây cắt đứt nền trời
Ròng ròng nhựa trôi 
nước mắt không lời

Không hét nữa khuôn miệng hình vuông
Không nhớ nữa ngày tháng hình vuông
Ô cửa vuông con đường vuông giâc mơ vuông bàn chân vuông vuông vuông ...

Ngọn đồi ngọn đồi ngọn đồi những ngọn đồi 
Anh bỏ rơi tôi bên kia đồi
Sông nhặt lấy trôi tôi theo dòng
Ngửa mặt với trời cao không thấu
Chập chùng xanh chập chùng đau chập chùng tiếng nấc
Thời gian cười cợt hả hê...

Tôi thả rơi tôi giữa lòng khe
Gió Thiên an cắt tóc tôi từng mảng
Yêu và đau như bổn phận
Và nằm đây
nông cạn một kiếp người

Anh không nghĩ em buồn đã ngàn năm
Anh không hay em khóc đã mòn đêm
Em nói gì cho những ngày mai lên
Chừng như không còn em
Chẳng phải là của em.....

 

ĐÓ KHÔNG PHẢI LÀ BUỔI SÁNG CỦA MỌI NGÀY

Có phải đó là buổi sáng của mọi ngày
Hàng cây im hơi giữa bầu trời vô cảm
Dốc phố dài khiến bầy chim lạc lối
Mắt cửa xám nâu khép chặt
Mặt đất ngập tràn cô đơn

Tôi nhìn tôi nhấc bàn chân ra ngoài bóng đêm
Đôi cánh tay buông giá lạnh
Cầu xin số phận với những bước chân hăm hở
Đừng đuổi theo tôi nữa
Tôi cần một tiếng thét
A..A..A

Xa lạ con đường
Nhàu nát cánh đồng lầy lội
Bức tường câm không lời trách móc
Tôi còn biết nói chi

Tôi muốn qua sông
Đặt những điều tệ hại trên bờ
Nặng quá rồi 
Không nhận thêm được nữa
Phía núi kia mặt trời rực rỡ
Bầu trời mở ra cho những lời nguyện cầu

Đó không phải là buổi sáng của mọi ngày
Hôm qua có tiếng ai cười trong khu vườn nức mùi oải hương..

 

TRONG QUÁN RƯỢU CÂY TÙNG GAI

Con đường ướt trăng về phía nhà thờ
Đêm ấy
Những ngôi sao sà thấp xuống ban công
Anh bên cốc rượu Gin
Như nốt lặng của Bach
Trầm hùng 
U uẩn

Cây Tùng gai đứng im
Cột dèn lặng thinh
Những chiếc bóng bất động trên tường
Chúng ta chưa hề nói điều gì
Chỉ ánh mắt

Khúc ĐỊNH MỆNH phút thứ ba
Sự náo loạn dấy lên
Em pha cô độc trong ly Cocktail sánh màu
Che cơn khát đến đớn đau tuyệt vọng

Trên vầng trán lặng thinh của anh
Em đọc bí mật của ánh sáng và bóng tôí
của khổ đau và niềm hân hoan sau làn tóc rũ
Mãnh liệt âm thầm như đất như nước và lửa
Chúng ta chưa hề nói điều gì

Làm sao như chưa hề có điều gì
Khi mùa hè đang ở khắp nơi
Đêm men màu rượu chát

Em không nhìn anh
Nhưng ai cũng biết
Người ta nói
Đó là ĐỊNH MỆNH