Nam Dao
giới thiệu
Bùi Thị Tuyết Mai
ó ủ lời thương ún út
ó ủ lời nhắn ún[1] à
Xa Mường xa Mường chớ quên tiếng
Xa bản nhớ lời người già khuyên
Đi qua rừng bạc bạc
Đi qua biển xa xa
Nhớ giữ lời cho ấm
Nhớ giữ bước cho êm
Đến nhà người nhớ họ nhớ tên
Nhớ chào người già trước
Nhớ đưa lời tiếng bước
Đưa chân ngập ngừng
Ngày tốt con đi lấy chồng
Ông mờ[2] xem lá rằng thắm
Ông mo[3] tính giờ rằng tươi
Bà mỡi[4] đoán lời hai bên giàu phúc
Chín bài chiêng đẹp cho con lời chúc
Chín bài cồng xinh cho con lời mừng
Tiếng trống đồng cho con đủ gịn nếp tẻ
Ṿ rượu nồng cho con đẹp hồng vành vạnh rằm trăng.
Tx Hoà B́nh, 03h10, apr 14, Thứ 6.
Tặng Ng.H.L
Hát cùng bàn tay thả diều xưa
Hát nỗi mắt nai mắt hươu
Hát cho chén rượu biết đi
Hát cho đũa một cây biết gọi tên gọi bạn nên đôi nên lứa
Hôm nay trời lành đất êm
Em hăy làm gái nhỏ tách mẹ yêu mau đến
Làm gái lớn ĺa chồng thương anh mà sang
Cho anh nh́n em
Cho anh chào to
Cho anh hỏi nhỏ
Chuối nhà em c̣n tươi đủ nải?
Ai trong nhà cũng khoẻ chứ em?
Hát cho mắt con nai óng ánh
Hát đợi từ sương sớm
Mặt trời mọc lên ngọn măng
Lăn từ trán qua vai sắp trốn vào ánh trăng
Run run mía ngọt
Em có thương có sang?
Chốn ḿnh đợi nhau có chiếc cầu bằng
Lối mềm trải chiếu
Lời thương trải hoa
Hát rằng:
Em đang ngủ quên xin em ngồi dậy
C̣n đang đi chơi xin về
Đang say mê dệt cửi xin đặt xuống
Tắm nước suối nóng xin mặc váy vào
Em chải tóc soi gương
Ra rừng thăm ruộng
Hay đang ngồi cùng bạn chồng bạn vợ
Tai có ran ran?
Hát mọc cánh về xưa
Hát nhớ em mà bay cao
Nhớ em
Nhớ em
Uống nỗi nhớ em
Đất Trời có chỗ tin đỏ lự
Bính bôông hời
Bính bôông hỡi
Em ơi!
Hà nội, ngày 01tháng 4, năm 2006.
Hội Tú Mường
Bắt vía
Ai chịu làm con ngựa tía
Ai người về với bản hoa?
Mặt trời xuống núi
Bỏ âm vang trống đồng vào túi
Đựng tiếng chiêng tiếng cồng vào ống tay áo
C̣n bao nhiêu c̣ ke ống sáo
Cho vào lục lạc cổ ngựa
Đeo thêm dao rựa
Đeo nỏ tên cùng
Kẻo băng qua vùng đất Tạo Cun
Qua bản người Mường khác
Qua Đồng Kỳ, Kẻ Chợ lạc hồn lạc vía
Bôi bồ hóng cho ngựa tía
Bôi nước pang vào khăn tênh[5]
Đêm hội Tú Mường rộng rênh
Cao vút
Đâu đâu cũng vành vạnh trăng
Bởi khói cá đồ
Nếp nương
Mồ hôi và cỏ
Mà toả hương
Mà môi đỏ
Đến hội
Lấp loá mặt
Lấp loá môi
Gió ngựa khua roong reng bốt bạc
Bắt vía hồn thiên hạ về Mường chơi.
TX Hoà B́nh, ngày 17
tháng 4 năm 2006.
Ń à
Hoa chuối
Ń a
Chim sa
Ń a
Suối hát
Ń à
Cá lặn
Xa Mường v́ ai v́ ai
Chim sa khắc khoải
Cá say men
Cá đeo bùa
Biển dài đêm đêm vật vạ
Ń à
Suối Mường ḿnh bao nhiêu nước là bấy nhiêu thương nhớ cho chim về như nước hợp rồi tan, tan rồi mưa trở lại
Cho cá xuôi biển lội ngược về
Lá rụng xuống làm đất đai màu mỡ
Ń a...
Hoa chuối thắp ba hồn chín vía cho bóng ta nhớ bản nhớ mẹ mà về.
Hoà B́nh, 04h54, ngày 22/4/2006.
Gió hát
Nắng hát
Bướm hoa ríu ran nhịp xuân
Ngai ngái đất
Chim trả chim công rụng vía
Con cá lẩn sâu
Em người Mường nào
Em ở đâu?
Có phải Pố Mế em là đũa ngọc bọc vàng ṛng
Đũa ngà trong bạc nén
Yêu nhau nên men ngọt
Nên hương quế hương hồi
Lỡ nhịp chiêng cồng trai bản mường tôi?
Gió ngưng
Nắng ngưng
Em đi qua
Con cu cườm nó rụt cổ xoè đuôi
Run run
Sương sớm.
Hoà B́nh, 11h16, ngày 24/4/2006.
[1] ón: Em.
[2] Ông mờ: Người mai mối.
[3] Ông mo: Thầy cúng.
[4] Bà mỡi: Bà cốt.
[5] Khăn tênh:Thắt lưng của phụ nữ Mường. §ây là chi tiết không thể thiếu trong bộ trang phục, không có khăn tênh, váy sẽ vô duyên không đứng được.