Gia đ́nh bé mọn

Dạ Ngân

14

Một buổi sáng, Sếp nhà thơ gơ cửa pḥng Tiệp, xắc cốt ka ki “văn pḥng di động” xanh úa xệ vai, vẻ mặt như một người vừa ra khỏi pḥng khám với cái án nan y. Mệt mỏi ngồi ghé xuống chiếc ghế đay bên bàn viết của Tiệp, sếp chậm răi quan sát căn pḥng trước là chỗ làm việc của Tiệp, nay được kê thêm chiếc giường thước hai cho hai đứa nhỏ, gian trong, một cánh cửa thông vào thế giới của Hiếu Trinh, đôi khi các con Tiệp được “tản cư” vào nếu ngoài nầy mẹ có khách  ngồi lâu.

- Em sắp xếp cũng được quá chớ Tiệp. Hôm em dọn đến đây tới giờ, anh đâu có lên coi, ǵ chớ anh em ḿnh cũng phải giữ cho nhau kẻo tiếng nọ xọ tiếng kia nhiều, tinh thần đâu mà ngồi viết lách nữa, đúng không ?

Một cái răng trống bên trong khoé miệng, mắt ngân ngấn và cái giọng cười cố làm như vẫn gịn tan, nghèn nghẹn.

- Bữa nay anh sao vậy ?

- Mấy đứa nhỏ đi học hết rồi hả Tiệp ? Đừng, đừng nước nôi trà lá ǵ, anh em ḿnh ra sân trước nói chuyện đi !

Sếp đi nhiều ṿng trên chiếc ban công rộng như một cái sân lửng của ngôi nhà, Tiệp biết anh rất yêu mảnh không gian quư giá nầy, anh đă cho mua về đây mấy chiếc ghế đá để “anh em văn nghệ ḿnh ra đây bày tiệc, ngắm trăng”, anh có vẻ thích thú v́ mấy dây mướp và đám rau thơm của mẹ con Tiệp lẫn trong mấy khóm cúc tứ quư vàng rộm. Anh ngồi xuống ghế đá, thẩn thờ :

- Ngôi nhà nầy nhiều ư nghĩa với cơ quan ḿnh lắm nghen Tiệp. Hồi ḿnh tiếp quản, con trai của ông đại tá chủ nhà uất quá treo cổ tự tử, em biết không ? Chỗ cái quạt trần pḥng HIếu Trinh bây giờ đó, biết không ?

Tiệp cùng ngồi xuống chiếc ghế đá thứ hai, cẩn thận lắng nghe, nàng có biết chi tiết đó nhưng ít khi nhắc lại với các con, chúng c̣n quá thơ ngây với loại chuyện bên thắng bên bại, tịch biên cải tạo, thắt cổ và vượt biên.

Sếp nhà thơ co chân ngồi xếp bằng trên ghế đá, vuốt vuốt cánh tay nhỏ nhắn của ḿnh :

- Anh thương cái thân phận của ngôi nhà, anh thương một linh hồn trẻ không hiểu thế nào là thời cuộc. Anh thương ngôi biệt thự rất có văn hoá. Khi về tay anh em ḿnh th́ nó quá thích hợp, nó có cả chỗ để ngắm trăng nữa. Mười năm qua anh đă làm hết sức ḿnh để có đời sống siinh động của một địa chỉ, một chỗ để tập hợp anh em văn nghệ sĩ tỉnh nhà. Anh cảm động v́ em là một trong những người nh́n ra cái công của anh, phải không Tiệp ?

Tiệp cảm thấy cái ǵ đó bất an ở Sếp :

- Anh đang gặp chuyện ǵ, nói ra cho nhẹ đi ! -

Nhà thơ cười gượng gạo :

- Dù gặp chuyện ǵ th́ em cũng phải viết cho mạnh lên, in cho dày hơn để vào Hội trung ương. Trong ba cô, An Khương mô phạm, tiếng Anh giỏi, nên đi bằng con đường dịch thuật, Hiếu Trinh th́ khép kín như một con ốc nặng nề, không ăn thua, chỉ có em là anh kỳ vọng.

- Danh nghĩa hội viên hay không hội viên trung ương có quan trọng lắm không anh ? - Tiệp hỏi, lo lắng cho điều trong ḷng của sếp  hơn là việc nàng làm thế nào để Hà Nội chú ư.

Sếp ngoảnh nh́n, mặt mũi bơ phờ dưới nắng sớm :

- ậy, phải là hội viên trung ương để có một vị thế ở tỉnh. Dù ǵ người ta cũng nể hơn, cái khung của ḿnh được nới ra hơn chớ !

Tiệp chăm chú :

- Nhất định bữa nay anh tới đây sớm không phải v́ chuyện em sẽ vào Hội trung ương hay không !

Nhà thơ im lặng, ngắc ngư, đôi mắt đa sầu đa cảm đă lại ngân ngấn làm cho nó như bị sưng lên :

- Anh nói để nay mai em tự ḿnh xoay sở. Anh có cái bề bộn của anh, em biết quá rồi c̣n ǵ. Anh em ḿnh mạnh ai nấy bơi mà không có phao để ném cho nhau đâu.

Tiệp nhớ người con gái có đôi mi cong vút hay chạm mặt nàng ở những tối Câu lạc bộ ở tầng dưới, “fan” của sếp nhà thơ, một vẻ đẹp ướt át chân thành, vậy rồi cô gái xuất hiện thưa dần và qua cái giọng “chỉ trích bẩm sinh” của Hiếu Trinh th́ “h́nh như cô nàng mang bụng bầu về vườn nuôi heo nái rồi, sếp ḿnh sắp mất chức chủ tịch tới nơi rồi”

Tiệp an ủi một cách ư tứ :

- Em có nghe chuyện anh. Với nhà thơ th́ chuyện cũng thường t́nh, không có ǵ th́ mới là lạ. Nhưng nghe nói anh có thể bị thay, chú Hai Khâm không giúp ǵ được sao, anh in thơ cho ổng mấy tập liền kia mà ?

Sếp cười cay đắng :

- Chẳng qua nó cũng là thứ quà biếu như bao thứ quà biếu của những người khác thôi mà. Chuyện cần phải ra tay th́ người ta ra tay, cái ghế của họ mới lớn chớ ghế của ḿnh th́ cũng do họ bày ra, họ lấy lại cho ai mà chả được, em ?

Tiệp cười buồn :

- Cái ngữ ḿnh th́ cũng chỉ mang tiếng có bấy nhiêu. Nếu ḿnh tha hoá th́ cũng không tha hoá hơn những người khác !

Sếp cười lớn lên, lục ục như một có thứ ǵ đang sôi trào mà vẫn bị nghẽn :

- Cô em đang nguỵ biện hay khái quát đó ? Nhưng cô ra Hà Nội hoạt động kiểu ǵ mà thơ từ tố cáo bay vô như bươm bướm. ốc không mang nổi ḿnh ốc, anh cứu cô sao đây ?

Tiệp ngồi dán vào lưng ghế, giống như một tử tù bất ngờ nghe thấy tiếng mở khoá loảng xoảng trước khi bị điệu ra. Nhưng trước khi là một tử tù như hôm nay th́ nàng đă được sống nhiều giây phút ngây ngất với Đính không chỉ ở chỗ mê cung cót ép của Kỳ, hay những trưa lang thang ngơ ngách Hà Nội, hay cái gác xép ọp ẹp chỗ vợ chồng ông bạn Phúc phố Sơn Tây mặc cho bà mẹ anh nơm nớp lo ngại. Sau đó, như mọi đôi t́nh nhân say sưa trên đời, anh và nàng đă bắt chiếc Cá xanh hầu hạ khi th́ môt vệ đê sông Đuống của thi sĩ Hoàng Cầm, khi th́ một cái tán nhăn có Đôi mắt người Sơn Tây của Quang Dũng và trong một ngày se lạnh trái mùa, anh đă đánh liều đi Đồ Sơn với con cào cào đồng nát, nơi nàng phải mặc bộ đồ tắm “nhất nguyên” của một Nhà khách Công đoàn và được anh xối cho từng gáo nước ngọt trong cái nhà tắm phải lấy khăn bông tự tạo ra một cánh cửa. Nếu nàng và Đính có phải bị xét xử bằng toà án chi bộ, bị kết tội, thậm chí bị đưa đi cải tạo v́ phạm luật hôn nhân gia đ́nh th́ thâm tâm hai người cũng sẽ coi ḿnh là những con người dũng cảm cho tín điều t́nh yêu mà ḿnh đă tôn thờ và chọn lựa. 

Sếp nhà thơ mở xắc cốt lôi ra một xấp phong b́ loại dùng cho công sở định đưa cho Tiệp, nghĩ sao lại cất vào :

- Thôi, em đọc làm ǵ ba cái thứ nầy cho khổ tâm ra. Thư của cô ǵ vợ ông Đính ấy mà. Một thư gởi cho Hội đề tên anh, một lá gởi cho Tuyên, bốn thư gởi bốn địa chỉ gộc để “hành quyết” em, tất cả gom về một mối chỗ Hai Khâm rồi bên đó tống đạt sang đây để anh chuẩn bị tinh thần kiểm điểm khâu quản lư người. Xem ra cô Cẩm nầy thích chơi tṛ tổ chức với quyền lực!

Tiệp bóp bóp ngón tay lóng ngóng của ḿnh, chưa ra tới vành móng ngựa mà đă lạnh toát thế nầy ư, dũng khí và nghị lực được củng cố bằng sự lạc quan và cả ĺ lợm của Đính nữa nàng để đâu rồi ? Sếp nhà thơ tránh nh́n cô em đồng nghiệp và đồng cảnh để tránh kiểu tra tấn dồn dù anh không có ư đó.

- Em có biết thư vợ Đính gửi cho chủ tịch Hội đề nghị việc ǵ không ? Không phải đề nghị cơ quan bắt em trả chồng cho vợ mà yêu cầu trừ dần tiền lương của em gửi ra Hà Nội trả cho cô ta, v́ em đă xài tiền nhuận bút cuốn bút kư ǵ đó của Đính, em đă ăn hết tiền rau muống của mẹ con cô ta.

Tiệp thở hắt ra, không phải nàng đă đứng trên đoạn đầu đài mà thật sự nàng đă lên dốc và nhờ vị trí bao quát nầy mà nh́n rơ mọi sự hơn. Nàng thấy ḿnh thật không phí công, phí sức và phí cả cuộc đời để chạy lên cái dốc nầy, cuộc sống trước mắt thật rộng mở, hào phóng và đáng hít thở, mọi thứ sau lưng nàng thật rành mạch và đáng để vượt qua. Nàng buột miệng cười gằn :

- Anh có thấy ghen tuông kiểu ấy th́ rất đáng bị mất chồng không ?   

Sếp nhà thơ bật cười, ánh mắt đă lại vui tươi, thân ái :

- Em biện hộ kiểu đó th́ không xong với mấy anh Thường vụ đâu !

Tiệp bật dậy đi tới đi lui như một con thú trong chuồng .

- Họ sẽ xuống kiểm thảo để kỹ luật em đấy. Chối hay thú nhận tuỳ em, anh tin vào sự thông minh chân thành của em !

- Cả bốn ông Thường vụ kéo xuống v́ mấy lá thư nầy sao ? Trời ơi, họ rănh rỗi tới mức đó sao ?

- Th́ đây là cái cớ vàng, trị em mà răn đe được cả anh, một công đôi việc, quá tiện ! Ai bảo dám bỏ một ông thường vụ tương lai, lại c̣n viết lách gai góc nữa !

- Chuyện viết lách th́ liên quan ǵ tới chuyện bỏ Tuyên yêu Đính ?

- Th́ ra cô em ngây thơ quá ! Tại sao em dám viết văn để nổi tiếng mà nổi tiếng hơn Hai Khâm là không được. Anh lạ ǵ những cái án t́nh trong lư lịch của mấy ổng trong thời chiến. V́ vậy em đừng bao giờ khóc lóc trước mặt họ, khi người ta nhân danh đạo đức để ném đá một người đàn bà th́ Chúa cũng không cứu vớt nổi linh hồn họ !

Sếp nhà thơ ra về, Tiệp ngồi lặng một ḿnh trên ghế đá. May mà Thu Thi và Vĩnh Chuyên không nghe thấy chuyện nầy. Dù chân dung người đàn bà ấy đă khá rơ nhưng nàng vẫn cứ cảm giác bị đuổi bắt bằng một đối thủ không sao lường hết được những ngón tṛ. Giá mà chị ta viết cho nàng, qua lời lẽ và tâm trạng giữa những ḍng chữ, nàng sẽ biết ḿnh nên tiến hay lùi, nàng sẽ chuồi khỏi bàn tay của Đính, lặng lẽ, êm xuôi như một con cá nhỏ. Không làm sao biết được thực chất của người đàn bà ấy, nhu cầu muôn thuở và cũng là sự ngăn cách muôn thuở giữa hai người phụ nữ có một người đàn ông chung. 

Nàng nhớ buổi tối cách đây nửa tháng, thời điểm chắc chắn nàng Mác-ta của Đính chưa biết “tiền rau muống của mấy mẹ con” đă bị vơi đi và dĩ nhiên, chị ta cũng chưa chịu khó ngồi viết những lá thư để đ̣i trừ lương nàng. Trưa đó, sau khi rời máy nước công cộng chỗ em gái Đính, nàng đến ăn cơm với vợ chồng người bạn “ḥm thư sống” của Đính ở phố Sơn Tây, đến xế, nàng đi Bảo tàng Mỹ thuật một ḿnh, sau đó nàng tránh giờ tan sở của Hà Nội ở đền Trấn Vũ và chùa Trấn Quốc, sau đó nữa th́ lánh hẳn trong công viên Núi Nùng, lắng nghe nỗi heo may và hiểu rằng Đính đă nhớ nàng như thế nào bởi thứ gió nầy. Trời sụp tối rất lâu, nàng dắt xe ra cổng chui của công viên như nhiều người, vẫn chưa yên tâm v́ có thể c̣n hơi sớm, nàng phóng xe ra ga Hàng Cỏ để xác định ngày về và lóng nhóng xem người ta xếp hàng rồng rắn thế nào, dĩ nhiên không có những gạch vỡ nón mê, những vật h́nh như ở chỗ mậu dịch.

Nàng lặng lẽ t́m ra khu chung cư và dăy nhà ấy. Những mảnh bê tông lắp ghép không kín vết, những trụ điện bằng sắt mảnh khảnh xiệu xọ, những sợi dây điện vơng xuống tạm bợ như dây phơi của dân công trường, những vệt rêu dài theo ống thải xù x́ dẫn lộ từ trên xuống, một bể nước công cộng để trần giữa mảnh sân vuông dành cho cả bốn dăy nhà quay mặt vào đó. Tiệp t́m thấy một bàn nước chè chén của một bà cụ thụt vào gầm cầu thang của dăy nhà đối diện với căn hộ tầng hai của Đính, nàng dễ dàng nhận ra cái đầu hồi có những cây quỳnh mà Đính khoe, hôm đứa con cả đủ điểm du học nó đă nở đúng hai chục bông. Khu nhà, mảnh sân, những tiểu tiết bất cập, những cành quỳnh và bóng tối... tất cả thân thiết bùi ngùi với nàng nhưng cũng mang trong nó sức mạnh ŕnh rập và thù địch.

Bà cụ cỡ tuổi bà mẹ Đính, lưng đậm, áo nâu vá vai một mảnh đen, chiếc khăn nâu mỏ quạ và chiếc quần lụa đen đă bạc màu. Bà ngồi sau hàng lọ thuỷ tinh sơ sài những kẹo lạc, kẹo śu, kẹo bột, kẹo trứng thằn lằn và thuốc lào, đóm điếu. Hốc cầu thang khô sạch nhờ được chăm sóc nhưng vẫn có cái mùi bế trệ, buồn buồn. Tiệp dựng xe chỗ trống trong tầm mắt, ngồi ghé xuống chiếc ghế cóc, nơi có thể nh́n lên cái ban công kia một cách dễ dàng, nếu Đính có nh́n xuống th́ đây là một vũng tối, trừ khi anh đi xuống quán uống nước và rít thuốc lào.

Bà cụ có con mắt thạo người, hỏi ḍ ngay : “Cô người đâu tới ?”. “Dạ cháu dân Sài G̣n ra”, nàng không thể nói dối nhiều hơn. “Thế th́ t́m người quen hay hẹn ai ở đây ?” “Sao cụ biết cháu hẹn ai ?” Bà cụ e hèm, đặt trước mặt Tiệp một tách trà nhỏ sứt quai : “Th́ xem mặt mà bắt h́nh dong thôi. Chè có đặc với cô không ?” Tiệp xin được sang chè vào một cốc thuỷ tinh to và thêm nước sôi cho loăng. “Cháu ở một nhà xuất bản trong Nam ra, hẹn với một cô bạn ở đây rồi cả hai vô nhà làm việc với một nhà văn ở khu nầy”. Bà cụ gật gù ra chiều đă hiểu và hất hàm về phía ban công có mấy chậu quỳnh. “à, cái ông Viết Đính trên kia chứ ǵ ? Sao không mời người ta đến cơ quan mà t́m đến nhà riêng chi cho khổ ?” “ở khu nầy có nhiều nhà văn ở không hở cụ ?” Bà cụ hấp háy, một đường mắt chê trách dành cho Tiệp : “Nhà văn chứ có phải nấm đâu mà nhiều được ? Chỉ có mỗi một ông trên tầng hai kia thôi, tôi bỏ quê ra đây với con trai từ hồi khu chung cư này c̣n chưa có cái chuồng sắt nào, tôi biết chứ. Mà cô chưa trả lời, mời người ta đến đâu đó làm việc có hơn không ?” Tiệp bắt đầu cảm thấy ḿnh đă gặp được một bà lăo thú vị. “Cụ nói vậy là sao cụ ?” Một phụ nữ đứng tuổi đi bộ từ ngoài đường chính vào, ghé quá sạp nước hỏi mua mấy phong kẹo lạc. Tiệp nín thở nh́n dán vào chị ta v́ chị nàng có gương mặt khá đẹp, ai đứng tuổi mà c̣n đẹp nàng đều liên tưởng tới vợ Đính, bức ảnh hai mươi bốn năm ở nhà em gái Đính không giúp ích được ǵ, nàng sợ nếu đây là vợ Đính, nếu đúng là chị ta và bà cụ lỡ miệng giới thiệu nàng sắp vào để “làm việc” với Đính th́ nàng sẽ phản ứng sao đây ? Người đàn bà mắt đen mày sánh cũng nh́n chằm chặp lại nàng. Bà cụ buột miệng : “Cô đây trong Nam ra chờ bạn đến để vào gặp cái anh nhà văn về sách báo chi đó! ” Tiệp thở phào, thế là không phải vợ Đính rồi. Người đàn bà nhếch cười vừa quay đi vừa nói trống: “Phải cọp không mà dám vào nhà sư tử ?” Bà cụ chờ người kia vào khuất mới tiếp : “Chả là cách đây chưa lâu, gần trưa chứ không phải tối, cũng một cô tre trẻ ở nhà xuất bản nào đấy xa xa, Hải Pḥng hay Huế huếc ǵ đấy cũng đến hỏi thăm nhà và gửi xe già trông hộ. Chả là cái anh nhà văn ấy chạy xuống đây mua kẹo lên tiếp khách già mới biết khách là ai đấy chứ. Chắc là mải chuyện ngồi lâu, cô vợ về, thấy khách nữ mà chồng chưa cơm nước ǵ như mọi khi liền đóng cửa đập tay đập chân ầm ĩ ở pḥng trong, cái chính là khách nữ, dù có đem tiền đến cho th́ khách nữ cũng phiền. Trưa vắng, ngồi ở đây cũng nghe thấy, rồi cô ấy chạy xuống nhanh như bị ma đuổi, vừa thở vừa tỉ tê than thở với già th́ già mới tường ấy chứ. Khổ, mỗi cây mỗi hoa mỗi nhà mỗi cảnh, ỷ đẹp ỷ có địa vị nên hở là đập tay đập chân tru tréo, có hôm anh chồng đóng cửa để hàng xóm khỏi nghe thấy th́ chị vợ lại mở toang hoác ra, đứng ngay ban công kia mà xỉa xói. Khổ, nhà văn th́ tước lộc ǵ nhưng mà cả khu này th́ chỉ có một nhà văn thôi !”

Thật là một quặng thông tin bề bộn đối với Tiệp. Nàng nhập vai luôn: “Vậy, cháu chờ cô bạn kia đến để ngồi ăn kẹo uống nước cho cụ rồi chuồn, há cụ ?” Bà cụ được đà : “Khổ, cái anh này suốt ngày bă hèm với heo cúi, ban đêm máy chữ rào rào, cũng kiểu đội con đội vợ lên đầu chị vợ mới hư thế. Mấy tháng nay mua đâu được chiếc cổ c̣ hay cá xanh cá vàng ǵ đó để đi đưa ruợu cho đỡ nhọc, thấy hay đưa ra ban công cọc cạch chữa, kiểu người hay mua việc ấy mà. Th́ rượu là ruợu lậu, nuôi heo trên tầng, dân đây người ta cám cảnh người ta im đi cho. Mới lại thời buổi đói kém, ai cũng chạy vạy, thương nhau không hết nữa là.”

Từ chỗ chiếc lồng sắt có mấy chậu quỳnh, một bóng đèn tṛn bật sáng, cánh cửa màu cánh gián mở ra, Tiệp thấy Đính thấp thoáng cùng với chiếc xe máy thời tiền sử, lưng trần, quần đùi, rơ ràng đang chuẩn bị để tu tẩm con cào cào tậu bằng tiền cất rượu. Cô con gái thiếu nữ ra theo, nh́n xuống chỗ bà cụ hàng nước dưới nầy, chắc anh bảo nó chạy đi mua cái ǵ. Tiệp sẵn sàng tư thế diện kiến đơn phương với nó, dĩ nhiên là nàng sẽ ṭ ṃ và sung sướng khi được ngắm nó mà nó không biết ǵ. Cô bé cắt tóc búp bê, mặt tṛn trĩnh, đi dọc hành lang, lát sau đă xuất hiện rơ ràng trong tầm mắt Tiệp. Bà cụ nói ngay : “Nó đấy, con gái út của họ đấy. Cô có nhắn ǵ với ông nhà văn th́ nhắn”.Tiệp nói nhanh: “Cụ đừng nói ǵ cả, cháu chờ cô bạn rồi rút thôi. Đến đây mà c̣n nhắn ra quán nước để gặp th́ cháu chạy đằng nào cho kịp ?” Cô bé đang đứng trước mặt Tiệp, thật bơ cái công nàng đă bất chấp để đến dây và ngồi đây. Nó có gương mặt tṛn vành và nước da chắc là tuyệt vời của mẹ nhưng tinh thần của bố khá rơ : giản dị, t́nh cảm, một đứa con gái để yêu chứ không phải để thù nghịch, Tiệp tin chắc như vậy. “Cho con một gói Tiên Lăng với nắm đóm” - nó nói và nh́n nàng ṭ ṃ, ṭ ṃ như thể có linh cảm. Cuối cùng nó buột miệng : “Cô người Nam ra ?” Tiệp cười cười nhại giọng: “Cháu cũng tinh nhỉ ?” Cô bé cười theo, một lúm đồng tiền bên má, Tiệp nhớ Đính bảo hồi nó bốn tuổi anh thấy nó đổ nhào từ thành xi măng vào bể nước, anh đứng trên ban công một hồi mới lao xuống vớt nó lên để nó nhớ đời, và “vết sẹo đă làm nó duyên hơn mẹ nó ấy chứ”. “Mẹ có nhà không Xuyên ?” - bà cụ hỏi ḍ, chắc là để cho cái cô “nhà xuất bản“ đang ngồi đây. “Có, mẹ cháu có” - con bé tiếp tục nh́n Tiệp không chớp v́ nàng cũng nh́n nó không chớp. Tiếng Đính gọi to trên ban công, đúng như Tiệp dự đoán, đèn cầu thang quá tối cộng với ngọn đèn dầu của bà cụ khiến anh không thể nhận ra nàng đang ngồi đây để nh́n thấy anh đang đánh trần và lúi húi.

Đă qua cảm giác lấn cấn sờ sợ, nàng bỗng thấy ưa thích chỗ mục kích nầy. Quả nhiên từ khung cửa hiện ra người phụ nữ đầm đậm, quần đen áo bông ở nhà như mọi phụ nữ không xấu không đẹp nếu căn cứ vào áo quần của mậu dịch, mái tóc phi-dê cao cao khá tân tiến so với chung quanh, giọng Nghệ nặng như em gái Đính : “Gớm, suốt ngày thuốc lào, đây dưới quán mà lâu thế, Xuyên?” - một mũi tên hai đích, cái ông chồng thuốc lào và cô con gái mau mắn với món thuốc lào đáng ghét. “Anh Bảo đâu ?” Tiệp nhớ Đính kể rằng vợ anh thuộc loại đàn bà có thể nhịn miệng cho con ăn nhưng không mấy khi ôm ấp hôn hít con như anh, nàng không khỏi liên hệ, xem ra cái nết ấy rất giống với má của nàng. Cô bé bị mẹ xô dúi từ sau lưng suưt ngă chúi vào tường.  “Tao hỏi thằng Bảo đâu ?” “Anh ấy đi nhà bạn rồi”. “Th́ mầy đi hót cứt lợn đi, hôi thối thế ai chịu được !” “Để đó tôi làm cho, nó th́ biết ǵ !” - tiếng Đính nghe c̣n vang hơn. Bà cụ đưa mắt cho Tiệp ư nói bắt đầu rồi đấy. Quả nhiên người đàn bà bước hẳn ra ban công, hai tay bắt lên hông, tiếng chân đá mạnh vào cái ǵ đó chắc là hộp đồ nghề kiềm búa dao kéo của chồng : “C̣n ông, vứt mẹ đống sắt vụn của ông đi, đừng có mà tối nào cũng rọc rạch làm đau đầu người ta !” Không nghe tiếng Đính, sự im lặng của anh cũng là vũ khí. Bà vợ điên tiết v́ ông chồng không nghênh chiến : “Ông có nghe không đấy, cái thứ thổ tả nầy th́ chỉ mấy con đĩ văn chương thơ phú của ông mới thích đặt đít lên thôi !” Đính đứng bật dậy, vứt choang cái ǵ đó vào hộp đồ, hai tay khuỳnh khuỳnh : “Xuyên, mầy không kéo mẹ mầy vào tao thề là mẹ mầy nát nhừ với đống sắt vụn nầy đấy !” Tiếng đứa con gái tŕ kéo, tiếng mẹ nó tru tréo sau cánh cửa bị dập mạnh và Đính đă lại ngồi xuống ĺ lợmvới “đống thổ tả” của ḿnh.

Tiệp lặng lẽ đứng lên, vẫn nhớ là phải mua cho bà cụ mấy phong kẹo lạc đem về cho An Khương. Nếu không có sự xuất hiện của nàng trong đời Đính th́ chắc chắn cũng sẽ là ai đó, nhưng sao lại chính là nàng ? Số phận thật là bí hiểm, sự run rủi thiên lư thật là kỳ lạ. Đính thường tự trào với bạn:  “Choa là người thực hiện thống nhất Bắc Nam một cách sâu sắc nhất !” Bạn anh đế lại : “Chiến tranh, người ta đi Bê dài, ông ở nhà ôm con cho vợ đi đại học, giờ sẵn cỗ trong ấy ông nhảy vào ông xơi !” Bị điểm huyệt, Đính chống chế : “Th́ cũng tính cho cô ả có bằng cấp đàng hoàng để mở mày mở mặt, ai ngờ quay ngoắt thế !”

Bất chấp những nguyên do nổi ch́m thế nào, cuối cùng họ vẫn đến, những ông những bà đằng đằng sát khí ấy vẫn đến, như cơn băo đă h́nh thành th́ chỉ c̣n nước ngồi đợi xem sức gió của nó thuộc cấp mấy. Một dăy xe con, mỗi vị một cỗ, những tấm lưng “đi từ chiến hào ra” bắt đầu bệ vệ, những chiếc ca-táp màu đen quan trọng và những bước chân rầm rập. Trước giờ khai mào, Tiệp đứng trên bao lơn nh́n xuống, sếp nhà thơ tay bắt mặt mừng từng vị nhưng mặt mũi, cần cổ và cả cánh tay cũng đỏ rần v́ cảm giác gượng gạo, khó xử.

Tiệp tự mở cửa pḥng họp ở tầng dưới, ngồi xuống chiếc ghế cuối cùng của chiếc bàn rộng, ghế kê không thừa, như một cuộc họp tầm quốc gia quốc tế. Hai Khâm đầu bàn kia, đối diện với “bị cáo”, đúng vị trí chủ tṛ. Trưởng Ban kiểm tra không ai khác, gốc là Hội trưởng Hội phụ nữ, hồi trong Cứ bà từng có tiếng là hay vấn an đêm phó Bí thư Tỉnh uỷ, quả nhiên, chỉ mấy tháng sau khi bà vợ nông dân của ông nầy chết v́ một tai nạn ǵ đó th́ bà trở thành vợ quá độ của ông cho đến khi ông măn tang xong, từ đó cả hai dắt tay nhau bước vào ngôi vị cao hơn cho đến khi vị Bí thư đột ngột qua đời, bỏ lại bà vợ ngang sức ngang tài và sự nghiệp cách mạng c̣n dang dở. Trưởng Ban Tổ chức, một người Tiệp cũng không lạ, người Tiệp đă nghe vợ chú Tư Thọ nhắc tới hồi bà đến chỗ Tiệp “xin lại những lá thư để hoá vàng cho chú đem theo dưới âm phủ”, sau đó, những năm hai bên ta địch sống xôi đậu giữa mạng nhện đồn bót giặc th́ ông  bỗng nổi tiếng với dân Cứ bằng vụ x́-căng-đan với cô văn thư hay xuống hầm bí mật cùng và chị nầy phải bỏ ngũ v́ mức án đồng đều mà đáng ra ông phải nặng hơn v́ ông nhiều “giác ngộ” hơn. Giám đốc Sở văn hoá thông tin - không hiểu sao lại có cái vị không Thường vụ nầy, chắc v́ ông ta là sếp cũ, sếp ngày xưa sau chú Tư Thọ để “dùng t́nh thân mà giáo dục đương sự” chăng - một người không t́ vết rơ, không một cái án t́nh giấy trắng mực đen trong lư lịch nhưng hồi ở Cứ, rất thích sống trộn với dân chứ không muốn cất cḥi riêng như chú Tư Thọ và có một địa chỉ ông mặn mà nhất, đó là nhà của một phụ nữ đứng tuổi có giọng cười như bị cù nách và một ông chồng hiu hắt nghe đồn bị liệt dương ; sau nầy, ông đi Học viện chính trị Hà Nội, khi về th́ có một cái “đuôi” phốp pháp mắt mũi sóng sánh vào theo và ông đă “gửi” cái đuôi ấy vào cái Tổ thông tin ṭ ṿ của Tiệp, thế rồi vào một ngày mưa gió sụt sùi, cái đuôi tự nhiên quẫy đạp kịch liệt khi ngộ ra một điều : “dù bà vợ ông có quê mùa chất phác cỡ nào th́ ông cũng không dám bỏ v́ cái ghế của chính ông”, dĩ nhiên cái đuôi ấy đă vật vă rụng rời với Tiệp - và chắc là cũng với cả ông - trước khi ngồi tàu ngược ra Bắc. Vị cuối cùng, Bí thư dân chánh Đảng, là chú họ của Tuyên, một cán bộ hồi kết mẫu mực vẹn toàn, chắc sẽ là “sát thủ” chính của Tiệp, người đă từng rút súng ra với con rể chỉ v́ khi ông từ Bắc về th́ đâu đă vào đấy mà gă con trai nầy chỉ là anh thợ hớt tóc quèn, quá quèn, không xứng với “tầm vóc” cán bộ được đào tạo chính quy là ông. Có lẽ chỉ có Hai Khâm là tṛn vẹn và ông không ngượng tay khi “mổ xẻ” Tiệp v́ ông có tiếng lành lặn từ trên Khu, có điều ông không bao giờ cho bà vợ xuất thân cấp dưỡng ấy ngồi xe con chung mà chỉ thấy hay đi cùng, hay ngồi gần và hay nghiêng đầu với bà phó chủ tịch Văn Xă ở những cuộc họp long trọng.      

Vậy đó, toàn những đồng chí “bị lộ và chưa bị lộ”, nói theo ngôn ngữ hiện hành. Tiệp trân người chịu đựng, mắt mờ đi v́ tṛ lấy chức đè người dù họ, kẻ th́ v́ chức trách, kẻ th́ bị Hai Khâm lôi đi, kẻ th́ có ác ư sẵn như chú họ của Tuyên chẳng hạn. Sếp nhà thơ tuyên bố lư do và giới thiệu thành phần kiêm thư kư biên bản, trông anh gắng gượng khổ sở như một cái cọc đáy giữa ḍng nước xiết. Tai Tiệp ù đặc v́ bầu khí trong ngực căng như sắp nổ bùng, họ đă quá công phu mẫn cán với cái việc làm cho ra lẽ chuyện một nhà văn yêu một nhà văn, họ là những người đàn ông đă quên ḿnh có lúc cũng là đàn ông, họ quên Tiệp là đàn bà mà không có những người đàn bà th́ họ đă không vui sống v́ không được cḥng chành. Hai Khâm nói ǵ đó ngay sau phần thủ tục của chủ tịch Hội, bàn tay như bún vỗ vỗ trên xấp phong b́ của nàng Mác-ta ông mới nhận lại từ tay sếp nhà thơ của Tiệp, chắc là để làm đậm như ư muốn phần giáo đầu.

Tiệp đứng vụt dậy xin nói, nàng biết là sếp nhà thơ và giám đốc Sở, thủ trưởng cũ của Tiệp cũng không chịu nổi cuộc họp quái gở nầy. Hai Khâm ra hiệu cho nàng chưa được nói, không được nói, không có ǵ phải nói lúc nầy cả. Nhưng nàng đă không vâng lời, đôi chân nàng không c̣n đầu gối nữa, nó run rẩy nhưng nó cương quyết không gấp lại nữa, nó phải giúp nàng một dáng đứng tấn công. Nàng nói về sự phi lư của trận đ̣n hội chợ, về những lá thư của một người chỉ có roi vọt tổ chức và uất hận tiền bạc chứ không có nỗi đau khổ mất mát thông thường, về sự phí phạm điện nước trà thuốc của nhân dân vào những cuộc họp sát phạt vô bổ, về tư cách của những người sẽ luận tội  nàng, về những lời giả dối nhất định nàng sẽ nói ra để đối phó lại với cái tṛ giả dối buồn cười nầy. Sếp nhà thơ nh́n nàng khích lệ rồi tái dần, các vị khác bất b́nh rồi há hốc, duy có Hai Khâm một mực thẳng lưng trên ghế, mấy ngón tay b́nh thản che dưới ṿm mũi, vẻ đắc ư sâu sắc với bài toán nào đó chắc là rất cao cường trong cái đầu thủ lĩnh của ông ta.

Tiệp ngưng nói nhưng không ngồi xuống. Hai Khâm ra hiệu cho chú họ của Tuyên, ông nầy lập tức trao cho thủ lĩnh một tờ giấy pơ luya gấp tư không có phong b́, Hai Khâm từ từ mở nó ra trong sự căng cứng của bầu không khí khủng bố.

- Thôi th́ coi như những lá thư của nữ đồng chí vợ tay Đính đó chưa phải là chứng cứ trai trên gái dưới đi. Nhưng đă có ai trong chúng ta bị gia tộc làm đơn gửi lên Tỉnh uỷ xin từ mặt ḿnh chưa ? Chắc là chưa, chưa có ai trong cái tỉnh nầy, trong cái nước nầy, trong cái thời đại nầy bị gia tộc từ bỏ theo cách nầy, chưa ai ! Chúng ta giải tán, đây, thư từ mặt đây, tổ chức sẽ có cách khác. Phục thiện mới khó chớ hỗn xược th́ tổ chức ngán sao ?      

Những bước chân lại rầm rập ra về, xăng và xe của đám dân mà họ luôn hô hào là sẽ quan tâm đúng mức. Sếp nhà thơ ra theo để làm tṛn nhiệm vụ một cái ghế nhỏ, Tiệp ngồi dán mắt vào tờ pơ-luya vàng vàng và nhanh chóng nhận ra lá đơn được đánh máy hẳn hoi, co chữ quen thuộc trong những bài diễn văn mà Tuyên hay đưa từ cơ quan về nhờ nàng soát lại xem văn vẻ và chính tả. Cô Ràng của Tiệp không biết chữ, cô Ràng chắc đă được cho đọc lá thư của vợ Đính gửi Tuyên và cô Ràng đă được Tuyên đạo diễn và làm thư kư trong chuyện nầy. Nhất định phía sau Tuyên là sự hăng hái của ông chú họ, ông bí thư Dân chánh Đảng đă dám rút súng ra với chồng của con gái ḿnh.

Sếp nhà thơ trở vào cười vang :

- Bữa nay em không biết sợ chết hả Tiệp ?

Tiệp đẩy tờ giấy cho vị sếp gần gũi như môt người anh trai dù có hơi trái tính. Cơn giận bỗng dưng xẹp xuống như một quả bóng x́ hơi, nàng chạy lên cầu thang nằm săi xuống giường không khóc được  nhưng người ngợm ră rời như vừa được tháo từ trên giá treo cổ xuống để chờ toà án bổ sung tội danh mới. Đó là tội danh có thể làm  nàng đau đớn, xấu hổ nhất, hơn cả tà dâm, ngoại t́nh, giựt chồng, đánh cắp hạnh phúc người khác... cái tôị bị cô Ràng xử trảm, cái tội bị gia tộc ruồng bỏ, mà không có gia tộc th́ không người Việt Nam nào yên ổn với lương tâm cả.