Gia đ́nh bé mọn
Dạ Ngân
17
Sau khi đám con buôn đường dài trong toa chuyển hết dừa khô xuống ga Nam Định - dừa khô cho dân ḿền Bắc kèm với thịt, dừa khô thay cho thịt, Tiệp cũng không ngồi yên chỗ nữa. Mọi thứ thuộc về miền Nam bỗng vợi xa, mù mịt và buồn bă, chỉ có Đính là rơ rệt, hiện hữu, ở ngay phía trước, người đàn ông đam mê, lăng tử và sức vóc của nàng. Sự bừng thức của thể xác thật tươi mới, thật tràn trề bởi cảm xúc và kỷ niệm, nó khiến nàng lâng lâng h́nh dung và thỉnh thoảng rùng ḿnh, ngây ngất. Đính nói khi anh được vào với nàng, anh bỗng trở nên trai trẻ sinh động khi tàu mới qua đèo Hải Vân, cái nắng dọc dài thấm đẫm và mọi thứ như không c̣n chịu đựng nổi nữa khi xe đ̣ đi qua Trung Lương với sông Tiền. Lần đó, lần anh ướt sũng từ tóc tới chân với cái nồi áp suất làm quà để ninh xương cho hai đứa nhỏ và cái bàn ủi Liên Xô trong túi xách, lần anh “bán ḿnh” viết mướn để đổi lấy đôi vé tàu khứ hồi ấy, anh đă phải rẽ vào bờ sông sau khi sang phà để bơi và lội cho hạ cơn thèm nhớ rồi mới xuất hiện chỗ Tiệp.
Tiệp đứng ở cửa toa, nàng xem đầu máy hơi nước thở khói như nó bị sặc, ngắm những miếng ruộng nhỏ như những vuông sân để con trâu măi măi đi trước và cái cày măi măi đi sau, xem cách người ta lấy những thùng phân của nhà tàu ra bán cho dân trồng rau hai bên đường và sau đó th́ cứ nghĩ và đợi trong mùi sen tàn từ những vạt đầm bạt ngàn của buổi chớm đông ảm đạm.
Ga Hàng Cỏ ngái ngủ v́ mọi thứ đều bị mùa đông làm cho trễ năi thêm. Đính hiện ra ngay, anh chạy lúp xúp theo trớn tàu, hai tay giơ cao, quần ḅ mới, áo pull trắng trệt cổ mặc trong, bludông ḅ mặc ngoài, nếu thêm chiếc mũ rộng vành và người đội nó cao thêm khoảng một tấc nữa th́ thật giống một gă trai lơ miền viễn tây phim cao bồi của Hollywood. Tiệp không khỏi buồn cười : bộ ḅ kia chắc là quà Đông Âu của con trai trưởng, tuổi đă đầu năm, ăn vận vậy hơi phô, thôi th́ c̣n hơn là dán hồ ở đầu gối hay là hai mảnh vá lớn tướng ở sau mông. Nàng đẩy cửa lưới xuống nhô đầu ra, Đính nắm lấy tay nàng ngay, không phải là ṿi rô-bi-nê mà là cả một ṿi rồng những câu hỏi quưnh quáng, dồn dập.
- Chuyền đồ xong cứ trèo qua đây anh đỡ, khỏi đi ṿng ra cửa toa chen chúc !
Tiệp cười lập cập, giờ mà nếu đă ở trong ṿng tay Đính chắc nàng sẽ lả đi ngay. Sự khổ ải của yêu thương và xác thịt, sao sức mạnh của nó lại ghê gớm như vậy ? Khi rời các con, nàng thấy rơ t́nh mẫu tử nằm sâu và kín và bền chặt trong ḷng c̣n khi có người đàn ông nầy th́ từng tế bào nàng được cựa quậy, tái sinh. Tại sao lại như là mâu thuẩn và cứ luôn luôn bập bênh như vậy ? Đính là một khối nam châm xa xa th́ tính thế nọ tính thế kia chứ đă áp vào gần th́ chỉ có một đường thẳng ấy mà bập tới. Nàng để cho Đính đỡ ra, bập bềnh bước xuống, nghẹt thở và không c̣n biết xấu hổ với chung quanh khi ở trong tay Đính. Mồm miệng nàng đau cứng v́ thương ḿnh và thương cho cái con người lúc nào cũng trở nên trẻ con khi có được nàng.
Tiệp ấn sâu chiếc nón vải cho đỡ lạnh mang tai, chiếc áo dạ khoác ngoài đỏ thắm chạy những đường viền đen mua ở chợ hàng thùng khiến nàng giống như một thiếu phụ trẻ làm ăn ở nước ngoài về. Hôm đi mua, Thu Thi đă tia nó trước và bảo “cái áo nầy hợp với mẹ”. Hai người hai túi xách bên nhau biến nhanh vào trong ḍng người lếch thếch sau ba đêm “chiến đấu” với đường dài. Đính đi vào băi gởi xe, trở ra với chiếc Babetta đo đỏ trong tay thay cho chiếc Cá xanh ngày trước. Run run hănh diện v́ dù sao ḿnh cũng “lên đời”, anh gạ nàng món phở.
- Dù cho phở không c̣n phải xếp hàng, người ăn không c̣n cảnh ngồi xổm trên ghế băng, muổng không c̣n bị đục thủng th́ em vẫn thích thủ thỉ cà phê đă.
Đính chép miệng tiếc :
- Gần ga th́ không có cái ǵ ra hồn, phải cà phê Lâm gần đê mới ra Hà Nội em ơi !
Cả hai tạm bằng ḷng với cái quán cóc vỉa hè gần Cung Hữu Nghị. Gió lướt dài trên những ngọn cây, những chiếc lá vàng tao tác trên mặt đường, thỉnh thoảng một chiếc hon-đa 79 khoe mẽ phóng vèo qua khuấy đảo những con phố lụp sụp. áo ba-đờ-suy sờn cũ, giày ba-ta cũng cũ và chiếc mũ phớt may mắn với biển dâu, một cụ già nhỏ bé cắm cúi đi trên vỉa hè, một h́nh ảnh không sao t́m thấy ở Sài G̣n hay ở miền Tây của nàng. Thịt da nàng lên tiếng với cái lạnh của mùa đông, nàng h́nh dung một cách cụ thể sự ấm cúng của những đôi vợ chồng may mắn và nàng rưng rưng hơn khi nghĩ Đính phải ở một ḿnh với cơm niêu nước lọ và thương nhớ ngàn trùng.
- Cà phê Hà Nội thật, quá thật - Tiệp nói ngay khi đă được ngồi sát vào bên Đính để nhấm nháp cảm giác mùa đông là như thế nào.
Đính ôm chặt lấy nàng, đung đưa :
- Chính v́ cà phê không pha bắp nên càng khó ngủ, càng khốn khổ v́ nhớ em.
Nàng ấp cái tách Hải Dương bị sứt quai trong hai tay. Không như lần nàng cất công chập chờn lần trước, lần nầy nàng đi như là chuyện đương nhiên của một người vợ ra thăm chồng, nàng đă tự tin hơn với cái quyền của nhớ thương và chăm sóc. Đă sáu năm nữa trôi qua, sáu năm th́ là bao nhiêu ngày và bao nhiêu đêm, chỉ thấy là nó giống như một cuộn chỉ khiến nàng cứ cúi xuống chạy theo và nó lăn về phía Đính, lăn măi. Sống bằng những lá thư nửa tháng ra nửa tháng vào, thư bị gián đoạn vài ngày là cảm giác như là không sống nổi mặc dù khi cách trở th́ những ǵ tốt đẹp nhất, hoàn thiện nhất về nhau như rơ rệt hơn.
- Những lúc được ngồi như vầy em chỉ ước ḿnh được chết bất đắc kỳ tử bên nhau cho xong.
Nàng nói điên khùng và lại muốn khóc, khóc trước mặt Đính sẽ rất khác khi khóc một ḿnh trong bóng tối hay dưới ánh trăng trên cái sân chỗ trụ sở cơ quan. Nàng muốn được khóc to lên trước khi Đính viện dẫn để làm cho nàng nguôi rồi sẽ đưa nàng về tá túc nhà ai đó.
- Em tưởng anh không khổ sở v́ ngày Bắc đêm Nam sao ? - Đính thở dài bên tai nàng.
Tiệp ngồi thừ ra với cái vỉa hè của thành phố lúc nào cũng vướng víu trong ḷng nàng, ngang với nỗi niềm khi nàng hướng về mảnh vườn hương hoả trong quê. Chặc lưỡi, Đính kéo nàng đứng lên :
- Đi, đi t́m một chỗ để nằm với nhau một lát đă !
Tiệp cũng thấy dứt khoát phải như vậy, nàng muốn nghe Đính dù anh có thể biện minh, nàng rất dễ xiêu ḷng khi Đính viện dẫn nhưng thà được nghe c̣n hơn. Vả lại, nếu hai người chưa có một chỗ để được nằm với nhau trong tự do như cả hai từng mơ tưởng hàng đêm, dù là tự do giữa bốn bức tường th́ giống như những người bị bỏ đói khi được cứu sống mà thiếu một ngụm nước để hồi sinh vậy.
Đính đèo nàng trở lại gần ga. Ngôi nhà ba tầng rơ ràng vóc dáng và vết tích của một nhà trọ cho dân bến tàu bến chợ văng lai chứ không thể là Khách sạn như họ trưng biển. Sau quầy tiếp tân vắng vẻ, phích nước xếp hàng và mùi bếp than tổ ong là cô nhân viên áo len cũ xanh xanh mặc trong, áo sơ mi đóng nhăn khách sạn mặc ngoài tiếp khách với hai que đan và cuộn chỉ trong túi áo :
- Có giấy đăng kư không ?
Đính giả vờ lập nghiêm :
- Chẳng lẽ đi đâu cùng phải kè kè giấy kết hôn hở cô ?
Tiệp nhớ sau lần Đính vào để “viết mướn”, nàng xin được ở Nhà sáng tác Nha Trang một suất sáng tác tiêu chuẩn hội viên trung ương - một trong những gợi ư ơn nghĩa của Sếp nhà thơ mà nàng vẫn tri ân trong ḷng - cùng đi c̣n có Đính để anh nhảy tàu ra Bắc và hai đứa nhỏ để chúng được đi du lịch biển mấy ngày rồi nàng sẽ thu xếp cho chúng tự về. Bầu đoàn thê tử đi t́m một khách sạn trước khi mớ lùng nhùng những người thân của nàng “giải tán” để nàng nhập Trại, dù có hai cả hai đứa nhỏ gọi Đính bằng ba th́ Đính và nàng vẫn phải thuê hai pḥng v́ không có giấy kết hôn, khi trao ch́a khoá cho khách, cô nhân viên pḥng đă nheo mắt : “Nói vậy chứ dư một pḥng để phơi quần áo cũng tiện chứ sao !” Lúc đầu, Đính và nàng tách riêng cho tiện v́ các con nàng cũng đă lớn nhưng sau khi Vĩnh Chuyên lẻn ra băi tắm một ḿnh th́ quả thật là dư hẳn một pḥng chỉ để phơi quần áo.
Không như lần ở Nha Trang, Tiệp tham gia “đấu tranh” ngay cùng với Đính để không bị “trấn lột” tiền thuê một pḥng cho việc phơi phóng :
- Chúng tôi lấy nhau hồi miền Nam tuyến đầu Tổ quốc th́ giấy đăng kư đâu mà đ̣i hả cô ?
Bấy giờ cô gái mới chịu rời mấy que đan ra, ánh mắt ṭ ṃ, nhại giọng:
- Sài g̣ng kệ Sài g̣ng, đây sai nguyên tắc, công an kiểm tra th́ dzô tù như chơi !
Dù nói vậy nhưng cô ả vẫn nhét que đan vào túi áo, lục t́m ch́a khoá pḥng để dưới mặt quầy. Tiệp bước hẳn vào trong, nhét vào túi cô nhân viên số tiền đích danh là tiền mua chuộc.
- Anh chị sẽ trả pḥng trong ngày ! - nàng nói, mặc nhiên thú nhận quan hệ bồ bịch của ḿnh và lại một lần nữa, nhu cầu chính danh khiến nàng đă lại muốn phừng phừng lên với Đính.
Cả hai theo sau cô nhân viên lúc nầy đă nhún nhảy vui với chiếc phích nước trong tay.
Những tưởng sẽ vồ lấy ngay ngụm nước hồi sinh nhưng chưa ǵ đă là một gáo nước lạnh v́ chuyện cái giấy, ở đâu cũng đ̣i giấy, tổ chức đ̣i giấy, các con đ̣i giấy, gia tộc nàng đ̣i giấy, bạn bè nàng thắc mắc sao chưa có giấy mà nàng ra vô Bắc Nam hoài và, và khách sạn, nhà nghỉ nào cũng đ̣i giấy mà nếu chưa có cái giấy đó thật th́ không thể nào có bộ mặt đàng hoàng dưới ánh mặt trời ở cái xứ sở nầy được .
Nàng nằm dài thượt trên giường, thật là khốn khổ, lúc nào cũng nhớ thương thèm khát quằn quại nhưng khi gặp nhau th́ h́nh dung và lăng mạn như bị tướt mất ngay, bị trấn lột ngay v́ những vấn đề hóc búa và cụ thể nầy. Nàng lắng nghe Đính dỗ dành :
- Bỏ một người đàn bà quá khó. Anh đă ra khỏi nhà bốn năm mà thỉnh thoảng vẫn có một người bà con trong quê đến chỗ anh ở cơ quan khóc lóc can thiệp sao anh chị không lui thang, mỗi người không lui một vài nấc th́ có hơn không. Làm một người đàn ông ruồng bỏ vợ cũng đâu có ít búa ŕu hơn em mang tội tà dâm trước mấy tay thường vụ trong đó.
- Nhưng sao chỉ có em hành động c̣n anh th́ có quyền viện lư ? Thằng lớn về nước rồi, thằng thứ xong đại học rồi, con gái út đạt ước mơ giảng đường rồi kia mà .
- Lần nầy em phải gặp thằng lớn của anh đă. Mẹ nữa, mẹ ra từ hôm đích tôn của bà về. Chuyến nầy mẹ muốn em ở chỗ con Hoà với mẹ ít ngày.
Khi Đính trưng cái biển Mẹ ra th́ Tiệp xuôi lơ cay đắng như cầu thủ nh́n thấy thẻ đỏ.
- ở trong cái nhà có ông Sự nguyên tắc cứng khừ đó hả ?
Đính chặc lưỡi :
- Đă sao ! Có mẹ th́ không ai dám ho he ǵ ! Anh luôn mơ có em nằm bên cạnh trong căn nhà mà mẹ th́ ngồi đâu đó, rất gần, cuối đời anh chỉ ao ước có bấy nhiêu.
Rất lâu sau nàng mới ấm dần lên trong sự ve vuốt kiên nhẫn và lăo luyện, như Đính đă sắp xếp tŕnh tự của những cử động thế nầy rất kỹ, rất lâu trong đầu anh suốt cả năm qua.
Cả hai lại t́m đến chỗ “ḥm thư di động” của Đính, anh bạn nhà văn ở phố Sơn Tây. Dân Hà Nội gốc, căn hộ của Phúc nhỏ bằng lỗ mũi nhưng ưu thế mặt tiền là đặc ân của anh con trưởng dù vẫn nhà xí chung, nhà xí thùng chứ không được cái đẳng cấp bệt xổm và bể nước dội đôi khi lều bều phân phướng. Căn pḥng duy nhất không giường không bàn, một thẻo bếp kéo ri-đô lại là khu vực tắm táp, và hai đứa con gái nhỏ lúc nào cũng nhớ là “phải ngoan trên mức b́nh thường” v́ mẹ chúng, cô vợ tập hai của Phúc đang đi xuất khẩu lao động trong cơn nháo nhào “tự cứu ḿnh trước khi trời cứu”. Chủ nhà mày róm ḿnh hạc chỉ cho cả hai thấy chiếc cầu thang dốc đứng ọp ẹp dẫn lên căn gác bằng gỗ thùng hàng :“Đính mầy nhớ đừng để sập gác đè chết mấy bố con tao dưới này, nghe không ?” So với chỗ của ông bạn Kỳ dạo đó, nơi đây thật là thiên đường dù thiên đường ấy chịu cảnh hố xí thùng đi nữa. Không khí bố ráp của người đàn bà thích chơi tṛ tổ chức cũng đă được nới lỏng nhờ cái ṿng kim cô của bà mẹ : “Mi mà ghen tuông điên khùng ra rứa, chính tau sẽ dắt thằng Đính ra toà, nghe thủng chưa ń !” Hà Nội, Hà Nội sục sôi những đợt sóng ngầm chạy vạy, xé rào, phát ngôn, cởi trói, hy vọng...duy các ṿi nước công cộng th́ vẫn tồn tại, b́nh chân, yên vị để đêm đêm Đính và Tiệp có cớ để đi ṿng ṿng quanh cái công viên tam giác nhỏ xíu trong lúc chờ chỗ ṿi nước ngơi người. Hai ba giờ sáng, phố xá vắng tanh, trong những bộ đồ mùa đông cũ mượn của vợ Phúc, Tiệp múc từng gàu nước từ cái thau nhôm vàng vàng đổ lên thùng cho Đính gánh, tiếng nước đổ vô bể giác khuya nghe buồn khôn tả, phải mươi gánh như vậy mới đủ nước hôm sau cho mấy con người trong căn hộ có chiếc gác xép luôn nhắc cả hai phải cẩn trọng, nhẹ nhàng.
Bảo, đứa con trai thứ của Đính xuất hiện chỗ bạn của bố vào một buổi sáng đài báo có gió mùa bổ sung. Trắng trẻo, thư sinh, yếu đuối, mặt mũi không có nhiều nét của Đính nhưng nó là đứa mà Đính nhắc nhớ nhiều nhất với Tiệp. Nó mặc một chiếc áo da rất đẹp, chắc cũng của anh cả mua cho, bảnh bao và thanh tân như một quả trứng hồng hồng c̣n trên ổ. Đính và con trai mừng nhau, âu yếm và yếu mềm. Nó nh́n Tiệp ṭ ṃ, thời gian “duyệt” bồ của bố chỉ mất vài giây, đoạn mỉm cười vô tư :
- Cô cho con ăn bữa bún ǵ đi cô. Con thèm món ǵ công phu một chút, nếu ḿnh đi ăn ở ngoài th́ mất vệ sinh.
Một trong nhiều cái nút mà Đính và nàng phải vượt qua vừa được tháo tung. Tiệp như thấy ḿnh vừa ngoi lên từ trong một cái hang, mọi chuyện có vẻ sáng sủa, nhẹ nhàng.
- Bún riêu cua đi - Phúc cũng thở phào, nhanh nhẩu - Tớ đi chợ cho !
Đính chép miệng :
- ở nhà với mẹ chắc toàn thịt quay với thịt luộc, chẳng chế biến ǵ cả.
Cậu con trai nũng nịu :
- Chẳng bù cho bố suốt ngày lụp cụp lạc cạc nấu nấu nướng nướng không để ai yên !
Đính nói với Tiệp :
- Em biết không, đă có lúc anh phải sắm súng săn, tuần nào cũng ra ngoại thành bắn chim về cho con ăn để có đạm cho chúng đừng bị suy dinh dưỡng đấy.
Bảo nằm chùi xuống, đầu gối lên đùi bố, mơ màng :
- ở trong cô chim trời cá nước, cô Tiệp nhỉ ? Con đọc Sơn Nam với Đoàn Giỏi con mê quá !
Tiệp không ngờ ḿnh được tiếp cận một cách ngọt dịu như vậy. Đính giải thích rằng do con anh chúng hiểu anh, Bảo là đứa gần gũi anh nhất, nó đủ khôn ngoan để biết người đàn bà của số phận bố là một người dễ gần, vậy th́ tội ǵ mà gây sự với nhau ? Tiệp không đồng ư một cách dễ dàng, nàng tin vào điện sinh trường, vào ḷng tử tế của những con người tử tế, vào sự run rủi mà Đính và nàng vừa phải chấp nhận và được thụ hưởng.
Tiệp ra chợ với ba bố con Phúc, những con người ốm đói điển h́nh v́ cái án kỷ luật yêu đương tập hai đă làm vợ chồng Phúc văng ra khỏi guồng máy biên chế từ nhiều năm nay, bài học mà Đính vẫn đem ra dẫn dụ cho Tiệp khi nói về tương lai của hai người. Đứa con gái lớn của Phúc đă biết bưng rá giúp cô khách, đứa nhỏ năm tuổi, đứa con “bị vợ trấn lột” theo kiểu nói khôi hài của Phúc xanh lẻo như một cái ống đèn v́ nhớ mẹ, nỗi nhớ của những đứa nhỏ chưa biết diễn tả điều đó hoặc có thể tự do làm những việc khác cho vơi đi. Nàng mua những gắp cua và những gắp rau nẹp bằng nẹp tre buộc dây lạt, không khỏi ngạc nhiên v́ sự chặt chẽ, tỉ mẩn và bảo thủ của dân Hà Nội. Nàng muốn cho hai đứa con Phúc ăn trứng lộn, nhưng Phúc ngăn vội :
- Vợ chồng ḿnh chưa khi nào cho bọn nhỏ đi hàng. Tiệp không thấy ḿnh c̣n phải đun nước sôi cho chúng đánh răng đó sao ? Chung quanh không ra sao th́ chí ít cũng phải bảo vệ cho con cái được an toàn một cách tối thiểu chứ.
Quả nhiên, Phúc chần riêng bún cho hai đứa con và đích thân ra ṿi rửa rau để “đối phó với thứ phân bắc dă man của dân trồng rau ngoại thành”. Tiệp bày các thứ lên chiếc mâm nhôm đặt trên chiếc chiếu giữa pḥng. Con trai Đính ngồi dậy ṿng tay qua gối :
- Con định t́m cách đi đây !
Đính nh́n con, linh cảm một việc ǵ đó vô cùng hệ trọng :
- Đi đâu ? Sao con không bàn ǵ với bố cả ?
Tiệp ngồi xuống cạnh Bảo :
- Có phải con muốn đi v́ chuyện của bố mẹ không ?
Đứa con trai làm một cử chỉ phẩy phui :
- Cô với bố đừng suy diễn lẩm cẩm thế !
- Vậy th́ v́ sao con đi ? - Đính hỏi dồn - Mà đi đâu ?
Đứa con gắt khẽ :
- Đi đâu mà chả được , bố !
- Nhưng mà v́ sao phải đi ?
- Bố biết thừa, c̣n hỏi !
Tiệp nhỏ nhẹ để làm dịu t́nh h́nh :
- Vậy con tính đi đâu ?
- Con đi Nga ! Con có đường dây rồi. Nga đang lỏng lẻo, dễ vào, dễ làm ăn.
Đính bần thần :
- Nghe anh Hoàng con định trở lại bên kia, hở ?
Bảo nhón một cọng giá cho vào miệng, vẻ bất cần :
- Anh quay sang là cái chắc ! Anh bảo về luôn để hít bụi suốt đời à ?
Đính vẫn chưa hết bàng hoàng :
- Người ta hít được th́ ḿnh cũng hít được !
Đứa con ngoảnh nh́n bố, kinh ngạc :
- Phân bắc, ṿi nước công cộng, hố xí thùng, bao nhiêu đó chưa đủ lư do để t́m đường đi hay sao ? Bố với bác Phúc đây chắc cũng thèm đi mà không dám đó thôi. Mỗi thế hệ đều có cách riêng của ḿnh, nghĩ tới cảnh ba giờ khuya phải thức xếp hàng mua về thứ nước mắm quốc doanh thum thủm là con cứ rùng ḿnh măi.
Đính xuôi xuôi :
- Nhưng sao con không theo anh sang Ba Lan mà sang Nga ?
- Bên đó giờ chộn rộn lắm - Phúc góp vào.
Thằng con dứt khoát :
- Chộn rộn càng dễ kiếm chứ bác !
Bữa ăn không c̣n ngon lành như mong muốn. Tiệp thấy Đính bứt rứt không yên, anh nhận ra ḿnh như một người thừa trong những bài toán của các con, anh cảm nhận sự bất lực thê thảm của ḿnh về tương lai của chúng.
Chiếc đồng hồ quả quưt ở góc nhà của Phúc búng chuông. Cô con nhỏ của Phúc giục :
- Đến giờ ḱa, bố !
- Giờ ǵ ? - Đính ngạc nhiên.
Phúc cười cười :
- Giờ nầy ở chỗ mẹ của bọn nhỏ bên kia là giờ cơm tối, chúng ḿnh hẹn nhau đúng giờ nầy là nghĩ đến nhau.
Mọi người cùng cười ồ. Đính đế thêm :
- Nghe mùi mẫn cải lương mà cũng đáng chảy nước mắt thật.
Tiệp nói nghẹn :
- Đi lâu mà con nhỏ vầy nhớ chắc chết luôn !
- Biết làm sao được ! - Đính chép miệng.
Phúc vét bă cua dưới đáy nồi cho vào bát bún của hai con :
- Cũng hết cách rồi. Sau khi cả gan làm tập hai th́ không cơ quan nào dám chứa bọn ḿnh nữa. T́nh cảnh nầy vợ không xuất khẩu lao động th́ chồng cũng đi ở cho bà goá !
Đính đưa mắt cho Tiệp :
- Thấy chưa, em cứ đ̣i anh cái giấy, không tính kỹ coi chừng bị hất ra đường rồi đi lao động xuất khẩu ! Viết văn là chơi tṛ chơi nguy hiểm, muốn được yên cái thân để ngồi viết th́ phải tính kế bảo an cho cái đầu !
Phúc đứng lên đi lại góc bếp bưng lại thau nước có chiếc khăn mặt cũ lều bều cho mọi người rửa tay :
- Chỉ sợ không có gan viết chứ đây không sợ bị nguy hiểm.
Đính chống chế :
- Muốn có gan th́ cũng phải toàn mạng mới giữ được lá gan chứ .
Phúc đi đi lại lại mà không nhớ t́m ǵ hay lấy ǵ :
- Cậu tưởng nhà văn nếu có bị đi tù v́ lỡ mồm và lỡ viết th́ thiệt à ?
- Tớ chả dại ! - Đính nói nhát gừng.
Phúc cười kh́ :
- Đây cũng chả dại. Có điều là phải tập ăn ít uống ít thở ít đi cho đỡ phải bon chen, chụp giựt, cấu xé nhau v́ cơm thừa canh cặn của thiên hạ.
Bảo rụt rè :
- Bác gái đang ở bên Đức, có ǵ bi quan. Biết đâu t́nh thế thay đổi, c̣n giàu lên nữa ấy chứ.
Câu chuyện những con người bất đắc chí tiếp tục xoay quanh chuyện hậu chiến, bao cấp, hợp tác, xếp hàng, chia tách, phe cánh, in ấn, nhuận bút, tư cách, lương tri ...đủ cả. Tiệp vừa dọn dẹp xong th́ Xuyên, cô con gái út của Đính phóng xe đạp tới, dắt xe lên hè nhưng không bước vào, một cô gái đang ở vào giai đoạn rạng rỡ nhất. Như mọi đứa con gái ở vị thế con riêng, nó nh́n lướt qua Tiệp, cân đo, ṭ ṃ, hơi lạnh để giữ thế rồi nh́n bố :
- Bà nội bảo lát nữa cô Tiệp đến chỗ cô Hoà để gặp anh Hoàng. Bà nói anh Bảo đèo cô, bố đừng có mà đèo nhá.
Phúc khấp khởi :
- Sao cháu không hỏi bà thế là đèn vàng hay đèn xanh đấy ?
Tiệp bước ra với cô gái :
- Con có nhớ cái cô ngồi ở quán cóc chỗ chung cư nhà con hồi đó không? Con lớn nhanh như thổi vậy.
Xuyên cười cười nh́n lăng đi, cái lúm đồng tiền tươi mơn mởn:
- Sau nầy bố có nói. Hôm đó con cũng ngờ ngợ lắm. Con về nhá - Nó lên xe, ngoảnh lại tinh nghịch với bố - Con t́m ra hang ổ của bố rồi nhé !
Đính chạy ra dứ dứ nắm đấm theo con, âu yếm :
- Mầy hở ra với mẹ mày là chết đấy !
Như mọi gia tộc bảo tồn một cách khắc khổ ḍng họ ḿnh qua con trưởng, cậu cả Hoàng của Đính quả là độc tôn, lừng lẫy trong ḷng bà mẹ của anh và cả trong ḷng anh. Em gái Đính đă từng nói với Tiệp : “Chị biết không, con gái nhà em nó so b́, chỉ cần anh Hoàng nhai phải sạn là cả họ giật ḿnh. Hôm thằng Hoàng đi thi Bách khoa về, em hỏi cháu tính thử xem cháu được chừng bao nhiêu điểm, nó nói ngay : ba môn, cháu chắc là hai mươi chín điểm. Quả thật, nó thừa điểm đi du học đấy. Có mấy đứa con như vậy mà bố mẹ bỏ nhau, nghĩ tới là đau cả ruột chị ạ”. Mỗi lần nghĩ đến các con Đính và gia tộc của Đính th́ Tiệp lại thấy ḿnh như không c̣n gân cốt ǵ, chỉ muốn quỵ xuống và buông xuôi. Có nên đ̣i hỏi ở những con người tử tế và hiểu biết ấy sự ủng hộ một cách thật là rạch ṛi, minh bạch hơn không? C̣n các con ḿnh và cô Ràng, và cả gia tộc ḿnh th́ sao ? Tại sao lại cứ phải bầu không khí của gia tộc th́ con người ta mới vững vàng, bằng không th́ ngắc ngoải như bị đầu dộc vậy ? Tiệp nhớ nỗi khắc khoải của Thu Thi sau khi ba có vợ mà mẹ vẫn bị d́ Hiếu Trinh gọi là nhầy nhụa ; nhớ đôi mắt rân rấn không biết nói ǵ hơn thế nữa của bà chị Mỹ Nghĩa và cô em Mỹ út ; nhớ chị Hoài gập xuống như một có một cú đ̣n vào giữa xương sống khi người ta đẩy thằng con chị từ pḥng mổ ra với cái thân một chân rưỡi và đoạn chân bị cắt ĺa th́ nằm trong một chiếc xô của một cậu y tá, lúc đó Tiệp thấy cái niềm riêng mà ḿnh cho là to tát, bất hạnh quả không có gờ ram nào so với nỗi đau của chị Hoài ; nàng nhớ ánh mắt buồn bă ngỡ ngàng của anh Năm Trường sau bao nhiêu năm hai anh em không gặp nhau từ cái lệnh của cô Ràng ; nàng nhớ má, má bệnh, má thất thần trong đôi mắt bao nhiêu đêm không ngủ, khi bà đỡ hơn th́ một lần bà nh́n chăm chăm vào Tiệp rất lâu, lâu như hồi bà sinh ra nàng tới giờ bà chưa gặp lại con và bà đă ngoảnh đi trên chiếc gối trắng của bệnh viện : “Đời con rồi bề nào cũng khổ, con ơi !”. C̣n một bức tường nữa mà nàng phải vượt qua trên con đường mă hồi với gia tộc, đó là cô Ràng, nàng vẫn c̣n lảng tránh bức tường đó v́ nàng cần một sự chính danh với Đính, nàng cần đi đến đó với Đính, dứt khoát phải đi cùng với Đính cho dù cả hai có phải quỳ sụp xuống để xin được tha thứ, được hoà nhập và được mến yêu.
Dù có tự tin đến thế nào th́ cuộc diện kiến giữa Tiệp và cậu cả Hoàng cũng vô cùng quan trọng đối với Đính. Tiệp nói với Bảo :
- Cô đi riêng bằng xe đạp của bác Phúc tiện hơn. Con đèo th́ cô thong dong nhưng lỡ mẹ con biết được, mẹ lại làm khổ con.
Bảo im lặng, vẻ tán đồng. Hai cô cháu lên xe trong sự hồi hộp của Đính.
Bà mẹ Đính đích thân ra mở cửa khi nghe tiếng Bảo bên ngoài căn hộ của cô con gái. Bà ôm nhẹ lấy Tiệp, cảm động, ân cần, nói ngay:
- Vợ chồng cân Hoà đi vắng, con ń ! Bảo để ḿnh cô Tiệp ở nhà với anh Hoàng, con đưa bà ra phố Thuốc Bắc, hỉ ? Tiệp vào đi, hai cô cháu chuyện văn. Hoàng mô, cô Tiệp ń Hoàng !
Tiệp biết bà đă thu xếp cho chồng của Hoà không ở nhà và bà cũng không muốn ḿnh là người thứ ba trong cuộc tṛ chuyện tay đôi giữa con cả của Đính và cô nhân t́nh của con trai ḿnh, bà như một vị tướng bày bố xong, thuộc hạ đánh chác ra sao, tuỳ !
Tiệp nhô người vào pḥng khách, Hoàng cũng từ trong bước ra, vạm vỡ và bệ vệ quá sớm so với tuổi, gương mặt tṛn tṛn của mẹ và có vẻ hơi bột chứ không vâm váp đặc Nghệ như bố. Hoàng lễ phép:
- Cô đi tàu có vất vả lắm không ?
Tiệp trả lời qua qua, thận trọng ngồi xuống một trong hai chiếc sa lon gỗ đối diện nhau. Cậu cả cũng ngồi xuống chiếc ghế lẻ, hai bàn tay thon mềm chắc cũng rất giống mẹ vuốt vuốt hai bên tay ghế. Hai bên cùng nh́n nhau, dịu dàng.
- Cô đi đây rồi các em thế nào, cô ?
- Cô ở tập thể cơ quan, cũng khá an ninh. Với lại tụi nó cũng tự quản được, con gái cô mười lăm tuổi rồi.
Hoàng nh́n ngoảnh đi, buồn rầu, chắc nó nghĩ tới anh em chúng nó và cả hai đứa nhỏ cùng cảnh trong kia.
Tiệp chủ động :
- Nghe nói con định quay sang bên kia, con không ở lại làm việc trong nước ?
Hoàng duỗi chân, hai bàn chân cũng không có nét ǵ của bố, mềm và trắng muốt, thong dong, sang trọng. Cậu cả suy nghĩ hồi lâu:
- Nhưng cô đừng lộ ra với bà nhé. Con mới về bà chưa hết mừng, nghe con đi tiếp bà ốm ra đấy !
- Nhưng tại sao các con cứ muốn ra đi ? - Tiệp hỏi bằng cái giọng chia sẻ và trách nhiệm. Cậu cả cau mày :
- Làm Việt kiều mà yêu nước không hay hơn sao cô ?
Tiệp trầm ngâm giây lâu :
- Hồi sáng cô có hỏi Bảo, các con đi có phải v́ buồn chuyện của bố mẹ không ?
Hoàng nói ngay, kiên quyết :
- Không ! Bọn cháu đều có học cả, bọn cháu suy nghĩ chuyện đi trên tinh thần công dân chứ không đưa chuyện riêng tư vào. Buồn cũng đâu cứu văn được ǵ. Giá mà hai ông bà chịu đựng được nhau vẫn hơn.
Tiệp biết là chuyện gia đ́nh nên kết thúc ở đó. Nàng hỏi sang chuyện Đông Âu, chuyện Giáo hoàng và đạo giáo ở Ba Lan, chuyện học hành và buôn chui bán chạy bên đó, cuộc tṛ chuyện trở nên thú vị và thoải mái hơn lên. Thế nhưng lúc nàng không ngờ nhất th́ con cả của Đính nhỏ giọng :
- Cô c̣n ở Hà Nội lâu không ? Chắc cô chưa chạm mẹ con lần nào ? Con chỉ nhắc bố và cô cẩn thận, mẹ con rất dễ bị kích động và bất trắc, cô hiểu ư con không ?
Nói xong, bằng một cử chỉ quyết đoán của một cậu trưởng được tôn vinh và gánh vác, Hoàng đứng dậy :
- Để con dắt xe xuống cho cô. Con cũng phải về kẻo mẹ con mong đây.
Quả là nhiều thông điệp trong từng cử chỉ và từng câu nói của cậu cả. Tiệp thấy bất an, thật sự nàng không biết ḿnh nên buồn hay nên vui qua cuộc gặp chênh vênh nầy. Nàng nói ra tâm trạng ấy với Đính. Như mọi lần, Đính trấn an :
- Yêu cầu của chúng ta là hai bề con không lên án, không hỗn xược là được rồi.
Phúc cùng ngồi xuống bên ấm trà, nói góp :
- Chờ cho ai cũng bỏ phiếu thuận th́ ra Văn Điển luôn !
Khi bàn đến phản ứng của bà mẹ Đính trước việc đích tôn của bà lại t́m cách sang lại Ba Lan và có thể xin định cư luôn bên đó, Phúc bàn thêm :
- Thế nào cụ cũng treo các vị một thời gian nữa. Hồi đầu th́ viện lư Hoàng nó buồn nó không về, giờ th́ nó lại đi, cụ c̣n đau khổ lâu!
Tiệp không nói thêm ǵ. Nàng thấy Đính rối bời v́ chuyện hai con trai sắp rủ nhau đi, v́ thế nhắc anh chuyện một tờ giấy của toà án lúc nầy bỗng trở thành quá sức, phi nhân, như bắt một người bệnh phải lao động vậy.
Như đă mơ ước, thỉnh thoảng Đính đưa Tiệp về nhà cô em sau khi “tha”nàng đi cùng khắp những chỗ quen biết và những di tích mà anh muốn nàng nhận ra một Hà Nội bị vùi lấp dưới vẻ ô trọc lộ thiên hiện thời. Ông em rể Đính quả là một người “lép vế bẩm sinh” trước một bà mẹ trời biển uy quyền và cô vợ, cô Hoà, một người mở miệng th́ chị Cẩm chị Tiệp ǵ cũng đáng thương, thằng Hoàng thằng Bảo con Xuyên hay con Thu Thi thằng Vĩnh Chuyên - dù chưa biết mặt - cũng đáng thương nốt. Những bữa ăn nếu không có tay Sự ấy th́ không khí trơn tru hơn và những buổi tối mới thật sự giấc mơ như Đính từng ao ước : trong chiếc mùng nhỏ chiếm ngay chỗ của bộ salon, nàng nằm trên tay Đính mơ màng lắng nghe anh và bà mẹ - đang nằm trên chiếc giường nhỏ trong pḥng - ŕ rầm hết chuyện nầy đến chuyện nọ trong quê, nàng thấy như ḿnh được ru bằng một kiểu hát đối ǵ đó khi rôm rả khi du dương lạ lùng. Không khí nầy nàng từng được thụ hưởng từ thời thơ ấu khi cô Ràng và chị Hoài làm thành đôi bạn vong niên chứ không phải là hai cô cháu trong tiếng lục b́nh ŕ rầm và tiếng biền lá rùng rùng thân thuộc. Bây giờ bên cạnh nàng, đang ôm ấp nàng là người đàn ông tiền định mà càng lúc nàng càng nàng thấy ḿnh được rủ ngủ, trói buộc bằng không khí cộng đồng ghê gớm của cái gia tộc đ̣i hỏi nàng phải biết hy sinh nhiều nữa : hy sinh thêm để cho mẹ anh vui v́ bà sẽ có thể đổ bệnh v́ hai thằng cháu nội đều chạy ra nước ngoài, hy sinh để cho con cái anh lớn hơn lên và hiểu biết hơn lên chút nữa, hy sinh để nàng Mác-ta nhận thức được t́nh thế và yên ổn dần, nghĩa là chịu khuất phục hẳn khi đă về hưu...
Chuyến Hà Nội lần thứ hai của Tiệp kết thúc với sự kiện nàng phải đi bệnh viện v́ trễ kinh.
- Lẽ nào ḿnh không có cơ hội để đẻ với nhau một đứa con ? - nàng nói với Đính trong cái đêm cả hai buộc phải có một quyết định sáng suốt.
- Ḿnh có cả thảy năm đứa - Đính lập luận - Ḿnh có công việc rất cần sự thảnh thơi và cả sự trong sạch cho văn chương.
- Vậy sự chung sống trong tương lai là ǵ ? Chỉ là để cho văn chương thôi sao ? Văn chương là một thứ tṛ chơi, một tṛ chơi vô tăm tích !
- Nếu có con, chúng ta sẽ lúi húi như cái anh bạn Phúc nhà nầy, lúi húi hết đời rồi có khi c̣n cắn đắn nhau v́ sinh kế với con cái !
- T́nh yêu mà không sinh nở th́ có phải chỉ là sự ích kỷ của t́nh dục không ?
- Không ! T́nh yêu của chúng ḿnh, hoàn cảnh và công việc viết lách của chúng ḿnh cần được nuôi dưỡng bằng những vi lượng chứ không bằng sự ràng buộc của đứa con.
Tiệp thấy cuộc đời ḿnh thật trái khoáy. Đẻ con một cách buông thả với người không yêu c̣n với người yêu th́ phải giữ ǵn, gần như là bị cấm đoán. Nhưng có cần một đứa con để làm một sợi dây không , h́nh như cả nàng và Đính đều không cần sợi dây ấy.
Bênh viện khu vực ở Hàng Bún giống những khoa sinh đẻ kế hoạch mà Tiệp từng biết ở thị xă tỉnh nhà, duy có khác là mỗi sản phụ đến nạo hút phải nộp một chai nước tiểu loại 750 đầy bảo là để thử. Lúc đầu nàng không hiểu sao người ta cần đến chừng ấy nước tiểu để làm cái việc thử, th́ ra, khi các bà đă xong việc, đă thoát khỏi bác sĩ và y tá th́ các bà mới kháo nhỏ với nhau :“Họ bắt ḿnh nộp để nước tiểu th́ bán cho dân trồng rau c̣n chai th́ bán lại cho bọn sản xuất ruợu lậu !”
Phải, nếu không có chi tiết cái chai nước tiểu th́ chuyến đi của Tiệp không đến nỗi nào dù cậu cả Hoàng có vẻ nước đôi hơn cậu thứ.