Nam Dao giới thiệu
10 bài thơ Hoàng Hưng ( trích Hành Tŕnh)
CỬA SÔNG
Con đ̣ nhỏ đưa ta ra cửa sông
Anh với em ngồi giữa những bạn chài
Mắt cười hiền
Họ không hỏi chúng ḿnh đi đâu
Ra cửa sông họ sẽ lên những con thuyền thúng
Buông câu chờ bữa ăn hôm nay
C̣n chúng ḿnh đi đâu, đâu những con cá lạ?
Những ngày sắp tới có ǵ mới hơn?
Ta bước lên một chợ cá sắp tàn
Cồn cát trắng lửng lơ giữa biển.
Đến hết cồn này ḿnh sẽ thành con trẻ
Cởi ba lô vứt lại giữa những mảnh ván thuyền,
Đến hết cồn này ḿnh sẽ sang kiếp khác…
Em ngập ngừng một giọt lệ trên mi
Đời sống này buồn mà đẹp quá.
Em ngập ngừng giữa phiên chợ nắng
Đ̣ nhổ neo, nổ máy gọi về
Ta cứ đứng phân vân trên cồn cát
Các bạn chài đă đi hết rồi
Những chiếc thúng rập rờn ngoài cửa biển
C̣n hai chúng ḿnh
Đi thôi
Về thôi
NGOẠI Ô PARIS
Tặng anh Đặng Văn Long[1]
Sáng mai có người về
Ông già trằn trọc nỗi nhớ sáu mươi năm.
Đêm sao dày đặc mặt đất
Lặng lẽ trăm ngh́n số phận
Montreuil,
Bagnolet
Những giấc mơ đọng thành tên phố[2].
Sáng mai vàng đen chen trắng
Hối hả bus, metro
Nhẫn nại xếp hàng hy vọng loto[3]
Đêm sao dày đặc mặt đất
Chiều qua có người tầng mười tám
Thành triệu phú[4].
Ngày mai ông sẽ rời khu phố nghèo
Đi bất cứ đâu
Trừ trở lại quê nhà
Mai em về
Gặp lại đêm sao Hà Nội
Sáu mươi năm sao anh không về?
Đêm sao dày đặc mặt đất
Montreuil 14/10/2000
AMERICA
I
Gửi Paul Hoover
Ga bay LAX[5] xám xịt
Gă an ninh không cao lớn như tôi tưởng
Hành lư tôi không bị mở v́ anh hải quan da đen thích t́m hiểu sử Việt Nam
Toát mồ hôi t́m lối chuyển đường bay
Bỗng sững sờ hoa đào bừng mặt phố
Cầu Cổng Vàng ngang trời đỏ chót[6]
Nhà thơ hiền và cao như cây xích tùng
Tỉnh dậy một ḿnh giữa căn pḥng kính
Nằm xem chim mổ hạt trong vườn
Đàn vịt trời bơi tung tăng hồ nhà
Sao nhớ quá tuổi thơ không trở lại
Đêm lạc lối quanh co chân núi tối
Chợt rằm trăng trên vịnh San Fran
Đâu nhà chọc trời đâu quay cuồng đèn màu đâu bê tông sắt thép
Chỉ thiên nhiên bí mật vĩnh hằng
Bóng nai ngẩn sau cành lá
Rừng tùng ngàn năm đổ, mọc im ĺm.
II
Tưởng nhớ Lorca và Ginsberg
Những hành lang siêu thực dài vô tận dẫn đến những con số hiểm hóc giữ vận mệnh thế giới
Những uy quyền ngạo nghễ chín tầng mây phút chốc thành hốc huyệt thăm thẳm
Cao ốc chịu tang cột nhà mồ đen dựng nỗi đau thấu trời
Những toán da màu chiu chít rừng building sáng trắng
Những hoạ sĩ nghèo thắp ngọn đèn cày bôi máu súc vật lên tấm toan rách giữa ngôi nhà hoang cách Phố 5[7] phồn hoa mười lăm phút đường ngầm
Ly rượu tequila[8] bốc nhịp rumba ấm ḷng khách lạ đêm Brooklyn[9] lạnh ngắt
Giữa náo loạn cuộc vui người Đen trên bến tàu Hudson[10] tầm tă
Nhớ tiếng thét Lorca đêm ác mộng ma đè
Và Allen Ginsberg! Tôi đi t́m ông đây!
Times Square[11] của ông là những ngă tư đường chen chúc khách thập phương
Tôi cắn ngang cái hot dog một đô lặng ngắm người Mễ da ch́ người Hoa da nghệ lao nhao trên khắp lề đường
Căn hộ của ông ở East Village đă bị cho thuê một nửa làm câu lạc bộ vớ vẩn ǵ đó
Trong khi bảy sắc cầu vồng tung bay giữa khu phố gay và chân dung bạn ông Jack Kerouac[12]
Nhoẻn cười trên đường phố Frisco[13]
Manhattan[14] trong mưa
Dặng cao ốc nhấp nhô
nhập nhoà
nhấp nháy
Như đảo kỳ bí như núi ma trơi
Chờ đón những hồn tàu đắm
Giữa phố Wall vắng ngắt như họng con quái vật khổng lồ
Nghe tiếng chân ḿnh bước
Ngoài cửa sông Hudson nàng Tự Do[15] đứng cô đơn le lói đuốc giữa sương mù
Trăm con tàu lượn đến chào nàng nhưng không đến gần nàng được
Tự Do! Tự Do! Một đời khao khát phút này nàng vẫn cách xa
America America
Những xa lộ dọc ngang vun vút 18 bánh xe của ngươi cả mặt đất chịu
Những đèn đuốc sáng trưng ngày đêm của ngươi cả bầu trời chịu
Những đại học mênh mông của ngươi cả tuổi thanh xuân được
Những băi cỏ xanh rười rượi có thể nằm lăn bất cứ chỗ nào của ngươi cả thế giới được
Bệnh béo ph́ của ngươi cả giống người chịu
Bạo lực tivi của ngươi cả tương lai chịu
Ngươi thiên đường hay địa ngục ác quỉ hay thiên thần
Những câu hỏi ngh́n năm đang t́m lời giải đáp trong hàng trăm mê cung trí tuệ
Trong khi Hollywood chế tác giấc mộng ngày với tốc độ mỗi ngày một giấc
Vẫn không làm chùn chân kẻ đứng trên cầu nh́n ḍng nước cuốn
Những gian hàng dăng dăng thế giới ảo hay là đời thực
Cho lạc đường những kẻ không may
III
Gửi Nguyễn Đỗ
“Ta là ai trên xứ sở này?
V́ sao ta tới đây? Ta t́m ǵ? Ta muốn ǵ?”
Hương nếp mới nghẹn ngào người xa xứ
Trưa Cali thơ Nguyễn Trăi lặng người
“Đất hứa” phục những đ̣n bầm tím
Chết không xong th́ phải sống thôi
Những câu thơ
Một ḿnh đọc một ḿnh tan nát
Nhưng bốn quả cam Vinh thoát hải quan về nằm lay lắt xó buồng
Tự lúc nào anh đă quen vị ngọt cam Mỹ không hạt
Như anh phải làm quen giọng Mỹ
Tập phân biệt âm “of” với âm “off”
“Để dịch thơ Việt ra tiếng Mỹ”
H́nh dung ngày trở lại
Vênh mặt với làng thơ ao tù
Nhưng trước khi ngày ấy tới
Th́ anh sẽ quên và sẽ quen
Rồi anh sẽ tập làm thơ tiếng Mỹ
Để thêm một mối hận không được thừa nhận
Rồi con anh sẽ làm thơ tiếng Mỹ
Thành nhà thơ Mỹ gốc Việt
C̣n anh một lần nữa dở hơi
Ngay trong nhà ḿnh
Thế đấy Đỗ ơi
Chạy đâu cho thoát
MÁY MẮT
Máy mắt tay trái
Em một đời chớp đông
Xin cho em một đêm yên giấc
Sáng mai vầng trán phẳng phiu
Đón rủi ro như khách
04/7/2004
NGHE QUẠ KÊU Ở CALCUTTA
Người phu xe ngồi khâu áo
Chiếc áo rách từ thuở chưa có cội bồ đề
Giữa tiếng quạ kêu
Người phu xe chăm chú đường kim mũi chỉ
Quên mất ḿnh đang đợi khách
Quạ kêu quạ kêu lẫn dàn kèn xe buưt inh ỏi
Hai viên Xá Lợi lấp lánh trong nhà bảo tàng
Thần Tara[16] vặn ḿnh theo nhịp vũ trQuạ kêu quạ kêu ở Calcutta
Người bán trà sữa mang họ Barua vốn ḍng Thích Ca
Ḍng Thích Ca bị người đời truy sát
Người bán trà sữa ngồi xếp bằng rót một ṿng trà cho bọn du khách hiếu kỳ
Món trà sữa từ thời Đức Phật
Quạ kêu quạ kêu lẫn tiếng rùng rùng những toa xe điện vừa chạy vừa long ra
Hai bên hè phố
Người chờ việc ngồi bẻ ngón tay trong nắng
Ḷng đường mấp mô đen bóng những viên gạch trăm năm
Quạ kêu quạ kêu trưa nắng
Chạy túa ra
Bày taxi – bọ cánh cứng màu vàng
Cả thành phố người xe lúc nhúc
Hăng nồng hương liệu ngh́n năm
Xa lắc rồi
Cơi buồn vui hờn giận của chúng ḿnh
Cơi lo toan vặt vănh của chúng ḿnh
Anh cầm tay em
Buông ḿnh vào cơi khác
Giữa tiếng quạ kêu ở Calcutta
CHÓ RỪNG
Suốt đêm nghe chó rừng hú quanh đồng cỏ
Chúng vừa hú vừa chạy nhanh như gió
Có khi rỡn đùa như trẻ chạy chơi
Bọn trẻ Tây Tạng không biết ḿnh sinh ra trên đất khách quê người
Có khi than khóc như trẻ đói ăn
Những đứa trẻ trong làng Nepal mắt đen viền sâu hoắm
Có khi tiếng tù và tiếng niệm chú rền rĩ trong Đại Tháp Hoa Sen
Làm bè trầm cho hợp ca chó rừng lanh lảnh
Suốt đêm thao thức hồ nghi
Tiếng chó rừng có thật không có thật?
Tiếng vô minh
Hú lên lừa mị trên đường ta đi t́m sự thật?
Gần sáng khoác áo ra rừng
Bắt chước tiếng hú gọi chó về
Bỗng mắt mắt mắt mắt
Chi chít mắt xanh
Nh́n ta trong bóng đêm
Im ĺm
LỰA CHỌN
Gửi Ngô Mai Phong
Những con chó nằm say ngủ trên lối vào Bồ Đề Đạo Tràng[17]
Cho ngon mộng chó, khách hành hương nhễ nhại
Đi ṿng sang bên
Vừa đi vừa tụng bồ đề dạ bồ đề dạ[18]
Vừa khi chiếc lá trên cây ngàn năm
Rụng xuống
Vừa khi đám hành khất ùa đến
Lời than van lẵng nhẵng gáy anh
Phút giây ấy
Anh móc túi t́m đồng bạc lẻ
Hay giơ tay đón chiếc lá
Hay chụp bắt sự an lạc của bày chó
Vào camera con mắt thứ ba?
BÊN MÁI CHÙA
Trống không giữa xanh um
Cây tùng năm xưa sét đánh bật gốc
TUYẾT SƠN
Cố đợi ngày trời trong
Có thể ngắm rặng tuyết sơn
Xa ngoài trăm cây số
Chờ hết một mùa
Trời mờ mịt sương
Đường lên núi súng nổ
Xe cháy
Sáng nay đôi chim hạc bay về
Mang trên cánh
Tuyết núi xa
THỨC DẬY TRÊN LƯNG HIMALAYA
Mở mắt. Núi tuyết ngoài của sổ
Giấc mơ có thực trong đời
Mở cửa. Nh́n ra tít tắp chân trời
Một chóp đen huyền hoặc
Lóng lánh trên đỉnh vương quốc trắng
Tuyết không bám được
Ngọn Sagarmantha[19]
phơi gió
HOA DẠI
Triền hoa xanh mong manh
Chân núi tuyết
Th́ thầm rủ ta nằm xuống
Nằm xuống và nhắm mắt
Quên hết chuyện thế gian
Không bao giờ trở dậy
________________________________________________________-
4 Anh Đặng Văn Long đă cho rất nhiều người từ Việt Nam sang công tác và học hành ở nhờ nhà ḿnh, trong số đó có tôi. Anh là lính thợ, sang pháp từ lúc 20 tuổi, đă tự học để viết sách về lịch sử người Việt tại Pháp cũng như sáng tác văn, thơ, hoạ. Anh qua đời năm 2002 v́ bệnh tim trước khi đạt được tâm nguyện về thăm quê sau 60 năm xa cách.
5 Tên những thị trấn ngoại vi Paris, nơi cư dân chủ yếu là công nhân và dân nghèo, Đảng Cộng Sản ảnh hưởng lớn. Ở đó nhiều phố mang tên liên quan đến phong trào công nhân quốc tế như Lenine, Jacques Duclos....
6 Tṛ chơi xổ số
7 Ngày hôm trước, nhà văn Cao Hành Kiện sống ở khu này được tin trúng giải Nobel Văn Chương 2000. Tôi là một trong số nhà báo đầu tiên đến phỏng vấn ông tại căn hộ ông ở chỉ một giờ sau khi ông nhận tin vui từ Viện hàn lâm Thụy Điển.
11 Tên viết tắt của sân bay quốc tế Los Angeles
12 Cầu Golden Gate ở San Francisco tên có nghĩa là “Cổng Vàng” nhưng lại sơn màu cam đỏ
13 Fifth Avenue, một con đường trung tâm của New York
14 Loại rượu “quốc túy” của người Mexico
15 Một quận ngoại vi TP New York
16 Một trong hai con sông bao quanh bán đảo Manhattan - địa bàn chính của TP New York
17 Khu trung tâm quảng cáo và giải trí lớn nhất New York, Ginsberg có bài thơ rất hay “Trở lại Times Square mơ về Times Square”
18 Nhà văn thuộc thế hệ Beat, tác giả cuốn tiểu thuyết “On The Road” (Trên đường), sinh thời bị giới bảo thủ phê phán, nay được coi như danh nhân của thành phố San Francisco
19 Tên tắt của San Francisco
20 Bán đảo tạo nên địa bàn chính, sầm uất nhất của TP New York
21 Sau biến cố 11/9/2001 du khách không c̣n được lên ḥn đảo có Tượng Nữ thần Tự Do
33 Một nữ thần hộ mệnh của người Tây Tạng
40 Tên người Nepal gọi núi Everest