Bức tranh

 

1. Thực ḷng tôi không định đến buổi sinh nhật của Trà bởi tôi biết trước sẽ gặp ở đấy những người và việc rất chán. Nhưng nếu không đến th́ quan hệ của chúng tôi hỏng mất. Quả như tôi nghĩ, cuộc sinh nhật có mặt rất đông bạn thơ của Trà. Họ thi nhau đọc thơ bằng vẻ mặt xa vắng và chỉ chú ư đến tôi khi biết tôi làm báo.

Một nữ sĩ nổi bật trong đám ra tiếp chuyện tôi sau đó gợi ư việc đăng một trang thơ của “hội”. Bọn em sẽ không quên ơn các anh đâu, vả lại hiện nay “hội” đang khởi sắc - Thanh Minh, tên cô ấy, nói ngọt ngào. Tôi bỗng nhớ tới những người đến ṭa soạn để nhờ đăng bài tranh chấp nhà đất. Tôi vội thoái thác rằng tôi vốn không hiểu ǵ về thơ, chỉ hiểu về các quy định đất đai và nhà cửa. Thanh Minh than phiền rằng nhuận bút thơ thấp quá, sau đó khoe đă có giấy phép in một tập thơ nhưng chưa thuê được họa sĩ. Tôi nhớ đến Đăng và chúng tôi thỏa thuận là tôi sẽ giới thiệu họa sĩ cho Thanh Minh.

Trà vừa đọc xong bài thơ t́nh bằng giọng đau buồn. Tất cả vỗ tay to. Trà nh́n về phía tôi vẻ giận dữ. Tôi giả vờ không biết để trả thù việc phải đến đây.

Thực ra Đăng không phải là họa sĩ tŕnh bày minh họa chuyên nghiệp. Là con một gia đ́nh cán bộ bậc trung của tỉnh N nhưng cậu ta không chịu về quê để làm cán bộ phong trào kiêm nhân viên tuyên truyền quảng cáo ở nhà máy X, theo sự tạo dựng của bố mẹ. Đăng nhất định ở lại Hà Nội để sinh hoạt nghệ thuật bởi v́ thủ đô là nơi hội tụ văn hóa. Việc này làm bố mẹ nó phẫn nộ và không gửi tiền cho nó, để trừng phạt. Nghề vẽ cần phải có vốn chứ không thể buôn nước bọt như nghề tôi. Họa phẩm là tiền. V́ thế Đăng cũng như nhiều họa sĩ mới ra trường phải xoay bằng cách đi làm thuê biển quảng cáo. Có lần tôi đă đứng xem Đăng ḅ ra vỉa hè dán dán trổ trổ những con hổ biểu tượng của một hăng bia. Xong một đợt làm, Đăng được trả số tiền mà nó bảo mua được sơn dầu vẽ dè hai tháng, trả nợ tiền nhà một tháng, tiếp tục nợ một tháng và ăn thịt chó bốc ở chợ Ngă Tư với tôi một bữa. Sau mỗi đợt kiếm được tiền, Đăng phấn chấn trở lại và ra sức vẽ.

Tôi biết nhiều họa sĩ có nghề sản xuất tranh bán lô cho galery để ở đây gạ bán cho Tây. Tôi bảo Đăng đi t́m mấy đàn anh ấy làm thuê cho họ ấm bụng hơn. Đăng cáu: Mày định khuyên tao đánh đĩ nghệ thuật à. Tôi phải im nếu không th́ quan hệ chúng tôi hỏng mất. Lĩnh lương tôi đưa nó một ít v́ biết nó đang ăn nợ quán nhưng nó không lấy, rủ đi uống rượu th́ nó đi.

Ngày học trong trường, Đăng giỏi về môn h́nh họa nhưng hiện nay, tranh của nó vẫn chưa thoát khỏi cái môn ấy nên trông cứ thấy quen quen. Tuy nhiên, nếu Đăng có tiền mở triển lăm và mời báo chí lăng-xê th́ cũng hơn đứt sáu trong mười họa sĩ đang và sẽ có tên tuổi hiện nay.

Ngày cuối thu rộng răi. Khí lạnh đă len lỏi trong gió và mây trời có màu sắc rất khó ghi nhận. Thanh Minh mặc áo thun bó sát bộ ngực tṛn căng, tà váy bay thướt tha trong gió trông hữu t́nh. Tôi ngán ngẩm nh́n cái sự tha thướt ấy, bởi v́ vào nhà Đăng đang thuê phải gửi xe, qua cầu khỉ rồi lội qua vô số vũng nước trên những con ngơ dọc ngang xuyên vào khu đất vốn là băi rác mới giải tỏa.

Chúng tôi vào sân th́ thấy Đăng đang kỳ cạch đóng đinh căng toan. Nó mặc một cái vỏ áo lông Đức bẩn thỉu, tóc bù xù, ngồi xổm trông như thằng chữa xe đạp. Thanh Minh có vẻ bối rối nhưng lấy lại được vẻ tự chủ ngay và chào ngọt ngào. Đăng giật ḿnh ngẩng lên, mặt đờ ra. Sau này tôi mới hiểu tai họa bắt đầu từ đó, nhưng ấy là chuyện sau này.

- Em muốn rửa chân cơ - nữ Minh sĩ nói bằng giọng đầy chất thơ. Đăng như bừng tỉnh hấp tấp chạy đi xách nước.

Chúng tôi vào nhà, ngồi bệt trên chiếu. Trong lúc Đăng lúi húi đun nước tôi th́ thào với Thanh Minh về anh bạn tôi với mục đích “làm cho khách hàng tin tưởng”. Nhưng “khách hàng” tỏ ra không mấy quan tâm, nàng đưa mắt sành sỏi nh́n lướt qua căn pḥng đồ gỗ tồi tàn, dừng lại lâu lâu chỗ mấy bộ quần áo bẩn lẫn lộn quấn vào nhau trên dây.

Tôi vào đề thẳng và ngắn gọn, sau đó kết thúc: về phương thức thanh toán, các vị thỏa thuận với nhau, tôi không biết ǵ đâu đấy nhé. Nữ Minh sĩ bắt đầu tŕnh bày những tư tưởng nội dung nghệ thuật chính và phụ của ḿnh, đi sâu vào nội dung, điểm một tí nghệ thuật rồi lại làm ngược lại. Sau đó đọc thơ. Thấy thế tôi vội bỏ ra xem tranh. Bên cạnh những bức tranh quen quen có một bức mới vẽ phong cảnh trông u ám và sâu lắng hơn thường lệ.

Trên đường về, Thanh Minh bảo anh bạn anh nghệ sĩ thật. Tôi bảo Minh cũng nghệ sĩ đấy chứ.

2. Trà có vẻ mặt cau có nói: Các cậu đàn ông giỏi thật đấy, ai cũng tán được. Người ta bảo không thể tin được các cậu là đúng, nhưng các cậu cũng là một lũ khờ, con đĩ nào cũng có thể dắt mũi được. Tôi thấy vẻ mặt Trà rất hay bởi v́ trông rất thật chứ không như lúc nói chuyện với tôi về thơ. Giữ một lúc nặng nề rồi Trà thở dài một cái bảo: Anh có biết cái Minh nó là đứa thế nào không. Tôi vội bảo rằng tôi không cần biết, thế nhưng Trà cứ nói măi, rằng anh có biết thế nào là một tài năng quan hệ không, thế nào là danh tiếng nhờ năng suất không, thế nào là giải thưởng bồ không... Trà chuẩn bị kể những cái mà chỉ phụ nữ biết với nhau th́ tôi cắt ngang: Nhưng bọn em thân nhau cơ mà. Trà nh́n tôi vẻ nghi ngờ và đe nẹt, tôi không nói ǵ nữa.

Bẵng đi mấy tuần không gặp Đăng, tôi chắc nó bận cày cuốc kiếm tiền. Một buổi chiều muộn nó đạp xe đến ṭa soạn mặt đầy tâm sự rủ tôi đi uống rượu và tôi vội gập ngay chồng hồ sơ kiện cáo nhà đất để đi với nó. Chúng tôi chui vào một cái quán trong ngơ tránh luồng gió lạnh mới thổi về. Ngồi im một lúc Đăng đột ngột nói rằng nó và Thanh Minh yêu nhau, đó là t́nh yêu sét đánh mănh liệt chứ không mộng mơ nhàn nhạt như mối t́nh học tṛ trường thị, cũng không bi thương rỗng tuếch như mối t́nh sinh viên mỹ thuật... Tôi rối tinh, rối mù trong từ ngữ và so sánh liên tưởng của Đăng, lờ mờ hiểu rằng bạn tôi đă thay đổi nhiều mà mới chỉ có mấy tuần trôi qua, rằng h́nh như tôi cũng đă từng có tâm trạng của Đăng nhưng lâu lắm rồi. Đăng nói quá nhiều so với thường lệ, dường như trong nó đang bung ra những nỗi niềm. H́nh như đă có một quyển sách người ta đánh đồng khái niệm nỗi niềm rất văn chương hàng mă với khái niệm ẩn ức rất triết học của lạ và h́nh như trong một quyển sách người ta lại bảo rằng Minh sĩ và họa sĩ rất cần những cái ấy như cái cần câu cần cái lưỡi câu... Để tránh bị cuốn vào màn sương đa cảm và những ư nghĩ luẩn quẩn của chính ḿnh, tôi cắt ngang: Mày định làm báo hay sao mà nói lắm thế. Tốt nhất là vẽ. Chúng tôi im lặng nhấm nháp từng hớp rượu để tự làm ấm ḿnh lên. Ngoài đường gió thổi xuôi chiều, từng người đạp xe vội vă vụt qua. Tôi nhắc Đăng đi làm có tiền th́ trả nốt tiền nhà đi, nó bảo không lo, lần này có tiền nhiều. Chúng tôi lại cùng nh́n ra đường. Đèn đường đă lên, mùa đông đến thật rồi mà chúng tôi chỉ mấy mùa đông nữa là ba mươi tuổi.

Trước lúc ra về, Đăng c̣n trở lại câu chuyện t́nh dưới hướng mới. Nó rụt rè hỏi tôi thấy Thanh Minh thế nào. Tôi không tỏ thái độ. Biết nói ǵ, vả lại tôi vốn không muốn xen vào quan hệ của ai cả. Tôi luôn yên tâm v́ tỉnh táo và trung lập.

3. Dạo này thiên hạ đă hiểu ra giá trị của đất và câu tục ngữ Tấc đất, tấc vàng sống lại. Người ta chán cái lối sống chung kiểu tập thể đầy thân ái nhưng cũng rất bi hài được định h́nh từ mấy chục năm với những thông báo trên sườn bể nước chung, bảng phân công vệ sinh ở đầu cầu thang và những câu thơ rất vần trong nhà vệ sinh công cộng. Người ta gấp gáp đi t́m một khoảnh đất trời riêng biệt được giới hạn bởi gạch ngói bê tông cót ép chứa đựng được mọi nhu cầu trong đó tồn tại hai thế hệ trở xuống. Giă từ bể nước chung, giă từ nhà vệ sinh tập thể mà sáng sáng các công chức chào nhau ở đó, thậm chí các lối đi chung cũng bị coi là bất tiện cứ như thể không c̣n ai chịu đựng được nhau nữa. Giă từ sự thân ái và bi hài kiểu chung cư để ra đi với sự lạnh nhạt và bi hài kiểu căn hộ khép kín. Khoảng quá độ giữa hai trạng thái ấy là tranh chấp, bôi nhọ, cạnh khóe, phá thối, chân tay gậy gộc và kiện cáo. Tôi được ṭa soạn giao mảng việc ấy khiến mấy nhà báo kỳ cựu trong ṭa soạn rất bất b́nh bởi v́ họ bảo cái này có lộc. Tôi bơi trong đống hồ sơ mà văn bản nào cũng có lư, lời tường tŕnh nào cũng có t́nh, đọc giấy của người này th́ thấy người kia là loại mọi rợ, vô học, du côn, bần tiện... Và ngược lại. Ngày nào tôi cũng phải tiếp ít ra là năm vị khách (c̣n có thể gọi họ theo cách gọi chính thức là bạn đọc) ở mọi nghề nghiệp chức danh và lứa tuổi (thậm chí có vụ trẻ con cũng được lôi vào cuộc). Phần lớn bọn họ đều đóng kịch với nhiều vai đầy sức sống và diễn xuất cực kỳ có hồn: vô tư - hoàn toàn tin tưởng ở công lư; khổ sở - bị chèn ép - con giun xéo măi cũng quằn, vân vân. Có một số ít không đóng kịch dài ḍng, họ lập tức đi ngay đến màn kết, đề nghị được giúp đỡ bằng công luận với giá cả cụ thể “đủ để chi cho anh chị em có liên quan trong ṭa soạn, anh ạ”. Có người sành nghề đến độ đề nghị giá cả theo giá trị phần sẽ chiếm được nếu thắng kiện và giá cả tùy theo độ dài ngắn và chỗ đăng của bài báo.

Tôi đón tiếp tất cả các đại diện bên bị bên nguyên cùng mọi lời giăi bày và đề nghị của họ với vẻ mặt rất công chức, bởi v́ kinh nghiệm cho thấy đấy vẫn là bộ mặt thích hợp duy nhất. Tôi từ chối các đề nghị ở mức rủ đi uống bia trở lên một cách khéo léo và cấm bọn bạn tôi đến ṭa soạn không được nói đến việc ăn uống, nếu không các đồng nghiệp kỳ cựu sẽ nghĩ chúng là bạn đọc kiện nhà đất. Tôi chỉ không từ chối những lời mời thuốc lá v́ thuốc lá làm tôi suy nghĩ mạch lạc hơn nhưng nó cũng làm tôi hay giật ḿnh tỉnh giấc lúc rạng sáng, sau khi mơ thấy ḿnh cầm hồ sơ xé điên cuồng vứt xuống hố xí. Tôi kể với Trà giấc mơ này (có kiểm duyệt đoạn cuối) liền bị Trà mắng: Dở hơi. Hút thuốc vừa vừa thôi. Tôi kể về những đề nghị giá cả, mắt nàng sáng lên thật thà.

Chúng tôi đi đến mấy nhà in để hỏi việc in quyển thơ của Thanh Minh. Bây giờ dịch vụ ở mọi khâu. Chúng tôi tới nhà in giá rẻ nhất, nhưng thằng cha phụ trách kỹ thuật ở đây rất khó chịu. Tôi nháy Đăng dẫn hắn ra quán bia. Hắn uống nhanh như một người nhịn khát ba ngày liền, mặt nhanh chóng thành màu cà chua lai giống Trung Quốc, giọng trở nên t́nh cảm. Tôi bảo Đăng gửi tiền quản lư phí (một số tiền nhỏ tôi bảo Đăng chuẩn bị trước khi vào quán bia). Thế là xong, ôkê. Yên tâm. Anh em. Chạm cốc. Mặt nhà quản lư kỹ thuật trở thành màu cà chua ta, hắn ghé sát vào mặt Đăng để hỏi xem nhận thầu cho em thế này, giấy ngoại trắng phau thế này, b́a cút-sê phủ pờlátích thế này, phụ bản màu thế này chắc chặt em cũng đẹp đấy nhỉ. Mặt Đăng tái mét, môi giật giật, tôi phải đá vào chân nó không th́ hỏng việc.

Chúng tôi đi ăn cơm bụi, tôi nhắc Đăng lúc in b́a và phụ bản là phải đến trông và ủy lạo anh em công nhân, nếu không th́ toét ṭe toe hết cả ngay. Đăng cáu: Thế thằng cha vừa rồi nó làm cái ǵ. Nó không làm ǵ nhưng nó biết chơi bẩn, thế mà cũng không hiểu.

Về nhà Đăng, tôi thiếp đi lúc nào không biết. Tỉnh dậy đầu nặng trịch. Trời chiều, không khí là một hỗn hợp giữa ẩm và lạnh ùa vào khe cửa. Đăng đang vẽ lặng lẽ như hành lễ. Tôi nghiêng người nh́n và ngạc nhiên bởi bức tranh không giống lệ thường với cái giỏi của môn h́nh họa. Một người đàn bà đang bay lên khỏi những mảng màu u ám và vĩ đại. Khuôn mặt nàng tươi sáng thánh thiện, dường như có một vùng ánh sáng kín đáo nhưng mạnh mẽ tỏa bừng.

Đầu tôi bỗng nhẹ bỗng, băi rác có căn nhà của Đăng lùi xa xuống dưới, những luồng gió ấm lạnh đang đưa tôi lên cao cùng với hướng bay của người đàn bà kia. Tôi nh́n thấy tôi nhỏ như cái rác ở dưới trông thảm hại. Thanh Minh bước vào chào tôi rất to, tôi giật ḿnh nh́n ra cửa thấy bóng tối đă chiếm ba phần không khí. Đăng dừng tay vẽ mặt rạng rỡ, không có tôi chắc họ sẽ lao vào nhau như trong các bộ phim t́nh cảm truyền h́nh.

Tôi vội cáo từ, trong lúc nhảy qua một vũng nước để ra khỏi khu băi rác tôi bỗng nhận ra người đàn bà trong bức tranh Đăng đang vẽ có nét mặt của Thanh Minh.

Nhà quản lư kỹ thuật gọi điện bảo tôi đến lấy bản chữ vi tính về đọc và sửa. Tôi nhận được một tập giấy bằng nhau chằn chặn in chữ rất đẹp - sản phẩm của sự ứng dụng vi tính vào ngành in - nhưng đầy lỗi chính tả. Buổi tối tôi đến nhà Trà thấy Trà đang ngồi học tiếng Anh. Trà có vẻ miễn cưỡng rời khỏi bàn và nh́n tôi như nh́n một kẻ vô công rồi nghề chuyên quấy rối những người đứng đắn. Tôi rủ Trà đi chơi nhưng Trà bảo đi chơi làm ǵ khiến ư định làm quan hệ của chúng tôi tốt lên bị hỏng bét. Tôi nhờ Trà nhắn với Thanh Minh rằng tôi đă lấy bản chữ về, đến để tôi hướng dẫn cách chữa c̣n chữa thế nào th́ tôi không dám. Trà không giữ được vẻ mặt lạnh nhạt nữa và xẵng giọng bảo: Anh đi đến nhà nó mà nhắn chứ tôi không phải loại người cứ thích hầu người khác. Tôi hỏi địa chỉ đến nhà Minh, Trà tiễn tôi ra cửa ôm theo quyển sách tiếng Anh và nh́n tôi ai oán, sau đó tôi im lặng nên Trà bảo: Hay để em dẫn anh sang đấy. Tôi vội đồng ư.

Mẹ Thanh Minh có vẻ mặt đo đếm nh́n tôi, sau đó bảo: Có một thằng đi xe máy rủ nó đi rồi. Nó c̣n chưa ăn cơm đâu. Lúc chúng tôi đi ra cửa, Trà nh́n tôi kín đáo và đắc thắng.

4. Tôi đến thấy Đăng ngồi bần thần trước hiên nhà mặc chiếc áo lông Đức bẩn thỉu mặc dù ngày chủ nhật hôm ấy đầy nắng. Tôi vào nhà đưa mắt t́m bức tranh người đàn bà thiên thần. Các bức tường trống trơn, màu dây trơ trẽn. Trên giá là một phác thảo đầy những mảng màu. Đăng lầm lũi đi vào giương mắt nh́n tôi. Tôi hỏi, nó lẳng lặng chỉ vào xó nhà nơi để cái ḥm thời sinh viên chứa đầy kư họa vụng về, gỗ vụn, chổi và vỏ chai. Bức tranh úp sấp xuống cái bao tải. Tôi lẳng lặng đem treo lên và mở rộng cửa sổ, nắng ùa vào căn pḥng ẩm thấp hắt ánh sáng tươi mới vào tranh khiến khuôn mặt người đàn bà thiên thần lung linh rạng rỡ vô ngần.

Đăng nói giọng công việc mà tôi chưa bao giờ thấy ở nó: Mai mày có bận không, thu xếp đến nhà in lấy sách hộ tao. Tiền tao thanh toán rồi, hóa đơn đây. Ánh mắt nó nh́n tôi nhưng tránh nh́n vào bức tranh. Tôi chợt hiểu rằng Đăng sợ bức tranh.

Sáng tôi định đến ngồi thật lâu với Đăng nhưng giờ đây có lẽ nó đang muốn một ḿnh. Tôi định nói với nó nhiều điều nhưng có lẽ không c̣n cần thiết nữa. Tôi về. Đăng lại ngồi xuống hiên nhà, vẻ mặt bần thần hốc hác, mặc chiếc áo lông bẩn thỉu mặc dù ngày chủ nhật hôm ấy đầy nắng.

Buổi tối Thanh Minh đến nhà tôi, ăn mặc chải chuốt và cười rất tươi, hỏi ngay: Đă có sách rồi à, em nghe nói thế. Sốt ruột quá chả biết đứa con tinh thần của ḿnh trông thế nào. Tôi giữ vẻ mặt rất công chức thông báo rằng sáng mai đến nhà in với tôi để lấy sách, có khi phải thuê xích lô để chở về. Thanh Minh vâng rồi đưa ra một quyển sổ ghi chằng chịt bảo: Anh xem hộ, mấy hôm nay em phải ngồi ghi danh sách những nơi cần biếu sách. Quên chỗ nào th́ chết, gớm bận cứ như sắp cưới chồng ấy. Tôi bảo tôi không biết ǵ về việc này. Minh lại bảo: Anh em ḿnh phải giúp nhau, anh viết cho em một bài giới thiệu nhé. Tôi vội thoái thác rằng tôi không biết ǵ về thơ, vả lại thiếu ǵ các nhà có tên tuổi sẵn sàng làm việc đó. Thanh Minh bảo: Thế hôm nào anh giới thiệu cho em một số nhá.

Tiễn cô ta ra cổng, tôi hỏi thẳng (câu hỏi tự nhiên bật ra, không chuẩn bị trước): Em với Đăng thế nào ? Trong ánh sáng tù mù hắt qua khe cửa của mấy ngôi nhà ven ngơ tôi thấy mặt Thanh Minh bệch ra giây lát trông như mặt nạ. Nhưng liền sau đó cô ta cười hồn nhiên: Em với anh Đăng là bạn vô tư, như với anh ấy. Máu nóng dồn lên mặt tôi. À th́ ra người ta có thể nhân danh t́nh bạn trong những lúc thế này đây. Th́ ra có thể làm ǵ cũng được trong cái quan hệ đàn ông đàn bà muôn thuở sau đó thản nhiên vo viên mọi chuyện rồi vứt vào cái sọt rác t́nh bạn ?! Tôi cảm thấy đang điên lên, luồng gió lọt vào ngơ tạt vào mặt tôi bỏng rát. Một con quỷ choán lấy tôi, sắp đấm đá chửi bới thậm tệ vào khuôn mặt tươi cười trước mặt với khao khát làm xuất hiện vẻ trắng bệch mặt nạ.

Nhưng rất may tôi đă không làm ǵ cả. Chúng tôi hẹn gặp nhau sáng mai ở nhà in. Thanh Minh c̣n giơ mấy ngón tay vẫy tôi đầy thân ái kèm theo một câu đại loại như cảm ơn hoặc chúc ngủ ngon ǵ đó.

Sau khi lấy sách và giúp Thanh Minh đưa lên xích lô, tôi về ṭa soạn và ngập đầu vào việc nghiên cứu hồ sơ kiện cáo đất. Buổi chiều hết giờ làm tôi đạp xe đến nhà Đăng. Giữa sân một đống tro than đen x́. Cửa khóa chặt. Linh cảm một điều ǵ không may, tôi đi ra lấy chân gạt đám tro thấy trong đó có những mảnh dính sơn cháy xém.

“Này thằng em, thằng Đăng nói gửi lại này”. Tôi quay lại thấy chủ nhà của Đăng đứng ngay sau lưng tay cầm mảnh giấy. Anh ta chắp tay sau đít đi quanh nhà ngó nghiêng, tôi đọc: “Tao về N Tiền nhà trả rồi. Nợ nần xung quanh cũng trả hết rồi. Tao đi vội vàng nếu không mày lại cản, ở đây chỉ có mày là tốt với tao thôi. Đăng”.

Tôi đứng giữa sân mà khóc không cầm lại được. Tôi cảm thấy việc Đăng bỏ về quê, đốt tranh bỏ vẽ là tội của tôi. Đăng ơi, mày không biết là tao hèn lắm, những thằng trí thức như tao hèn lắm, có dám tốt hết ḿnh với ai đâu, lúc nào cũng chỉ sợ làm hỏng những quan hệ giả dối... Người chủ nhà đứng từ xa ngạc nhiên nh́n tôi, anh ta gọi: Chú mày, đi về nhà anh để lấy bức tranh thằng họa sĩ nó gửi lại.

5. Tập thơ của Thanh Minh nghe đâu được một cái giải ǵ đó. Cô ta đang chuẩn bị xuất bản tập thơ thứ hai, chỉ thỉnh thoảng mới đến chơi có lẽ cũng v́ vợ tôi không ham thích làm thơ nữa. Công việc theo dơi kiện cáo nhà đất và việc gia đ́nh bận rộn khiến tôi không lúc nào về N chơi với Đăng được (đám cưới tôi nó không lên). Con trai tôi đă ba tuổi, cháu rất thích vẽ nhưng Trà lại cấm nó. Nó nhận xét rất tinh, thỉnh thoảng lại chỉ lên bức tranh người đàn bà thiên thần nói rất sơi: Cô Minh, Cô Minh đấy...

Lê Anh Hoài