Nam Dao
nòi tình Lê Đạt…
LĐ và ND (Hà Nội 2-2004)
Viếng L Đ
Đêm lẳn Âu Lâu nhòe bóng chữ
Gió u ơ thảng thốt trượt về
Tu hú gọi
lay giấc mê
rất trắng
trăng nguyên sơ lấp lửng câu thề
Nhà thơ Lê Đạt đã tạ thế trong đêm chủ nhật 20.4 rạng sáng thứ hai 21.4.2008 tại Hà Nội. Bàng hoàng, tôi tính nhẩm. Quen nhau, thế là 28 năm. Đạt lúc đó trẻ hơn tôi bây giờ mười tuổi. Còn tôi, tuổi chưa bằng được nửa tuổi trời cho Đạt khi anh từ giã nhân gian.
Nòi tình thương người đồng điệu, tôi không biết làm gì hơn là góp nhặt những gì tôi cảm được ở người nghệ sĩ suốt một đời chau chuốt những con chữ. Nhớ anh, và biết ơn anh cống hiến cho đời, tôi xin chia sẻ với những người yêu thơ và trân quí chữ, hồn của một nền văn hóa. Như anh, đã một lần tự nhận là phu, phu chữ.
Tên thật là Đào Công Đạt, ông sinh ngày 10.9.1929 tại Yên Bái. Tham gia cách mạng từ thuở trẻ (những năm đầu Kháng chiến, làm thư kí cho tổng bí thư Trường Chinh). Đầu năm 1956, cùng với Trần Dần, Hoàng Cầm, ra tờ Giai Phẩm Xuân, mở đầu phong trào Nhân văn - Giai phẩm. Từ năm 1958 bị treo bút, sống bằng công việc biên dịch sách khoa học xã hội. Ba mươi năm sau mới được "phục hồi hội viên Hội nhà văn Việt Nam". Đầu năm 2007, nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật cùng với Trần Dần, Phùng Quán, và Hoàng Cầm.
Chiều chủ nhật 20.4.2008, Lê Đạt ngã cầu thang, bị tai biến mạch máu não, và từ trần vào lúc 3g15 sáng thứ hai 21.4.2008
Tác phẩm đã xuất bản :
Bài thơ
trên ghế đá (thơ,
1957)
Cửa biển (thơ, 1958, in chung với Văn Cao,
Trần Dần, Hoàng Cầm)
Bóng chữ (thơ, 1995)
Ngó lời (thơ, 1997)
Hèn đại nhân (truỵện ngắn, 1997)
Từ tình Ép-Phen (thơ , 1998)
Mi là người bình thường (truyện ngắn,
2007)
U75 từ tình (thơ, 2007)
Chưa xuất bản :
Tình mẹ (thơ)
Bước ký vào XXI (trường ca)
Đường chữ (tiểu luận)
Album trắng (thơ và đoản ngôn)
Tôi xin giới thiệu:
1- Gấu chợ ( trích Nam Dao, Những con người, những bóng ma, NXB Văn Mới, 2005)
2- Tuyển thơ Lê Đạt ( trích Bóng Chữ và Ngó Lời)
3- Lão Núi –nhân con ngựa gỗ ( tuyên ngôn thơ của Lê Đạt, trích Bóng Chữ)
4- Đường chữ ( biên luận)
5- Ước lòng chữ trắng nhẹ tênh (bút ký- Thái Kim Lan)