Tuyển thơ Lê Đạt
(trích Bóng Chữ)
Kết luận
Đời tốc hành
một ga xanh sót lại
Một góc tuổi mải tàu
thơ dại mãi
Tìm nhà quên mất số lớn khôn
Cha tôi
Đất quê cha tôi
đất quê Đề Thám
Rừng rậm sông sâu
Con gái cũng theo đòi nghề võ
Ngày nhỏ
cha tôi dẫn đầu
lũ trẻ chăn trâu
Phất ngọn cờ lau
Vào rừng Na Lương đánh trận
Mơ làm Đề Thám
Lớn lên
cha tôi đi dạy học
Gối đầu lên cuốn Chiêu hồn nước
Khóc Phan Chu Trinh
Như khóc người nhà mình
Ôm mộng bôn ba hải ngoại
Lênh đênh khói một con tàu
Sớm tối
ngâm nga mấy vần cảm khái
Đánh nhau với Tây
Bỏ việc
lang thang
vào Nam
ra Bắc
Cắt tóc đi tu
nhưng quá nặng nghiệp đời
Gần hai mươi năm trời
Tôi vẫn nhớ lời cha tôi cháy bỏng
Dạy tôi
làm thơ
ước mơ
hy vọng
Những câu Kiều say sưa
đưa cuộc đời bay bổng
Tiếng võng
trưa hè mênh mông
“Phong trần mài một lưỡi gươm
Những phường giá áo túi cơm sá gì”
Nhưng công việc làm ăn mỗi ngày mỗi khó
Cuộc đời chợ đen chợ đỏ
Thù hằn con người
“Muốn sống thanh cao
đi lên trời mà ở
Mày đã quyết kiêu căng
Níu lấy cái lương tâm gàn dở
Dám
không tồi như chúng tao
Suốt đời mày sẽ khổ”.
Quan lại trù cha tôi
cứng đầu cứng cổ
Người “An Nam” dám đánh “ông Tây”
Mẹ ỉ eo dằn vặt suốt ngày
Chửi mèo, mắng chó
“Cũng là chồng là con
Chồng người ta khôn ngoan
Được lòng ông tuần ông phủ
Mang tiền về nuôi vợ”.
Bát đĩa xô nhau vỡ
Cha tôi nằm thở dài
Anh em tôi bỏ cơm
Hai đứa dắt nhau ra đường tha thẩn
Trời mùa thu trăng sáng
Sao nở như hoa
Không biết Ngưu Lang trên kia
Có bao giờ cãi nhau cùng Chức Nữ
Rồi cha tôi
lui tới nhà quan tuần, quan phủ
Lúc về
gặp tôi
đỏ mặt
quay đi
Một hôm
tôi thấy chữ R.O.
treo ngoài cửa
Cha tôi không dạy tôi làm thơ nữa
Người còn bận đếm tiền
ghi sổ
Thỉnh thoảng nhớ những ngày oanh liệt
cũ
Một mình uống rượu say
Ngâm mấy câu Kiều
ôm mặt khóc
Tỉnh dậy
lại loay hoay
ghi sổ
đếm tiền
Hai vai nhô lên
Đầu lún xuống
Như không mang nổi cuộc đời
Bóng in trên tường vôi
im lặng
Ngọn đèn leo leo ánh sáng
Bóng với người
như nhau
Mùi ẩm mốc tiếng mọt kêu cọt kẹt
Ở chân bàn
hay ở cha tôi
Cuộc sống hàng ngày
nhỏ nhen
tàn bạo
Rác rưởi gia đình
miếng cơm
manh áo
Tàn phá con người.
Những mơ ước thời xưa
như con chim gãy cánh
Rũ đầu chết ngạt trong bùn
Năm tháng mài mòn
bao nhiêu khát vọng.
Cha đã dạy con một bài học lớn
Đau thương
kiên quyết làm người
7.1956
Hoa mười giờ
Em hái hoa mười giờ
Hoa thì em mười bảy
Tim tìm em chả thấy
Hoa chỉ hoa mười giờ
Anh trồng hoa mười giờ
Hoa mở vườn em hái
Mắt đuôi chớp xuân về
Hoa chạy hường lên má
Hoa em đền hoa má
Thơm má hoa mười giờ
Mưa rửa đền
Hoa tuổi trắng lau quên.
Quen… lạ
Em đứng đỉnh ban ngày
Áo buồm cong nét nắng
Em đứng chéo vòm đêm
Tóc vườn xanh góc mộng
Phố cũ ồ lên đèn
Cả chữ buồn cũng vui
Xuân mỗi lần mỗi quen
Xuân lần xuân mỗi lạ
Tóc hoa đèn
tim lần giở trang em
Mới tuổi
Ai xui em đẹp em xinh
Ba lần con thiến gáy
Mùa xuân phăn phăn lòng đường
Em vừa mới tuổi
Tà áo bay sao phố bổi hổi trời
Bâng khuâng thời gian
Chữ khép lối đồi chim non câu ngủ
Trang tầm xuân
cau chưa mở nụ ngà
Bến cửa ngực đèn lòng ga trăng nổi
Ngõ trắng bời bời mây nổi
U ú thiên hà
tàu nhả khói
ngã ba
Thu nhà em
Anh đến mùa thu nhà em
Nắng cúc lăm răm vũng nhỏ
Mà cho đấy rửa lông mày
Nông nỗi heo may từ đó
Mưa đêm tuổi nổi ao đầy
Đồi cốm đường thon ngõ cỏ
Bướm lượn bay hoa ngày
Tin phấn vàng hay thuở gió
Tóc hong mùi ca dao
Thu rất em
và xanh rất cao
Bóng chữ
Chia xa rồi anh mới thấy em
Như một thời thơ thiếu nhỏ
Em về trắng đầy cong khung nhớ
Mưa mấy mùa
mây mấy độ thu
Vườn thức một mùi hoa đi vắng
Em vẫn đây mà em ở đâu
Chiều Âu Lâu
bóng chữ động chân cầu
Vào hè
Sớm hạ búp sen đôi gió
Sóng đòng buồm nhấp nhô thơm
Tóc liễu trường tân thơ cổ
Trời xanh côban rất Đường
Anh đời bến nước tên em mát
Đội mắt em qua mấy nắng rồ
Ơi em rất ô
Ơi em rất hồ
Trắng vỗ ồ hô trúc bạch
Bước động ngày thon róc rách
Vườn màu
Tuổi dậy pastel phố lụa
Tranh Gôganh chiều thổ cẩm phơi đào
Đường nắng cánh sen đèn hội má
Vườn màu hoa con gái
bướm phù dâu
Thủy mặc
Mây may thu mắt thuỷ mặc hồ
Nét thảo biếc đậm mày quá khứ
Nắng nhạt bước thon hè tình sử
Jin xổ dài
khăn chấm đỏ
bụi mưa
Mơ ngày
Một thoáng nắng hồ mưa ảo phố
Mini hồng mây rằn lửa khăn bay
Tàu điện đỏ đáy hồ chuông tuổi nhỏ
Ngã tư may
đường truyện cổ mơ ngày…
Truyện bồ câu
Nước rửa lông mày
anh tưới tâm cây
Vùng lửa hạn
mắt lá ngày răm mát
Mãng cầu
chim huyền thoại
truyện bồ câu
Nụ xuân
Nụ xuân chớp đông
hoa xuân chợp hồng
Chũm cau tứ thì chúm chím
Ú ớ mơ ngần
một giấc chim xuân
Chiều bóng mây
hay mắt em rợp tím
Hè thon cong thân nắng cựa mình
Gió ngỏ tình
xanh nín lộc
giả làm thinh
Kênh chờ
Từ Bích Câu em biền biệt tin về
Thu mở mùa chim mây vỡ tổ
Mái thấp cao
chiều ngổn ngang tần số
Đầu ăng-ten
trời quê ngoại kênh chờ
Quê tầm xuân
Em như tấm bản đồ thân chữ nổi
Dắt anh lần mò nguyên quán tầm xuân
Thời gian mù bạc đầu lau ăn lối
Đảo vô tâm
neo buột nhớ
mưa dầm
Chuà Hương
Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái
Chu Mạnh Trinh
Chân đưa xanh tháp én bước lạc nhà
Bờ cầu u ơ nắng đỏ
Nước ngực triều dâng con nhớ
Phấn vàng chim thỏ thẻ
mơ non
Bến nụ hoa tròn môi đợi nói
Suối Giải Oan mưa ngần
Mâm oản trái rằm xuân cúng Phật
Lòng trần thơm mãi lộc chùa Hương
Cấm vận
Tại chiếc bài thơ em đội đầu
Cong cánh mi rừng chim vướng sớm
Vòm sơn ca lồng nắng vẫn cài then
Tại bến nụ đòng em khép mọng
Kênh hoa sen
mùa cấm vận
môi đèn
Thuở đầu dòng
Anh dắt em đến cửa tình yêu
Mùa nhỏ xưa
Mẹ dắt đến trường
Bài học vỡ lòng tuổi chớm
Trang vắng mưa đêm về sớm
Heo may rải đồng giấy non
Anh vực tay em
Be bé nét đòng
Ai có biết lòng mẫu tự?
Khuôn trắng
chờ xem mặt chữ
Gió se se hoa trinh nữ thẹn thùng
Thuở đầu dòng
đầu nhớ
đầu trông.
Những cái hôn
Những cái hôn gửi đi
Nỗi đỏ chiều hoang di thực
Bến đục sương lau còi tàu
Những cái hôn gửi đi
Trun trút gió sang sông
Sếu gọi đò ngang nước đổ
Dải yếm đào gẫy cầu
Những cái hôn gửi đi
Biền biệt phù sa
Đất hẹn má mùa nắng lạ
Vườn đồi
ai nhặt lá ô môi
Tương tư
Vỏ ốc u u gọi mê miền cát ngủ
Trách người tên trùng âm gió tương tư
Áo trắng
Áo trắng bước bồng bềnh mây trắng
Trời sáng ngần thân phố khỏa xuân
Tuổi chín
Ngực dự hương đêm thơm mùi tuổi chín
Mắt lá tre đằng ngâm mộng ba giăng
Vải Thanh Hà
Tàu ú còi tu hú kêu vườn đỏ
Tuổi vào ga mùa ủ lửa má vừa
Tóc phố
Chấp chới đèn lên tóc phố
Gáy nêông chiều lả liễu lam bay
Sáng soi
Anh mang tình em đi
Qua những đèo lẻ nắng
Những sông trưa không đò
Những đường mưa ngẩn trắng
Anh mang tình em đi
Qua những đồi sim chín
Những sắc cây mơ già
Mua rừng hoa múa tím
Anh mang tình em đi
Qua những miền đất lạ
Những sớm chim dị hình
Những chiều sương bạc má
Dông gió mù trời
em bóng sáng soi
Nhịu tình
Sự đằng ngà
tâm tuyết trắng dưa lê
Vườn truyện ngọt
Đàn từ ngon
âm hé cong mỏ hót
Lòng nhịu tình
ngôn ngữ loài chim
Thư không người nhận
Đôi chim cu anh nuôi
Con trống mèo đen ăn thịt
Con mái vào ra một mình
Ấp lạnh bóng trăng rồi chết
Vàng hồ bay
thư không người nhận
gió trả về
Quan họ
Tóc trắng tầm xanh qua cầu với gió
Đùi bãi ngô non
ngo ngó sông đầy
Cây gạo già
lơi tình
lên hiệu đỏ
La lả cành
cởi thắm
để hoa bay
Em về nói làm sao với mẹ
*
Em trường nét gồm thon bình cổ đại
Mình Lưỡng hà
thoai thoải
vú Đông Sơn
Ước gì
nhỏ đấy bằng con giống
Bỏ túi đi cùng
ta phố bông tình bông
Đánh ngải
Chớ rửa lông mày chết cá ao anh
Ca dao
Mắt xưa xanh
mưa mành
sương liễu sóng
Mùa sang may
thu đánh ngải lông mày
Mây nổi trắng ao say
Ai ruốc mộng ban ngày
Dạo nhạc
Sóng tháp bút
bước mở trầm
âm lắng
Mưa búp măng
lưng phím nắng dạo ngần
Mình nước đập ngà
sông vỗ trắng
Nhựa nhạc phồng con nốt
khuông xuân
Đệm
Bước đệm
đưa tình
xanh khúc phố
Nốt chân xuân
đàn cò lạ
phím lùa
Chập chững dương cầm
bè lạc
ngã tương tư
Rằm tháng Bảy
Hãy góp
nửa nghìn hôn thư đằm thắm
Hoá vàng
đêm rằm
xá tội vong nhân
Chiều chủ nhật
đường nghĩa trang khuất nắng
Thủ thỉ tình
cái vắng đỡ tủi thân
Cỏ lú
Rừng buồn bứt lá chim chim
Hỏi sim sim tím
hỏi bìm bìm leo
Chiều gió cả
tiếng ngàn xưa khản lá
Thảm vàng khô
ai hoá những thư già
Ước lòng chữ trắng
nhẹ tênh cỏ lú
Chín kiếp truyện đời
ú ớ
một tên em
Tình điện toán
Chương trình yêu
phiếu đục thừa lỗ nhớ
Mạch loạn dòng
tâm lưỡng số u ơ
Tin phong nụ
nhuỵ niêm
tình hóc khoá
Đèn mơ ngơ
Xuân ớ
Ngã tư ờ
Tù và
Gió bồ kết
nắng lung liêng mày cúc
Mà phập phồng
xa thao thức bỗng xanh
Ngò trắng ổ hoa vườn trứng cuốc
Tù và ngà ai ọ nghé đồng tranh
Chiều xểnh đàn
em chẳng gọi tên anh
Đấy vô tình
nên đây hoá vô danh
Thanh minh
Luá con gái
lam rùng rình nỗi gió
Lá hát tình
nắng tỏ
bạch đàn chanh
Nợ cũ khối xương rồng hoa trả
đỏ
Hương thắp gọi ba lần
không đáp lửa
Hồn có nhà
hay bát mộ đi xanh
Ngó lời
(trích)
(Thơ Haikâu)
Ngó lời tim thổ ngữ chữ chim chim
NGỎ LỜI
1.
Ngó lời: mới thơ Haikâu
Thường trực: thư tình
2.
Hình như cổ nhân đã lập ngôn:
“Trong tình yêu cái ta được là cái ta mất.”
Hay bản thân tình yêu chính là sự thất tình
Ngôn ngữ Việt ưa xài “ghen bóng” thưa dùng “yêu bóng”
Anh tình nguyện yêu bóng em, tự do yêu thất tình em
suốt đời, hơn suốt đời
May sóng liễu đèn mây ghen bóng
Mưa bóng lông mày yêu bóng ai
3.
Phụ nữ đều bậc thầy ảo thuật.
Họ đánh cắp tim ta lúc nào giấu đâu, cả thám
tử lừng danh cỡ Sherlock Holmes đành thúc thủ
Em tay xoè một con chim cánh thắm
Cắp tim anh vù nghìn dặm thiên di
Yêu tha thẩn đi trường kỳ trang vắng
Dõi bóng chim tìm một bóng tim
4.
Tình yêu mãi day dứt tôi âm vị cố hương
Sao xưa người ta thường biết nhau biệt
nhau mùa thu
Lòng lửa bùng năm xung mùa gió nổi
Tro tình lên chùa bão thổi mười phương
Thơ tôi vỏ ốc nằm lẻ bãi cát già ú ớ tên
một Giáng Hương đi
Vỏ ốc u u gọi thu miền cát ngủ
Trách người tên trùng âm gió tương tư
5.
Em dẫn tôi đường Phan Đình Phùng hai hàng cây
sấu rợp lá tuổi học trò còn chập chờn bóng
ma những ước mơ rồ dại ngày xưa
Đưa anh lần những vùng quên tuổi dại
Thuở trăng sim soi bãi ú tim khờ
Đến giờ em phải về. “Em còn hai chậu
quần áo chưa giặt”. Con đường Hàng Da hun hút
bụi mưa mơ
Cuối kỷ XX
bồng bềnh cò vỡ tổ tha hương
biển độ
Có phải quê tượng thần loang lổ
chữ cũ dối lừa
trăng xưa tình phụ
Sóng bạc địa cầu
XXI bờ đâu
Tất cả hương sấu đã theo em về phía
đó. Vẫn dáng đi nhanh cằm hơi vênh trời thân
thon thẳng hệt con số I La Mã. Tôi cảm giác em
đương đi về phía cuối thế kỷ
Hương sấu chân em phố đầu mưa
trắng
Xuân vớt mùa hoa đi vắng chữ già nua
Liệu tôi còn đủ sức đi với em đến
XXI?
6.
Người ta có thể làm thơ tình vì yêu một
người
Người làm thơ tình hay nhất có lẽ là kẻ yêu
tình yêu, yêu bội tình - như bội thu - nên rụt rè, nên
lo sợ ấp úng, nên “ngu lâu” (?)
Đừng mắng anh ngu lâu bạc đầu vụng
dại
Dẫu được yêu lòng quá tải vẫn thất
tình
Người đam mê là diễn viên xiếc dây oan nghiệt
buộc phải trường kỳ đi. Dừng lại
là té ngã
Sống cuộc tình chung chiêng không thắt lưng an toàn.
Luôn bắt đầu những ngây thơ cũ, không
ngừng bị dối lừa. Không chừa cả tim
Ngoan cố thất tình xuân vẫn mải
Khờ biết bao giờ hết dại yêu.
Cầu trời tình chung thân khờ khạo và đừng
bao giờ thạo yêu
7.
Một nhà thơ sắp già báo trước một
người đàn bà chưa hết trẻ:
“Anh bảo đảm không làm phiền em ở cõi
đời, không dám hứa không làm phiền em cõi chữ,
ở đó hai ta đều bất lực.”
Thơ là kết quả sự làm phiền đó chăng?
8.
Đời người thơ hạnh phúc có lẽ là
lần tìm những lời tinh mơ nhất để
tỏ tình
Ngỏ lời bằng những ngó lời
Bạn đọc nữ yêu thân đừng bao giờ
đặt câu tọc mạch nguy hiểm:
“Ngỏ lời với ai?”
Ai đó có thể là chính bạn
Tháng 10.1995
Lê Đạt
Ú tim
Ngỡ trốn đùa
đâu ngờ em trốn thật
Rừng ngàn tìm lạc giọng
hu… ú tim
Mộng cũ
Tình đổi tiền quầy tim xưa đóng cửa
Mộng cũ dăm đồng âm phủ gió xua
Máy nhắn tin
Máy nhắn chim tin tìm mê lộ phố
Lòng khác tình tim đổi số lặng thinh
Trung du
Tháp gô-tích núm đồi trưa thở nắng
Chuông ngân chim
thân trắng
bướm cựa mình
Lửa gạo thắp hoa đèn soi cỏ lạ
Mây Sơn Tinh
nước cả
ngã ba tình
Gội đầu
Em đãi sỏi chân cầu
Tóc xanh dầu bụi lấm
Đừng mượn sông gội đầu
Tội lòng xuân vương vấn
Mình anh
lĩnh án
gầu sòng
tát quạnh
Biển Đông
Rẻo cao
Hoa váy xoè lưng ngựa
Rừng hồi bổi hổi hội kèn môi
Mưa mau
Hẹn cũ của rơi không người nhặt
Tiền lẻ tình quá đát mưa mau
Chồi xanh
Hồ liễu mới nắng mời chim hót gọi
Tình héo rồi xuân dối nói chồi xanh
Cỏ nhắc
Bia bụi lấp tuổi đá mòn chữ nhạt
Lỗi thầm ba thước nhắc cỏ thì xanh
Nhớ
… vô lộ nguyệt mang mang
(Đường thi)
Mây tóc gió ngân chiều kỳ ngộ
Tình đầu thơ cổ mộng ngày xưa
Thu áo trượt tà bay hương nắng nhạt
Mùa động mây chim hát dục về trời
Sao bời bời
đường giải thắm trăng phơi
Lông ngỗng phố ngoài tinh lạc
Ngõ trắng
Mây thu mắt rừng chớp rộ
Cơn nguồn tóc đổ phố muôn chim
Một đàn con chữ lội xanh sông tìm
Chiều phơi đòng
đôi búp chữ lim dim
Ngõ trắng hoa đồi rạng đỏ
Thuốc nước I
(Hoà Bình)
Xanh bỗng xanh bình thường
Mây cởi trắng mình sông
Như trời xoan chưa chồng
Ớt chỉ thiên hồng
điểm nhỡn
ụ phòng không
Thuốc nước II
(Hoà Bình)
Đôi cun cút bom bi lìa cụt cẳng
Tập tễnh xoè tình vùng trắng xuân sang
Vườn cao xạ ngồng xanh cò thả nắng
Muộn màng
sông làng trưa lắng đò ngang
Mực hoá học
Mực hoá học
tim lẩn chìm khe chữ
Lệ bạc đầu
thơ muộn tỏ Bích Câu
Lòng lênh đênh lần lạc thuở bòng đèo
Môi cốm mùi hoa tình gửi
Dột
Mong mượn mớ tóc mây tình giọi mái
Mun rợp hương chìm dại giấc hoa về
Mây sang sông lòng lều đông dột mãi
Mưa rừng xa
bong bóng nổi giữa nhà
Vườn má nợ
Đường vắng gió lay đèn đảo phố
Hè sương bay lòng bụi lạnh mưa hơi
Ghế đá lở gốc si đôi hẹn lỡ
Chuông giờ xưa
vườn má nợ
bóng ngồi
Tình tính sổ lá rơi