|
|
|
Những thông tin chính thức của chính tác giả về Bài thơ Kỷ vật cho em của Linh Phương |
|
Khi giới thiệu Nhà Thơ LINH PHƯƠNG ,một số câu hỏi của bạn đọc về Bài thơ “Kỷ vật cho em“ và chúng tôi đă đề nghị anh viết vài gịng và anh đă nhận lời,chúng tôi cũng mong nhận nhiều ư kiến liên quan,Tất cả những vấn đề này VCV xem như là tư liệu riêng và trong khi chờ đợi những đánh giá chúng tôi cho rằng bài thơ này là một trong những bài thơ phản chiến trong đô thị miền nam. VCV
Nhận được e-mail anh Nguyễn Ḥa vcv đề nghị viết về những sự kiện quanh bài thơ Kỷ Vật Cho Em (KVCE) mà nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành ca khúc gây xôn xao giới yêu thơ, yêu nhạc một thời trước năm 1975. Thực t́nh tôi không biết khởi đầu từ đâu, và viết những sự kiện ǵ, bởi rất nhiều sự kiện và ḿnh có nên viết hay không ?
Thôi th́ kể lan man một vài chuyện về bài thơ đó vậy, Xuất xứ bài thơ của tôi đăng trên nhật báo Độc Lập vào năm 1970 với tựa đầu tiên "Để trả lời một câu hỏi" đề tặng một người con gái tên Hương. Trang sáng tác của tờ báo này do Ấu Lăng (tức nhà thơ Trần Dạ Từ chồng của nhà văn nữ Nhă Ca) phụ trách. Tôi thường xuyên đăng bài ở trang này, có thể nói một tháng 30 ngày th́ bài tôi xuất hiện khoảng hơn 20 ngày với tên Linh Phương -Vương Thị Ai Khanh và Phạm Thị Au Cơ.
Khi nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành ca khúc với duy nhất tên ông, tôi không có phản ứng ǵ. Nhưng tôi có người bạn làm việc ở bản tin THT đă đưa vấn đề tác quyền lên trang tin tức của một tờ nhật báo với đại ư "Tác giả Kỷ Vật Cho Em sẽ kiện nhạc sĩ Phạm Duy ra ṭa". Tiếp theo là tờ tuần báo SÂN KHẤU TRUYỀN H̀NH , tác giả Phan Bảo Quân cho in một bài viết đề cập tác quyền và tên Linh Phương phải được để là đồng tác giả bản nhạc Kỷ Vật Cho Em.
Thời đó ở Sài G̣n có trên 20 tờ nhật báo, 30 tờ tuần báo và rất nhiều tạp chí bán nguyệt san, nguyệt san…Và chuyện tác quyền giữa tôi và nhạc sĩ Phạm Duy đều có bài viết , thư nhạc sĩ Phạm Duy gởi tôi, thư tôi trả lời …hầu hết trên báo chí lúc ấy.Cuối cùng th́ một người cháu của Phạm Duy là Phạm Duy Nghĩa t́m gặp tôi tại địa chỉ 104/23 đường Yersin nhà người bạn thân của tôi là nhà thơ Vũ Trọng Quang (hiện là Hội viên Hội nhà văn Thành phố HCM). Phạm Duy Nghĩa đưa tôi đến pḥng trà ca nhạc ĐÊM MÀU HỒNG nơi Ban Thăng Long thường xuyên tŕnh diễn.
Ở đây, tôi và nhạc sĩ Phạm Duy đă có sự thông cảm với nhau về vấn đề bài thơ Kỷ Vật Cho Em. Nhạc sĩ Phạm Duy chở tôi trên chiếc xe Trắc-xông đen đến pḥng trà Queen -Bee do nhạc sĩ Ngọc Chánh làm chủ xị. Ở Queen-Bee nhạc sĩ Phạm Duy .đă giới thiệu tôi trước công chúng về tác giả bài thơ KVCE. Sau cái bắt tay giữa tôi với nhạc sĩ Phạm Duy, nhạc sĩ Ngọc Chánh và quái kiệt Trần Văn Trạch, ca sĩ Thái Thanh đă tŕnh bày bài thơ phổ nhạc này.
Sáng hôm sau, tôi đến tư gia của nhạc sĩ Phạm Duy 215 E/2 đường Chi Lăng- Phú Nhuận ăn cơm và kư hợp đồng bài thơ KVCE tại đây. Trong bản hợp đồng tiền tác quyền là 30.000 đồng (thời điểm đó giá một lượng vàng nếu tôi nhớ không lầm là khoảng 10.000 đồng đến 12.000 đồng), nhưng thực tế th́ nhạc sĩ Phạm Duy trả tôi 50.000 đồng (30.000 đồng bằng Sec nhận ở Pháp Á ngân hàng- 20.000 đồng tiền mặt).
Lúc bản KVCE được hát là cuộc chiến tranh Việt Nam trở nên dữ dội, nên đă gây những chấn động lớn lao vào tâm hồn của những quân nhân Sài G̣n cũng như mọi tầng lớp dân chúng.Như trong hồi kư của nhạc sĩ Phạm Duy phát hành ở hải ngoại đă dành chương hai mươi hai viết về KVCE và tác giả có đoạn : "…Tôi hát bài này trước tiên tại pḥng trà RITZ của Jo Marcel với ban nhạc Dreamers, rồi hầu hết các ca sĩ từ Thái Thanh, Lệ Thu, Khánh Ly qua Thanh Lan, Nhật Trường đều thu thanh vào băng nhạc. Bài hát trở thành một hiện tượng lớn của thời đó. Ở pḥng trà, khi ca sĩ hát bài đó lên, bao giờ cũng có sự náo động nơi khán thính giả. Nếu là thường dân th́ phản ứng cũng vừa phải, nhưng v́ hồi đó dân nhà binh ở bốn vùng chiến thuật về Sài G̣n là đi pḥng trà và khi trong đám thính giả có một sĩ quan đi nghỉ phép hay một thương phế binh là có sự phản ứng ghê hồn nơi người nghe. Có thể nói bài này gây một không khí phản chiến, nhưng có một cái ǵ cao hơn chính trị. Nó nói đến định mạng của con người ViệtNam mà ai cũng phải chấp nhận…"
Cuộc chiến tranh càng ngày càng trở nên khốc liệt, nhất là cuộc hành quân Lam Sơn 719 qua bên kia Lào. Có nguồn tin tôi đă nằm lại ở vùng Hạ Lào ,không hiểu xuất phát từ đâu, và cái chết của Linh Phương tác giả KVCE c̣n có bài viết của tác giả Trần Tường Tŕnh đăng trên nhật báo Sóng Thần của ông Chu Văn B́nh (tức nhà văn Chu Tử): và một số phân ưu chia buồn trên các báo khác. Rồi mặt trận Kampuchea bùng nổ ,tôi lại được khai tử thêm lần nữa tại chiến trường này.
Lúc đó, anh Thiện Mộc Lan kư giả báo Đuốc Nhà Nam đă cố công t́m sự thật về cái chết của tôi . Sau nhiều ngày t́m hết chỗ này đến chỗ khác qua nhiều nguồn, kư giả Thiện Mộc Lan đă đến nhà nhạc sĩ Phạm Duy như tác giả bài báo đă kể : " …Chúng tôi chợt nghĩ đến nhạc sĩ Phạm Duy, hy vọng rằng giữa nhạc sĩ và nhà thơ có nhiều liên hệ từ lúc KVCE ra đời, thế nào Phạm Duy cũng biết rơ về Linh Phương. Khi nghe chúng tôi báo tin Linh Phương đă chết, nhạc sĩ họ Phạm sửng sốt : - Linh Phương mới thăm tôi cách đây nửa tháng mà. Lẽ nào …như vậy được. Oi dzời ! Tôi nghĩ rằng anh ấy chưa chết đâu… ". Được nhạc sĩ Phạm Duy ghi cho địa chỉ , kí giả TML t́m đến tư gia nhà thơ Vũ Trọng Quang và gặp tôi tại đây . Báo ĐNN đă đăng loạt bài 4 kỳ báo qua những tít : 1- " Nhà thơ có nhiều huyền thoại, tác giả "Kỷ Vật Cho Em " Linh Phương c̣n sống hay đă vĩnh viễn ra đi ? 2-Liên lạc khắp nơi ĐNN mới t́m ra tông tích tác giả Kỷ Vật Cho Em . 3-Linh Phương đă nói ǵ với ĐNN . 4-Linh Phương thích làm thơ nhưng không mang danh thi sĩ ".
Thực ra, không chỉ bài thơ Kỷ Vật Cho Em làm tốn nhiều giấy mực báo chí, mà c̣n có 2 bài thơ đăng cùng một số báo trên tờ tuần báo KHỞI HÀNH của Hội Văn nghệ sĩ quân đội Sài G̣n, đó là bài thơ "Bài cho chiến trường Đông Dương" nói về những cái chết của người Việt Nam trên đất Kampuchea, Hạ Lào…và bài "Từ giă bọn mày" nói về thân phận của những Lao công đào binh. Tôi chỉ c̣n nhớ 3 khổ thơ của bài này như sau :
" Từ giă bọn mày mai tao lên núi Mặc áo lao công đập đá xây thành Làm bạn vắt ṃng chung vui với muỗi Đắp lũy thông hào chờ cuộc giao tranh
Từ giă bọn mày tao đi nhặt nốt Vơ đạn đồng rơi rớt giữa quê hương Từ giă bọn mày tao đi nhặt nốt Dưới ruộng- dưới đồng- những máu- những xương … Từ giă bọn mày xin đừng đưa tiễn Dù một lần tao làm gă tội nhân Từ giă bọn mày mai tao xuống biển Tay ngoằn nghoèo vẽ trọn chữ Việt Nam "
Khi báo phát hành khoảng một giờ sau th́ bị cảnh sát tịch thu tất cả những số báo c̣n lại. Đấy là trường hợp có một không hai v́ đây là tờ báo của Hội văn nghệ sĩ quân đội.
Sau năm 1975, đúng hơn là 1978 tôi từ Côn Đảo lang bạt kỳ hồ về Cà Mau , ba ch́m bảy nổi, bị người ta " đánh " tơi tả, không c̣n chỗ dung thân dạt về Kiên Giang cho đến bây giờ. Có những lúc tôi chảy nước mắt khi tự hỏi : tại sao người ta không sống với nhau bằng tấm ḷng để cư xủ với nhau tử tế hơn ?
Có lẽ tôi lan man hơi nhiều, dù c̣n có biết bao chuyện quanh bài thơ KVCE mà tôi chưa thể kể hết, chỉ hy vọng một ngày nào đó tôi viết một cuốn hồi kư, hoạ may mới dàn trải được số phận của bài thơ KVCE .
Tựa đề do VCV chọn.- Đề từ của tác giả là : Tản mạn về bài thơ kỷ vật cho em.
Nguyên văn bài thơ :
KỶ VẬT CHO EM
Em hỏi anh bao giờ trở lại Xin trả lời mai mốt anh về Không bằng chiến thắng trận Pleime Hay Đức Cơ- Đồng Xoài- B́nh Giả
Anh trở về hàng cây nghiêng ngă Anh trở về ḥm gỗ cài hoa Anh trở về bằng chiếc băng ca Trên trực thăng sơn màu tang trắng
Mai trở về chiều hoang trốn nắng Poncho buồn liệm kín hồn anh Mai trở về bờ tóc em xanh Vột vă chít khăn sô vĩnh biệt
Mai anh về em sầu thê thiết Kỷ vật đây viên đạn màu đồng Cho em làm kỷ niệm sang sông Đời con gái một lần dang dở
Mai anh về trên đôi nạng gỗ Bại tướng về làm gă cụt chân Em ngại ngùng dạo phố mùa xuân Bên người yêu tật nguyền chai đá
Th́ thôi hăy nh́n nhau xa lạ Em nh́n anh- ánh mắt chưa quen Anh nh́n em- anh cố sẽ quên T́nh nghĩa cũ một lần trăn trối
LINH PHƯƠNG ( 20/02/1970 |