Nhìn từ xa... Tổ Quốc !
Thơ Nguyễn Duy
Phan Huy Đường giới thiệu
|
NHÌN TỪ XA... TỔ QUỐC !
Ðối diện ngọn đèn trang giấy trắng như xeo bằng ánh sáng
Ðêm bắc bán cầu vần vụ trắng nơm nớp ai rình sau lưng ta
Nhủ mình bình tâm nhìn về quê nhà xa vắng núi và sông va vết rạn địa tầng
Nhắm mắt lại mà nhìn thăm thẳm yêu và đau quằn quại bi hùng
Dù ở đâu vẫn Tổ Quốc trong lòng cột biên giới đóng từ thương đến nhớ
*
Ngọn đèn sáng trắng nóng mắt quá ai cứ sau mình lẩn quất như ma
Ai ? im lặng
Ai ? cái bóng !
A...xin chào người anh hùng bất lực dài ngoẵng bóng máu bầm đen sõng soài nền nhà
Thôi thì ta quay lại chuyện trò cùng cái bóng máu me ta
*
Có một thời ta mê hát đồng ca chân thành và say đắm ta là ta mà ta cứ mê ta (*)
Vâng - đã có một thời hùng vĩ lắm hùng vĩ đau thương hùng vĩ máu xương mắt người chết trừng trừng không chịu nhắm
Vâng - một thời không thể nào phủ nhận tất cả trôi xuôi - cấm lội ngược giòng
thần tượng giả xèo xèo phi hành mỡ ợ lên thum thủm cả tim gan
*
Ta đã xuyên suốt cuộc chiến tranh nỗi day dứt không nguôi vón sạn gót chân nhói dài mỗi bước
Thời hậu chiến vẫn ta người trong cuộc xứ sở phì nhiêu sao thật lắm ăn mày ?
Ai ? không ai
Vết bầm đen đấm ngực
*
Xứ sở nhân tình sao thật lắm thương binh đi kiếm ăn đủ kiểu nạng gỗ khua rỗ mặt đường làng
Mẹ liệt sĩ gọi con đội mồ lên đi kiện ma cụt đầu phục kích nhà quan
Ai ? không ai
Vết bầm đen quều quào giơ tay
*
Xứ sở từ bi sao thật lắm thứ ma ma quái - ma cô - ma tà - ma mãnh... quỉ nhập tràng xiêu vẹo những hình hài
Ðêm huyền hoặc dựng tóc gáy thấy lòng toang hoác mắt ai xanh lè lạnh toát lửa ma trơi
Ai ? không ai
Vết bầm đen ngửa mặt lên trời
*
Xứ sở linh thiêng sao thật lắm đình chùa làm kho hợp tác đánh quả tù mù trấn lột cả thần linh
Giấy rách mất lề tượng Phật khóc Ðức Tin lưu lạc Thiện - Ác nhập nhằng Công Lý nổi lênh phênh
Ai ? không ai
Vết bầm đen tọa thiền
*
Xứ sở thông minh sao thật lắm trẻ con thất học lắm ngôi trường xơ xác đến tang thương
Tuổi thơ oằn vai mồ hôi nước mắt tuổi thơ còng lưng xuống chiếc bơm xe đạp tuổi thơ bay như lá ngã tư đường
Bịt mắt bắt dê (**) đâu cũng đụng thần đồng mở mắt... bóng nhân tài thất thểu
Ai ? không ai
Vết bầm đen cúi đầu lặng thinh
*
Xứ sở thật thà sao thật lắm thứ điếm điếm biệt thự - điếm chợ - điếm vườn...
Ðiếm cấp thấp bán trôn nuôi miệng điếm cấp cao bán miệng nuôi trôn
Vật giá tăng vì hạ giá linh hồn
Ai ? không ai
Vết bầm đen vò tai
*
Xứ sở cần cù sao thật lắm Lãn Ông lắm mẹo lãn công
Giả vờ lĩnh lương giả vờ làm việc
Tội lỗi dửng dưng lạnh lùng gian ác vặt Ðạo Chích thành tôn giáo phổ thông
Ào ạt xuống đường các tập đoàn quân buôn buôn hàng lậu - buôn quan - buôn thánh thần - buôn tuốt... quyền lực bày ra đấu giá trước công đường
Ai ? không ai
Vết bầm đen nhún vai
*
Xứ sở bao dung sao thật lắm thần dân lìa xứ lắm cuộc chia li toe toét cười
Mặc kệ cỏ hoang cánh đồng gái góa chen nhau sang nước người làm thuê
Biển Thái Bình bồng bềnh thuyền định mệnh nhắm mắt đưa chân không hẹn ngày về
Ai ? không ai
Vết bầm đen rứt tóc
*
Xứ sở kỷ cương sao thật lắm thứ vua vua mánh - vua lừa - vua chôm - vua chĩa (***) vua không ngai - vua choai choai - vua nhỏ...
Lãnh chúa xứ quân san sát vùng cát cứ lúc nhúc cường hào đầu trâu mặt ngựa
Luật pháp như đùa như có như không có một người đi chật cả con đường
Ai ? không ai
Vết bầm đen gập vuông thước thợ
*
?... ?... ?...
*
Ai ? Ai ? Ai ?
Không ai ! Không ai ! Không ai !
Tự vấn - mỏi vết bầm đen còng còng dấu hỏi
*
Thôi thì ta trở về còn trang giấy trắng tinh chưa băng hoại còn chút gì le lói ở trong lòng
*
Ðôi khi nổi máu lên đồng hồn thoát xác rũ ruột gan ra đếm
Chích một giọt máu thường xét nghiệm tí trí thức - tí thợ cày - tí điếm tí con buôn - tí cán bộ - tí thằng hề phật và ma mỗi thứ tí ti...
Khốn nạn thân nhau nặng kiếp phân thân mặt nạ
Thì lột mặt đi lần lữa mãi mà chi dù dối nữa cũng không lừa được nữa khôn và ngu đều có tính mức độ
*
Bụng dạ cồn cào bất ổn làm sao miếng quá độ nuốt vội vàng sống sít mất vệ sinh bội thực tự hào
Sự thật hôn mê - ngộ độc ca ngợi bệnh và tật bao nhiêu năm ủ lại biết thế nhưng mà biết làm thế nào
Chả lẽ bây giờ bốc thang chửi bới thầy chửi bới nhe giàn nanh cơ hội
Chả lẽ bốc thang cỏ khô nhai lại lạy ông-cơ-chế lạy bà-tư-duy xin đừng hót những lời chim chóc mãi
Ðừng lớn lối khi dân lành ốm đói vẫn còng làm cho thẳng lưng ăn
Ðổi mới thật không hay giả vờ đổi mới? máu nhiễm trùng ta có thể thay chăng?
*
Thật đáng sợ ai không có ai thương càng đáng sợ ai không còn ai ghét
Ngày càng hiếm hoi câu thơ tuẫn tiết ta là gì ? ta cần thiết cho ai ?
*
Có thể ta không tin ai đó có thể không ai tin ta nữa dù có sao vẫn tin ở con người
Dù có sao đừng khoanh tay khủng khiếp thay ngoảnh mặt bó gối
Cái tốt nhiều hơn sao cái xấu mạnh hơn ? những người tốt đang cần liên hiệp lại !
*
Dù có sao vẫn Tổ Quốc trong lòng mạch tâm linh trong sạch vô ngần còn thơ còn dân ta là dân - vậy thì ta tồn tại
*
Giọt từng giọt nặng nhọc
Nặng nhọc thay
Dù có sao đừng thở dài còn da lông mọc còn chồi nảy cây (****)
(Mátxcơva, tháng 5.1988 - TP. Hồ Chí Minh, 19.8.1988 / Ðường xa – NXB Trẻ, 1989)
________________ (*) Một câu thơ của Chế lan Viên. (**) Bịt mắt bắt dê : một trò chơi dân gian của trẻ con (***) Chôm : ăn trộm - Chĩa : ăn cướp (tiếng lóng) (****) Một câu ca dao miền Trung Việt.
|
De loin... ma Patrie !
Face à la lampe tissée de lumière, une feuille blanche
Obsédante blancheur de la nuit polaire, dans le dos, qui m'épie ?
Serein, je regarde vers le pays natal lointain, désert des montagnes, des fleuves des fissures dans la terre
Je ferme les yeux, je vois sans fin l'amour, la douleur les torturants soubresauts d'un héroïque drame
Où que j'aille, en mon coeur se dresse une frontière d'amour, de nostalgie, ma Patrie
*
Quelqu'un me hante lumière trop blanche brûlant mon regard
Qui ? le silence
Qui ? une ombre !
Ah... salut, héros infiniment impuissant ombre sanglante gigotant sur le plancher
Allons, me voici, je t'écoute ombre sanglante de moi-même
*
Il fut un temps où j'aimais les chœurs sincère, passionné j'étais ce que nous sommes, la passion de soi (1)
Oui, il fut un temps grandiose de douleur, de sang, de larmes où nous savions mourir, les yeux ouverts, obstinément
Un temps - c'est incontestable - où tous, nous marchions au pas dans la même direction
où les fausses valeurs, sauce d'oignon grésillant sur les flammes pourrissaient nos entrailles de leurs émanations
*
De bout en bout, j'ai vécu la guerre à chacun de mes pas, le doute, inflexible épine s'enfonçait interminablement dans ma chair
L’après-guerre, j’en suis que de mendiants sur cette terre opulente
Qui ? personne
L'ombre douloureuse se frappe la poitrine
*
Pourquoi, au pays de l'amour tant de handicapés quêtent pêle-mêle la pitance trouant de leurs béquilles le visage du village natal ?
Tant de mères de héros appellent leurs enfants à sortir de leur tombe pour porter plainte tant de fantômes décapités assiègent la porte des mandarins ?
Qui ? personne
Convulsive, l'ombre douloureuse agite ses bras
*
Pourquoi, au pays de la miséricorde surgissent tant de démons ? monstres étranges – maquereaux – menteurs - voleurs l'enfer se réincarnant dans des humains chancelants
Dans la nuit des illusions les cheveux dressés, l'esprit déchiré je sens, fixée sur mon être, la lueur verte, glacée, démoniaque d'un regard
Qui ? personne
Vers le ciel, l'ombre douloureuse détourne la face
*
Pourquoi, au pays de l'esprit, tant de temples, de pagodes servent de hangars aux communes ? tant de mécréants pillent sans vergogne les génies ?
Du livre, la page se détache sans laisser de trace Bouddha pleure la Foi à la dérive le Bien - le Mal devenus indiscernables la Justice balancée au gré des flots
Qui ? personne
L'ombre douloureuse médite
*
Pourquoi, au pays de l'intelligence tant d'enfants analphabètes ? tant d'écoles en ruines, pitoyables ?
Et la jeunesse plie sous la douleur et les larmes courbe le dos sur la pompe à bicyclette s'éparpille au hasard des vents à la croisée des chemins
À colin-maillard (2), que de génies précoces ! mais au grand jour... l'ombre chancelante de rares talents
Qui ? personne
En silence, l'ombre douloureuse courbe la tête
*
Pourquoi, au pays de la sincérité tant de putes ? putes de luxe - putes de marché - putes de villages
Putes de bas étages vendant leur cul pour nourrir leur bouche putes de haut niveau vendant leurs discours pour flatter leur cul
Et l'inflation grimpe à mesure que l'esprit se déprécie
Qui ? personne
L'ombre douloureuse s'arrache les oreilles
*
Pourquoi, au pays du labeur tant de fainéants ? tant de subterfuges ?
Tant de faux salaires pour tant de faux travaux ?
Et tant de crimes, de cruauté, de perfidies, de mesquineries, d'indifférence et le vol érigé en Religion de masse
Des armées de trafiquants envahissent les rues bradent les biens - les postes - les dieux - tout...
et vendent le pouvoir aux enchères sur la place publique
Qui ? personne
L'ombre douloureuse hausse les épaules
*
Pourquoi, au pays du pardon tant de gens fuient la terre natale rient sans vergogne de bonheur à chaque séparation ?
se bousculent pour se vendre à l'étranger laissant la terre veuve s'endeuiller d'herbes folles ?
Sur l'océan Pacifique tangue le bateau du destin les yeux fermés, ils se jettent à l'eau sans une promesse de retour
Qui ? personne
L'ombre douloureuse s'arrache les cheveux
*
Pourquoi, au pays de l'ordre, de la dignité tant de monarques ? rois du mensonge - de la tromperie - du vol - du brigandage (3) rois sans couronne - rois freluquets - roitelets...
Tant de seigneurs de guerre grouillant sur chaque parcelle de terre parmi tant de tyrans à tête de boeuf, à gueule de cheval ?
Et la loi, comme une plaisanterie - ni réelle - ni fictive le déplacement d'un seul condamnant toute une rue
Qui ? personne
L'ombre douloureuse plie sa règle d'artisan
*
?... ?... ?...
*
Qui ? Qui ? Qui ?
Personne ! Personne ! Personne !
Épuisée, l'ombre douleureuse se tord en une interrogation
*
Allons, je reviens il me reste encore, intacte, la page blanche et du fond de mon coeur, une tremblante lueur
*
Parfois, prise de rage, hallucinée mon âme fuit mon corps étale mes entrailles, s'amuse à les compter
Une goutte de sang ordinaire un soupçon d'intellectuel - une pincée de paysan - une ombre de prostituée - un tantinet trafiquant - un peu cadre - un peu bouffon Bouddha et le Diable... un tout petit peu de tout
pour mutuellement se torturer sous le carcan d'un masque, entre mensonge et réalité
Allons, arrachons le masque - à quoi bon temporiser il n'y a plus de mensonge qui puisse encore tromper il est une limite à l'intelligence et la bêtise
*
Les entrailles torturées nous avalons la transition socialiste (A1) le ventre puant, étouffant d'orgueil
Nous délirons - empoisonnés par la maladie des louanges qui ronge nos têtes et nos corps depuis tant d'années nous le savons, mais que faire ?
Injurier à l'envie comme des maîtres escrocs montrant d'opportunistes crocs ?
Ou remâcher les sempiternelles prières auprès de Monseigneur le Système et de Madame l'idéologie ? taisez-vous, je vous prie, sirènes des illusions
N'élevez pas la voix quand le peuple misérable courbe l'échine sous la peine pour ne pas courber le dos sur la pitance
Renouveau (A2), vrai ou faux-semblant ? mais peut-on régénérer un sang empoisonné ?
*
Effroyable, le sort de celui que personne n'aime plus abominable encore, le sort de celui que personne ne hait
La poésie du courage se fait chaque jour de plus en plus rare qui suis-je ? qui a encore besoin de moi ?
*
Il se peut que je ne croie plus en personne que personne ne croit plus en moi reste néanmoins ma foi en l'homme
Car, malgré tout ne croisons pas les bras rien n'est pire que l'indifférence, la résignation
Il est au monde plus de bien que de mal, pourquoi le mal triomphe-t-il ? il est temps que les hommes de coeur unissent leur volonté
*
Malgré tout en moi, la Patrie une lueur pure, immaculée tant qu'il reste la poésie, tant que vit un peuple je suis le peuple - je demeurerai
*
Goutte à goutte péniblement
Si péniblement
Malgré tout ne nous résignons pas tant que nous vivrons, il reste un avenir humain pour les hommes (4)
Nguyên Duy Moscou, 5-1988 Hochiminh-Ville 19-8-1988 (La longue route, Éditons Jeunesse, 1989)
Traduit du vietnamien par Phan Huy Duong
(1) un vers célèbre de Chê Lan Viên, pendant la résistance (2) un jeu d’enfants (3) argots (4) un vers de la poésie populaire (A1) Officiellement, le Vietnam est dans une phase de
transition vers le socialisme.
|