Csáth Géza
Bản xô nát bi thương
Chàng học tṛ chơi đàn.
Chàng dạo bản Xô Nát Bi Thương của Beethoven. Đầu cúi về phía trước, vừa chăm chú, vừa say mê, chàng nhấn phím, tâm hồn chàng ḥa quyện với linh hồn cao cả của Beethoven. Chàng bay bổng đau đớn trong không gian cao cả của nghệ thuật. Tràn ngập tâm hồn chàng, xúc cảm quằn quại, vật vă mà âm thanh mang đến.
Ánh sáng thu đỏ ối, lặng trầm soi rơ bóng thân h́nh nhợt nhạt, đang quằn quại một cách kỳ dị. Gian pḥng sẫm tối và lạnh. Luồng sáng xa vắng của thu tàn buồn bă, ngác ngơ với Beethoven, với ḍng xoáy âm thanh cuồn cuộn dâng trào từ chiếc dương cầm – tất cả bao bọc lấy chàng học tṛ, khiến nét mặt chàng thoắt trở nên đau đớn.
Cảm giác thần bí xa xôi tràn ngập căn pḥng. Đâu đây, từ sâu thẳm xám xịt của quá khứ, Beethoven đột ngột hiện h́nh, với mái đầu bù xù và cặp mắt hoang dă, nghiêng tai lắng nghe những âm thanh rên xiết, như nỗi thống khổ bi ai của địa ngục từ chính tâm hồn ḿnh…
Một thiếu nữ bước vào pḥng, nàng lặng lẽ, phấp phỏng chờ sau lưng lưng chàng học tṛ. Luống cuống đưa cặp mắt rơi xa bóng hoàng hôn dâng đổ, nàng bối rối quay sang nh́n chàng trai.
Chàng biến mất trong nỗi đau đớn cao cả của nhạc, những phiền muội xót xa, dâng tràn, day dứt đang hành hạ chàng. Bứt rứt và cuống cuồng, như thể tâm hồn đứt rời ra từng mảnh, dội theo tiếng ào ạt của âm thanh xô tới, chàng đánh đập những phím đàn, dường như chứng kiến linh hồn Beethoven cùng nức nở đâu đây. Chàng run bắn trong cơn sốt cuối cùng, rồi tê liệt hoàn toàn, chàng rải như vũ băo những nốt nhấn presto.
Bản nhạc chấm dứt.
Thiếu nữ sau lưng chàng mỉm cười chờ đợi – chàng trai buông thơng đôi tay mệt nhoài, rũ rượi. Linh hồn giờ đây bùi ngùi quay về mộ, những âm thanh chợt câm lặng. Chỉ từ vài góc piano, nhói lên thỉnh thoảng, một nét đàn sót lại muộn màng.
Chàng trai ngoái đầu ra phía sau. Chàng nhận ra cô gái, và từ từ hoàn hồn.
Tâm hồn ḥa quyện làm một với linh hồn Beethoven chợt sực tỉnh. Chàng nh́n nàng thiếu nữ bí ẩn với suối tóc vàng óng, đôi mắt nâu bóng và ṿng eo dịu như rắn quấn. Tâm hồn nàng xa lạ, và chàng những muốn khám phá nó. Chàng t́m kiếm bí ẩn và thấy toát ra từ nàng.
Nhưng những khát vọng này không làm phiền cô gái, quyến rũ nàng, là thân h́nh trai tráng đẹp đẽ của chàng. Mỗi người một kiểu, h́nh dung về nhau theo trí tưởng tượng riêng của ḿnh. Lầm lẫn và tràn ngập t́nh yêu.
Chàng học tṛ ôm mái đầu cô gái vào đôi tay của ḿnh, và hôn nàng. Chàng hôn say đắm, nhiều lần. Cô gái mở to đôi mắt ngạc nhiên, chân thật nh́n vào mắt chàng, nhưng không chống cự.
T́nh yêu không giữ nổi chân chàng học tṛ. Những âm thanh, những đớn đau kỳ diệu của thiên đường âm thanh gọi chàng quay về chiếc dương cầm.
Chàng ngồi xuống, một lần nữa, đẫm ḿnh vào nỗi đau thưởng thức của tinh thần. Ngay sau nốt nhấn đầu tiên, tràn ngập quanh chàng, tinh túy quay trở về của linh hồn Beethoven, chàng quên hẳn cô gái, cô bực bội đứng sau lưng chàng trai vừa kỳ khôi vừa lạ lẫm
C̣n chàng, lập tức rơi lại trạng thái bị thôi miên. Beethoven thôi miên chàng. Chàng gặm nhấm, thưởng thức nỗi đau thôi miên này. Trán chàng ướt đẫm, toàn thân lên cơn sốt, cơn sốt t́nh yêu trước đấy vừa chiếm lĩnh cơ thể chàng. Chàng dập vùi tốc độ đến vô tận…cuống cuồng… vun vút…xoáy lốc.. khi nhấn đến grave, chàng đưa cặp mắt tóe lửa nh́n chằm chằm vào những nốt phím đen, trắng.
Hoàng hôn mùa thu đổ tím cảnh vật, cô gái bực bội, nhưng ǵm giữ, lặng lẽ ngồi trong một góc. Nàng không hiểu chàng trai. Nhưng cũng không đau khổ v́ thế. Nàng không yêu âm nhạc, nàng muốn những ṿng tay ôm ấp và những cái hôn.
Chàng học tṛ chơi xong khúc dạo đầu. Chàng sẵn ḷng từ giă cơi đời, nếu một lần nữa chơi được tuyệt vời, như lúc trước…Rồi chàng trầm ngâm, thật bất công, khi Beethoven, người sáng tạo ra bản nhạc, không được nghe chàng chơi hay đến thế. Chàng rầu rĩ. Cổ họng nghẹn lại. Chàng những muốn hét lên – nhưng rồi chỉ tự lẩm bẩm với ḿnh :
- Thật bất công ! Cùng trong một tấm thân mỏng manh ấy, chất chứa cả những ám muội độc ác bẩm sinh, lẫn thiên tài nhân loại !
Chàng đứng bật dậy, nh́n cô gái đang thu ḿnh trong một góc, mong chờ lời giải đáp cho những mơ hồ đè nặng trong óc.
Chàng hôn thắm thiết vào suối tóc vàng đổ dài ngoan ngoăn, vào khuôn mặt trắng trẻo bắt đầu hồng lên của nàng. Cô gái vuốt ve , tha thứ cho chàng trai kỳ lạ. C̣n chàng ôm nàng một cách vô thức, nửa tỉnh nửa mơ, đầu bâng khuâng suy nghĩ…
Sau cùng chàng nghiêm trang nh́n nàng và hỏi :
- Em cảm thấy ǵ, khi anh chơi bản nhạc ?
- Hay lắm – cô gái trả lời.
- Không chỉ hay đâu, c̣n những cái khác nữa. Em biết có ǵ trong đó không ? Nỗi buồn bă, nơi ẩn náu địa ngục của cái chết, nỗi đớn đau thấu tận trời cao của thiên tài, và biển sâu thăm thẳm của nỗi buồn, những đau khổ chân chính của một người đàn ông ! Tâm hồn chan chứa đau thương của nhân loại, tấm thảm kịch bi thương nhất của con người, chứa đựng trong những âm thanh này. – Chàng sôi nổi kêu lên, và nh́n cô gái.
- Em không hiểu anh – nàng trả lời, vội vă hôn ngấu nghiến vào đôi môi chàng, và ôm xiết lấy cổ chàng trai.
Chàng trai ngơ ngác nh́n ra ngoài, nơi bóng đổ hoàng hôn đang buông xuống.
Chàng không cảm thấy niềm vui khi nh́n cô gái, t́nh yêu chỉ có một mà thôi : âm nhạc, nỗi đau khổ của nghệ thuật…
Chàng ngẩng đầu lên.
Cô gái không c̣n bên cạnh chàng nữa.
Chàng đến bên cửa sổ, và mở cánh cửa : gió sớm của đêm lùa vào mát lạnh. Chàng hít một hơi dài đầy lồng ngực hơi thở thiên nhiên. Xa xa, những con đường chạy thắng tắp, những cánh rừng nâu đậm nhạt, và bầu trời, bầu trời tím biếc trải đến vô tận.
Người thiếu nữ vội vă rảo bước trên con đường đổ bóng hoàng hôn ; và nàng bỗng sững dừng lại… Gió từ đâu bay thoảng đến phía nàng, mang theo tràn ngập âm thanh dạo đầu của bản Xô Nát Bi Thương
Nhưng nàng chỉ rảo bước vội vă……
Nguyễn Hồng Nhung dịch từ nguyên bản tiếng Hung
(2008-09-11)