GHI CHÉP AUGUSZTUS -2016
Sáng tọa đàm về những cuốn sách dịch của Hamvas Béla trong khoa Xă hội học của trường đại học Xă hội và Nhân văn với "cựu" chủ nhiệm khoa Kixu Tran, chiều gặp họa sĩ Phan Nguyên cùng các bạn Lê Hải và Thi Huong Nguyen
Sài g̣n mưa tầm tă cả ngày.....( Sài g̣n 2016. julius.26)
Chiều qua thật vui. Đến dự một buổi thảo luận do nxb Tri Thức tổ chức cùng nhóm các bạn trẻ Hà Nội. Thật bất ngờ gặp lại"đồng nghiệp" cũ ở viện Xă Hội Học xưa, giờ sánh vai nhau như dịch giả, bác đă 82 tuổi, nhưng giọng nói vẫn sang sảng và nhiệt huyết vẫn tràn đầy như ngày nào... Cảm ơn thời gian dành cho sự trưởng thành. (2016. julius.30)
Nhận dịch một cuốn sách mới là bằng ḷng chịu bị đóng đinh lên cây thánh giá một lần nữa... sẽ phục sinh mà, sẽ hóa thân mà, ít nhất....hiểu tác giả cuốn sách đă....LÀM NGƯỜI ra sao.....và... NÊN NGƯỜI cùng tác giả...
Bởi vậy: thời gian....khổ dịch.... là ( một trong những) quăng đời đẹp nhất Ta ơi! (2016. augusztus.06)
…………………………………………………………
Khi nxb và dịch giả gặp nhau, tác phẩm(ở giữa) mỉm cười: quá tŕnh hóa thân đă xong. Ba chúng ta cùng nâng cốc! ( 2016. augusztus .07)
…………………………………………………………….
Thật khó tự biết: ḿnh đă thay đổi thế nào theo năm tháng? Gặp lại những đứa bạn hàng chục năm chưa nh́n thấy nhau, những đứa lưu giữ kư ức về một NHN thuở c̣n ba mươi cái xuân xanh....
Một đứa bảo: mày thay đổi hoàn toàn, Nhung. Xưa kia mày nổi loạn, nghênh ngang như...Tây. Giờ đây, mày chín chắn kiểu....truyền thống.... hơn bao giờ hết....
Thật ư? hahahahaha.....
con người luôn chỉ sống ở thời hiện tại là thế...(2016. augusztus. 06)
………………………………………………………………………………
Sẽ có buổi tṛ chuyện về DỊCH SÁCH tại trung tâm Đông- Tây ngày 21 tháng 8 năm 2016 sắp tới. Cô bạn tổ chức sự kiện này bảo: chị Nhung có thể nói một cách...vô tận về...tất cả... Vâng, nhưng em muốn chị nói riêng về công việc dịch thuật thôi....
Ôi! ư tưởng độc đáo thế không biết!
Đằng sau mọi bản dịch là không gian riêng của dịch giả, với những vui buồn đậm nhạt, những cảm hứng nắng mưa bất chợt, hay hàng giờ hàng ngày ngồi lỳ bên trang sách như một đá tảng kiên cường bất chấp thời gian? Thật ra, có đầy đủ tất cả mọi trạng thái. Khi ta sống là sống con người trọn vẹn của ta với ba mảng chưa bao giờ có thể phân cách: NHẬN THỨC-Ư MUỐN-HÀNH ĐỘNG
Một tác phẩm hoàn thành, một bản dịch trọn vẹn là cái TA đẹp nhất của NHN muốn dâng hiến cho thế gian. Vậy thôi....
Nhưng các bạn ơi, ngày 21.8 hăy đến Trung tâm Đông-Tây cùng tôi ...rủ rỉ những câu chuyện về những kỷ niệm dịch đẹp tuyệt vời cùng các tác giả Hungary Hamvas Béla, Márai Sándor, Kertész Imre, Karinthy Frigyes, Csáth Géza, Pilinszky János, Wass Albert.... và nhiều nhà thơ nữa nhé!!!!!!!!!
Tất cả mọi niềm vui sẽ gặp nhau!( 2016. augusztus. 08)
………………………………………………………………………….
Có lẽ trong đời chỉ có vài buổi chiều như vậy... Tất cả (dường như) ngẫu hứng, từ quán trà (chưa khai trương) đến những kẻ gần trưa mới hẹn gặp, rồi một kịch bản (h́nh dung) từ những mẩu thời gian...có thật (dù đă trôi)....
T̀NH trong đời người.
Cảm ơn những tấm ḷng rộng mở chăm chú hướng về...CHỮ
Có lẽ trong đời...
chỉ có vài buổi chiều...
như thế....
các bạn ơi.....
( NHN. 2016. augusztus.10)
Khoảng nửa đêm, trời đổ mưa rất to. Hà Nội bắt đầu dùng thủ thuật"tạo thương nhớ" với NHN rồi...hahahaha... rất cực đoan, rất mănh liệt...lúc th́ nắng chết tươi, lúc th́ mưa đi đời...hahahah....
Biết rồi, sẽ lại vấn vương lúc lên đường thôi...Bèn: đọc một bài thơ nhẹ nhàng riễu cợt (du côn kiểu trong sáng) của Petri György....ph́ cười lúc...dịch xong....
Con người là thế mà: YÊU để CHẾT( 2016. augusztus 11)
…………………………………………………………………..
Sửa lại bản thảo LỜI CỎ CÂY để tái bản, nhận ra nhiệt huyết năm xưa khi dịch, nhưng đồng thời thấy cũng cần phải sửa lại nhiều câu văn cho ngắn gọn và hay hơn. V́ sao?
V́ hôm nay ta CHÍN MUỒI hơn hôm qua nên càng biết: TRỰC TIẾP là chân lư giản dị nhất của SỰ THẬT. Khỏi vẽ rắn thêm chân...
Tất nhiên: lại mất thời gian, cần sự miệt mài, thái độ nghiêm chỉnh tập trung.... dù chỉ để xem lại và sửa chữa... Thêm một cơ hội THANH TẨY bản thân.
Và đọc lại một câu tuyệt vời của Marai Sándor trong tiểu luận LỜI CỎ CÂY:
"Khi tri thức về nhận biết bản thân chín muồi, lúc đó ta chỉ cần đi t́m ấn tượng của cuộc sống."( Hà nội 2016. 08.12)
………………………………………………………
Giường kê bên cạnh cửa sổ mở toang, có bao nhiêu cửa mở hết, nghe mưa ào ào, trời đang đổ sập, đất đang nứt toác.. nhưng con tim...nhẹ tâng...ơ ḱa buồn cười thật... Tưởng như không ǵ có thật, những ngày này...
Vừa mới đây thôi mà, hoàng tử Ấn độ bỏ cung điện ra đi, chàng chưa có ư định xuất gia nhưng lại mơ nghiệp chữ, bèn vào rừng vạch lá t́m nguồn nước và tô khắc lại những nét chữ mờ trên vách đá...
Ai cũng có những cơn mơ vuông góc với đất, thẳng đứng cây thánh giá giữa đời? Con tim biết và chỉ lối cho người... Cặm cụi đi năm tháng! Sẽ có lúc mắt ngước cười với t́nh yêu nhẹ tênh vượt thời gian, không gian và những ước ao...
Chỉ c̣n lại đêm mưa như thác đổ, trời sập, đất nứt toác và con người...đọc nhau...
(Hà Nội. 2016.augusztus.13)
……………………………………………………………………………..
Đêm nay lại mất ngủ rồi, nghe mưa rải những bước chân hùng hồn trên mái, lần đầu tiên từ hôm về tới giờ thiện cảm với những âm thanh...
Có thể chỉ bởi v́ phút này tất cả mọi người đều ngủ nên xứ này đột nhiên yên lặng dễ thương làm sao khiến ta bắt đầu ...đớn đau v́...thương nhớ.
Ôi, ai bảo mày sa chân vào đây cái lồng cảm xúc hẹp này?
Yêu để Chết, Yêu đến chết em ơi!
Đừng thức dậy mọi người ơi, hăy để tôi được thức như thế này, v́ chỉ một tích tắc...mà thôi( 2016. 08.15)
……………………………………………………….
Con số 9 sinh ra dành cho ḿnh. Nghiệm trong đời, những giờ khắc quan trọng đều liên quan tới số 9 hoặc có mặt con số 9. Hôm nay chợt nhận ra: 9 ngày nữa ḿnh…bay…
Rời đất này nhiều lần lắm rồi. Khi đang ở trong nó, mảnh đất này hút kẻ tha hương bằng một sức hút đặc biệt: nặng trĩu, đặc quánh, như quá nửa thân ngập trong một cái đầm lầy. Chỉ cái đầu c̣n chút lạnh để tỉnh. Trước kia, cái đầu này bị những làn gió xúc cảm quất tơi tả, ngoặt hết bên phải sang bên trái, để mỗi khi rời đất này đi, ốm dở, sống dở, chết dở rất lâu, rồi sau đó kinh ngạc: làm sao mày hồi sinh?
Lần này, chắc cũng thế thôi. Chưa sang”bên kia”-nhưng đă biết không gian châu Âu sắp đón một con ranh sẽ…ốm. Bởi „lớn lên”, già đi, trôi đi…lớp lớp thời gian chất chồng đến mấy ẤN TƯỢNG vẫn làm nên ngày sống, đời sống của nó. Như những lớp vảy dày của con cá chép hôm nọ ḿnh mua trong chợ. Có ai cầm một bàn chải sắt đánh vẩy những lớp xúc cảm của nó như ông bán cá hôm nọ thực hành trên con cá chép đập đầu rồi vẫy cố ngoe nguẩy đuôi?
Tự nhủ: chỉ v́ ngôn ngữ MẸ ĐẺ đấy mà-ai bảo mày quay về nơi tất cả mọi người cùng dùng chung một ngôn ngữ? để toàn thân thẩm thấu, không chỉ những câu nói đầu lưỡi đầu môi, mà tất cả lớp khí quyển bao bọc ngôn ngữ ấy, mày thấm hết. Thấm ǵ vậy? Thấm đẫm những CON NGƯỜI nơi đây, những kẻ cùng mày làm nên thời đại này, nỗi đau này, nỗi nhớ (sẽ là) này, niềm vui, phút hân hoan, giây hạnh phúc, và trời ơi, cả chứng( đôi khi) mất ngủ, như đêm nay. (2016. augusztus 16)
…………………………………………………………….
Trĩu nặng tâm sự, kẻ cô đơn thường t́m đến chữ để giăi bày. Nỗi ḷng càng bộn bề nó càng muốn t́m những ngôn từ có "trọng lượng" để" cân đo đong đếm" xúc cảm của ḿnh. Bằng cách nào vậy? Không phải sự giàu có của ngôn từ trợ giúp mà chính của cảm xúc, giúp nó đến với nỗi ...ngạc nhiên... khi xúc cảm được diễn đạt chính xác...
Thơ ra đời đẹp đẽ như vậy đó.
Nhưng tôi đă khuyên bạn: hăy thoát khỏi cạm bẫy của t́nh cảm, hăy ra khỏi cái khung ngôn ngữ cảm xúc, v́ mắc cạn trong đó, ta chỉ nhai đi nhai lại những điều cũ nhạt nhẽo, chán ngắt, khoác manh áo mỹ miều quen thuộc của ngần ấy thói quen thưởng thức đời sống tinh thần, theo ngần ấy năm sống trên đời mà thôi....
Những thói quen ăn những món cảm xúc cũ kỹ lặp đi lặp lại này đang tước đi tuổi trẻ của bạn, chỉ giúp bạn chui vào, lặp lại những mối quan hệ đời thường hàng ngày, kém ǵ ngày sống của bao nhiêu thế hệ trước bạn đâu?
Tôi nh́n thấy bạn rất thông minh, nhiều nhận thức và dày tri thức...Tôi muốn quá một điều: bạn hăy t́m ra con đường đi riêng của ḿnh- xứng với từng khoảnh khắc bạn đă biết đến ...cô đơn....
(NHN. 2016. augusztus. 17)
………………………………………………………………………….
Hôm qua đúng ngày Quốc Khánh Hungary ( 20.8) nhận được bộ 3 tập Minh Triết Thiêng Liêng mà ḿnh đă dịch trong 3 năm và được anh Bùi Văn Nam Sơn giới thiệu bằng một bài triết học tuyệt hay.
Nước Hung yêu quư của tôi- Tiếng Việt yêu quư của tôi (2016. augusztus 21)
………………………………………………………….
Ngồi trong quán cafe nh́n mưa đợi giờ sang nxb TT để gặp gỡ những ai ṭ ṃ về bác Hamvas Bela. Thực ra ḿnh cũng ṭ ṃ như mọi người mà, nếu không ḿnh đă không tự sự, tự vấn bằng cách dịch bác...
Tất cả mọi người đều đặt câu hỏi cho nhau và cho mọi sự, tự trả lời cho ḿnh chính bằng sự thực hành các mức độ hiểu biết...
Phút này gặp lại cô đơn muôn thuở, chả cần sang đến tận bên kia, mưa lạnh lùng bảo...
không, kệ chứ, cứ...tạm quên đi...
Buổi giới thiệu sách ở nxb Tri Thức bắt đầu bằng việc NHN kư...30 bộ sách (30x3) ...hộ nxb.
Mệt...phờ râu tôm...kư xong giương ô đi t́m hàng phở, nhưng không thấy đành ăn bún chả rồi chui vào một quán cafe đợi mưa( đừng bay bay nữa) nhưng mưa (cứ bay) bèn quay về hội trường, nơi sẽ diễn ra buổi tọa đàm.
Gặp Phó đại sứ, Bí thư thứ nhất sứ quán Hungary, kẻ đă từng theo học tiếng Việt, giờ chỉ (đọng trong đầu y) mỗi một câu: em chào cô giáo Nhung.
Buổi trao đổi vui ra phết, thậm chí...hơi căng thẳng, khi (các bậc tiền bối) ...lên tiếng (heheheh)... nhưng như Nam Cao nói: người VN vốn yêu ḥa b́nh, chúng ta (trẻ già trai gái) sau rốt đều vui vẻ (âu yếm) cười nh́n nhau (kệ ông Hamvas Béla) gây ra cuộc tranh luận (có ổn không) hai từ Minh Triết và Thiêng Liêng?
Bằng chứng là NHN cười toe toét và bà phó giám đốc nxb cũng chẳng mệt mỏi tư tẹo nào....
Cuối ngày( cảm động rơi nước mắt) khi cậu bạn học 10E xưa vẫn kiên tŕ nhẫn nại đợi ( con ranh) NHN lải nhải chán chê với bạn bè tứ phương, chia tay chia chân măi không rời...
(bạn hiền) đưa nó đi ăn lẩu Nhật để... đừng quên nhé, Nhung ơi những ngày tháng Tám năm 2016... với những kỷ niệm cùng MTTL- Hamvas Béla...(2016. augusztus 22)
………………………………………………………………..
Hôm qua vẫn c̣n ngồi kư sách, hôm kia vẫn c̣n cười toe toét với bạn thương, mai giờ này gói ḿnh giữa những đám mây...Ơ cái ǵ bất diệt nhỉ? Từ góc giường bên cửa sổ này gơ phím ảo mobil, nghe tiếng sáo ai thổi day dứt thế?
Ơ cái người này cứ muốn gây nhớ thương, ghét quá...(2016. augusztus 23)
……………………………………………………
Con người không có cánh như chim, đành chờ máy bay chở đi, nhưng chính v́ thế nó rất mệt. Mà nào có làm ǵ đâu?....đồ ăn thức uống tiếp viên đưa đến tận...răng...ngần ấy tiếng đồng hồ chỉ...ngồi...ngủ ´´vật vờ...ngáp...chán...
Thiếu việc làm không phải là ...người/ dù sao đi nữa... Bởi vậy vừa xuống đến mặt đất...mừng vô kể... Thôi, chúng mày cứ việc biết bay, chim ơi...hăy để chúng tao sử dụng chân và tay... kể cả khi chưa dùng đến đầu...
CHÀO CHÂU ÂU (2016. augusztus 25)
……………………………………………………………..
6h sáng. Trời se se lạnh, Thu ngập ngừng đổ sắc úa lên rặng dẻ dại khi ḿnh đi xanh tươi là thế... Nắng nhợt nhạt hắt những tia đầu tiên lên bầu trời xanh b́nh thản. Chim chóc biến đi đâu hết cả, chỉ khí trời lành lạnh, những hàng cây đứng im ĺm và ly cafe bốc hơi nghi ngút trong tay...
Phút này lại nh́n rơ quỹ đạo sống muôn thuở của ḿnh- chỉ có logo, chỉ có chữ, chỉ tṛ chuyện với linh hồn và thiên nhiên im lặng. Mọi quan hệ xă hội lùi xa, đợi như quả đợi mùa để chín...khuất nẻo đường về là những nụ cười vui tươi ngước mắt...
Nhớ hôm qua anh nhà thơ bên Mỹ khuyên NHN hăy giữ lấy"thú đau thương" để mà làm thơ....buồn cười ...nhưng quả thật cụm từ này vô cùng quyến rũ- đau thương bằng nụ cười toe toét nghĩ về nhau lâng lâng và sung sướng quả cũng đáng lắm...khác nào ngửa mặt ngắm bầu trời xanh biếc, mây hờ hững trôi?
Biết rồi...sẽ lại lẳng lặng lôi laptop đến thư viện trong khu sinh viên, ở đấy đứa nào chẳng cắm mặt vào cái màn h́nh, nửa ngày không nói với nhau lời nào, chỉ...gơ... Và những chiều lững thững theo dọc sông, lại chỉ cùng linh hồn của chữ....
"Trôi dạt về những bến bờ xưa ta ơi....cùng tan...cùng nhớ...."
…………………………………………………………………………….
Cần phải giải quyết bao nhiêu việc sau ngần ấy ngày rong chơi.
Con người hoặc chạy theo việc hoặc chết ch́m trong nó, hoặc vừa làm vừa (thầm nghĩ): mẹ kiếp! sao lắm thế không biết...ḿnh đă cố đơn giản đến mức tối đa mà vẫn cần thực hiện ngần ấy thủ tục...
Những kẻ mơ mộng được TRỜI thương, nó có thể vừa hỳ hục giải quyết những hủ tục trần thế, vừa để tâm trí lên tận mây xanh...
Đây này, đi qua một rặng cây lá bắt đầu ngả màu vàng úa...nhắm mắt lại nh́n thấy ngay cũng vẫn rặng cây này hoa nở trắng ngát đất trời, mở mắt ra...nhắm lại lần nữa thấy nó trĩu quả đỏ, vàng, ngon đến mức (cầm ḷng không đậu) bảo con trai: nếu con không hái hộ mẹ(v́ nó cao quá) mẹ sẽ về nhà lấy ghế ra đây đứng lên hái...
Con trai tưởng thật hốt hoảng kêu lên: đừng mẹ ơi, người ta cười cho...và đành thở dài đứng lại hái mận cho mẹ...(phép thắng lợi tinh thần?) hahahahah...
C̣n mẹ nó bây giờ chợt nhớ ra...nhiệm vụ....bèn...thở dài thườn thượt...thôi đi ra bưu điện...(2016. augusztus 27.)
…………………………………………………………..
Giá đang ngồi ở Hà nội, trong quán trà nhỏ giữa những bạn trẻ thân thương quen biết lâu hoặc mới nhỉ? Sẽ...ấn tượng biết bao! Đời sống cần ấn tượng như linh hồn cần thân xác, ḿnh vẫn cần đến nhau các bạn ơi, dù chả ai trả lời nổi cho ai, mỗi người một việc, một cái đinh ốc trong guồng máy sự sống này....
Đời sống là một quá tŕnh. Như sự hiểu. Không thể vội vă thúc ép nó dàn trải cái quá tŕnh ấy ra nhanh nhanh lênnhư trải bài tarot lên chiếu được...v́ không thể....phải sống -hiểu cho hết quá tŕnh ấy...
Trong quán trà, tôi có thể thổ lộ kinh nghiệm đọc, dịch, viết, sống của tôi cho một nhóm bạn nhỏ, rất nhỏ so với đám đông vội vă ngoài kia. Tôi biết rơ điều này nên đối với tôi chỉ cần một người hiểu tôi sâu sắc là đủ, hiểu và ở bên tôi lâu bao nhiêu tốt bấy nhiêu, để cả hai cùng hưởng niềm hạnh phúc xẻ chia...nhưng nếu không có một người như vậy, tôi cũng hiểu và chấp nhận...bởi con người sinh ra một ḿnh và ra đi cũng một ḿnh mà thôi, có ai thay thế được cho nó đâu?
Và bởi v́ bạn ơi, ta luôn sống trong sự ĐỔI THAY, đừng nh́n sự vật sự việc, con người một cách khăng khăng tuyệt vọng như thế. Cái hôm nay bạn không hiểu, mai bạn sẽ hiểu mà, tin tôi đi, cái bạn hiểu ra chính là sự đổi thay đấy, có thể chính bạn không hề biết...
Hăy cứ làm bạn với Hamvas Bela đi-là làm bạn với NHN đấy-bằng tiếng Việt. Chúng ta vẫn, sẽ luôn luôn cần đến nhau, tin tôi đi. Trong quá tŕnh đọc, bạn đừng hỏi ai và hỏi bất cứ cái ǵ hết, hăy vứt sách đi nếu không hiểu, và lại cầm nó lên nếu muốn hiểu nó...
Hăy kiên tŕ đầy ắp t́nh yêu như NHN khi dịch sách ấy- được không? bạn sẽ làm được điều bạn muốn... Tôi nói xong phần tôi rồi đấy.
( 2016. 08.27)
NGUYỄN HỒNG NHUNG
