Karinthy Frigyes:

 

Ḷ sưởi nóng cho tất cả mọi người

 

Cần phải biết, trước đây lúc nào tôi cũng bị rét. Cho đến tận năm lên mười, mẹ luôn giữ tôi trong một bồn nước lạnh, với nỗi sợ hăi tôi sẽ bị khô cứng. Một thời gian sau, cuộn tôi vào tờ giấy thẩm, bà trao tôi cho bố, một nhà thực vật học, ông ép tôi lại và cho vào bộ sưu tập, với mảnh giấy ghi chú : ”Loại cây cỏ phía bắc, nhiệt đới, tên thường gọi: nhà thơ”. Nằm trong bộ sưu tập, tôi ăn nhện và những nỗi buồn đă nướng, cùng những viên ớt đă mốc. Trong lúc đó, nhiều tập thơ của tôi được xuất bản, và tôi cho ra đời hẳn một chuyên đề triết học bàn về đời sống nội tâm.

Cần phải biết, đôi tay tôi lúc nào cũng đông cứng, miệng tôi lúc nào cũng phả khói, cả khuôn mặt tôi tái xanh. Ai động vào tôi, đều phải thổi phù phù vào tay để hơ cho ấm lại. Tôi hỏi ư kiến một thày thuốc, ông này giải thích dài dằng dặc, rằng tôi mắc thứ bệnh gọi là ”bệnh lạnh”, mà nguyên nhân của nó, ắt hẳn v́ thân nhiệt tôi quá thấp, bởi tôi đă ăn những thứ mốc meo.

Lúc đó xảy ra một chuyện, có một lần tôi ở nhà một ḿnh.

Thời kỳ đó, tôi vô cùng cay đắng nhận ra, quần áo của tôi sở dĩ sót lại trên người, không v́ ḷng yêu mến và gắn bó của quần áo với ḿnh, chỉ tại, tôi cởi khuy đằng trước, chính thế, nên nó không tụt xuống. Nếu nó biết tụt, chắc chắn nó đă tụt rồi, lúc đó tôi chắc chắn, chết rét một cách trần truồng. Nhận thức này, rầu rĩ mang đến cho tôi một tác động cực kỳ tiêu cực, thế là với bí danh Schopenhauer, tôi viết một chuyên đề triết học cực dài: „Về cái chết và sự vô nghĩa của cuộc sống”.

Cái sự một ḿnh của tôi xảy ra trong căn pḥng, nơi có một chậu hoa cúc nằm trên bàn. Từ một góc nhà, những làn sóng kỳ lạ bay về phía tôi, rồi chui vào áo ghi-lê của tôi. Tôi đi về phía đó, nh́n thấy một vật màu nâu h́nh chữ nhật, với đôi mắt rực lửa đang mỉm cười nồng nàn. Tôi giơ tay tự giới thiệu, vật đó không thèm trả lời, nhưng từ hai vạch lửa tôi nh́n thấy người ta đề tên nó là Ḷ sưởi. Tôi ngồi xuống cạnh, và bắt đầu đọc cho nó nghe tập thơ đoạt giải thưởng của tôi, có tên gọi ”Khát vọng vô tận „

Một lúc sau tôi nh́n thấy hai vạch lửa của nó xịu xuống; trước đó, một niềm tê dại khoan khoái tràn ngập, khiến tôi muốn cởi ngay áo ghi-lê của ḿnh ra. Tôi ngây người chiêm ngưỡng Ḷ sưởi: và nhận ra chính nó đă gửi những làn sóng cho tôi, những làn sóng, trong các cuốn sách tôi đă đọc, người ta gọi là Sự ấm áp. Thật là một cảm giác kỳ diệu và ngây ngất đê mê, đầy ḷng ngưỡng mộ, tôi nói với Ḷ sưởi:

- Nàng hiểu những bài thơ của ta?

Những đợt sóng ấm áp mới lại dâng tràn dào dạt về phía tôi, tôi muốn nhảy cẫng lên trong niềm hạnh phúc.

-Trời ơi, người ta hiểu tôi, và nồng nhiệt với tôi làm sao. - tôi lên tiếng, rồi khóc nức nở.

Hôm sau, tôi lại đến với Nàng: lại thấy Nàng ở đúng chỗ đó, trung thành chờ đợi tôi. Nhưng những ṿng tṛn lửa của nàng nhợt nhạt, tôi tự nhủ thầm: ”Trời! nàng lạnh, bởi nàng muốn linh hồn ta. ”Thế là tôi ném tập thơ„ Linh hồn tôi” vào giữa những ṿng lửa; những đôi mắt lại bừng lên long lanh sáng, tỏa nỗi cháy bỏng nồng nàn.

Tôi ôm lấy chân Ḷ sưởi, ḷng nhắc nhở ḷng: ”Giờ đây, b́nh yên ơi hăy đến. Ta đă t́m thấy Sự ấm áp này, t́m thấy ư nghĩa công việc không uổng phí của linh hồn ta. C̣n nàng, trung thành một chỗ, đợi chờ ta. Và nồng nàn, nàng nồng nàn với ta làm sao.”

Những đôi mắt của Ḷ sưởi lại xịu xuống: tôi bật khóc trong nỗi đớn đau, tḥ tay vào hộp sọ, tôi tóm lấy một nắm óc và ném vào những ṿng tṛn lửa. Ḷ sưởi sụt sịt, rồi bắt đầu bùng cháy. Tôi gục đầu vào ṿng eo của Nàng, và đêm hôm đó tôi suưt chết ngạt. Thật khủng khiếp và dài đến vô tận. Đôi mắt, những chấm vuông, ống khói và những vết rạn trên ḿnh của Nàng đẹp tuyệt vời, tuyệt mỹ như thiên thần. Tôi quyết định cho ra đời một tập thơ có tên gọi „Cái tuyệt vời đă đến”, bài thơ đầu tiên bắt đầu như sau: „ống khói của em, đấy là tất cả thế giới – những vết rạn nứt của em, giống như một bông hoa nhỏ”.

Bằng bí danh Madách Imre, tôi viết bài thơ sau đây:

„Ôi hơi ấm nhỏ, giá em hiểu được,

Giá có linh hồn, em sẽ gần gụi ta -„

Thế rồi, với bí danh Goeth, tôi viết tiếp:

„Das ewig spórhertliche

Zieht uns hinan…”

Sau cùng, tôi có ư định lập một chuyên đề lớn mang tên ”Bản chất siêu h́nh của ḷ lửa”, nhưng ư tưởng này dừng lại nham nhở.

C̣n tập thơ của tôi thành công rực rỡ. Các nhà phê b́nh khẳng định, từ Ḷ sưởi, tôi đă đạt tới h́nh ảnh tượng trưng của thế giới huyền bí, tính chất siêu h́nh bất ngờ của âm điệu trong từ ”bông hoa” và ”thế giới” chợt mang lại cái tuyệt vời lạ lẫm. Hai trăm năm nữa tôi sẽ được tạc tượng.

Với trái tim rộn ràng hạnh phúc, tôi vội vă tiến gần Ḷ sưởi để ném vào đấy những lời ca ngợi.

Tôi há hốc mồm thấy một ông bạn già của ḿnh nằm đây, tay ôm choàng lấy Ḷ sưởi, đang thở ph́ pḥ.

- Cái ǵ thế này? - tôi hỏi

- Cái ǵ là cái ǵ? – ông bạn tôi ngạc nhiên. – Tớ lạnh bụng, thày thuốc bảo, tớ hăy làm cho nó nóng lên. Cái ḷ sưởi này rất tốt, nó sưởi rất ấm, và không tỏa mùi. Nhưng h́nh như cậu xịt nước hoa, hoặc bôi cái ǵ lên nó ấy.

Tôi đứng sững và nh́n cả hai.

- Sao nữa? – rốt cuộc, tôi hỏi.

- Cái ǵ sao nữa ? Bụng tớ sắp ấm lên rồi đây này.

- Cái bụng của cậu sắp nóng lên? Ḷ sưởi cũng tỏa hơi ấm cho cậu? – tôi hỏi, và đặt hai con mắt của ḿnh lại chỗ cũ, khi trong cơn giật ḿnh, chúng chực nhảy ra ngoài.

- Ḷ sưởi nóng cho tất cả mọi người – Ông bạn tôi điềm nhiên trả lời.

Tôi rú lên lên một tiếng, rút gươm, định xông tới đâm cho Ḷ sưởi một nhát. Nhưng ông bạn đă ngăn lại, rút gươm khỏi tay tôi, d́u tôi về nhà, và đặt tôi nằm xuống giường.

Tôi nằm liệt năm ngày liền, rồi nhỏm dậy, lau những tảng băng từ cḥm râu dưới cằm, viết ngay một tác phẩm vĩ đại nhất của đời tôi, có tên gọi: „Ḷ sưởi nóng cho tất cả mọi người”.

Tác phẩm đăng trong một tờ tạp chí, gây ra một cơn giận giữ và bất b́nh chưa từng thấy. Ba trăm độc giả đặt mua thường xuyên, gửi trả lại báo, với lời nhắn nhủ bực bội: cái sự thật trần trụi chó chết, ḷ sưởi nóng cho tất cả mọi người mà cũng viết. Những tờ báo bảo thủ cho đăng những bài viết rơ dài, rằng cái lũ hiện đại chúng điên rồ hết lượt, đến mức chúng không hiểu chúng viết ǵ: ḷ sưởi nóng cho tất cả mọi người, thế là nghĩa lư ǵ?

Nhà dịch thuật có mớ tóc giả của viện hàn lâm lập tức dịch tác phẩm độc đáo này ra tiếng Đức, và người ta đọc cho lũ trẻ con nghe. Nhưng bọn trẻ ngơ ngác, không cười, bảo với các ông bố rằng chúng hiểu, v́ đúng là ḷ sưởi nóng cho tất cả mọi người.

Thế là người ta ném tôi vào nhà thương điên.

Nguyễn Hồng Nhung dịch từ nguyên bản tiếng Hung

(2008-08-31)