GẶP

 

Có một ḍng nước mát đă quay lại, tràn vào ḷng tôi.  Từ phút chia tay gă trở về nhà, tôi thấy ḿnh bắt đầu vơ vẩn. Bằng chứng là lên xe buưt, nhiều người nh́n tôi. Một chàng trung niên tóc muối tiêu c̣n sẽ sàng sán đến đứng gần và nh́n tôi bằng cặp mắt biết nói. Tôi sực tỉnh, bởi đang mơ màng. Đang bâng khuâng. Sau nhiều ngày, lần đầu tiên tôi trở về nhà với một cảm giác ấm áp như thế.

Đêm qua, trời rất oi. Tôi có thói quen đi ngủ sớm để dậy sớm. Ở châu Âu, điều này thực hiện dễ dàng v́ không gian rộng mở và im ắng. Ở xứ nhiệt đới này không thế. Mới đầu hè khí hậu đă rất ngột ngạt, cái nóng kèm theo sự ẩm ướt, khiến lúc nào con người cũng cảm thấy ḿnh khó thở, thấy cơ thể nhớp nhúa và toàn bộ sự hiện hữu của ḿnh là một cái ǵ đó ê chề, mệt mỏi. Có lẽ vậy nên người xứ này rất thích ngồi nhân nha. Ngồi vậy thôi. Để cái nóng, cái ẩm, cái oi bức ngột ngạt tự ra đi, khi sự gan lỳ của ngày cũng đến hồi kết thúc, để chiều tà đổ xuống, con người thở phào, lúc đó mới đứng dậy, kết thúc một ngày nhân nha đợi hết bị thiên nhiên hành hạ.

Bất chấp mọi điều, tôi vẫn chiều theo đôi mắt cứ díp lại lúc chín giờ tối và mở toang vào hồi năm giờ sáng của ḿnh. Tôi lên giường khi thiên hạ đang hoạt động tích cực nhất vào buổi tối. Mắc màn xong, tôi mở toang cửa sổ, hương cau tràn vào từ mấy ngọn cau cao vút dưới sân tỏa lên. Đút hai mẩu bông vào tai( v́ tôi có một đôi tai thính đến nỗi luôn nghe thấy tiếng thở của từng con muỗi bay qua)duỗi thẳng chân tay trên chiếc giường đôi rộng, tôi thiếp vào  giấc ngủ tưng bừng tạo bởi đời sống của một khu tập thể bốn tầng. Trong mơ màng tôi nghe tiếng  nhạc từ cửa sổ nhà đối diện vẳng sang, nghe tiếng lộc cộc tầng gác trên vọng xuống, nghe tiếng một đứa trẻ khóc dưới sân nhà tầng một, tiếng gắt gỏng của người mẹ ( lạ thế, tôi chưa hề nghe tiếng mẹ nựng con từ ngày về đến giờ), trong giấc ngủ, tôi nghe toàn bộ âm thanh quanh ḿnh ào ào sôi động, nhưng tôi vẫn tiếp tục ngủ, ngon lành.

Chỉ tỉnh dậy khi nghe mưa lác đác rơi.

Mưa rất hay rơi vào gần sáng. Tựa hồ cơn oi bức của cả một ngày và gần suốt đêm thế là đủ mức hành hạ với dân xứ sở này, gần sáng, thượng đế ngẫm nghĩ và thương hại chúng, ngài đứng dậy, ra mở ṿi hoa sen…

Gần sáng, khi tất cả ch́m vào sự im lặng hiếm hoi, tĩnh lặng như thể giờ đây xứ nhiệt đới này mới nghe thấy hơi thở của chính ḿnh. Lúc đó mưa rơi. Lúc đầu lác đác, lộp bộp, rồi, như một bản piano tăng dần tốc độ, nước từ đâu kéo tới, ào ào, xối xả, tuôn như thác cuốn. Hơi lành lạnh mướt mát của nước và đêm ùa vào cửa sổ, đẫm vị cau thơm ngát. Tôi nằm im trong giường, mắt vẫn nhắm nghiền, nghe mưa xả ngoài đêm, dội những âm thanh đục rỗng lên một mái tôn nào đấy, gió chắc đang quật đi quật lại trên những phiến lá cau, trên ṿm cây hoa đỏ rực rỡ dưới sân nhà tầng một, và chắc đang thử thách hành hạ mấy cây hoa mảnh dẻ dịu dàng tôi trồng ngoài mảnh sân nửa lộ thiên  gác ba của tôi.

Mưa dịu dần, không khí mát lạnh và trong veo như thể một miếng kem thơm tho ta cắn ngập răng giữa trưa hè nóng. Mở mắt thấy một màu hưng hửng, chồm một cái, tôi bước ra khỏi giường, nh́n đồng hồ, sắp năm giờ sáng. Nhẹ nhàng nhón bước ra sân, tôi thở ngập phổi làn khí trong veo vẫn lắc rắc những hạt mưa. Ghé mắt nh́n từng phiến lá xanh non đẫm ướt của mấy chậu cây cảnh, thơm một nụ hoa hồng he hé đợi nắng lên  x̣e cánh, mỉm cười lắng nghe chú chim quen thuộc mỗi sáng thiết tha bày tỏ: tuy-tùy –tuy-tùy-tuy. Nghĩa là ǵ chim nhỉ? anh yêu-anh ơi-anh yêu?

Mỗi sáng mai thức dậy trước nhất trong khu nhà này, tôi trở lại là một ngọn gió, dạt từ phương tây bay trở lại phương nam, t́m kiếm ǵ đó một cách vô thức chăng?

Không, tôi không tin. Trái lại, tôi quay trở lại nơi ḿnh sinh ra một cách có ư thức th́ đúng hơn. Tôi đă hết buồn, như lúc từ nơi này cất gót quay đi cách đây mấy chục năm. Tôi cũng đă hết dửng dưng, như một ngày ở tuổi thanh xuân, học xong quay trở lại đây. Giờ đây, h́nh như tôi b́nh thản. H́nh như thôi, bởi vẫn có ǵ day dứt trong người, bởi vẫn có ǵ không diễn tả nổi, bởi vẫn có ǵ chưa đủ h́nh thành, bởi vẫn có ǵ ẩn nấp đâu đây trong con người ḿnh, ta chưa t́m ra tên gọi…

Hôm qua gặp gă trong một ngơ phố cổ, trở về nhà, tôi t́m thấy lại một nỗi hân hoan đă đi xa nào đấy. Phải chăng v́ tôi đă t́m ra bè bạn? con người cần bè bạn, giống như lũ chim dù đủ hai cánh như nhau, bay đi đâu một ḿnh cũng được, vẫn cần tụ họp ở một góc chim nào đấy, để ríu rít, để cùng nhau chấp chới bay lên không trung trong một tích tắc.

Hay bởi gă và người bạn của gă gợi lại cho tôi một cảm giác Hà nội xưa nào đấy, trước khi ra đi tôi đă từng biết, gợi lại những kỷ niệm thời đi học khi ở xứ người ta vẫn từng gặp lại trong mơ? Tôi đang ở trong không gian đó, đồ ngốc ơi, mày mơ màng trôi tuột đi đâu vậy?

Tựa hồ như tháng năm đă khoác lên ḿnh tôi một lớp da khác, cần lột đi, cần bóc đi, cần rũ sạch.

Tôi đă bồi hồi thế nào mấy hôm trước đây đi dưới ḷng đường ngập ngụa tiếng ve ran. Tôi đă thơ thẩn thế nào dừng lại trước một vỉa hè trắng xóa hoa sấu li ti rụng, đă ngẩn ngơ nhặt từng mảnh đỏ phượng vĩ bay trên bờ hồ Hoàn Kiếm, trước khi ngồi xuống một ghế đá mát rượi làn gió đung đưa một cành me mềm mại rủ trên đầu.

Vẫn là một linh hồn cô độc thế thôi đời ơi! khi ta vẫn c̣n là một con bé lang thang một ḿnh trên phố bóc nhựa cây, nhặt búp đa hay nấp dưới một gốc nhăn tránh mưa.

Không, từ bấy đến nay ta đă nh́n thấy quá nhiều, biết quá nhiều, cảm thấy quá nhiều, trải qua quá nhiều, để trở lại đây làm một điều ǵ ta muốn. Ta đă nhầm khi quay trở lại quê hương, nhảy bổ đi t́m những người bạn cũ, những dấu tích cũ, những miền nhớ cũ, và đau xót v́ không t́m thấy ǵ hết. Bởi chỉ c̣n lại mỗi h́nh hài. Cái hồn xưa đă mất.

Tất yếu thôi. Phải thay đổi để sống sót. Phải biến dạng để trụ lại. Phải quên đi để đừng biến mất. Nhưng c̣n một điều khác nữa: phải trở về để gọi tên cái đă ra đi. Một lần cuối. Như nó đă từng có. Để diễn tả một nỗi đau, một t́nh yêu vô bờ bến, một kư ức không phai, một mảng sống  đă  tham dự.

Dăy phố này đâu chỉ câm lặng những bước hôm nay ta lùi lũi. Hai đứa đă từng đi bên nhau sải chân tinh nghịch đếm từng nắp cống trên hè, mối t́nh học tṛ đầu tiên ơi, chàng cao lóng ngóng như chú người gỗ Pinokio, ngượng ngập đối diện với cô học tṛ tóc dài chẳng nói năng ǵ, để gần nửa đêm lao bổ xe đạp tới nhà cô bé, mặt đỏ bừng, mắt sáng ngời bởi niềm xúc động tiểu thuyết”Ruồi trâu” mang lại. Hai đứa dựa vào một thân cây bé xíu trước cửa nhà, sôi nổi bàn về những khái niệm tóe lửa” lư tưởng””t́nh yêu”, để nửa năm sau đó chàng lén lút ra đi trên con tàu đưa chàng tới xứ sở của hoa hồng, chứ không phải tới miền đạn bom như đă ấp ủ với cô bạn.

Chiều lững thững trên hè, muốn đếm những nắp cống không c̣n nữa, không buồn, chỉ buốt, nhớ đến ánh mắt chàng van xin” làm sao cho tôi quên được quá khứ” khi hai đứa gặp lại nhau trong một hotel sau mấy chục năm trời. Cây bé xíu trước cổng nhà giờ đây cao vút, lá hiền ḥa kể những giấc mơ b́nh an, chẳng c̣n bóng dáng ai vương lại

Tôi muốn gọi tên những miền giá buốt. Bởi chúng chẳng bao giờ hết. Cái giá buốt này được thay thế bởi cái giá buốt kia.

Chỉ cần gấp vài bước chân thôi, gặp lại ngay cậu bạn đeo đẳng tôi từ thuở thơ ngây hai mái đầu cắp sách, không thể thành t́nh nhân v́ chỉ trí óc gặp nhau, c̣n trái tim không ḥa nhịp. Trí tuệ biến hai đứa thành một khăng khăng phản kháng thoát bao ngày sống giả tạo những ḥa đồng, khi đứa này biến thành một tiểu thuyết hiện sinh, đứa kia lập tức hóa thành một từ điển tâm linh triết học, hai con cú mèo đêm đêm gặp nhau rạch bóng tối t́m một tia lửa thoát. Bởi biết có đêm là sẽ có b́nh minh, bởi biết dựa vào nhau như dựa vào sách, là khó có thể biến thành nỗi ươn hèn.

Một lần trở về tôi gặp lại chàng trong vai một quan chức xă hội cao cấp. Chàng ném vỡ tan ấm trà như thể tuyên bố phút đoạt giao, lúc t́nh cờ tôi chạm vào vết thương toang toác chàng những muốn che lấp: trở thành người có lư lịch. Sao thế? có gan làm có gan chịu chứ? –tôi bỏ đi với cái nh́n kinh ngạc, để rồi sau đấy khóc thầm trong ḷng cho một phút vô t́nh không biết xẻ chia với t́nh bạn lúc mắc cạn hiểm nghèo.

Dưới lớp bụi thời gian kia c̣n bao nhiêu điều, bao nhiêu giá buốt  cần gọi tên ra nữa?

Về một mái nhà quây quần anh chị em, cha mẹ. Về những bài học đầu tiên làm người, cha lấy ra dạy dỗ từ nền văn hóa Pháp ông đă thừa hưởng, trái ngược với những câu chuyện th́ thầm của những người lớn ta nghe những lúc họ gặp nhau, về các nhân vật các sự kiện măi sau này ta mới hiểu khi đọc những cuốn sách”cấm”. Cái gia đ́nh cùng máu mủ này giờ đây cũng phân ră như một xă hội tan tác nền tảng tạo ra nó.

Hết rồi niềm vui anh chị em gặp gỡ nhau. Những đứa em nh́n  bà chị như một nền văn hóa xa lạ câm lặng. Người chị thấy đứa em này của ḿnh là hiện thân của nỗi  huênh hoang ngu muội mang danh trí thức công nhân, đứa kia là hiện thân của lối sống thị dân ích kỷ mang danh trí thức thành phố, hay bà chị cô em ḿnh là sự lặp lại những thói quen cai trị kiểu làng xă trong gia đ́nh. Huyết thống chỉ c̣n một cái chung duy nhất là thờ người đă chết. C̣n hiện tại và tương lai, làm ǵ với nó đây khi chất liên kết giữa những con người sống cạnh nhau không t́m thấy, chưa t́m thấy?

Có bơ không, làm một linh hồn lang thang đơn độc tiếp tục? trong mẩu đời sống này?

Tôi vẫn tự hỏi ḿnh, nhưng giữa chừng vẫn hà khắc ǵn giữ bản thân, để đừng rơi vào sự buông thả và lười biếng. V́ biết tự dưng không thể lăn ra chết. Và vất vưởng như một con bọ ḅ trên mặt đất là phí hoài những ǵ đă học được để biết đau. Từ một nền văn hóa tự thân, ḅ sang một nền văn hóa khác của người khác, tôi đă nh́n thấy những quá khứ tương tự, những lầm lẫn lạc loại đủ để so sánh, những bài học và sự trả giá cho thoái hóa của kiếp người, dù ở bất kỳ đâu trên trái đất này.

Chỉ c̣n nỗi cô đơn.

Điều ấy không trả giá được, không an ủi được, cũng không quên được.

C̣n một cách( có phải duy nhất không?):  hăy gọi tên nó ra.

giữa những thét gào của biển lộng ào ào sóng xứ người, hay mát lạnh một không gian lắc rắc mưa rơi, trong buổi sáng tĩnh lặng của xứ sở đă sinh ra ta - cũng thế thôi, Ta hỡi!

Viết đi!

Nguyễn Hồng Nhung

(Hà nội.2010.05.29)