GHI CHÉP THÁNG TÁM - I.

 

Nhận chân dung thói ngụy biện từ đâu? khi nó có mặt khắp mọi nơi, mọi chốn, dưới muôn vàn h́nh thức, nhưng rơ nhất trên mặt chữ. Đấy là lối (nói) viết mập mờ, với ước vọng đổi trắng thay đen? hay đơn giản chỉ để che đậy nỗi sợ hăi sự thật? V́ trước tiên sự thật động chạm đến sự cao ngạo của cái TÔI ( những người mang cái TÔI kiêu ngạo trong khi chỉ yêu bản thân ḿnh là chính, lại hay nghĩ ḿnh đang„hy sinh” v́ quyền lợi người khác). Hehehehehe…

 Thói ngụy biện là một h́nh thức ngụy trang, một con đường ṿng khốn khổ, một hành hạ tự thân dằng dai như một cái giẻ rách không chịu đứt, v́ bản chất của ngụy biện là che dấu, che dấu cái có thật.

Khổ nỗi: kẻ ngụy biện rất biết điều này, y là người hiểu hơn ai hết sự che dấu của y, y là kẻ hiểu sâu sắc sự thật cần che dấu, khi trong một tích tắc, cái bóng của nỗi sợ hăi đè nát, khiến y” Hiểu (nghĩ) một đằng, nói (viết) ra một nẻo”-  tạo dựng nên sự ngụy biện sau đó không sửa chữa, cứu vớt được nữa, bởi một lần y đă tự lựa chọn xong: không đi theo SỰ THẬT một cách ngắn gọn, mà ṿng vo loanh quanh trốn tránh.

Cơn sợ hăi này định mệnh, gắn liền với cái TÔI to đùng của y, không thể vứt nó đi được, có giời biết tại sao y sợ hăi (hay nói đúng hơn, chỉ ḿnh y biết chính xác, nhưng sẽ không bao giờ nói ra) Tại sao? v́ chỉ những kẻ TỰ TI đến thế mới biết KIÊU NGẠO đến thế!

Điều đáng ngại nhất của kẻ ngụy biện là sau khi đă lựa chọn xong con đường của ḿnh: không hiện thực hóa bản thân, sự thật hóa bản thân, từ lúc đó trở đi y hết tồn tại, y đă dừng lại ở thời điểm đó.

Những ngày  tiếp theo của con đường ngụy biện đă lựa chọn chính là „sống mà như chết rồi”:  mọi lời nói (viết) của y đều ảo, mọi cảm xúc đều hăo, c̣n lại chỉ là một sự tŕnh bày khi đau khổ, lúc rối loạn, lúc vu vơ vớ vẩn…v́ một cái ǵ đó trong y không để cho y yên. Cái ǵ vậy? không biết! Chắc chỉ y biết?

Ngụy biện là logic tất yếu của trục tư tưởng: Đồng nhất-đối lập, v́ nội dung của loại tư tưởng này chỉ có  Giải Thích chứ không có Hiện Thực (Sự thật).

( 2012-07-31)

 

Khi đọc thơ Szabó Lơrinc hoặc đọc bất cứ cái ǵ đụng chạm sâu sắc đến giác quan, thấy một điều: chẳng ai là chính họ. Vậy đằng sau mỗi cá nhân là cái ǵ vậy? Một cái ǵ bất biến,  những chân lư vĩnh cửu, những thước đo, chuẩn mực không dao động, không nao núng? Bất biến này lên tiếng „điều chỉnh” các cá nhân một cách vô h́nh, giúp các cá nhân đi t́m và cố gắng nhập lại với chính cái bất biến ấy – như một h́nh thức giải thoát khỏi mớ màng nhện nhập nhằng rối rắm có tên là mâu thuẫn của các cá nhân với cuộc đời?

Dường như cái gọi là TỪNG CÁ NHÂN chỉ là một h́nh thức vật chất tạm thời để thể hiện cái vô h́nh bất biến ấy, và hoàn cảnh sống hữu hạn chính là các điều kiện khác nhau để cá nhân mặc sức thể hiện NĂNG LƯỢNG theo h́nh thức cụ thể của nó.

 ( 2012.07. 31)

….

T́nh cờ đọc một tác phẩm của Eckhart Tolle „ Tiếng nói của im lặng” ( bản dịch từ tiếng Nga của Trần Văn) có những đoạn nói rất rơ về điều này, về những suy nghĩ đang luẩn quẩn trong đầu  ḿnh:

„… Hầu hết mọi người nhầm lẫn Thời Điểm Hiện Tại với cái xảy ra ở Thời Điểm Hiện Tại, mà điều đó hoàn toàn không cùng một thứ. Thời Điểm Hiện Tại sâu sắc hơn rất nhiều so với những ǵ diễn ra trong đó. Nó là không gian để mọi thứ diễn ra bên trong. Bởi vậy, bạn đừng lẫn lộn nội dung của Thời Điểm Hiện Tại với bản thân Thời Điểm Hiện Tại. Nó sâu sắc hơn bất kỳ nội dung nào xuất hiện trong đó.      

Khi bạn đi vào Thời Điểm Hiện Tại, thế th́ bạn ra khỏi cái mà nó chứa tâm trí bạn. Ḍng suy nghĩ không dứt bị chậm lại. Các ư nghĩ không hấp thụ sự chú ư của bạn một cách nguyên vẹn nữa, không thu hút nó hoàn toàn lên bản thân ḿnh nữa. Giữa các ư nghĩ xuất hiện khoảng vắng - trống rỗng, an b́nh.

Bạn bắt đầu hiểu, bạn nhiều hơn ra sao so với các ư nghĩ của bạn. Các ư nghĩ, cảm xúc, tri giác cảm nhận, tất cả những ǵ mà bạn đă nếm trải đều tạo nên nội dung của cuộc đời bạn. “Cuộc đời của tôi” - đó là cái mà từ nó bạn thu nhận cảm giác của ḿnh cho bản thân. “Cuộc đời của tôi” - đó là nội dung hoặc cái ǵ đó mà bạn tin.

 Bạn suốt thời gian để mất yếu tố rơ ràng nhất: cảm giác sâu sắc nhất của bạn, Tôi Là không có ǵ chung với những ǵ diễn ra trong cuộc đời bạn, không có ǵ chung với nội dung. Cảm giác Tôi Là đó và Thời Điểm Hiện Tại là một. Nó luôn luôn như nhau. Trong thời niên thiếu và ở tuổi già, trong khi khoẻ mạnh và bệnh tật, trong thành công và thất bại, cái Tôi Là - không gian của Thời Điểm Hiện Tại - ở mức độ sâu sắc nhất luôn tồn tại bất biến.

Người ta đôi khi nhầm lẫn nó với nội dung, và khi đó Tôi Là, tức là Thời Điểm Hiện Tại, bạn cảm thấy rất yếu ớt và không trực tiếp, bạn cảm thấy nó qua nội dung của cuộc đời bạn. Nói cách khác, cảm giác của bạn về cái Tồn Tại bị che phủ bởi những đám mây t́nh tiết, bởi ḍng tư duy và bởi rất nhiều thứ khác của thế giới này.

Thời Điểm Hiện Tại trở thành thời gian bị che khuất. Bằng cách đó bạn quên mất gốc rễ của ḿnh nối liền với cái Tồn Tại, nối liền với thực tại thần thánh của bạn, và bạn quên mất ḿnh trong thế giới này. Sự rối rắm, giận dữ, trầm uất, bạo ngược và tranh chấp xuất hiện chỉ khi mọi người quên mất họ là thế nào. Tuy vậy, thật dễ dàng và đơn giản để nhớ lại chân lư này, từ đó trở về nhà.

 Tôi - đó không phải là những ư nghĩ của tôi, không phải là những cảm xúc của tôi, không phải là tri giác cảm nhận của tôi, không phải là những cảm nhận của tôi. Tôi -không phải là nội dung của cuộc đời tôi. Tôi là Cuộc Đời. Tôi là không gian mà trong đó tất cả diễn ra. Tôi là nhận biết. Tôi là Thời Điểm Hiện Tại. Tôi Là.”

( 2012-07-31)

…..

 

 Marai Sándor là một trong những nhà văn Hung hiện đại lúc đầu”có vẻ” lôi cuốn ḿnh nhất.  Cuốn „Lời cỏ cây” như  ngụm nước thần đầu tiên, cứu vớt cơn khát của một công dân sống trong một xă hội”vô sản hóa” đến tận răng, từ lúc mở mắt ra đời chỉ  nghe những lời ngợi ca giai cấp công nông binh đến tận mây xanh. Tại sao khát? Bởi những giá trị sống của xă hội, thời đại đương thời không đủ”chất” nuôi nó sống, con người cứ thiếu thốn, dặt dẹo như thế nào đấy, cứ đi t́m một cái ǵ đấy để „nuốt”.

 Đọc Marai, các giá trị của đời sống thị dân trong các tác phẩm của ông mang lại cảm xúc sùng kính ngỡ ngàng. Ít nhất dường như trong xă hội thị dân nội dung sống đa dạng hơn, màu sắc hơn, và ly kỳ hơn th́ phải. Lúc đó ḿnh chưa hiểu tại sao mỗi lần có dịp kỷ niệm Marai ở Budapest, các căn pḥng tràn ngập các ông bà già lụ khụ, nhiều cụ hănh diện trưng những mốt quần áo cũ rích như trong các tiểu thuyết xưa bước ra.

Sau này mới từ từ hiểu: Marai đă trả lại cho họ cái hiện thực đời sống thị dân, các tập quán, lối suy nghĩ, cách đánh giá theo các giá trị thị dân đă bị”xóa tan” sau khi cách mạng vô sản Hungary thắng thế. Đám thị dân cũ kỹ của nước Hung  hoan hỷ”sống lại”, nh́n lũ trung niên và lũ thanh niên (cũng học đ̣i tư toét hâm mộ Marai!) bằng nửa con mắt. Họ gặp lại thế giới của họ, phút chốc tưởng như quên mất hơn năm chục năm chủ nghĩa xă hội đă „dám” thay thế các giá trị thị dân của họ, giờ, chúng bay biết ǵ, hiểu ǵ mà thưởng thức?

Tội nghiệp! (lũ mất dạy, ngu muội”vô sản” đông hơn!) càng ngày càng ngót dần các cụ trong các dịp kỷ niệm Marai, phần nữa, các tác phẩm của Marai ( dù những kẻ”làm tiền văn học” úp úp mở mở măi) cuối cùng cũng được in ra hết, tha hồ mua, không phải hàng săn lùng, chờ đợi.

Một thời huy hoàng của một xă hội chưa bị ư thức hệ vô sản hóa đè bẹp (dù chỉ tái hiện trong văn chương) bỗng chốc sáng bừng lên như những ngọn nến lung linh trong đêm, ít nhất dù không làm người ta quên hiện tại (khủng hoảng) cũng làm người ta thỏa măn nỗi ấm ức một cái ǵ đó cứ phải che dấu trong đời.

Giờ đây, người ta quay sang khai thác chủ đề” đàn ông –đàn bà” trong đời tư của tác giả, cố gắng kéo lại „cơn sốt” Marai Sándor một thời, muốn dụ dỗ lũ” vô sản cũ” sắp bước sang tuổi già”hoài cổ” một lần nữa hoài niệm cùng lịch sử chăng?

Nhưng….

Hừ!...

Có vẻ như những thị dân cuối cùng của Marai đă phần lớn ”đường trần dứt áo ” ra đi cùng thần tượng, hỡi ôi! Có vẻ như càng ngày chỉ càng nh́n rơ hơn dấu hiệu của cơn khủng hoảng thế giới trên phố phường Budapest, chả bến metro nào vắng mặt ăn xin, bới rác, chả phút nào truyền thông và các đảng phái chính trị không ra rả lên án nhau, và tầng lớp vô sản cũ „ biến cải” thành tầng lớp dân nghèo thành thị chả buổi nào vắng mặt trong các văn pḥng quận xin trợ cấp. Một lần nữa: văn học đi đường văn học, đời sống đi đường đời sống.

Văn học thế kỷ vừa qua té ra chỉ là công cụ minh họa cho ư thức hệ của thời đại, dù đứng trên lập trường của tầng lớp xă hội nào. Nó không đủ sức chỉ đường cho nhân loại bằng những tư tưởng phổ quát hơn. Chỉ c̣n lại triết học, tri thức con người trong khía cạnh tinh thần phổ quát – Sẽ là đời sống tâm linh của con người thế kỷ hai mốt?

 Marai ở Việt nam ra sao? Ban đầu những tác phẩm của Marai Sándor do NHN lựa chọn và „mách” cho đơn vị NN, cùng lúc cung cấp cho NN địa chỉ mua bản quyền và cả địa chỉ nơi”tài trợ” tiền xuất bản, với một thỏa thuận hân hoan của đôi bên là NHN sẽ là người dịch, NN là kẻ xuất bản.

Những „kỷ niệm mặn nồng” này c̣n y nguyên trong các e-mail.

” Khi nào về già ta sẽ kể”-nói như  nhà nghiên cứu văn học nổi tiếng B., khi mọi việc trong thực tế không diễn ra như thế.

 Văn hóa” vô sản hóa” dễ dàng đẻ ra những kẻ vô lại dối trá, ngụy biện, chuyên vu cáo, dựng chuyện, đi đêm, ăn vạ rạch mặt, cổ vũ”ala xô” đám đông, đă đưa bác Marai lên diễn đàn đấu đá…đơn phương theo mô h́nh CHXHCNVN.

 Hahahahaha….

( 2012.08.01)

……..

 

„Nắng tháng tám, rám trái bưởi”

Đấy là ở Việt nam. C̣n ở đây, nắng tháng tám làm rụng sạch những cây mận dại, vốn là nơi hẹn ḥ, căi lộn nhau của lũ chim các loại. Những quả mận hoặc tím sẫm, hoặc vàng hoe, sau đêm vĩnh biệt, sáng ra thấy trút trọn toàn bộ dưới gốc, trải thành một lớp quả sặc sỡ dày, khiến ngơ ngẩn mắt.

Nắng tháng tám pha má hồng cho táo, lê đang choai choai, đợi mùa thu hoạch tháng mười. Quả tháng tám căng tṛn bầu bĩnh, thậm chí nứt toác, thơm ngào ngạt và dứt khoát rời cành. Ra chợ rau chỉ ngắm màu sắc và sự viên măn của chúng đă đủ sướng mắt, trước khi bước ra đường chang chang nắng, ḥa vào đám đông sặc sỡ, vứt bỏ đến mức tối đa những mảnh váy áo quần,  những kẻ da nâu bóng, mắt kính râm to rầm che khuất những nụ cười hoan hỉ, măn nguyện.

Tháng tám là lúc người ta quên khuấy cả mùa nóng lẫn mùa rét, cứ tưởng vĩnh cửu là mặt trời thức dậy rơ sớm, bầu trời xanh biếc rơ cao, và đêm lấp lánh vài v́ sao trong trẻo cứ kéo dài cái màu ghi sáng của nó đến vô tận…

 Tháng tám là lúc con người hưởng niềm hạnh phúc được quên, quên tuốt, quên mọi đỉnh cao và vực sâu của cảm xúc, để ḥa ḿnh trọn vẹn vào nắng dày của ân sủng mặt trời, như thể nắng và người không bao giờ cần xa nhau nữa.

Ôi nỗi niềm của một kẻ sinh ra ở xứ nhiệt đới gió mùa, sống trong khí hậu ôn đới, cứ thấy nắng là tê dại linh hồn, hồi hộp sợ hăi nghĩ đến nửa năm vắng nắng sắp đến…

Phần lớn con người chỉ tiếc nuối cái ǵ đă thành quá khứ, chả mấy ai tiếc nuối cái hiện tại đang đắm ḿnh trong đó, v́ đang c̣n mải hưởng thụ, kể cả đang mải hưởng thụ hiện tại chỉ bằng gặm nhấm kỷ niệm và xúc cảm quá khứ!

hahahahahaha….

( 2012.08.02)

Nguyễn Hồng Nhung.