ÍT NHẤT CẦN ÔM EM MỘT LẦN TRONG ĐỜI
Đọc những ḍng chữ này vào buổi sáng.
Bên khung cửa sổ, màn sương tháng mười một đột ngột nḥa đi, những cành cong x̣e mờ mờ trước đó chợt hiện ra khẳng khiu gầy guộc, và xa vắt từ bầu trời màu ghi nhạt, một tia sáng hồng mong manh xuất hiện.
Màn h́nh tự tắt khi tôi từ cửa sổ quay lại sau một hồi đứng lặng.
ÍT NHẤT CẦN ÔM EM MỘT LẦN TRONG ĐỜI
bấm phím, màn h́nh xanh trở lại, đọc một lần nữa câu viết tiếng Việt này.
Có tiếng quạ kêu xớn xác bên ngoài. B́nh minh tháng mười một không cần nhờ đến lũ chim, chúng đang mải bay đi thật xa, chấp chới t́m những chân trời ấm áp hơn. Dường như đất trời đang muốn bỏ đi, thay màu, muốn chôn vùi tất cả những ǵ đă xảy ra: lá vàng trút toàn bộ xuống những gốc cây, nụ hồng cuối cùng tả tơi rụng hết cánh, chỉ c̣n một màu úa hoặc đỏ ối của sự tan ră trong khu vườn dưới kia…
Con người cũng thế?
linh hồn lim dim đi t́m những bến đỗ xẻ chia bên ngoài khung hiện hữu trần trụi thường ngày, trong trạng thái nửa tỉnh nửa mơ, nửa muốn thức dậy, nửa muốn cứ thế lịm tắt, đi thẳng…
Để làm ǵ cơ chứ?
sau nửa đời ta đă biết chắc chắn: đau buồn là niềm hân hoan duy nhất xác thực, là hạnh phúc duy nhất diễn tả nỗi hài ḷng của con người.
Đau mang lại cảm giác duy mỹ hiếm hoi từng ngày. Cái đẹp là sự nâng niu từng nỗi đau phải sống.
Năm tháng vật lộn là trả giá duy nhất để hiểu ra điều này.
Đột nhiên cảm thấy nỗi buồn vô tận ập về, tràn ngập từng ngóc ngách con tim. Như nước lũ một lần phá vỡ đê là cuốn phăng tất cả, vô ích trước đó bồi đắp, giữ ǵn bằng ư thức tỉnh táo lũy bờ…
Lại mở một clip video của chàng ca sĩ Hàn quốc yêu mến ra xem, như một cử chỉ lên cơn nghiền quen thuộc. Thẫn thờ gặm nhấm cảm giác day dứt, một lần đến để từ bỏ, một lần tạo dáng h́nh trọn vẹn để vỡ tan…
Park Jong Ha nhắm nghiền đôi mắt cất lên những giai điệu tha thiết, hát xong bao giờ chàng cũng cố nén một tiếng thở dài thật nhẹ, thật khẽ trước khi cúi chào. Tại sao cần khiêm nhường đến thế trước chính sự nhận biết nỗi đau của bản thân?
Có phải cử chỉ khiêm nhường này luôn đâm thẳng vào trái tim tôi như một lưỡi dao trúng đích?
Bởi chỉ khiêm nhường ta mới hóa thân thành nỗi Đau và được cứu vớt bằng chính nó?
Khi c̣n bé, có một cảnh trong một bộ phim Xô Viết làm tôi nhớ măi: nhân vật chính ra trận, trong bộ đồ lính, trước khi khép cánh cửa sau lưng ḿnh quay đi c̣n ngoái lại nh́n mẹ và vợ đang khóc dấm dúi trong pḥng. Đôi mắt-chỉ là đôi mắt- gửi gắm lại toàn bộ gánh nặng của một thời đại trong cái nh́n ly biệt. Với chính bản thân ḿnh, qua những kẻ sống cùng thời. Không có sự chọn lựa khác.
Ta chẳng có hành trang nào hơn ngoài chính kiếp sống này, trong thời đại cụ thể này, duy nhất một lần thân xác này… Vậy mà dường như không có ǵ bên cạnh ta, kể cả nội dung sống của ta do cái môi trường này quyết định.
Giờ đây tôi đă biết đích xác điều đó: không có ǵ bên cạnh ta hết.
Chỉ c̣n lại những bến bờ thân phận. Gửi gắm nhờ một kiếp. Sau một cuộc chiến thành công xé tơi tả những kiếp người làm trăm ngh́n mảnh rải khắp bốn phương.
Như trên những đỉnh cao dăy Hy mă lạp sơn từng đàn đại bàng lao xuống xé nát những thân xác Tây Tạng yên nghỉ dâng đặt trên triền núi. Chỉ khác đây là những xác thân c̣n thở. Xác thân một kiếp làm người dân Việt.
Hôm qua, một người bạn thơ nhắn tôi đọc thơ của anh viếng một người bạn văn từng cầm súng.
Bài thơ vượt lên toàn bộ nỗi đau thân phận, chỉ c̣n lại một giọng hoang phế. Hoang phế như chiều tà trong nghĩa địa, lúc ư nghĩa hành động của kẻ sống và người chết cùng vật vờ tản bay đi như mù mịt khói hương:
(cùng vong linh các tử sĩ trong cuộc chiến Việt Nam )
trèo lên xương trắng chập trùng
ngắm con trăng lạnh lạ lùng cơi mê
quanh co thiên cổ lối về
điêu tàn thành lũy, sơn khê nát nhàu
cỏ hoa cây cối gục đầu
thay lời mặc niệm nỗi đau h́nh hài
quỉ thần đóng nắp quan tài
khói sương – vải liệm, mây bay – hương tàn . . .
từng con chim bệnh ĺa đàn
bỏ đôi cánh ră cuối trang cuộc đời
vong linh dắt díu tả tơi
lạc bầy rời bỏ cuộc chơi mỏi ṃn
súng gươm vướng víu oan hồn
chén cơm đôi đũa vẫn c̣n trên tay
tàn tro lem luốc tóc tai
mốc meo hố mắt, rêu dày xanh môi
vắng im những tiếng khóc cười
trái tim lăng đăng ngủ vùi băi lau . . .
nguyệt cầu quanh quẩn địa cầu
hai tṛng trống hoác chẳng sầu chẳng vui
treo trên chất ngất thây người
treo trên bể khổ nặng mùi tử sinh
chiến tranh khốn nạn vô t́nh
một chương bi sử đoạn đành lật mau
người trắng tay, kẻ bạc đầu
mệnh phần lay lắt đèn dầu vô minh
vô thường khép mở quyển kinh
tha phương là cuộc mưu sinh lỡ làng!
Thôi th́ phất lá cờ tang
bay ngang địa ngục thét vang đất trời
BYE BYE! SÚNG ĐĂ GĂY RỒI!
( Khóc Cao Xuân Huy- CHÂN PHƯƠNG, viết trong tuần tang chế, tháng mười một năm 2010)
Viết đến đây, tôi nhớ đến bức thư hoan hỉ của cô bạn gái học phổ thông ngày xưa viết cho tôi năm 1975 ”Giải phóng miền nam rồi, mày về đi. Dân khoa Văn chúng tao sẽ vào Sài g̣n dạy cho bọn nó biết thế nào là văn hóa…”
Tôi nhớ đến những bài thơ, bài văn của những cây bút tôi cho là sắc sảo nhất Hà Nội hiện nay, vẫn loanh quanh ẩn dụ, hoán vị, tượng trưng chơi chữ tài t́nh, loanh quanh như 36 phố phường cổ kính Thăng Long khiến tê dại mỏi ṃn những bước chân t́m kiếm, tưởng chừng những giá trị thiêng liêng cổ xưa nào đó c̣n vảng vất nơi đây…
Cảm giác hụt hẫng, trống rỗng , câm lặng trong những ngày sống ở Việt nam dường như muốn tạo thế cân bằng cho mọi kỷ niệm hớt hải gấp gáp ngắc ngứ mà kư ức cứ không thôi lưu giữ, để ngày tháng trôi qua ḷng cứ tự hỏi ḷng: tại sao thế? tại sao tất cả đến nông nỗi này?
Một nông nỗi tan hoang những mảnh vỡ, không có sự gắn bó nào giữa quá khứ hiện tại để thấp thoáng bóng tương lai. Những mảng vỡ cá nhân tách biệt, phủ bụi lên những mảnh vỡ ấy là ngày lại ngày rồ dại trôi, với những nội dung sống nghẹn tắc, phi lư. Mỗi cá nhân, mỗi người như đều có mảnh vải trên mắt, chơi tṛ bịt mắt bắt dê, giơ đôi tay quờ quạng kiếm t́m một điều ǵ đấy, một ai đấy, một hy vọng ảo ảnh mong manh nào đấy.
Hỡi ơi, một mảnh vỡ nhân gian trong vũ trụ có tên gọi đất nước tôi hôm nay.
Ta cũng tan hoang trong đám rong rêu ngầu bọt chua xót này. Không t́m ra lối thoát. Tạm an ủi ḿnh dưới hơi ấm mặt trời mọc từ rất xa.
Để một sáng mai thức dậy bỗng đọc thấy trên bầu trời ảo giao lưu ḍng chữ:
ÍT NHẤT CẦN ÔM EM MỘT LẦN TRONG ĐỜI
như thể rơi xuống một ước ao Giải mă đời sống!
Trái tim ơi, vui buồn vui đều hụt hẫng
lắc nhẹ xoay tṛn cuống lá bám mong manh
lần tràng hạt – đếm đong đồng hồ cát,
bóng lặn mặt trời thấp thoáng núi xa xa…
đừng làm nhau đau từng lời xin êm ái
cơn mộng du xé nửa giấc trăng tàn
ngơ ngác ngày xuân lá xanh vặt lá xanh trần trụi
đêm phiền muội thắp lửa ḷng phiền muội
hơ nóng quạnh hiu bằng một kiếp quạnh hiu.
Nguyễn Hồng Nhung
(2010.11.16)