Không gian buồn
Mỗi người có một không gian riêng, để buồn vui, giận hờn, để suy nghĩ xô dạt, đẩy, lẫn nhau, như những lớp sóng ngoài khơi tràn biển.
Bỗng một hôm, không gian của anh, chạm vào không gian em, khi ta cùng chung một khung cửa sổ vô h́nh, nh́n vào đời…
Nh́n thấy bóng ḿnh sao cô đơn, sao mỏng manh, sao buồn rầu như một mảng tinh tú rơi xuống sân nhà thuở nhỏ, rực sáng trước khi ngấm tắt, như một ảo ảnh ấu thơ ?
Nh́n thấy cuộc đời những người có liên quan, cứ rơi lả tả xung quanh như lá rời cành, ngẫu nhiên và không hề mang bất kỳ một mục đích.
Từ chung một khung cửa sổ vô h́nh, ta th́ thầm thổ lộ :
Về những giây phút cứ đi qua, mang theo ước mơ không thực hiện được của cha, những hoài vọng vụn vặt không bao giờ thỏa măn của mẹ…
Về những ngày giờ đuổi ta trên con tàu định mệnh lạ, đưa đến những bến bờ ngẫu nhiên, xa xăm và không lời giải thích…
Đấy là lúc ta hiểu tại sao có những không gian trong suốt chạm vào nhau :
Vô ích ta cùng hiểu chung một ngôn ngữ, vô ích có những người cùng giống ṇi lao xao xung quanh, vô ích trong kư ức có bóng dáng một mảnh đất quê hương, một điệu nhạc, một thói quen được gọi tên tập quán…
Tất cả, đối với loài chim di cư, bay sang miền đất lạ ẩn náu, đều chung gọi dưới một cái tên : sự hiện hữu lạc loài.
Có thể chất lạc loại này ẩn náu dưới làn da con người ngay từ khi rời bầy đàn để tiến hóa ?
Có thể chất lạc loại này tạo nên nỗi phân vân đi - ở, ḥa nhập – bảo tồn, tự do - bị quy định… hay dù dưới bất kỳ tên gọi ǵ, lạc loại vẫn là nỗi buồn thường trực mỗi ngày, mỗi giờ sống, mỗi phút nghĩ suy, thường trực khi ta tỉnh, trong giấc mơ, hay cả những phút ta tưởng ḿnh ḥa thành một khối với thiên nhiên, với xứ sở sống động quanh ta ? …
Có thể chất lạc loài này, cùng ngày tháng, biến thành tường thành xây kiên cố, chắn không cho mưa phùn gió bấc của những phút suy tư vô thức lọt vào ?… Trong bức tường thành vô cảm, ta vẫn đọc tên những giấc mơ khai phá của tổ tiên, vẫn vinh danh những chiến tích của lịch sử dân tộc, vẫn ngâm bài ca dao, gợi nhớ đến những cánh đồng lúa xôn xao dưới bóng tre, và bầy trẻ ngủ quên trên lưng trâu, và những bài ca yêu nơi chôn rau cát rốn…
Trong bức tường thành ta vẫn ngỡ ḿnh chưa hề đi khỏi nhà, vẫn là một bóng dáng Việt da vàng, chân đất, lùi lũi đi t́m những b́nh minh no đủ, những ước mơ thoát cơn lũ, cơn hạn, những kư ức chiến tranh đè nặng lên mọi số phận từ lúc đất nước có tên…
Nỗi lạc loài này bỗng nhiên hôm nay thức tỉnh,
Là khi anh chợt nhận ra, xót xa không cho được em đôi điều dản dị : một đêm hè Á đông đen mướt như nhung dội nước cho em rửa chân bên giếng, một phút cầm tay nhau thong dong trên bờ đê ngợp nắng, một vị hương cau ngát dưới hè khi tóc em xơa chạm vào anh…
Là khi em xót xa không cho anh được đôi điều dản dị : thay v́ viết cho anh từ Cốm, em đặt nhành lúa nếp mọng tháng Tám vào tay anh, thay v́ viết cho anh trái thị nhân duyên rơi vào giỏ, em mang cho anh cả một trời quê nồng Vôi, Trầu, Cau quệt ướt môi mọng hồng những ai ai, trong đám cưới làng ta…
Đấy là lúc anh ạ, nỗi buồn ta gặp nhau, lúc xa xôi quá đỗi một nỗi buồn dân Việt…
Vô ích kiên cố ngày thường ru ngủ trái tim những bầy chim di dân nhạy cảm…
Khi không gian buồn Em, chạm vào không gian buồn Anh,
Là lúc ta thổ lộ nỗi ḷng yêu như từ một khung trời quê hương xa mù tắp,
Với t́nh yêu ta trần trụi hiến dâng, như Chử đồng Tử thấp thoáng dưới màn Tiên Dung giữa trời Việt cao và đất rộng
Như đám cưới cha mẹ ngày nào chỉ ngô khoai sắn và những ước mơ xinh
Như giấc mộng liệu đă thành của đứa trẻ chân trần, chạy trên đất quê nhà với cánh diều mơ ước được bỏ xứ, đi đâu thật xa…
Những nỗi Nhớ có đưa ta quay về bến đ̣ cũ ?
Hay chỉ chạm vào nỗi ḷng ta trong một phút yếu mềm,
Lúc giữa khoảng không gian buồn, Ta lạc lẫn vào nhau ?
(2008-05-20.HN)