Márta
( Truyện ngắn)
- Ê ! - tiếng gọi làm tôi giật bắn ḿnh, khi đang chúi mũi ngắm tủ kính
Một cô gái tóc vàng đang loay hoay vặn khóa, tay cầm điếu thuốc chỉ vào tấm bảng ghi ḍng chữ :
Giờ mở cửa ( 10h- 21h)
- Thế sao chị vào được ? – tôi cáu, v́ cô ta làm tôi giật ḿnh.
- V́ tôi là chủ hiệu – cô gái thản nhiên đáp, rồi mở cửa định bước vào.
- Tôi muốn làm quen với một họa sỹ của chị… -tôi vội vàng nói
- Ah ! -cô tóc vàng dừng lại :
- Krisztian ? – cô chỉ sang bên trái ô kính, nơi trưng bày những bức tranh vẽ toàn trẻ con đang nô đùa
- Márta ? - cô chỉ sang bên phải ô kính, nơi rải rác đây đó trên những bức tranh vẽ cây, vẽ nhà, là những chú bọ dừa màu da cam, chấm đen ngộ nghĩnh.
- Tôi muốn gặp chủ nhân của những chú bọ dừa Katica – Tôi bảo.
- Ah ! – cô ta rút điện thoại, nhoẻn cười.
Chúng tôi trao đổi số phôn cho nhau, rồi chia tay.
Một tuần trước Noel. Tôi gặp Márta.
Trước một cửa hàng sách, đèn chiếu sáng choang, tôi đợi. Bầu trời xám ngoét, tuyết rơi, những đám bông trắng bay vèo vèo, đâm sầm sầm vào mắt kính của tôi, khiến tôi tối tăm mặt mũi không nh́n thấy ǵ hết, bỗng nghe một giọng nói bên tai :
- Hello !
Một cô gái thấp nhỏ, áo khoác đen, tóc hung đỏ, tay cầm cặp giấy, rơi từ trên trời xuống trước mặt tôi
- P. Márta ! - cô gái ch́a tay bắt, đôi mắt nâu cười cười nh́n tôi chăm chú.
- HN ! , tiếng Hung có nghĩa là Hoa Hồng – tôi bắt tay và nh́n cô gái, buột miệng :
- Tao cứ tưởng mày sẽ cao hơn ? xin lỗi, chúng ta mày tao chứ ?
- Tất nhiên rồi. - Márta nhún vai, vẻ mặt tỉnh bơ - Hoa Hồng, tao cũng tưởng mày trông sẽ người lớn hơn một tư đấy.
Hai đứa cười và đi dọc dăy phố dày đặc tuyết rơi, sau cùng chui vào một quán cafe mà tôi đề nghị.
- Đây là T., tiếng Hung dịch là Bầu Trời Xanh, – tôi chỉ chàng thanh niên đeo tạp dề trắng, có cặp mắt nhẫn nhục như mắt thím ḅ cái của bà Barberin trong tiểu thuyết „Không gia đ́nh” của Hector Malot, chàng nở một nụ cười hiền hậu.
Márta bắt tay T. người có thời là họa sĩ, giờ chuyển sang làm bếp trưởng sĩ.
Cặp mắt nâu của cô gái cười cười :
- Bọn mày có những cái tên hay nhỉ, tên tao chả có ǵ đặc biệt.
- Mày có cái họ đặc biệt - tôi nhận xét.
- Ừ, tao gốc Ư, gốc gác đủ để tao nhận ra nếu có dân Ư đi bên cạnh.
Bầu Trời Xanh bảo anh hầu bàn mang ra những thứ chúng tôi yêu cầu : tôi, một ly nước khoáng vắt chanh, Márta, một chai bia nhỏ và một cái gạt tàn. Nó rút trong cặp ra một tập kư họa, tranh vẽ, đủ màu, đủ kiểu. C̣n tôi đưa cho nó một tập fotocopy những chuyện cổ dân gian Hungary.
Bầu Trời Xanh lập tức cúi xuống xem tranh.
Márta ung dung vắt chéo chân, với dáng vẻ của một nữ hoàng, rồi rút từ túi ra tập giấy trắng nhỏ và gói thuốc lá rời, nó bắt đầu cuốn từng điếu.
Tôi chăm chú xem từng động tác của nó, bật cười :
- Hobbi ? Hay v́ mày nhiều thời gian quá ?
- Ô ! như thế này rẻ hơn rất nhiều, và ngon hơn.
- Này, chủ quán cafe có làm mày ngạc nhiên khi đưa số phôn của tao cho mày không ?
- Tao tưởng tượng ra một đại diện nhà xuất bản rất nghiêm trang, hi, hi..
Márta nói và cất một giọng cười hết sức đặc biệt : „ hi, hi…” - giống như tiếng rên của một loài côn trùng vui vẻ nào đó, một âm thanh ngắn gọn, rành mạch như một tín hiệu báo thức hoặc báo động, nghĩa là không thể không chú ư đến nó. Hai người đàn ông bàn bên cạnh lập tức nh́n sang. Tôi sẽ c̣n gặp nhiều hoàn cảnh phiền phức v́ tiếng cười lạ lẫm này, mặc dù chủ nhân của nó chả bao giờ thèm để ư. Nó thản nhiên rót bia, uống, hút, thản nhiên như chiếc đèn màu hồng treo ở góc pḥng đang tỏa sáng trên đầu đám khách.
- Tao dịch cho độc giả nước tao một tập truyện cổ dân gian Hung, và tao nghĩ là cần một tâm hồn dân gian Hung.
Tôi gật gù giải thích.
- Hi, hi...
Hai người đàn ông bàn bên cạnh lại lập tức nh́n sang.
- Mày nghĩ là tao vẽ được ? - Márta vui vẻ hỏi.
- Không được ! – Bầu Trời Xanh đột nhiên cất tiếng, tất nhiên bằng tiếng mẹ đẻ, Márta ngạc nhiên nh́n cậu, không hiểu.
- Không được ! con bé này không minh họa được đâu. – T. ngẩng đầu lên từ tập kư họa lẫn tranh bột màu. Rồi bằng tràng giang đại hải những từ ngữ chuyên môn, cậu tŕnh bày sự lo lắng của ḿnh.
Một cái ǵ đó xui tôi nhớ đến những con bọ da cam chấm đen. Tôi nh́n Bầu Trời Xanh, giọng tỉnh bơ :
- Kệ chứ, cứ để nó vẽ thử xem ! – rồi quay sang Márta, tôi”dịch” :
- Bọn tao bảo, một tháng là mày thừa sức vẽ xong.
- Ok ! – nó nói, không có vẻ tin những lời dịch ngắn gọn của tôi lắm, nhưng vẫn vui vẻ nh́n Bầu Trời Xanh đang tiếp tục phân tích cho tôi nghe về nghệ thuật hội họa. Tất nhiên là bằng tiếng mẹ đẻ của chàng.
Tôi chỉ vào chiếc khăn rằn ô vuông đen-trắng trên cổ Márta :
- Mày có biết ở nước tao, ai quàng kiểu khăn này không ?
- Biết, những người du kích, trong chiến tranh, A. bảo tao thế khi tặng tao chiếc khăn này. Mày có biết A. không ? T́m hộ chàng cho tao đi !
Nó lúi húi lục soát chiếc cặp, rồi giơ cho tôi mảnh giấy nhỏ, đề tên chàng trai – Chết rồi ! tôi biết anh chàng này, một cây cọ lăng tử, ngoài việc phang các mảng màu chí tử lên những bức tranh ai hiểu thế nào cũng được, chàng ta c̣n một thói quen rất đáng yêu là đi chinh phục những trái tim thích tơ vương, tất nhiên sau khi vung văi những lời hứa và những cái hôn, chàng biến mất.
Một tháng sau, tôi bảo Márta là chưa t́m thấy người đă gieo những mầm yêu hy vọng, mặc dù tôi thừa biết, chàng lăng tử này vẫn đang lảng vảng trong thành phố, tiếp tục vung văi những nụ hôn khác.
- Khi nào tao t́m thấy th́ mày yêu tiếp, không th́ thôi ! - tôi khuyên nhủ.
Márta cười :
- Không phải yêu tiếp, mà là yêu cho hết, mày hiểu chưa ?
- Thế nào là yêu cho hết ? – Tôi vặn vẹo.
- Trời ơi, mày suốt ngày dính dáng đến các con chữ mà lại c̣n hỏi tao : yêu cho hết là hết cho yêu !
Hai đứa cười phá lên.
Sau buổi gặp đầu tiên, bẵng đi hơn tháng trời, tôi nhận được bức họa đầu tiên của Márta : những lâu đài long lanh dưới nắng, dưới chân thành quách của ṭa lâu đài, nước chảy ŕ rào, một con rồng đang bay lượn, và một nàng công chúa bị nhốt, trong một căn pḥng phủ đầy vàng.
Tôi lập tức viết mail cho nó : „ Tuyệt lắm, tao không nghĩ là mày có một tâm hồn cổ tích như thế. Tao đă gửi cho nhà xuất bản xem thử, họ cũng mê ly”.
Mail của Márta :” Mày nói thật chứ ? Tao vui quá ! Tao đang đọc tiếp các truyện cổ tích khác”.
Budapest tuyết vẫn rơi. Những bông trắng ngút ngàn tơi tả bay bay, rơi rơi, vương vấn trên những rặng cây khẳng khiu bơ vơ, những con đường trắng muốt, vắng ngắt, cả không gian ch́m nghỉm trong một nỗi im lặng thanh khiết, khiến con tim bỗng tan ra, trôi dạt về những miền kư ức xa xôi buồn bă.
„ Tao lại tiếp tục dịch, h́nh như đây là nỗi lưu đày phù hợp nhất với những đứa lưu vong như tao. Tao nhận ra nỗi đơn cô mênh mông của các nhà văn Hung lưu vong, họ đă viết trong một chiều tuyết rơi trắng xóa như chiều nay, cách xa tổ quốc của họ hàng ngh́n cây số. Họ đang buồn bă và đơn độc như tao…”
„ Ôi Hoa Hồng ! Mày đừng làm tao mủi ḷng, mày đừng buồn. Đợi trời đẹp hơn một chút, chúng ḿnh sẽ gặp nhau, mày sẽ vui ngay. Tao biết, mày là đứa tính t́nh vui vẻ, mày đừng tự hành hạ mày như thế. OK ?”
Tôi mường tượng ra nó đang cười. „hi, hi…” sau cái máy tính. Không hiểu nhân vật bất hạnh nào ngồi gần đấy sẽ quay ngoắt lại, v́ điệu cười này đây ?
„Márta ! mấy chú lợn con tim tím của mày làm tao nức nở cười tím, chúng đang ủn ỉn, như những quả cà tím trong một hoàng hôn tím… mày cũng đang tím ngắt như thế đấy à ?”
„Tao đang hắt-x́-hơi ! hắt-xi-hơi ! Chúa tha tội cho con ! Mày đang làm ǵ thế ?”
„Tao đang chạy giữa các bản dịch như một bác nông dân đang chạy miệt mài giữa các luống cày…Trời ơi ! ”
Tháng Hai. Tôi và Márta hẹn gặp nhau ở bến tàu điện trên cầu.
Từ sông Đanúyp, gió lồng lộng thổi đến, mang theo hơi thở ẩm ướt của ngập ngừng xuân, nắng hoe hoe bôi bẩn tường những ngôi nhà cổ kính vàng nhạt, xa xa dọc sông. Những chuyến tầu rầm rập đến, đỗ lại, phóng đi, từ bên trái, bên phải, khi chúng gơ chuông rời xa, mới nh́n rơ hai bóng người, áo mũ sùm sụp chúi đầu vào nhau cùng xem một cuốn sách. Márta gào khản giọng, át tiếng gió và tiếng chuông tàu điện để giải thích cho tôi một từ ǵ đó. C̣n tôi gh́ chặt cuốn sách, lia bút ch́ ghi xiên xiên bên lề.
Mail của Márta : „Khiếp quá, gió ! Thôi lần sau chúng ḿnh hẹn nhau ở chỗ khác. Tao không hiểu cái ông K. hành hạ mày bằng cái lối tư duy ǵ mà kinh thế ?”
Mail của tôi trả lời : ”Đấy là quyền năng tuyệt đối của nhà văn, ta nhất thiết phải đọc những ǵ chúng viết, dù thích hay không, cho dù viết và đọc đều là hành động tự nguyện.”
Hai đứa chui vào một cái chợ cổ. Bên ngoài cổng sắt, người ta vẫn treo hai chiếc đèn lồng bằng sắt hai bên, như thể muốn nhắc nhở thiên hạ, chợ này của chúng tôi tồn tại đă nhiều thế kỷ rồi.
- Mày thích ăn đồ chay không ?
Tôi hỏi Márta và lôi tuột nó vào một bufe chay châu Á cuối chợ. Nh́n thấy những khay rau xanh đỏ tím vàng bốc hơi nghi ngút, nó hét lên một tiếng. Hoảng quá, tôi kéo nó chạy trốn khỏi đôi mắt kinh hăi của cô chủ quán châu Á bé nhỏ. Rồi hai đứa thấy ḿnh ngồi giữa một cái bàn tưng bừng bia, xúp gà, thịt quay bốc hơi nghi ngút, người đông như kiến đang nhai, gặm, tán gẫu vui vầy.
- Hi, hi…
Márta cất giọng cười sung sướng, hai thanh niên đang x́ xụp húp quay ngoắt lại nh́n chúng tôi.
- Tại sao lại có thể, chỉ ăn rau như thỏ, Hoa Hồng ? Tao không nuốt được những mảng màu trộn lẫn vào nhau…
- Tại v́ mày vẫn là kẻ man rợ, chỉ biết thịt và thịt mà thôi. – Tôi vừa nhai một miếng bánh kẹp vừa mở cuốn truyện tranh thiếu nhi cho nó xem.
Márta tất nhiên, lại một chai bia nhỏ, cái gạt tàn, gói thuốc lá cuộn và tập giấy mỏng tang. Nó nuốt miếng bánh cuối cùng, rồi vừa cuốn thuốc lá, nó vừa chúi mũi xuống tập truyện tranh.
- Hoa Hồng, mày nh́n đây, cái gọi là tranh hiện thực đây, cây tre này, cô bé buộc tóc này, ông già đóng khố này, tất cả, bắt chước hiện thực, và chả nói lên cái ǵ khác.
Nó lắc đầu.
- Mày muốn ǵ ? Tả thực đúng hiện thực, mày muốn ǵ nữa ?
- Không đúng, hiện thực mơ mộng hơn nhiều. Tao rất chán sự sao chép này, lăng mạ trí tưởng tượng. Mày, lúc viết, có buồn vui không ?
- Trái tim tao xộc lên tận đầu ngọn bút, và mặc xác tao van nài, nó không dừng lại, nó vui buồn như nó muốn…
- Mày thấy chưa ? Nghệ sĩ chỉ là kẻ đi phụng sự cái vô h́nh, đừng dựng khung cho nó.
Mail của Márta :”Hoa Hồng, hôm nay tao phát điên lên mất, tao phải vẽ để giải tỏa. Mày thấy thế nào ?”
Một chậu hoa đỏ rực nằm lơ lửng bên khung cửa sổ khép hờ, tấm rèm cửa trắng muốt động đậy. Márta làm việc trên tấng cao nhất của trường đại học.
„Márta, mày muốn nó rơi xuống ?”
„Mày thông minh lắm, nó có thể rơi xuống bất cứ lúc nào, tao làm sao cản được ? Giống câu chuyện hôm nọ mày kể cho tao nghe ấy, nó cũng xộc từ con sông nào đấy đến tim mày, mày có cản được không ?”
„ Mày ngu lắm, Márta, chỉ con người sửa soạn cho cái chết của ḿnh !”
„ Mày ngu lắm, Hoa Hồng, chỉ con người đa cảm t́m đến cái chết bằng văn chương như mày, bột màu và cây cọ phải đuổi theo tao..”
Mùa xuân về thật rồi. Dưới đường ngầm đến metró, người ta vụng trộm bán những chùm hoa tuyết xinh như những nụ hôn san hô, gói trong những chiếc lá xanh xao mảnh dẻ. Gió vẫn thổi về lạnh ngắt, nhưng bầu trời xanh thẳm khẽ xôn xao đẩy lũ mây trắng trôi về phía chân trời ưng ửng. Tôi và Márta tung tẩy dạo chơi trên con đường dẫn ra sông Đanúyp. Hai đứa ngồi thụp xuống dăy cầu thang dẫn xuống sông, đây đó rải rác lũ thanh niên nam nữ bá vai, ôm nhau, gục đầu vào tóc, ngồi khắp chốn cùng nơi. Nắng yếu ớt tỏa hơi thở ấm mong manh lên đám người đang hạnh phúc v́ rốt cuộc, được chui ra khỏi nhà.
- Hôm nọ mày đă nhận được bức họa con gà trống tao sửa lại chưa ?
- Rồi. Nó đă to hơn con chó một chút.
Márta nhỏm dậy, tỳ tay xuống bậc thang, quay sang nh́n tôi chằm chằm :
- Mày lấy đâu ra cái tỷ lệ con gà phải to hơn hoặc bằng con chó ?
- Tao không biết. Kư ức mày ạ, suy cho cùng, kư ức tuổi thơ của chúng ta cũng có lỗi, nó cứ đặt dấu ấn lên suốt chặng đời c̣n lại của ta.
Hôm đó Márta gửi cho tôi bức minh họa chuyện về một con thỏ.
„Đây là cây anh đào ?”
„Hoa Hồng, trong truyện đấy là cây táo, nhưng nếu mày muốn… Với tao, anh đào và táo không bài trừ lẫn nhau.”
„Márta, mày không hiểu ǵ về thế giới mộng mơ của một đứa trẻ châu Á : phải là những cây táo, trĩu cành, quả đỏ rực. Phải là cánh đồng bát ngát một miền tuyết rơi trắng xóa như lông chim. Phải là đàn cừu lông nặng trĩu, một chàng chăn cừu với cây gậy dài và chiếc áo tơi. Phải là nàng công chúa với mái tóc vàng óng ánh, v́ chúng tao tóc đen, nàng phải có bộ váy áo đính kim cương, v́ chúng tao chỉ toàn mặc quần …”
„Tốt lắm, Hoa Hồng, mày sẽ có tất cả.”
Trong chỉ đúng một bức tranh, nó đă vẽ cho tôi tất cả năm cây táo, một đàn cừu nặng trĩu lông rảo bước xung quanh, chàng chăn cừu biến mất dưới cái áo tơi, chỉ nh́n thấy cây gậy.
Trong một bức tranh khác, chú thỏ đang nhảy choi choi dưới một gốc táo đỏ rực trĩu quả, trong lúc mải gặm cỏ, v́ vướng víu, chú trót dại treo cái chuông cổ lên cành táo, mà không biết rằng, cây sẽ cao lên…
„ Márta, tại sao lông thỏ không trắng mà lại nâu ?”
„V́ nó là thỏ rừng !”
„Tao không biết, thỏ phải lông trắng. Có một bài hát đă hành hạ tuổi thơ của tao : mắt hồng, lông trắng, tai dài, đuôi ngắn, đố em, con đấy là con ǵ ?...”
„Hoa Hồng, t́nh yêu trẻ em của mày muôn năm !”
Giữa xuân, những bức tranh đă gần xong hết, chỉ c̣n lại bức họa cuối cùng, trong đó nhất thiết phải có công chúa và hoàng tử sóng đôi.
„Márta, công chúa không chấp nhận được…”
„ Sao thế ? Tóc nàng vàng, bộ váy áo đính kim cương ? Mày muốn ǵ ?”
„ Tao tưởng như thấy nàng đang vội vă tiến về trung tâm eorobic giữa Budapest…
„Ah !”
Công chúa được kéo dài người ra một chút, nàng thon thả lại như một lá lúa, và dịu dàng như một cánh chim, đang chấp chới, chấp chới bay cạnh hoàng tử, rạng ngời như một tinh tú rơi từ trên trời xuống đất.
Chúng tôi gặp nhau giữa một quảng trường đông đặc người.
Vẫn mái tóc hung đỏ, đôi mắt nâu cười cười và giọng cười „hi, hi..” chẳng giống ai, Márta tạm biệt tôi để sang Paris du lịch với bạn trai.
„ Tao sẽ gửi gió sông Xen về cho mày. Thêm một lượng thương nhớ để mày quằn quại văn chương tiếp, Hoa Hồng…”
„ Tao đă đau xong với ngài K. yêu mến, cùng cuốn sách nhức nhối của ngài. Biết đâu ḿnh sẽ gặp nhau bên ḍng sông Xen đấy ? Tao lại khát một giấc mơ táo đỏ-tuyết trắng-công chúa tóc vàng dưới một dạng văn chương khác. Biết đâu sẽ là một cuốn trinh thám viễn tưởng th́ sao ? Márta, lúc đó mày cũng sẽ minh họa cho tao nhé ?”
„ Hoa Hồng, bột màu, cây cọ, và bây giờ, thêm cả văn chương nữa, đang hùng hục đuổi theo sau lưng tao. Mày nói đúng, chúng ḿnh có chạy đi đằng giời ! Ôi ! Đam mê ! Hi, hi…”
(2008-06-17. HN)