Đọc Cải Táng là đi vào giữa địa h́nh u mịch, đi sâu vào lỗ huyệt dấu kín những mưu mô, hận thù, dối trá, lừa đảo và đồng thời mê sảng, ma mị của một làng xă khép kín quẩn cùng. Cải táng là nhau chôn xuống và cốt moi lên, là ḿn nổ tung cho núi ḷi ruột, là đêm người đàn bà chờ nghe tiếng rú t́nh nhân trên đồng cỏ... và những cái chết oán đền nối tiếp nhau. Với giọng văn gọn sắc - đặc biệt những độc thoại, lời lẽ ư tưởng vượt trên mức nông dân b́nh thường của các nhân vật - Nguyễn Hương, ng̣i bút đầy cá tính của văn chương Việt Nam đương đại, đă dựng lên một vở kịch dữ dội, tàn nhẫn về mối tương quan giữa con người.
Mai Ninh
NGUYỄN HƯƠNG
cải táng
MỊCH
Nhau tôi chôn chỗ này, dưới gốc cây sao, ở giữa dăy núi và nhánh sông chảy qua làng. Cha tôi bảo lúc ông vùi lắp xong sợi nhau trắng nhẫy, ngẩng trông hướng gió th́ sao Bắc Đẩu đang nhấp nháy sáng. Nhỏ xíu. Như hạt cát rơi xuống lưng chừng th́ dừng lại, lơ lửng cách sườn đồi một sải tay trời đêm.
Vậy là tôi thành thầy địa lư : nghề của cha tôi truyền lại. Công việc muôn đời không sợ hết. Địa h́nh, vô số địa h́nh biến hóa từ từng đó thứ : gió, nước, núi, sông, và phương hướng sao trời. Những thứ trong mắt cha tôi đêm ấy.
Tôi cũng không biết đêm ấy là bao giờ. Địa h́nh không có đường thẳng lịch sử, không có biến cố, ngoài những vận hành tiềm ẩn trong đất, bằng động lực của gió, nước, núi, sông, và phương hướng sao trời.
Nửa đêm, gió hú trên triền núi. Gió tốc liếp phên chái bếp, đập thôi thúc. Nửa đêm, gió uốn cây cành răng rắc. Tôi mơ hồ nghe tiếng cây cối nổ ḍn trong bom lửa.
Nở, vợ tôi, trở ḿnh. Tôi ṿng tay qua người nàng. Ngón tay tôi chạy dọc một đường thẳng từ sóng mũi nàng xuống môi, qua chỗ trũng ở cổ, chạy giữa hai vú, xuống bụng, vùi vào khoảng trống sâu hút trong người nàng. Bên trong là địa h́nh, với gió nước, núi sông, và phương hướng của sao Trời. Tĩnh lặng. Ướt nóng như thuở sơ khai. Tôi cười bâng quơ, trườn qua nằm phủ lên người nàng. Xương nàng cứng cáp. Da thịt nàng mềm.
NỞ
Nửa đêm, gió luồn qua chỗ lơm bên hông sườn núi, oằn oại hú trên ngọn tre làng, vật rầm rầm xuống mái tôn. Người ta cho nổ núi lấy đá đắp đường cho xe tải hàng công nghiệp hóa đất nước. Đám thanh niên thất nghiệp đập đá, mài nhẵn thành rồng cuộn trên bộ đồ trà bán giá hai trăm ngh́n cho du khách. Núi ḷi ruột. Đá nham nhở xanh. Không như Mịch tưởng, bên trong không có địa h́nh b́nh lặng, không có thế giới sơ khai.
MỊCH
Tôi lặp lại điều cha tôi làm đêm ấy. Tôi chôn cha tôi giữa quả núi đầu rồng và nhánh sông uốn khúc. Bây giờ tôi chôn tôi vào người nàng. Chờ phát ở đời sau.
NỞ
Địa h́nh đeo đẳng theo Mịch như một thứ ảo giác phi lịch sử. Răng Mịch sáng trong đêm. Mịch nấc tha thiết lắm, mộng du trong động tác khai nguyên. Hắn mong con trai nối dơi, lặp lại khởi đầu một cách mơ ngủ.
Chúng tôi lấy nhau đă hơn mười năm. Bây giờ đă muộn mằn sanh nở. Muộn mằn nghề nghiệp. Ḷng sông vốn hẹp lại cứ đầy dần, v́ mất rừng, đất đỏ trên đồi trôi tuột xuống sông. C̣n núi. Nói núi th́ hơi quá. Đồi th́ lở loét v́ ḿn. Ḿn chiến tranh. Ḿn nổ đá công nghệ. Sông núi không chỉ lẳng lặng theo những biến chuyển địa chất muôn đời trong thế giới của phong thủy. Địa h́nh đầy biến cố : hận thù, cơm gạo.
MỊCH
Gà gáỵ. Tiếng gà trống đơn độc trên rào tre trước sân. Trời không c̣n gió. Tôi trỗi dậy pha trà. Nàng hăy c̣n ngủ. Đầy đặn.
Tôi nh́n ra cửa sổ. Ông Thiện đang dừng lại trước cổng, cúi nh́n những đường gân xanh trên hai bàn tay. Ông vụt ngẩng lên gọi :
“Ông Mịch ơi. Tôi có chuyện nhờ.”
Sương sớm đọng giọt trên cổng tre. Tôi quay vào mặc áo. Có tiếng ông mở cổng ngoài sân. Ông Thiện ngồi trước mặt tôi. Hai chén trà bốc khói. Ông nói :
“Đêm qua gió. Thằng Thọ lại lên cơn, rúc vào góc nhà, bịt chặt tai. Mắt nó trợn ngược. Mép sùi dăi. Ông phải giúp tôi.”
“Th́ tôi đă nói với ông. Chỗ chôn cất cụ nhà tốt thật, nhưng chỉ phát được một đời. C̣n th́ phá các đời sau.”
Ông Thiện lẩm bẩm :
“Không. Hàm rồng cơ. Chỉ tại chúng nó phá núi làm đường. Động mạch.”
Ông nh́n tôi :
“Ông Mịch, tôi phải cải táng ông cụ. Tôi có mỗi thằng con trai.”
Tôi đi dọc bờ sông t́m nơi cải táng cha ông Thiện. Biết đâu dời xuống bụng rồng chẳng mang an lành đến cho đám hậu duệ. Nắng quá ngọ chói chan trên mặt sông sóng lăn tăn như vẩy cá đang hóa rồng. Tôi che mắt nh́n. Có tiếng gọi sau lưng tôi. Bà Vị cắp nón vẫy vẫy dưới nắng. Bà xốc tới:
“Ông Mịch, may quá gặp ông. Con tôi, thằng Hỷ, nó lại về ông ạ. Em nó bảo thung lũng sương đọng, chướng khí, lạnh lẽo.”
Bà chậm mắt. “Ông giúp giùm tôi. Chọn cho em nó một chỗ ấm áp b́nh yên.”
Tôi về đến cổng nhà là gà đă vào chuồng. Nàng trong nhà đi ra. Nàng cười, x̣e tay cho tôi xem quả trứng to tướng, bóng nhẵn, vân trắng trên nền hồng. Nở nắm lấy tay tôi :
“Cầm lấy xem.”
Quả trứng mát lạnh. Ra là đá hoa mài. Nở bảo :
“Cái này bán cho du khách cũng khá đấy, anh.”
Nở quay lưng, tôi níu tay nàng :
“Nở này. Thằng Hỷ, con bà Vị, làm sao mà chết ?”
“Th́ đàn ông chết trẻ là chết bom chết đạn.”
NỞ
Chồng tôi tối ngày lững thững ở chỗ tha ma như cơn mộng du về quá khứ. Không dứt. Trước, chồng tôi đi săm soi con nước, triền đồi. Bây giờ, mọi thứ đều được trưng dụng để lấp liếm vẻ nhếch nhác trên con người, trên nhà cửa. Người ta mơ vàng, mơ kho tàng giấu trong bụng núi. Người ta cho nổ ḿn. Đá tảng thành đá cục. Không có điều ǵ giấu kín trong ḷng núi. Đá cục mài nhẵn thành đá trứng. Những quả trứng tṛn lẳng, xám, xanh, hồng, tía, trào ra từ bụng núi. Mỗi quả biết đâu lại chẳng chứa một điều kỳ diệu. Lũ thanh niên thất nghiệp mài. Lũ trẻ con thất học mang đi bán cho du khách, hai mươi ngh́n một quả, một ước mơ, một điều kỳ diệu.
Du khách mua, mười sáu ngh́n một quả, một thế giới thứ ba nhốt kín.
Chồng tôi lững thững ở nhưng nơi phong thủy đă thu hẹp. Quanh đi quẩn lại những chỗ Mịch bày cho người quyền chức chôn ông chôn cha. Những lỗ huyệt dấu kín. Mỗi lỗ là một cuộc đời và nhiều câu chuyện giấu kín.
CHUYỆN TRONG MỒ CỦA HỶ
Người kể không phải là Mịch, không phải là Nở. Chuyện người chết không cần tên người kể. Như chuyện ma. Ma lai rút ruột. Chỉ đầu, tóc, ruột, bay lơ lửng trong đêm. Không nương, không bám được vào đâu. Không căn cứ. Lời lẽ hoang đường.
Hỷ lạnh. Mớ xương cứng lại v́ lạnh. Trí nhớ Hỷ mù mịt. Sương đục, la đà đọng lại chỗ trũng giữa hai quả đồi. Hỷ thèm trời trong, đồi núi sắc nét, không có mù sương, chan ḥa nắng. Hỷ thèm nắng ấm, nóng chảy da như những buổi trưa Hỷ trốn trên gác. Giọng mẹ Hỷ dưới nhà rên rỉ với cán bộ Phụ Nữ đến động viên bà cho con đi nghĩa vụ :
“Nó biến rồi chị ạ. Tôi mà biết nó ở đâu tôi lôi về đóng nọc. Xấu cả họ.”
Hỷ nghe tiếng bà Vị khóa trái cửa, tiếng lục đục dưới bếp, tiếng chân trên nấc thang tre kẽo kẹt. Cơm nguội trên lá chuối, lấm tấm đỏ mấy rẻo tép phi. Hỷ cười với mẹ. Hỷ không có cha. Tóc bà Vị ḷa x̣a mồ hôi, bệt vào da. Những đêm trăng da bà sáng mờ mờ, tóc bà rơi rũ, bệt vào má, vào gáy. Nhưng đó là chuyện bà Vị.
C̣n Hỷ. Hỷ cũng đang nhớ những đêm trăng. Hỷ nhớ Nở. Da Nở sáng mờ mờ dưới trăng. Tóc Nở rơi rũ, phủ lên mắt, lên môi Hỷ. Ve gào trên đồng cỏ. Cánh đồng cỏ hoang đường nở bông đậu hạt. Hạt cỏ bay mù dưới trăng. Gió bay đến đâu cỏ mọc đến đó. Cánh đồng lan ra măi, phủ một màu hoang tưởng lên làng mạc, phố xá, tỉnh thành, quốc gia. Chỉ c̣n cánh đồng cỏ trong đêm trăng.
Áo Nở gió tốc ra xa. Nở cười chồm dậy đuổi theo, bỏ Hỷ nằm trần truồng dưới trăng. Nở chạy đến b́a cỏ, với bắt chéo áo. Nở chếnh choáng ở mép cánh đồng. Bên dưới là sao, sao như cát sông Hằng, chen chúc sáng. Nở gọi Hỷ. Tiếng Nở bay lơ lửng. Cánh đồng bay lơ lửng trong đêm sao. Lúc Hỷ chạy đến nơi là Nở đang rơi giữa vũ trụ, bóng tối xuyên suốt qua người. Sao bung như pháo bông. Hỷ gục xuống áo Nở c̣n vướng trên bụi cỏ. Ḿn cá nhân nổ chát tai. Áo Nở thấm đầy máu Hỷ.
Hỷ rú lên mà chắc ǵ ai nghe. Tiếng hú của Hỷ bay lơ lửng như ma lai rút ruột. Không nơi tựa. Không luận cứ. Không ngôn từ.
CHUYỆN CỐT CHA ÔNG THIỆN
Sống, tôi là người rộng răi. Chẳng những chỉ bọn tá điền của tôi mà cả làng ai túng bấn đến đều được tôi cho vay không thóc th́ tiền. Vâng, th́ lấy lăi. Nhưng là để giữ kỷ cương. Không bọn rỗi nghề chỉ có ỷ lại mà nát rượu. Năm chồng tháng chất không trả nổi th́ đem con đến gả bán. Mà tôi vẫn giữ gia phong. Không phải cứ sẵn đó mà quàng vào cho rối. Nền nếp đâu đó bà cả bà hai đă rơ ràng. Trong nhà, ngoài ngơ, đường đường chính chính, không ai chê trách vào đâu được.
Ấy vậy mà khi chết, thằng Cả nhà tôi phải chôn chui chôn nhủi như mèo giấu cứt. Nó làm chức to thế mà thằng cha nó chết khát trong tư thế thúc khủy, lúc con Vị đang xỉa xói tố địa chu. Cha thằng Mịch đi bày cho thằng Cả lỗ xoáy ở hốc núi : hàm rồng.
Lẽ ra th́ cũng được đi. Đời xưa, tổ vua Lê c̣n dám nhảy xuống Hàm Rồng cho hậu duệ nên nghiệp đế vương. Nghiệp đế nào không xưng tụng bằng máu ? Máu tổ tiên, thiên hạ, công thần, con cái. Nay xá ǵ cái xác bầm dập của tên địa chủ ác ôn này. Khổ nổi, chính cha thằng Mịch xưa cứ bảo : Hàm rồng chỉ nơi đó trên sông Mă, ngh́n năm mới mở một lần, tổ nhà Lê lấy mẹ nó rồi, c̣n th́ là ham chó tất. Sáu trăm năm đất chó. Dễ đến bốn trăm năm nữa. Kệ đất với nước, xưa kia với mai hậu, tao cũng có được cái hốc núi mà nằm.
Tưởng đă yên. Nào ngờ tối hôm kia thằng Cả Thiện nửa đêm xách đèn băo chỉ trỏ cho hai tên vai u thịt bắp quật mồ cha nó, ṃ mẫm hốt cốt mang đi cải táng xuống gần mé sông. Chưa đào xong, nước đă đọng đầy lỗ huyệt. Ấy vậy mà chúng nhẫn tâm vùi tôi xuống. Thằng Thiện vốc đất quăng xuống nắp quan tài đánh độp.
Nước lơm ngơm buốt xương. Chừng đó tôi mới khám phá ḿnh mất xương bả vai. Chúng bỏ sót vai phải của tôi trên hóc núi, trời ạ. Thế là thằng tôi vắt vẻo giữa hàm chó và bụng cá-chưa-hóa-rồng. Vĩnh cửu.
Ơ! Cái con Vị làm ǵ thế nhỉ? Nó rải phân lên mồ cha chồng hụt của nó đấy à. Xong c̣n vén quần đái sè sè xuống chỗ đất c̣n tươi. Nước ngấm qua ba tấc đất. Mùi hôi thối lan trong đêm, xông vào Vĩnh Cửu.
Chém cha con Vị. Từ dưới huyệt nh́n lên, trông gái lục tuần đái vẫn mát mắt. Hồi xưa con Vị c̣n thon thả mà mông đă đẫy, chắc nịch. Tao xem đâu ra đấy mới xin cho thằng Thiện. Tao biết đâu được bố thằng Mịch đă nằm ấm chỗ. Thằng thầy bói đất lúc đó đă có mẹ con thằng Mịch. Con Vị nhà bần, trai chơi đă chán chê, mà c̣n làm hỗn, không thèm chỗ Dâu Cả nhà tao.
Ấy thế, tao phải đè nó ra cạnh giếng nước để xác định thứ bậc xă hội. Nó dưới. Tao trên. Không th́ c̣n ra cái thể thống ǵ. Đêm đó da nó cũng trắng mờ mờ như đêm nay.
Tự dưng xương tôi buốt lắm. Ai mà không tham sống. Thịt da ấm áp, len vào Vĩnh Cửu.
NỞ
Mùi phân trên khoảng đất tươi bay ra như một tín hiệu được đánh đi : Mả cha thằng Thiện đấy. Cứ thế, mỗi sáng lại thêm một đống phân tươi. Ông Thiện đến t́m chồng tôi, ṿ đầu bứt tai. Mịch ung dung bảo :
“Tôi th́ t́m chỗ khác được đấy. Sẽ yên thôi. Tùy ông. Ai ngờ dân họ thù ông cụ thế.”
Mà có phải họ thù ông ǵa đâu. Lăo dù ǵ cũng đă đền tội. Oán là oán ông Thiện. Con trai bà Vị đang nằm yên trên gác. Ông Thiện phát động phong trào động viên nghĩa vụ, ập vào từng nhà, lôi tuột Hỷ xuống, kéo lê Hỷ trên băi ḿn Cambuchia. Môi Hỷ đỏ. Anh bộ đội nhân dân Việt Nam t́nh nguyện trên đất nước anh em anh hùng.
Ḿn xé toạc tới háng Hỷ.
Tôi không nghe tiếng ḿn nổ. Đêm nằm giữa cánh đồng cỏ tôi thấy Băi Ḿn của Hỷ trên trời. Ḿn chen chúc như sao, bung như pháo bông giữa đêm tối. Không có tiếng nổ. Tôi chờ nghe tiếng nổ. Tôi chờ nghe tiếng rú của Hỷ.
Nhiều năm sau đó tôi c̣n mơ thấy áo ḿnh thấm đầy máu Hỷ. Màu đỏ tươi chói chan dưới trăng. Áo tôi đỏ tươi giữa cánh đồng cỏ đen trắng, giữa đêm đen trắng. Câm lặng.
MỊCH
Lúc ông Thiện bỏ vốc đất xuống nắp áo quan đánh độp, tôi thấy ông rùng ḿnh. Trong cái chớp mắt của ông, tôi thấy quang cảnh cánh đồng cỏ qua góc vai phải ông cụ. Bắp tay ông cụ lay lay trong động tác chắc nịch, chính xác. Trên cao là cánh diều căng gió. Cậu bé Thiện lấp xấp chạy theo lưng bố, mắt dán vào cánh diều trên khoảng trời cao vút, đóng khung ba bề bằng góc vai phải và bắp tay của bố. Ông Thiện quay lại nh́n tôi. Cơ bắp quanh mắt ông co giật. Tôi thấy trên đó gương mặt của Thọ. Mất tai phải. Vết sẹo như con tắc kè cong đuôi bám quanh mắt phải. Thọ thuộc lớp nhỏ hơn tôi. Phải làm gương trong chiến dịch động viên địa phương của bố. Thọ trở về từ Cambuchia không tai và mất trí. Mỗi lần nghe tiếng động to, như khi trời gió, là Thọ mắt trợn ngược, sùi dăi, nép vào góc nhà.
Ông Thiện là nhà lănh đạo gương mẫu. Tố cha. Đẩy con đi chiến trường. Quá khứ và tương lai, ông nghiền nát cho hiện tại, cho quyền chức, cho quốc gia, cho tập thể. Hiện Tại vĩnh cửu.
Tôi phục vụ ông Thiện, uy quyền, bạo lực, phục vụ Hiện Tại. Tôi mang theo ḿnh sự cảm thông với Hiện Tại mà Nở không hiểu được. Nở vẫn tưởng tôi sống trong quá khứ xa xưa, mơ ngủ trong chuyện muôn đời của phong thủy như một thứ ảo ảnh phi lịch sử. Nở có biết đâu trên băi chiến trường của tôi, Hiện Tại đă đốt cháy đồng đội, đốt cháy kẻ thù, đốt cháy tôi. Chúng tôi tái sinh trong bạo lực và uy quyền của một th́ hiện tại miên man, không dứt.
Tôi không mơ ngủ. Tôi biết Nở năm đó tối tối lẻn ra t́m Hỷ ngoài đồng cỏ. Tôi thấy Nở nằm phủ lên Hỷ. Tóc Nở rơi rủ lên mắt, lên môi Hỷ. Tôi thấy điều đó trong luận cứ, trong ngôn từ của Nở. Tôi thấy cả, v́ tôi nh́n bằng đôi mắt của quyền lực. Soi mói. Len lỏi. Không cùng. Mê sảng. Mọi thứ quyền lực đều sáng suốt và mê sảng.
Tôi chếnh choáng trước uy quyền và bạo lực của những điều ẩn dấu. Thâm cung bí sử. Tôi biết cả. V́ tôi biết địa h́nh. Biết gió nước, biết núi sông, biết phương hướng sao trời. Nửa đêm, tôi đi cải táng cha ông Linh.
Mả cha ông Linh bỗng dưng đùn mối. Ông Thiện bảo :
“Mịch, đi bốc mộ nó. Làm sao cho tàn mạt mấy đời sau nó th́ thôi.”
Ông Linh là cấp dưới ông Thiện. Nay lăm le hất chân ông Thiện. Ông Linh đi khui vụ vi cánh ông Thiện bán lậu ḿn trong kho đạn thời chiến ra cho dân phá núi t́m vàng, lấy đá. Cho dân tầm thù đặt chất nổ nhà nhau.
Lần này tôi không cần phu đào huyệt như lần trước. Tôi đào một ḿnh. Tôi qú trên đất mới. Tôi thọc tay xuống huyệt móc moi, thỏa măn như đang thọc tay xuống cổ họng ḿnh moi móc ruột gan. Tôi muốn sờ vào chỗ tận cùng, ngửi mùi mồ mả.
Tôi moi cốt cha ông Linh mang đi vùi vào hốc núi, chỗ đám thanh niên thất nghiệp đặt ḿn nổ đá. Ḿn kho đạn thời chiến bán lậu ra ngoài c̣n nguyên sức công phá. Cốt cha ông Linh bắn tung tóe, lẫn vào bụi đá.
Con trai ông Linh bị xe tải tông chết, ba ngày sau khi tôi cải táng cụ nội nó. Thằng Hậu lúc đó đang phóng xe máy cao tốc qua đèo.
NỞ
Hậu, Hỷ, và Thọ xưa là bạn cùng lứa, mười bốn mười lăm, nhỏ hơn tôi dăm tuổi. Thời đó chúng tôi tối tối rủ nhau đi gỡ khoai hợp tác xă. Tôi nướng khoai, Thọ đánh cắp rượu Liên Xô ở tủ rượu nhà ông Thiện. Hậu và Hỷ kháo nhau chuyện trong Nam. Giấc mơ tang bồng của chúng chỉ đến thế. Thọ không mơ ǵ xa xôi cả, chỉ Cái Hoa.
Cái Hoa mặc áo hoa, có mụn sữa trên cánh mũi. Cái Hoa lăng tai, hay nghễnh ngăng hỏi anh Thọ nói ǵ ?
Tôi gặp Mịch năm tôi hai mươi, lúc Mịch giải ngũ trở về từ chiến trường Miền Nam. Mịch lành lặn. Không có dấu vết ǵ của sự tàn phá. Tôi chùi vào dưới người Mịch, ấm áp. Hai năm sau tôi về với Mịch. Tôi bước vào giấc mơ của thời xa xưa, tĩnh lặng. Của núi, của sông, của phương hướng sao trời. Một thanh b́nh mê ngủ sau chiến tranh. Tôi thả dây bầu xanh ngắt ḅ lổn ngổn trên đất, rơi rũ trên dàn.
Năm đó, Hỷ phiêu lưu vào Nam trở về. Hỷ cao khỏng, mười chín, con vô thừa nhận. Hỷ ập về như thực trạng thời hậu chiến. Hai năm sau ḥa b́nh, sức công phá của chiến tranh giải phóng chúng tôi thoát khỏi sự ḱm tỏa của hy vọng, đẩy chúng tôi vào một thế giới hư vô. Dây bầu của tôi khô héo trên dàn. Tôi lao vào đêm sao của cánh đồng cỏ. Bóng tối xuyên suốt qua người như cái chết.
Chỉ một năm sau là Hỷ đă đi khuân đạn trên Băi Ḿn một cuộc chiến khác.
Hơn một thập kỷ sau đó, lúc người ta đă chôn sạch mọi cuộc chiến, tôi đi đám tang của Hậu. Trong bọn, có Hậu là trở về từ Cambuchia lành lặn. Lúc lấp huyệt Hậu, ông Linh bắt gặp ánh mắt tôi. Ông nh́n tôi trừng trừng. Ông nh́n xuống huyệt Hậu trừng trừng, như cố khám phá điều dấu kín ông.
Lúc mọi người tản mát, tôi đến cầm tay ông Linh. Ông hỏi :
“Thằng Hậu, làm sao mà chết ? Xe tông th́ bầm dập, làm sao lại không c̣n nó nữa, hả cháu ?”
Tôi không cho ông được một nguyên nhân. Tôi lắp bắp :
“Chồng cháu cải táng cụ nội của Hậu.”
Ông Linh hỏi :
“Xe tông th́ bầm dập, sao lại mất biến đi ?”
Một tuần sau, tôi đi chôn Mịch. Tôi chôn Mịch sau nhà, ngay hôm nhận xác. Tôi đào huyệt với lũ gà. Tôi thả dây bầu xanh ngắt, ḅ lổn ngổn trên mả Mịch. Tôi không nhờ ai xem cuốc đất.
Hôm đó, ông Linh mặt tái mét lắp bắp ngoài cổng nhà tôi, chỗ ông Thiện đứng tháng trước :
“Tôi phải nh́n xem làm sao xe tông mà lại mất đi.”
Ông Linh kể Mịch ngoái lại nh́n ông lúc bị ông đẩy vào đầu xe tải. Ông kể người Mịch văng vào vệ đường, ngoặt nghẹo. Ông kể Mịch nh́n trời rồi nhắm mắt.
Ông kể sống chết vẫn là điều dấu kín ông. Nhưng Mịch th́ thấy cả. Chết giữa ban ngày mà Mịch nh́n thấy ngôi sao Bắc đẩu nhấp nháy, lơ lửng cách sườn đồi một sải tay trời đêm. Mịch sáng suốt, mê sảng.
C̣n tôi. Cuối cùng rồi tôi cũng nghe được tiếng rú của Hỷ bay lơ lửng trong đêm. Không luận cứ. Không ngôn từ.
Nguyễn Hương
1998