NHÀ THƠ CỦA LƯƠNG TÂM
Tôi bắt đầu chuyến đi diệu vợi tăm tối với vết thương sâu đậm do đất nước gây ra.
George Seferis (Nobel Hi Lạp 1963)
Chẳng hiểu v́ sao tôi lại nhớ đến lời nói trên đây khi đọc các bài thơ trữ t́nh rướm máu thế sự của Nguyễn Lăm Thắng. Trong lúc có nhiều kẻ nhân danh thơ văn để bày tṛ xiếc với các con chữ múa nhảy ồn ào, một số ít thi sĩ VN như Nguyễn Đ́nh Chính, Phan Nhiên Hạo, Nguyễn Tấn Cứ, Nguyễn Lăm Thắng… vẫn đồng hành cùng đất nước qua những tháng năm thống hận triền miên trong bầu khí nhố nhăng sa đọa của một chế độ giả nhân giả nghĩa nhưng thực chất là tội phạm bạo tàn. Những tiếng thơ này đem lại cho độc giả niềm hy vọng cùng nỗi phẫn nộ của lương tâm người Việt, một dân tộc đă từng thuộc ḷng từng câu từng chữ của Nguyễn Du, Cao Bá Quát, Phùng Quán, Trần Dần…
Nguyễn Lăm Thắng hiện nay là một tiếng nói quư hiếm, không chỉ về ư thức xă hội-đạo lư hay về nghệ thuật ngôn từ được mài luyện thường trực, mà bởi v́ trên hết anh c̣n nắm được bí quyết của các nhà thơ chân chính thù ghét mọi phô trương và thói làm dáng thời trang để trầm mặc trong câm lặng
tôi đă lắng nghe thật rơ những ǵ ḿnh chưa nói được
những câu thơ nói với tôi điều đó
tôi tin
Nguyễn Lăm Thắng
CHÂN PHƯƠNG giới thiệu và tuyển thơ
***
Thấy lạnh trong hồn
sáng lạnh trong hồn
mưa phùn bám lông mi
mây tháng giêng buồn như màu tóc nhuộm của em
ta xoè bàn tay nh́n guốc gân sấp ngửa
nghe bắc nam xuôi ngược lộn qua đèo
nghe ngơ an hiên lá rụng
nghe đ́nh làng kim long chuông héo
nghe đền lê văn duyệt mù tăm nhang khói
nghe điện thiên y a na nhảy múa
nghe chùa thiên mụ nhoè sương
nghe hoang vu dắt bộ qua đường
sáng lạnh trong hồn
khói xi măng long thọ tấp vào lỗ mũi
ḍng sông lừ đừ trôi như ngày em cảm sốt
một con đ̣ xanh đỏ lơ ngơ
thấy ngày rất chậm
thấy tháng trầm ngâm
thấy năm nặng trĩu
thấy âm âm lá bàng đỏ quạch
thấy con chó hất cẳng đái vào xuân
thấy đám tang dài lê thê xe cộ
thấy tai nạn máu me cuối chợ
thấy cụ già lưng c̣ng sát đất cơng chổi bán dạo
thấy lạnh trong hồn
Ta buồn chi lạ huế ơi!
chẳng có ǵ ngoài con sông cũ rích
cơn mưa li ti kéo dài cơn đói của nỗi buồn cuối năm
quanh co của phố đă đóng băng nỗi mệt mỏi ơ hờ cóng rét
chợ hoa không buồn nở những đoá cúc vàng
màu đất và màu trời hay màu mắt của người mẹ quê gánh gồng nhọc nhằn lên phố
đ̣n gánh cong phận người đè trên vai
trời rưng rưng cơn mưa bật khóc
người lạ lướt qua nhau bắn ngược bùn đất vào mặt
tấm áo mưa dơi gió xé ra từng mảnh
phận người khét hơn khói xe hơi
mai năm nay không dám nở
giống như môi đứa trẻ run trong buổi chiều phía vạn đ̣ trên ḍng sông gia hội
có sự vô duyên của từng giọt cà phê rớt vào giữa thiên hà ẩn ức
ai mời nhau một giọt mật
mà đắng cả ḷng chiều muối xác
tấm áo rêu trên hoàng thành rách nát
bức tường như pho tượng câm
26/01/2011
Những bức tranh uất
ít ra tôi cũng đă trải qua bốn năm học hội hoạ
nhưng
tôi không có được một lần triển lăm tranh của ḿnh
bởi v́ tôi không bao giờ vẽ tranh trên bất cứ chất liệu nào khi bạn hỏi
nhưng
tôi đă vẽ rất nhiều vào những đêm mất ngủ
tôi vẽ bằng hai chiếc cọ làm bằng lông mi của hai con mắt hoà quyện sẵn với chất liệu
nước mắt
những bức tranh chất chồng trên ngực tôi
những gam màu đen thẫm
Buổi tŕnh diễn nghệ thuật ở một nghĩa trang hoành tráng
những bước nhảy thụt lùi chập chờn của tàn dư cơ cấu chỉ đạo định hướng nghệ thuật tŕnh diễn đan lồng tiếng rên tiếng hú tiếng tru tiếng rống tiếng chửi tiếng cười tiếng câm tiếng điếc tiếng hụt hơi hấp hối tiếng rệu ră của một chuỗi âm thanh hỗn độn vàng khè đỏ choét làm cho bóng đêm nhạt nhoà cà giật cà tưng sôi lên mùi âm khí bức bối nặng nề nơi nghĩa trang nhờn nhợt khói hương thật là hoành tráng theo nghĩa hùm bà lằng [phẩy] những con ma cũng cực kỳ hoành tráng không kém với bộ cánh xanh vàng đỏ tía sặc sỡ núp sau những ṿng hoa tang kín lối trên đài sân khấu lộ rơ những khuôn mặt bị cắt xén đi một phần nào đó cho tăng thêm sắc hồn vô cảm hoặc tô trát những gam màu nhạt lạnh an phận thủ thường để phù hợp với chủ trương đường lối quy định của ban chỉ đạo nhà mồ [nửa phẩy] trên những khuôn mặt ấy hé lộ sự háo hức hân hoan hợm hĩnh đôi lúc hít hít thở thở vuốt vuốt xoa xoa nhằm mục đích trấn an bước chân mỏi ṃn theo lư tưởng cố gồng lên trút hết chút sức lực c̣n sót lại cống hiến cung phụng cho sự nghiệp trở về cát bụi [chấm] khúc nhạc dạo đầu là tổ khúc về nguồn đúng với tinh thần hoài cổ hướng về ông tổ ma cà rồng chuyên đi hút máu tứ phương tám hướng rất đậm đà bản sắc lưu manh trên tinh thần đoàn kết để ra sức phấn đấu đục ṃn ngân quỹ [nửa phẩy] cướp bóc tiền thuế của thập loại chúng sinh quyết tâm xây dựng ngôi đền thiêng để tụ họp thực hiện chỉ thị sáng tạo thu lượm những tài-sản lớn của một chặng đường đầy oai phong lẫm liệt đứng trên lập trường chuyên chính của tài-[nói]sản[g] [dấu than xuống hàng] không ít những bóng ma tu luyện lâu năm mơ ước trở lại kiếp người đă nói lên tiếng nói của sự thật qua vở bi hài kịch với những lời thoại xoáy vào thực trạng của nghĩa trang đă xuống cấp hơn nửa thế kỷ nhưng lập tức bị vùi dập bởi hàng hàng lớp lớp những ngón xương trần trắng bợt bóp nghẹt tiếng nói muộn màng về những thay đổi cách thức soạn thảo khắc lập bi kư cho phù hợp với tinh thần hoà hợp hoà giải không phân biệt hồ sơ lư lịch trong tờ khai báo tử [ba chấm lửng ba dấu than] buổi tŕnh diễn nghệ thuật trải qua những giây phút cực kỳ căng thẳng nhưng rốt cục cũng b́nh yên như mặt ao thu lạnh lẽo nước lên meo nhờ vào sự hỗ trợ của ban chỉ đạo chương tŕnh và tŕnh độ nghệ thuật sắp đặt cực kỳ sinh động không chê vào đâu được [chấm] những con ma tiếp tục tung hô xưng tụng chủ soái của ḿnh tái đắc cử đă bước vào giai đoạn phân huỷ của từng tế bào xương [chấm than] và cuối cùng hàng loạt những bàn tay nâng cốc nốc cho cân chúc mừng buổi tŕnh diễn nghệ thuật thành công tốt đẹp [một ngàn dấu than cực kỳ hoành tráng]
Trong một mâm cơm
canh rau má
và cá mặt nước kho khô
vài quả ớt mọi
những lát chuối chát xắt mỏng trên đĩa rau sống có giá đậu xanh xà lách và rau thơm
sẽ không thiếu chén nước mắm ớt có nặn mấy giọt chanh
không ai dám ăn món cá kho khô nhiều v́ ngại khát nước
ít ai ưa ăn cay v́ sợ cháy lưỡi
một hớp canh thôi kẻo trời lạnh sẽ đi tiểu đêm phiền phức
rau sống vừa thôi kẻo đau bụng
cũng tại v́ ngoài trời gió rét quá
câu chuyện không đầu không cuối xoay quanh đồng lương
chức quyền đảng phái
đất và nước
và tệ nạn xă hội...
một mâm cơm mặn chát nghẹn trong năo
Thương ca ngày mùa
hạt trăn trở oằn ḿnh vàng óng trên cánh đồng cuối mùa hầm hập gió, những cụ già quấn khăn màu đỏ run trao điếu thuốc miếng trầu sậm nắng ban trưa, làng quê vào mùa niềm vui trẩy hội trên nếp da cháy khét nắng sương cùng với mồ hôi nhỏ giọt, hàng tre cong đọt ru nhẹ nhàng chiếc vơng lá xanh cho lũ chim hoạ vẫn khúc hát tạo bản hoà ca nặng trĩu hương đồng, ḍng sông khát nước lăn ḿnh ra băi cát trắng phau phau không tiếng gọi đ̣, mỗi con người như miếng cá kho khô mặn chát muối mồ hôi trắng héo trên chiếc áo già nua nhăn nhúm che không hết thân gầy, máy tuốt lúa quay từng ṿng cũ kỹ tiếng thở bật ra ̣ è thanh quản có khi rùng ḿnh nghẹn rơm đứng lại giơ hàm răng sún lưa thưa, nỗi vất vả ngày mùa miếng cơm và không kịp lại đội nắng trên đầu ra ruộng sợ cơn giông, ruộng mới gặt xong con trâu vội vàng lật đất, người quê không c̣n nhớ máy cày, con trâu khoẻ ĺ cắm cúi kéo người đi, đôi khi xới lên mảnh bom mảnh đạn thép gai bung toạc chân người mà thương những ngày gạo rẻ, từng gánh thóc gánh về lũ gà tha hồ giẫm lội chải bươi, ăn no rồi lại ỉa vào nong co cẳng rỉa lông mổ vào đầu đuổi ví nhau cục tác, chó chạy lăng xăng mừng chủ gánh về lăn mấy ṿng trửng mỡ lúa bám trên lông xon xót chạy quanh vườn, con gà trống vàng hoe tiếng gáy bệ vệ trên đống rơm cao vút tận trời gọi bầy gà mái... người hỏi người mùa này mấy gánh mà mừng hơn mùa trước mất mùa, làng xóm sáng bừng lên những hạt tiếng ḥ khoan chốc chốc hiện về ru giấc trẻ con vừa ăn no bụng, những toan tính sau mùa mua tranh lợp lại mái nhà ủ dột, sắm cho con sách vở áo quần cừ nhấp nháy nếp nhăn trên trán gầy của người mẹ đông con... loa phóng thanh đọc tên những người thiếu nợ cứ vang lên không biết mấy lần cùng với sản lượng chỉ tiêu thuế má... hạt lúa chưa kịp khô đă ngun ngút mùi thơm trên bàn thờ tổ tiên cúng mừng cơm mới, bưng bát cơm nghe gọi tên ḿnh mà ngồi nhớ những đứa con đứa cháu làm thuê sài g̣n, hóc môn, thủ đức... không biết đủ ăn không chứ đừng nói gửi tiền về nuôi cha nuôi mẹ, gió ngoài trời hanh hao, chan giọt mồ hôi và miếng cơm nghèn nghẹn thấy ngày mùa nắng vẫn cứ chang chang...
Khe Đô, hè 1992
một chiều cuối tháng Tư bên sông Vu Gia
tôi thấy ruồi nhặng bay đầy lịch sử một dân tộc
một dân tộc mang trên lưng nhiều vết chém
dĩ nhiên
những vết sẹo không h́nh thành được nụ cười
vậy mà
đêm qua
trong cơn mê
tôi thấy từng nhóm [người không ra người]
nhảy múa reo mừng trên những oan hồn vất vưởng
chúng tụng ca chiến thắng
những oan hồn của hàng triệu cái chết
đưa tôi qua từng chiến trường uất máu
đưa tôi qua những đợt sóng gầm gừ cướp xác thuyền nhân
đưa tôi qua những trại tù ngái ngút rừng thiêng nước độc
đưa tôi qua những nấm mồ cừu hận trong bóng tối 35
đưa tôi qua hàng triệu cơn đói
đưa tôi qua hàng triệu cơn khát
đưa tôi qua hàng triệu đêm hấp hối
đưa tôi qua một chiều kích nỗi buồn mang tên S
tôi gặp khuôn mặt ngạo nghễ với ḍng máu quyết tử
tôi gặp tiếng khóc cuối cùng dập dồi trên sóng biển
tôi gặp nụ cười khinh bỉ trước lúc nhận cho ḿnh những viên đạn sát nhân
tôi gặp những bờ môi câm chết ṃn trên quê hương ḿnh
tôi gặp
&
tôi gặp
hàng triệu cái chết viết nên thanh sử về sự thật của tội ác!
Tết đấy chứ!
ừ
th́ cũng chẳng có ǵ
chỉ nắng lên một tí ngoài trời thôi
trong căn pḥng vẫn lạnh toát mồ hôi
vẫn con gà mái kêu ổ
vẫn con chó bạch cẩu huỳnh đầu sủa người qua đường
vẫn tiếng rao của người mua ve chai sau tết
ta sờ ngực áo
một vệt kư ức đâm ta lúc 3 giờ sáng
toạc máu
rồi ta thấy ḿnh trẻ lại phải biết
trẻ như cái đói
bởi hoài niệm của ta không có khái niệm no đủ
nếu nó no
nó đă chết từ lâu
giống như ta yêu em vậy
ta luôn thèm khát
Mồng 4 tết Tân Măo
Nguyễn Lăm Thắng
N.B. Các bài thơ tuyển trên đây đă xuất hiện lần đầu trên website Tiền Vệ. CP