Một mảng mây bay
Chiếc thuyền vượt biên cập bến đảo Kuku chiều hôm đó có một cô gái khoảng 16, 17 tuổi được nhiều người chú ư, không phải v́ cái nhan sắc thường thường bậc trung của cô! Tóc thề hơi rối thả đến nửa lưng, mặc cái quần lụa đen đă cũ và chiếc áo sơ mi mầu nâu đă dỉ mồ hôi, tay xách cái túi vải nhỏ may bằng bao đay loại thông dụng ở Sài G̣n, cô không có điều ǵ đặc biệt để bắt mắt. Cô được chú ư nhờ vẻ dung dị lạc lơng giữa những cô gái ăn mặc sang trọng quần jean áo polo đi cùng chuyến, và vẻ mặt bơ vơ ngơ ngác khi mới lên bờ.
Lúc mọi người đă được bác sĩ khám bệnh tổng quát và đứng chờ đăng kư vào sổ nhập trại trước văn pḥng cầu tàu, cô đứng riêng một ḿnh, buồn rầu nh́n quanh đảo. Mặt biển màu bạc hiệp với màu bầu trời mênh mông lấp mất con đường về. Rừng rậm trước mặt lặng lẽ và âm u như tương lai. Những túp lều của dân tị nạn đến trước nằm dọc theo băi cát, mái lều và tường che gió chằm vá chểnh mảng bằng lá dừa và vải bạt ni lông mầu xanh lá cây do cơ quan UNICEF cấp. Cuộc sống tạm bợ buông thả hiện rơ trong cảnh những lon đồ hộp rỗng nằm vương văi quanh các lều, lá vàng rơi rụng trên lối đi, thân cây rừng vỏ xám xù x́ chôn chân xuống cát chống đỡ những căn lều nghiêng và cách ăn mặc của đám người ṭ ṃ bu quanh những người bạn mới. Theo thủ tục, cô phải chờ những hộ gia đ́nh ghi danh trước rồi mới đến lượt ḿnh. Cô thuộc loại hộ độc thân, hộ độc thân độc nhất của thuyền CN 1234. Cô là con số lẻ thừa thăi của chiếc thuyền ba mươi mốt người. Cho nên khi lănh lương thực, ba mươi người cùng đi với thân nhân vác nguyên ba bao bố lương thực mỗi bao chứa sẵn 10 khẩu phần. Cô được trao một bao ni lông khẩu phần lẻ. Lên bệnh viện lănh đồ đạc cá nhân, cô lại lănh riêng một chiếc chiếu, một cái mền bông hiệu Trung Quốc, một cái đèn dầu hỏa, kèm theo bao ni lông khác chứa đôi dép Nhật màu vàng cỡ lớn, ống kem đánh răng hiệu Prodent, cục xà pḥng thơm Novia, hai bánh xà pḥng giặt, cái gương tṛn, lược và cái bót đánh răng màu đỏ.
Sự đơn độc bắt đầu gây bối rối bẽ bàng khi trở lại nhà kho UNHCR để lănh dụng cụ nấu ăn. Mỗi đơn vị năm người được phát một cái xô nhựa đựng nước, hai cái son, một cái vá dài, hai cái vá cán ngắn, năm cái bát gỗ dán ép màu nâu và năm cái muỗng thiếc sơn màu lá cây. Ba mươi người may mắn kia mau chóng chia thành sáu cái bếp nấu ăn chung. Cô lại trở thành người thừa thăi. Những người đồng hành e ngại nh́n cô, định giá bộ quần áo cũ, đoán non đoán già những thứ núp kín trong cái túi đay nhỏ và nhẹ. Những ǵ sượng sùng giấu mặt chứ không phơi ḿnh khoe khoang tất nhiên chẳng được bao nhiêu tiền. Người ta sợ phải bao bọc nặng nợ một cô gái nghèo. Bếp này đưa nhường “phần ưu tiên” cho bếp kia. T́nh thế đang khó xử th́ một cậu thanh niên khoảng 24, 25 tuổi từ căn lều gần đấy cầm đôi dép Nhật màu xanh cỡ nhỏ số 9 ra vồn vă hỏi cô:
- Đôi dép của em số 10 phải không?
Cô định xé bọc ni lông để xem số trên cái quai dép, cậu thanh niên đă ngăn lại:
- Khỏi cần. Anh nh́n qua cũng biết là số 10. Mang không vừa đâu. Anh có đôi số 9 mang chật lắm. Chịu đổi không?
Họ thỏa thuận với nhau nhanh chóng, ai cũng cho rằng ḿnh may mắn. Dường như cảm thấy ḿnh thiếu ṣng phẳng v́ đôi dép nhỏ số 9 hơi cũ, cậu thanh niên ân cần hỏi thăm:
- Em đă t́m ra chỗ ở chưa?
Cô gái nh́n quanh khắp các cô bạn đồng hành. Ai cũng tránh nh́n cô, sợ phải khó xử trước cái nh́n van lơn, chới với. Cô tủi thân rơm rớm nước mắt. Cậu thanh niên vội nói:
- Nếu chưa có chỗ hăy đến lều bọn này. Chỗ nằm con em gái anh c̣n rộng. Đồng ư nhé?
Ba mươi người kia cùng reo lên:
- Phải đấy. Cô về đó cũng tiện.
- Lều chúng tôi cũng ở gần đây thôi. Em đến nhận phần chén bát đi.
- Nếu cần liên lạc ǵ, chúng tôi sẽ xuống cho cô hay liền!
Nếu cô gái không tức giận lừ mắt nh́n quanh, có lẽ họ c̣n nói nhiều nữa. Cô nh́n đống mền chiếu và lương thực dưới chân ḿnh, nh́n biển mênh mông và rừng trùng điệp, đưa tay gạt mồ hôi trán, do dự một lúc, rồi gật đầu.
Từ căn lều kế cận nổi lên nhiều tiếng cười ồ. Ai đó đằng sau bức tường vải bạt la lớn:
- Tài thật, thằng Minh lại trúng mánh rồi!
Một người khác có giọng nói khao khao:
- Thế là mất toi đôi dép. Đứa nào c̣n để dành dép nhựa Sài G̣n cho tao mượn với!
Cô gái biết ḿnh vừa sa vào một thứ bẫy nào đó. Cô quay lại nh́n các bạn đồng hành cầu cứu. Họ đang cười nham nhở. Giận quá, cô mím môi cúi xuống ôm đống đồ đạc, đi theo cậu thanh niên tên Minh.
*
Từ khi có người đẹp tên Eve, Adam người đàn ông đầu tiên ở vườn Địa Đàng mới biết cảm ơn Thượng Đế v́ Ngài đă sáng tạo ra loại lá nho to bản. Từ khi Thương về ở căn lều xập xệ ấy, năm cậu thanh niên chủ nhà mới bắt đầu biết thẹn. Người đầu tiên là Minh. Thương vừa đặt đống chăn màn đồ đạc xuống cái sạp ghép bằng thân dừa, Minh đă nói:
- Anh phải xin lỗi em trước, nếu không, em sẽ nghĩ tụi này là một bọn mất dạy. Không. Đây chỉ l à một tṛ đùa không có ác ư. Tụi này đang than nhà thiếu bàn tay đàn bà nên bề bộn dơ dáy quá, th́ thuyền của em tới. Tụi này theo dơi từ đầu đến cuối, thấy cả đám chỉ một ḿnh em đi cô độc. Thằng Vĩnh gợi ư nên rủ em về ở chung. Nó nói cho vui vậy thôi, nhưng bàn tán một hồi, cuối cùng tụi này đi đến chuyện thách thức. Ai mời được em về đây? Nếu có người làm được th́ cả bọn bất tài c̣n lại chịu mất ǵ? Thằng Vĩnh có sáng kiến đầu tiên, nên sẵn sàng chịu mất đôi dép Nhật để làm phần thưởng, anh đă được cuộc. Phải xin lỗi em trước, v́ anh nói dối một điểm nhỏ cho em yên tâm về đây: anh không có cô em gái nào cả. Lều chỉ có năm đứa con trai lười như hủi, và nghèo mạt rệp. Không đứa nào ra đi mà đem theo được một phân vàng hộ thân. Đấy, anh đă nói tất cả sự thật. Bây giờ tùy em định liệu.
Bốn cậu trai c̣n lại thấy Thương thất vọng xịu mặt và lo âu nh́n căn lều bừa bộn dơ dáy, nên vội lên tiếng van lơn thành thực:
- Cô ở lại với chúng tôi đi.
- Cô đừng ngại. Chỉ v́ chúng tôi chán, nên nhà cửa mới ra nông nỗi. Nếu cô muốn, chỉ nháy mắt là khá lên ngay.
- Cô đừng thấy mấy bộ mặt cô hồn mà đâm sợ. Anh em chúng tôi, trước khi đến đây, không ai quen ai. Chỉ v́ đều là dân cầu bơ cầu bấc nên mới t́m đến ở với nhau mà thôi.
- Chúng tôi không để cho cô nhọc thân về chuyện chợ búa bếp núc đâu. Chúng tôi tự làm lấy cả. Cô chỉ việc làm cây cảnh cho đẹp cửa đẹp nhà. Cô ở lại với chúng tôi nhé?
Nghe họ cầu khẩn tha thiết quá, Thương bắt đầu mềm ḷng. Nhưng sợ họ khinh, nên cô nói vớt:
- Một ḿnh em là gái, ở đây, thấy bất tiện lắm!
Minh vội chỉ tay về phía một cậu thanh niên da sạm nắng, có cái mũi lân và đôi hàm răng hô, vui mừng nói:
- Khỏi lo. Thằng này tên Tiến, thợ mộc. Chỉ cần nửa giờ đồng hồ, nó lên văn pḥng cao ủy mượn cưa, dao búa về dựng ngay cho em một cái pḥng khuê riêng biệt với đầy đủ cửa sổ, cửa lớn, bàn phấn, rèm che. Hay em chịu khó ngồi chờ nửa giờ nữa xem tụi này có làm đúng lời hứa không. Nếu em thấy tụi này xạo, th́ có quyền ra đi. Rán chờ nửa giờ thôi, em... em tên ǵ cho tụi này biết với.
Cô gái bật cười, vui vẻ đáp:
- Em tên Thương.
Tiến nói rổn rảng như lân gầm:
- Nửa giờ sợ không kịp. Cô Thương cho tôi 45 phút đi.
Bốn người kia sợ Thương ra đi, vội nói:
- Có tụi tao phụ chứ đâu phải một ḿnh mày làm. Nửa giờ dư sức.
Thương hănh diện thầm v́ được săn đón nài nỉ, nhưng cứ làm bộ ngần ngại. Cô nh́n quanh, nhận xét lơ lửng:
- Các anh để nhà cửa thế này...
Hùng, anh chàng cao lớn tóc dài chuyên mổ heo ở ḷ sát sanh Chánh Hưng vội đáp:
- Tất nhiên là chưa được gọn ghẽ mấy. Nếu Thương không vừa mắt, chỉ cần nửa giờ.
Lạc thợ ḷ bánh ḿ quốc doanh Thắng Lợi chữa lại:
- Làm ǵ tới nửa giờ. Mười lăm phút là cùng.
Vĩnh thợ may con người ốm yếu, ăn nói nhỏ nhẻ, quen tính cẩn thận, nói y như khi tỉ mỉ đơm từng cái khuy áo:
- Mười lăm phút? Cột nhà xiêu hết cả. Nền lại toàn rác là rác. Nửa giờ sợ dọn chưa xong đâu.
Thương bị ḷng chân thành của đám con trai thuyết phục. Không do dự ǵ nữa, nàng xắn tay áo lên, đứng dậy nói:
- Để em giúp các anh một tay.
Năm cậu thanh niên nhận được thắng lợi bất ngờ nên ngớ ra một lúc. Khi hiểu, họ reo lên:
- Hoan hô cô em gái.
- Có thế chứ! Nào, nói được phải làm được.
- Bắt tay làm liền đi anh em. Người đẹp đă bắn phát súng lệnh rồi.
- Làm nhanh kẻo không kịp nấu cơm chiều. Ḿnh đă hẹn nửa giờ cộng với nửa giờ là một giờ. Phải rán “vượt chỉ tiêu” và “đạt yêu cầu” mới được.
Họ hăng hái bắt tay vào việc. Lon đồ hộp, bao ni lông, lá dừa khô, giẻ rách, tàn thuốc, củi cháy dở, giấy vụn, moi từ gậm giường ra vun thành đống cao. Chuột, dán, ruồi, muỗi mất chỗ trú thuận lợi. Bụi bay mù mịt, Thương ra ngoài dây thép phơi quần áo mang vào năm cái khăn hôi và bẩn bắt buộc bọn con trai phải bịt mũi lại. V́ tay người nào cũng bẩn nên họ phải nhờ Thương buột khăn hộ: Trừ Vĩnh thợ may thấp bé, bốn anh con trai kia phải khuỵu chân xuống, Thương mới với tay tới tầm mặt họ. Khuôn mặt, ánh nh́n cả bọn rạng rỡ, bẽn lẽn y như nét mặt trẻ con được mẹ săn sóc ở chốn đông người. Chưa đầy một tiếng đồng hồ, căn lều xập xệ bề bộn đă vươn vai đứng thẳng dậy: mấy cây chân chống không cần thiết được anh thợ mộc cưa ra làm “khuê pḥng”, những tấm bạt c̣n lành lặn dành riêng cho phái yếu. Cái giường mặt ván phẳng phiu và cái bàn không găy chân đặt ngay ngắn phía sau tấm rèm xanh. Chỗ ăn ngủ dành cho phái nam cũng trở nên ngăn nắp thứ tự. Chiếu trải ngay ngắn, mền gối xếp lại đặt thẳng sát tường, bàn ăn được phủ một tấm ni lông có sọc xanh đỏ. Để thay thế cho hai cái băng xiêu vẹo, bốn cậu t́nh nguyện mượn cưa rán sức cưa thân cây dừa đổi bên cạnh thành sáu chiếc ghế đẹp. Không cần ai nhắc, từng người len lén nhét hết mớ quần đùi dơ, áo may dô rách, khăn bẩn vào xách riêng. Chưa yên tâm, họ c̣n dồn những túi quần áo hôi hám ấy vào một góc lều xa “khuê pḥng” nhất. Xong công việc, họ kéo nhau ra suối tắm. Trở về, họ đă thấy một bó hoa sim tím cắm sẵn trong hộp cá sardines. Lọ hoa đặt trang trọng vào chính giữa chiếc bàn ăn. Ḷng cả năm người đều nở hoa từ giờ phút ấy.
*
Chẳng hiểu xưa kia Adam có bực bội vướng víu ǵ không khi phải mang chiếc lá nho, chứ năm cậu con trai ở Kuku Camp dạo đó th́ chẳng bực bội vướng víu v́ cuộc sống mới chút nào. Họ hí hửng đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, hí hửng như trẻ con hí hửng trước giỏ quà mẹ vừa mang từ chợ phiên về. Cuộc sống của họ bị đảo lộn dữ dội, tuy thế, dù có bị lộn nhào như anh vơ sinh nhu đạo tập ṭ học vài thế ngă sơ đẳng, họ vẫn cứ vui.
Sau chuyện nhà cửa, cách ăn uống của họ bị đảo lộn. Trước kia, người nào lo phần nấy. Bọc lương thực cấp cho mỗi người ăn năm ngày gồm có bảy lon rưỡi gạo, một lon cá hộp, một lon thịt, một bao muối, một bao đường, một gói trà, một gói đậu xanh, kèm thêm những thứ gia vị như tiêu ớt, bột ngọt... Khẩu phần có thể thay đổi tùy theo kỳ nhưng căn bản vẫn bấy nhiêu gạo, đồ hộp, đường và muối. Ăn sáng khi th́ được hai gói ḿ ăn liền, khi th́ được một bọc miến 200 grams. Cái son nhỏ được phát họ dùng để nấu nước trà. Chỉ c̣n cái son lớn. Họ đành phải nấu cơm chung, nấu xong xới ra chia đều làm năm bát vun. Đồ ăn th́ tùy ư từng người. V́ chỉ có hai lon đồ hộp để làm thức ăn suốt năm ngày nên họ áp dụng một lối “nội trợ” đặc biệt: ngày đầu tiên ăn cơm với cá hộp, ngày thứ hai ăn với đường, ngày thứ ba ăn thịt hộp, ngày thứ tư ăn muối và ngày cuối cùng ăn với canh miến hoặc ḿ sợi. Thứ tự phân chia thức ăn tùy thuộc tính từng người. Minh Chợ Trời, và Hùng Đồ Tể tính t́nh vô tâm sốc nổi, chủ trương:
Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối
Hơn ngh́n năm le lói suốt năm canh.
nên ăn liền tù t́ hai lon đồ hộp dù phải ăn đường và ăn muối vào những hôm c̣n lại. Tiến thợ mộc và Vĩnh thợ may quen sự tỉ mỉ hài ḥa của nghề nghiệp nên theo giải pháp hợp lư ban đầu. Lạc thợ ḷ bánh tính trẻ con thích ăn nhín, nên dành đồ hộp cho hai ngày cuối cùng. Lối ăn xỗi ở th́ ấy chỉ dành cho bọn đàn ông chưa ăn trái cấm. Họ đă biết thẹn, nên đành phải răm rắp tuân theo lệnh của cô gái lạ. Tại sao không đem cá hộp ra đổi cá tươi của thổ dân Nam Dương để về nấu canh với rau trai rau dền mọc đầy quanh lều? Không có tiền ư? Tại sao không bớt gạo mỗi bữa nấu đem đổi rau về ăn có chất tươi? Năm cậu con trai hơi lo cái bao tử lưng lửng của ḿnh, nhưng nghĩ đến dĩa rau muống bốc khói, nồi canh chua thơm tho, họ yếu ḷng do dự, từ do dự đến buông xuôi chỉ có nửa bước. Thương trở thành thủ kho kiêm chuyên viên kế hoạch. Minh quen nghề chợ trời ở Sài G̣n phụ trách việc mua bán đổi chác với thổ dân Nam Dương.
Lạc theo nghề cũ, chỉ đổi nhiệm vụ chút xíu từ làm bánh ḿ sang làm cơm. Hùng Đồ Tể và Tiến thợ mộc quen dao cưa lo việc củi lửa. Cái lối vơ đâu chụm đó trước kia không đẹp mắt người đẹp. Phải làm cái ǵ cho “hùng” cho “tiến”. Thế là cả hai vác cưa lên rừng cưa cả những cây đước lớn khiêng về, đổ mồ hôi cưa ra từng khúc ngắn, rồi vươn vai lấy gân bổ những nhát ŕu cật lực để chẻ nhỏ đem phơi. Nếu c̣n ở Sài G̣n, họ đủ sức mở Cửa hàng chất đốt phục vụ cho trọn một phường đông dân.
Vĩnh thợ may yếu sức lo việc quét dọn sạch sẽ căn lều mỗi sáng, và trước mỗi bữa ăn, tự nguyện làm giờ phụ trội chẻ củi khô thành những cây đóm nhỏ cho người đẹp dễ nhen lửa.
- H́nh như độ rày muỗi nhiều quá phải không các anh?
Thế là sáng hôm sau “h́nh như” mọi người đều đột nhiên nhớ đến cái hại của bệnh sốt rét rừng, đều căm thù sâu sắc loài muỗi nên không ai bảo ai kẻ mượn dao kẻ mượn cào phát quang khoảng cây dại cỏ lát mọc um tùm sát bên chái phải của túp lều. Đàn muỗi trả thù bằng cách liều chết xông vào đốt sưng cả tay chân năm cậu trai, nhưng ai nấy đều xem những vết sưng ấy là mề đay tưởng thưởng cho tinh thần phục vụ.
- Gớm! Hễ đến chiều xế là chỗ ṿi nước không c̣n chỗ chen chân. Em chờ lấy hai xô nước về tắm măi không được!
Gớm thật! Sao lại có nhiều hạng người bất lịch sự đến thế. Nghe nói bên Tây phương ở chỗ công cộng như ga xe lửa, trên xe buưt, pḥng đợi sân bay mọi người đều phải nhường quyền ưu tiên cho phụ nữ, trẻ em, người già, kẻ tàn tật. Phải làm quen với nếp sống văn minh ngay lúc này, tại đây. Bắt đầu từ căn lều này trước. Thế là năm cậu trai lên rừng chặt cây, rảo khắp trại vơ vét vải bạt về 'xây” cho cô gái một pḥng tắm. Để Thương khỏi phải nhọc ḷng đi mượn xô chờ nước, Minh và Tiến t́m đâu được một cái thùng phuy cũ đă rỉ sét hết nửa trên. Họ lấy dao đục bỏ phần trên, phần dưới lấy cát chà sạch rồi mới khuân đặt vào pḥng tắm.
- Em thấy ăn muỗng kỳ kỳ thế nào ấy! Trông như trẻ con chưa biết cầm đũa!
Ờ! Kỳ thật! Sao đến bây giờ ḿnh mới thấy kỳ! Một tay bưng bát, một tay cầm cái muỗng thiếc, xúc cơm đưa vào miệng, chẳng ra cái thể thống ǵ cả. Mỗi lần muốn vẽ cá cứ trầy trật măi. Nứa mọc đầy hai bên rừng, dao bén có sẵn trên văn pḥng cao ủy, sao không vót lấy vài đôi đũa mà dùng cho đúng cách quê hương. Cái việc vặt ấy một ḿnh chú Vĩnh thợ may ốm yếu cũng làm nổi. Nhưng tinh thần trách nhiệm chung để đâu? Thế là đủ cả phái nam trong nhà vác dao lên rừng chặt nguyên một cây nứa dài về, chẻ ra, vót đũa đủ cho cả trại.
Mọi người đoán ư để làm vui ḷng “cô thủ kho” kiêm “chuyên viên kế hoạch”, sau đó kiên nhẫn lặng lẽ chờ đợi một nụ cười. Đúng là ḷng họ nở hoa!
*
Từ hôm có Thương về ở chung, họ quên cái thói quen ngủ sớm dậy trễ. Trước đây họ biết làm ǵ đâu mà chẳng đi ngủ sớm. Ăn cơm xong, họ ngồi bần thần mỗi người một góc, không ai nói chuyện với ai. Họ ở lại đảo này đă gần hai tháng. Chuyện đời đă kể cho nhau nghe đến tận cặn. Chuyện tiếu lâm kể đi kể lại măi hóa nhàm, chỉ mới tằng hắng lấy hơi đă biết người nào sắp kể chuyện ǵ. Râu rờ măi không mọc nổi. Lông mũi đă nhổ hết. Ráy tai đă cạo sạch. Cái thú thay nhau đấm bóp để chờ giấc ngủ diễn đi diễn lại hóa thành cái nợ đời. Ăn cơm xong, họ không cần thắp cây đèn băo, mỗi người nằm một chỗ im lặng chờ nghe tiếng ngáy của người kia. Họa hoằn lắm Lạc mới nổi hứng ông ổng hát mấy câu đầu bài vọng cổ không tên nói đến một cảnh ly biệt.
Đau đớn bấy kẻ đi người ở
Dạ quan hoài cách trở sơn khê
Kẻ đi da diết nhớ người ở lại, nhưng “dạ quan hoài” cần sự im lặng để lan man thấm dần vào từng hơi thở dài. Cho nên về sau, mỗi khi anh thợ ḷ bánh ḿ mới “đau đớn bấy...” đă nhiều lời phản đối nổi lên khắp các xó tối:
- Thôi, câm mơm lại cho tao nhờ.
- Rầu thúi ruột c̣n phải nghe mày rên rỉ, chán lắm!
- Rán chờ qua Mỹ hăy làm học tṛ Hùng Cường. Ở đây xin ông cho các con yên!
Thương về ở chung, năm cậu con trai vẫn đi ngủ sớm, nhưng họ chỉ nằm lơ mơ, giả vờ ngủ mà thôi. Không phải ánh sáng cây đèn băo trong “khuê pḥng” đă làm họ mất ngủ. Không, không. Xin đừng vội nghĩ cô em gái chung của họ bất lịch sự, thiếu tế nhị trong cách cư xử. Ngay đêm đầu khi phải thức khuya để viết thư gửi về nhà, Thương đă ái ngại hỏi họ:
- Em để đèn sáng, các anh có khó ngủ không?
Cả năm đều mau mắn đáp:
- Không, không hề ǵ.
- Thương đừng ngại. Mặt trời soi vào mặt tôi vẫn ngủ được.
- Ở Sài G̣n tôi ngủ ngay trước cửa ḷ nướng bánh.
- Cả đàn heo eng éc bên tai tôi vẫn ngủ ngon...
Thương nhận thấy cần phải phân bua thêm:
- Em nhớ nhà quá. Biết có viết cũng không gửi thư được, nhưng cứ viết cho đỡ nhớ.
Cả năm cậu con trai đều thấy ḷng ḿnh man mác buồn. Không ai bảo ai, họ đổi thế nằm. Cái thế nằm nghiêng giúp họ, lâu lâu, hễ lim dim hé mắt là họ có thể thấy được cái bóng nhỏ nhắn thân yêu in trên tấm vách nhựa xanh của pḥng khuê. Họ thao thức theo dơi tâm trạng người em gái qua dáng điệu của cái bóng ấy. Sáng hôm sau, họ th́ thào bảo nhau:
- Đêm qua em chống cằm ngồi đến khuya.
- Phải nói là quá khuya, v́ đêm 23 âm lịch trăng chỉ lên sau 12 giờ.
- Lúc trăng nhú ở đầu núi, em vẫn chưa đi ngủ.
- Buổi chiều đến phiên đứa nào nấu nước? Em cầm chai rót nước không có lấy một giọt.
- Kể ra con gái mười bảy mà đôi vai như vậy cũng hơi gầy. Đáng lẽ phải no tṛn hơn kia.
Nhận xét hơi phàm tục ấy liền gặp phải nhiều lời phản đối:
- Con gái nhà lành đều thế cả. Đâu phải dân lao động mà đ̣i vai u thịt bắp.
- Tóc xơa th́ làm sao biết vai gầy vai mập. Chỉ đoán hăo!
- Lúc em viết xong, h́nh như có khóc v́ mái tóc hơi run run.
- Ờ, tao nghe h́nh như có tiếng thút thít.
- Chỉ đoán ṃ. Mày nằm xa nhất, nghe sao được!
- Mày ở gần mà ngủ kh́, biết ǵ!
- Sao mày biết tao ngủ?
Cuối cùng họ đều thú nhận không ai ngủ được. Không phải họ thú nhận thành lời. Họ chỉ cười bẽn lẽn. Thế thôi.
Từ đêm thứ năm kể từ lúc đổi thay nếp sống, họ bắt đầu nghe thấy tiếng cô em gái th́ thào trong “pḥng khuê”. Tiếng th́ thào đều đều, buồn buồn, hơi ngân nga như tiếng cầu kinh. Họ có một niềm thao thức mới. Họ loại bỏ ngay giả thuyết cô gái đọc kinh tối v́ không thấy Thương đi lễ nhà thờ hoặc đeo thánh giá. Tụng kinh Phật giọng khác hẳn, họ biết. Vài người vốn yêu cái thú đau thương, nghĩ đến lời th́ thầm của một người yêu nhờ gió đêm mang đến một người yêu tận nơi “Sơn khê cách trở”. Dĩ nhiên trong số đó có Lạc, lâu nay ấm ức v́ không được hát “đau đớn bấy...” Họ nể v́ cô em gái đến nỗi tuy thắc mắc nhưng không ai dám hỏi Thương th́ thầm điều ǵ. Có thể cả năm người đều sợ chạm mặt với thất vọng. Thà cứ để lơ mơ như thế, nỗi thấp thỏm như vị cay của bữa ăn giúp thêm hương vị cho đời sống nhàm chán của họ. Giữa tiếng gió rừng vù vù thổi qua mái tranh, tiếng chuột rúc ở giỏ lương thực, tiếng sóng biển ́ ầm, tiếng vượn hú trên rừng, tiếng mọt đục ở đầu kèo, đối với họ, tiếng th́ thào bên kia vách nhựa vẫn mang nhiều ma lực quyến rũ hơn hết. Họ không cần hiểu rơ. Dù Thương không th́ thào cho họ, v́ họ, nhưng đó vẫn là âm thanh của mến thương.
Cái thú được ru ngủ đêm đêm bằng tiếng th́ thào huyền diệu bí mật ấy tạm chấm dứt khi Minh khám phá ra rằng cô gái đang học Anh văn.
Họ hơi khựng lại, để sau đó chuyển từ thương cảm sang kính phục. Cả năm đều là dân lao động ít học. Lúc ở bên nhà, họ chỉ nghĩ đến chuyện đi t́m một cuộc sống mới. Sang đến đây, họ mới âm thầm lo lắng không hiểu lúc được định cư ở một nước thứ ba, họ ăn nói làm sao đây. Họ nghe nói bên xứ người các nghề chân tay kiếm được nhiều hơn nghề làm ở bàn giấy. Mà chân tay họ khỏe, họ biết. Nhưng sống giữa một tập thể nói tiếng Anh, họ không thể làm người câm, điếc. Họ phục lăn mấy anh thông ngôn làm việc trên văn pḥng cao ủy tuy xem nhẹ mái tóc dài, thân thể ốm nhách và đôi kính cận của những người hay chữ ấy. Bây giờ, họ “sắm riêng” một cô em gái hay chữ trong nhà. Đáng hănh diện biết chừng nào!
Lần này cũng chính Minh lănh nhiệm vụ đứng ra đánh giá tŕnh độ Anh văn của cô em gái. Minh ngập ngừng măi mới hỏi:
- Đêm qua em học thứ ǵ mà thức khuya thế?
Thương đáp:
- Ở đây không có sách vở ǵ cả, nên em mượn được tờ báo tiếng Anh đem về học ôn một số từ ngữ.
- Báo tiếng Anh mà em đọc được à?
Thương thành thực nói:
- Em chỉ hiểu được những bài dễ. Những bài viết về kỹ thuật có nhiều từ khó, th́ em chịu!
- Thương cho anh xem qua có được không?
Cô gái hỏi rất thành thực:
- Anh đọc được các bài kỹ thuật chứ?
Minh đỏ mặt đáp:
- Tôi chỉ coi h́nh. Chữ Anh tôi có học đâu!
Thương tưởng Minh nói nhún, đưa bốn trang báo Sunday Times cho Minh.
Minh xem qua thấy có mấy cái truyện bằng tranh, một bức h́nh chụp ba cô gái Tàu tươi cười cầm ba chai nước giải khát đă mở nắp, một bức quảng cáo chiếc xe hơi hiệu Peugeot 305, và một ảnh quảng cáo hai cái đồng hồ Thụy Sĩ. Những cột chữ khác th́ rối rắm, nằm chật cả phần giấy c̣n lại. Minh chỉ một đoạn chữ nghiêng in thưa, hỏi:
- Họ nói cái ǵ trong này?
Thương giải thích:
- Họ giới thiệu hai bài thơ được giải. Bài đầu nhan đề là Singapore được ban tuyển thơ của tờ báo tặng 40 đồng. Nhưng em thích bài thứ hai nhan đề Dejection hơn.
- Thương đọc cho tôi nghe thử.
- Anh đừng chê em đọc sai nhé.
Minh lại đỏ mặt, rồi thành thực nói:
- Tôi có biết ǵ đâu mà nói đúng sai. Cứ đọc xem tiếng Anh nghe thế nào.
Thương bắt đầu tin Minh thành thực, nên đọc:
Dejection
In the still jungle of myself
I'm lost, and try to find
A bird, a deer, a human face
To touch my empty mind.
I wander past the silent trees
And know that I should fly
Beyond the prison of this earth
Towards the darkening sky.
For even thunder is voice
And storms may be sublime
And while I'shelter here alone
It is a waste of time
(Clare Meiklejohn)
Bài báo cũ rồi. Tận 13 tháng 7 năm 1980.
Sự thán phục của Minh không lấy ǵ đo hết. Anh chàng khen:
- Em đọc hay quá. Nghe như ngâm thơ.
Thương cười:
- Th́ đúng là thơ. C̣n “nghe như” ǵ nữa!
- Em dạy cho tụi này học đi, đừng dạy thơ. Tụi này chỉ cần biết những câu đại khái như: “Chào ông, chào bà”. “Chúng tôi cần việc làm”. “Vâng, chúng tôi rất mạnh khỏe”. “Lương hàng tháng được bao nhiêu?” “C̣n ít lắm. Thêm chút ít có được không?”. “Cảm ơn”. “Cho tôi gửi gói này về Việt Nam”. “Tốn hết bao nhiêu?”. Đấy, cần thiết nhất là những câu ấy.
Thương bật cười tưởng Minh nói đùa, hỏi lại:
- Anh không cần học các câu như: “Tôi mệt lắm cho tôi nghỉ việc vài ngày”. “Xin bác sĩ cứu tôi”, “Làm ơn đừng báo tin buồn cho gia đ́nh tôi biết” hay sao?
Minh nghiêm mặt đáp:
- Không cần. Tụi này c̣n trẻ và khỏe mạnh. Tụi này khỏi cần gặp bác sĩ. Em tin đi, tôi c̣n sống cho đến ngày về lại được Việt Nam.
Thương hỏi:
- Chắc không?
- Chắc chứ! Năm nay tôi mới 24 tuổi. Bốn đứa kia tuổi từ 20 đến 23. Nhất định tụi này c̣n sống được ít ra đến năm 70 tuổi. Gần 50 năm nữa, tức là nửa thế kỷ. Chẳng lẽ mọi sự cứ dẫm chân tại chỗ như hôm nay?
Thương suy nghĩ một lúc, rồi nói:
- Nếu c̣n ngày rộng tháng dài như vậy, th́ việc ǵ các anh phải học vội mấy câu. Các anh cứ học từ từ.
Minh vui mừng reo lên:
- Thương nhận lời dạy tụi này rồi nhé, bài bản tùy cô giáo định.
Từ đêm hôm ấy, năm cậu trai thôi thao thức nh́n về bức vách nhựa màu xanh của pḥng khuê. Cái đèn băo được chuyển ra chỗ bàn ăn của pḥng ngoài. “Cô giáo” nhỏ vỡ ḷng cho năm “ông anh học tṛ” bằng những từ ngữ cần thiết như: băi biển, con suối, rừng cây, bầu trời, đám mây, đóa hoa, nụ cười, và một chữ đơn sơ mà khó hiểu nhất: hạnh phúc.
*
Vâng, quả nhiên hạnh phúc happiness là từ ngữ đơn sơ mà khó hiểu nhất, v́ nó mong manh như một mảng mây bay.
Năm cậu học tṛ vừa thuộc được chữ CLOUD và đang bập bẹ học đọc chữ HAPPINESS th́ một chiếc thuyền vượt biên nữa cập bến đảo Kuku.
Như thông lệ, mọi người đổ xô ra cầu tàu để hy vọng t́m ra thân nhân trên chiếc thuyền may mắn. Những người mới đến được tàu khoan dầu vớt, nên khi chiếc tàu tiếp vận ống khói sơn xanh mang ngôi sao vàng đậu ngoài cửa vịnh hú c̣i, không khí khắp trại tị nạn rộn rịp hẳn lên. Nhân viên pḥng cao ủy, ban an ninh chính quyền Nam Dương, bác sĩ y tá của hội hồng thập tự lo chuẩn bị đón tiếp. Người lo giăng dây trước cửa văn pḥng tiếp đón ở cầu tàu. Ban đại diện Việt Nam sửa soạn sổ đăng kư nhập trại.
Bác sĩ Tra-quưt mang ống nghe chực sẵn ở pḥng chẩn bệnh. Hai quân cảnh người Nam Dương khiêng tấm vải bạt ra trải sẵn trên cầu tàu để chuẩn bị khám xét hành lư. Chiếc thuyền mang tên Tân Thành nhổ neo ra khơi. Mọi người nao nức chờ đợi. Người lớn ra sát bờ nước để nh́n cho rơ. Trẻ con bất chấp lời cảnh cáo của quân cảnh Nam Dương, leo cả lên cầu tàu.
Mười lăm phút sau, chiếc Tân Thành quay vào, trên thuyền lố nhố nhiều bóng người mặc quần áo mầu sẫm. Thương và năm cậu học tṛ ngoan cũng có mặt trong số người chờ đợi.
Chiếc Tân Thành cập bến. Bước lên trước tiên là bốn thủy thủ của chiếc tàu tiếp vận hăng khoan dầu. Người ta dễ nhận ra họ v́ cách ăn mặc sang trọng, sặc sỡ khác hẳn lối ăn mặc của người Việt. Giờ phút quan trọng sắp đến. Vài người tị nạn bắt đầu leo lên cầu tàu. Con nít, đàn bà được khám xét qua loa nên vào trước. Mấy đứa nhỏ ngơ ngác nh́n quanh đảo, rồi chăm chú bước v́ sợ lọt chân xuống những kẽ cầu ghép bằng thân cây. Một chị đàn bà mang thai mệt lả phải vịn vai hai người đàn bà khác. Một chị mặc áo len xanh mạnh dạn đứng lại ở khúc ngoặc cầu tàu giơ tay nói lớn với mọi người.
- Xin chào bà con cô bác. Đến được đây thật quá mừng.
Nhiều tiếng lao xao hỏi từ bốn phía.
- Từ đâu đi đấy?
- Trên ghe có mấy người?
- Đi bao nhiêu ngày mới được vớt?
Câu trả lời bị gió bạt mất. Nhưng cần ǵ! Họ dồn đến gần hơn để hỏi người khác. Một người nhận được câu trả lời, thế là chỉ cần một phút sau cả trại đều biết các chi tiết.
Đàn ông được khám xét kỹ hơn nên thường lên sau cùng.
Một cụ già mặc quần đùi và chiếc áo thun in h́nh sặc sỡ có lẽ xin được trên tàu khoan. Một thanh niên chỉ mặc cái quần tây dài bị rách toạc một ống, và ở trần, v́ cái áo treillis cũ đă bị tịch thu ngoài cầu tàu theo luật của chính quyền Nam Dương. Một người đàn ông tóc muối tiêu ôm mớ quần áo ướt v́ cái túi vải Kaki xanh rêu cũng bị tịch thu. Hai thanh niên d́u một bé trai khoảng 10 tuổi chân bị băng bột. Cuối cùng là một chàng trai vạm vỡ mặc bộ đồ công nhân dính đầy dầu mỡ có dáng đi vững chắc tự tín. Người ta đoán anh ta là tài công.
Thương vừa trông thấy anh ta, liền mừng rỡ kêu lớn:
- Anh Thành, anh Thành, em đây này!
Chàng trai bỡ ngỡ không tin có người biết ḿnh, nên chỉ khựng lại một chút, rồi tiếp tục bước. Thương leo hẳn lên thành cầu tàu gọi lớn hơn:
- Anh Thành! Thương ở đây!
Thành dừng hẳn lại. Anh nhận ra cô gái. Nước mắt Thương ràn rụa. Thành ngồi xuống nh́n cô gái sững sờ, chưa dám tin ở mắt ḿnh.
- Em đấy ư, Thương? Có phải em đấy không?
Thương đáp trong nước mắt:
- Em đây chứ c̣n ai! Làm sao anh thoát được? Rồi làm sao anh t́m ngay được chiếc này? Vậy mà bao lâu nay em cứ tưởng anh bị bắt trở lại rồi.
Nếu người quân cảnh Nam Dương không hối thúc, có lẽ họ c̣n bíu lấy nhau, một người ngồi trên cầu tàu, một người rướn người níu lấy thành cầu, để hỏi cho đến tận đầu nguồn. Cô gái chới với chạy dọc bờ cát nh́n theo chàng trai lúc ấy phải lần lượt vào pḥng chẩn bệnh và chờ đăng kư nhập trại. Năm cậu học tṛ ngoan ái ngại nh́n cô giáo, chưa biết phải xử trí thế nào. Họ ngập ngừng giữa hoang mang. Thương vẫn tức tưởi khóc. Cuối cùng, lại chính Minh lănh phận sự khó khăn. Anh tiến về phía Thương, hỏi nhỏ:
- Em gặp được người quen ư?
Thương ngửng lên, vừa cười vừa khóc, giọng đứt quăng:
- Vâng. Người quen.
Minh rụt rè hỏi:
- Ai thế?
- Chồng chưa cưới của em. Tụi em đi với nhau, nhưng taxi của anh ấy bị công an biên pḥng rượt bắt, em đă tưởng anh ấy không thoát. Ai ngờ...
Rồi chợt nhớ đến hiện tại, Thương vui vẻ nói:
- Thế là chiều nay em phải dọn nhà. Cảm ơn năm anh đă giúp đỡ Thương nhiều. Anh Thành đă ra ḱa. Xin lỗi, em đi nhé!
Anh Thành, em đây!
*
Tối hôm đó, năm người không thắp đèn. Mỗi người nằm một góc nghe muỗi vo ve và tiếng sóng vỗ ́ ầm. Lạc thợ ḷ bánh nghĩ đến cái bánh cưới phải làm cho kẻ phụ bạc. Vĩnh thợ may nhớ lại cảm giác xót xa khi do ngẫu nhiên đă may chiếc áo cô dâu cho người yêu cũ. Tiến thợ mộc nghĩ đến những chiếc giường cẩm lai gắn kính. Hùng Đồ Tể ngậm ngùi nhớ lại những lần được thuê mổ heo với giá cao mà ḷng không vui. C̣n Minh th́ không quên được những lúc mua được chiếc áo cưới hàng tốt, thương cho cặp tân hôn sa sút rồi chạnh lo cho ḿnh, ngần ngừ không nỡ bán lại.
Happiness, chỉ có 9 chữ và 3 âm, nhưng sao rắc rối quá lắm!
./.