L̉NG DÂM CỦA RẮN

(Jasei no in)

 

Nguyên tác: Ueda Akinari

Dịch: Nguyễn Nam Trân

 

 

Dẫn nhập:

 

Ḷng dâm thường được đồng hoá với sự đam mê t́nh dục nhưng phải chăng nó c̣n là biểu hiện của t́nh yêu. Do đó, điều thú vị đối với chúng ta là truyền thuyết Adam, Eva và con rắn trong vườn địa đàng (Thánh Kinh, Sáng Thế Kư) phải được hiểu theo nghĩa nào?

 

Nếu t́nh yêu làm cho người đàn bà hoá rắn như trong vở tuồng Nô nhan đề Dôjôji (Đạo Thành Tự) th́ t́nh yêu cũng có thể làm cho một con rắn trở thành đàn bà như trong truyện Ḷng dâm của rắn (Jasei no in) dưới đây. Tuy nhiên, khi đọc truyền kỳ dân gian, ta thường thấy có những người đàn bà - chồn, ít khi thấy bóng đàn bà - rắn. Trong thế giới Nhật Bản ngày xưa, rắn hầu như chỉ biến dạng thành đàn ông, chẳng hạn trường hợp xà thần ḥn núi Miwa (từng thấy trong thơ Vạn Diệp) đă làm liên tưởng phần nào đến thần thoại về Eros và Psyché ở Âu châu (như ư kiến của học giả người Pháp René Sieffert). Dù vậy, có một truyền thuyết đàn bà - rắn rất nổi tiếng, đă in dấu ấn của nó trong truyện kể, tuồng kịch cũng như nhiều h́nh thái văn nghệ Trung Quốc. Đó là chuyện con rắn trắng bên Tây Hồ (Hàng Châu) tu luyện lâu năm đă hoá thành người đàn bà để mê hoặc chàng thư sinh Hứa Tuyên. Đó cũng là truyền thuyết ma nữ được Ueda Akinari khai thác ở đây. Thế nhưng giống như những ǵ đă xảy ra với Hẹn mùa hoa cúc (Kikka no chigiri), việc hoán vị một tác phẩm Trung Hoa đă được tác giả thực hiện rất tài t́nh khiến ta không c̣n nhận ra h́nh ảnh của nguyên tác. Nó giống như trường hợp một nhà văn Anh hay Pháp biết sử dụng kiến thức đến từ cổ điển Hy- La trong sáng tác hay thi hào Nguyễn Du hoàn toàn nâng cấp Thanh Tâm Tài Nhân khi soạn Truyện Kiều.

 

Ueda Akinari (1734-1809) đă mượn câu chuyện được kể lại trong chương 28 (Bạch nương tử vĩnh trấn Lôi Phong Tháp) từ một tác phẩm ra đời vào đầu thế kỷ 18 do danh sĩ Phùng Mộng Long (tức Long Tử Do, 1574-1646) trước tác, tựa đề là Cảnh thế thông ngôn (Truyện răn đời). Sau đó, ông đă dựng lên một truyện hoàn toàn Nhật Bản cho đến từng chi tiết. “Ḷng dâm của rắn” là truyện dài nhất trong 9 truyện cấu thành Ugetsu Monogatari (Truyện đêm trăng mưa) của ông mà tất cả các nhân vật thấy trong truyện gốc bên Trung Quốc đều có mặt ở đây thông qua các vai tương đương. Akinari cũng đă thêu dệt rất nhiều t́nh huống, ra sức mô tả kỹ càng tâm lư nhân vật như ông đă làm với Kibitsu no kama (Cái nồi Kibitsu) để cho cốt truyện tăng phần kỳ thú. Có lẽ v́ nhân vật chủ chốt trong “Ḷng dâm của rắn” là một chàng thư sinh nên truyện này tập hợp nhiều điển cố và từ hoa nhất trong 9 truyện. Dĩ nhiên ở phần chú thích của chúng tôi, để độc giả khỏi bị chia trí, số điển cố và từ hoa sẽ chỉ được nhắc đến một cách giới hạn. 

 

Cũng có thể - như nhà nghiên cứu Asô Isoji[1] chủ trương - Bạch nương tử c̣n xuất hiện trong Tây Hồ Giai Thoại[2] dưới đề tài “Lôi Phong quái tích” và ảnh hưởng của nó đến Akinari qua người thày của ông – Tsuga Teishô, một tác giả truyện kinh dị và cũng là nhà khảo chứng tiểu thuyết bạch thoại - không phải là không có.   

 

Cần phải nói thêm là hăy c̣n một nguồn tư liệu khác đă giúp Akinari hoàn thành tác phẩm. Đó là truyền thuyết Nhật Bản về người đàn bà v́ t́nh yêu cuồng nhiệt không được một nhà sư đền đáp, đă đại náo cửa thiền. Cô hoá thành con rắn lửa quấn chung quanh quả chuông chùa Dôjôji (Đạo Thành Tự, vừa được nhắc qua bên trên)[3] mà nhà sư lẫn trốn bên trong ḥng đốt ông cháy tiêu trước khi được chư tăng đọc kinh khai ngộ. Truyền thuyết mang tính cách t́nh yêu hủy diệt ấy đă được chuyển tải dưới h́nh thức sân khấu, đặc biệt sân khấu Nô và Jôruri ở Nhật Bản.

 

Năm 1953, đạo diễn điện ảnh tài danh Mizoguchi Kenji (1898-1956) đă thực hiện cuốn phim nổi tiếng Ugetsu Monogatari (Truyện đêm trăng mưa) - giải Sư tử bạc Liên hoan San Marco - từ một kịch bản phim phóng tác Akinari của Kawaguchi Shôtarô và Yoda Yoshimasa, kết hợp Ḷng dâm của rắn và Nhà trọ trong lùm sậy (Asaji ga yado), một truyện khác trong 9 truyện. Ảnh minh họa trong bản dịch dưới đây đều vay mượn từ cuốn phim vừa nói vốn có thể xem tự do trên Youtube.

 

　   　　           

  Tranh mộc bản trong một bản in cổ của Ugetsu Monogatari

 

 

 

Chuyện xảy ra vào thời nào không nhớ nữa[4], chỉ biết lúc đó ở vùng Miwa-ga-saki[5] trong xứ Kii có một người tên Ôya Takenosuke. Ông ta nhờ nghề đánh cá mà có thu nhập cao, nuôi nhiều bạn chài giúp việc, giăng lưới bắt đủ thứ cá lớn cá con, sống một cuộc đời sung túc. Ông có ba con, hai trai một gái. Tarô, người con trai cả, tính nết thật thà trung hậu, chăm lo công việc. Cô con gái thứ th́ đă được một gia đ́nh ở đất Yamato đón về làm dâu. Cậu con thứ ba tên là Toyo.o, tính t́nh vốn hiền hậu từ thuở nhỏ, thường chỉ thích những thú phong lưu chứ c̣n như đi làm đi lụng để xây dựng cuộc sống riêng tư cho ḿnh th́ ḷng chả thiết. Người cha không khỏi lo lắng nhưng ông lại ngẫm nghĩ: bây giờ có đem của cải mà chia cho thằng này, chẳng mấy chốc tiền bạc sẽ vào tay kẻ khác, c̣n như cho nó đi làm con nuôi[6] nhà ai th́ trước sau cũng nghe người ta mắng vốn mà khổ tâm. Do đó ông cứ cho cậu út Toyo.o mặc t́nh, muốn làm nho sinh cũng được, muốn đi tu thời cũng chẳng sao. Ông tính để cậu ta một đời nương dựa vào Tarô, người anh cả, nên không ép uổng hay khuyên bảo. Cậu Toyo.o này hiện theo đ̣i học vấn nơi ông từ trông coi đền thần đạo[7] ở vùng Shinguu này tên là thày Abe no Yumimaro.

 

Vào một ngày hạ tuần tháng 9 âm lịch, trời hôm ấy mặt biển đang phẳng lặng không có lấy một ngọn sóng bỗng nhiên mây đen từ phía đông nam[8] ùn ùn kéo tới và mưa nhỏ rơi lác đác.Toyo.o mượn thày cây dù và đang trên đường về nhà. Khi cậu vừa đến quăng nhà kho chứa đồ tế tự của đền Asuka[9] th́ mưa mỗi lúc càng nặng hạt. Cậu ta bèn vào trú chân trong túp lều của người chài lưới cạnh đó. Ông lăo chủ nhà thấy thế chạy ra đon đả:

- Ối chào, ối chào, cậu út ông nhà ta đấy à! Mời cậu vào chơi cho. Nhà cửa lăo trông bẩn mắt quá, xin cậu tha thứ. Cậu ngồi xuống đây này!

Thế rồi, ông lăo lấy tay phủi tấm nệm ngồi đầy vết ố. Toyo.o bảo:

- Tôi chỉ trú mưa một đỗi thôi mà, việc ǵ bác phải chu đáo đến thế. Xin tự nhiên cho! 

Rồi Toyo.o nghỉ chân ở đó. 

Bỗng bên ngoài vọng lại giọng nói lảnh lót của một người đàn bà:

- Ông chủ ơi, cho em tránh mưa dưới mái hiên một chút nhé!

Xong ngựi ấy đi vào nhà. Toyo.o đang tự hỏi “Ai đấy nhỉ?” th́ đă thấy hiện ra trước mắt một thiếu nữ chưa đến 20, từ kiểu bới tóc đến dung nhan đều rất diễm lệ. Cô mặc một bộ quần áo màu xanh nhạt giống như nếp núi xa xa nom thật đẹp. Theo sau cô là một thị nữ cũng xinh xắn, tuổi chỉ 14, 15, tóc c̣n để xơa, tay đang ôm một gói đồ. Cô tiểu thư ḿnh mẩy ướt rượt và đang lúng túng, không biết phải làm sao. Khi thấy Toyo.o, tự dưng người đẹp chợt cả thẹn, mặt đỏ rần lên. Cử chỉ đó lại làm tăng vẻ yêu kiều của nàng, khiến tim Toyo.o bỗng đập nhanh ra. Trong bụng cậu thầm nghĩ: “Ta có bao giờ nghe nói chung quanh vùng có một người nào xinh đẹp và sang trọng như cô này đâu nhỉ. Thế th́ có khi cô ấy là con nhà quyền quí trên kinh đô đi hành hương đền Kumano rồi bị phong cảnh vùng biển lôi cuốn nên mới tạt qua chơi cũng không chừng!” Rồi lấy làm lạ sao cô không cẩn thận mang theo ít nhất một người tớ trai khi đi đường xa, Toyo.o nhếch người qua một bên cho trống chỗ và lên tiếng:

-  Cô vào trong này cho. Chắc mưa cũng sắp tạnh đến nơi thôi!

-  Em phiền thày chút nhé.

Cô xin lỗi và v́ túp lều hơi chật, lách vào ngồi đối diện với Toyo.o. Nh́n cô càng gần càng thấy đẹp, nghĩ thầm cô không phải người phàm, ḷng Toyo.o rộn ràng, bèn quay lại nói:

- Tôi đoán rằng cô xuất thân con nhà quyền quí, có phải cô đang đi dâng hương Kumano tam sơn[10] không ạ? Hay là cô đi tắm nước suối nước khoáng trên ngọn Yunomine vậy hở cô? Hoặc cô đang kiếm một chỗ nào đẹp ở vùng biển hoang vu này mà ghé chơi chăng? Về nơi đây, ngày xưa có người đă vịnh bài thơ:

 

Kurushiku mo / Furikuru ame ka / Miwagasaki / Sano no watari ni / Ie mo aranaku ni /[11]

Có khổ cái thân chưa / Trời đă đổ cơn mưa / Trên mũi đất Miwa / Đ̣ Sano bến vắng / Không một túp lều thưa /

 

đấy cô! Hợp t́nh hợp cảnh với ngày hôm nay quá! Túp lều này tuy rách nát tả tơi nhưng chủ nó là người có chịu ơn cha tôi. Vậy cô cứ yên tâm ở lại trú mưa. Toyo.o lại tiếp:

- Thế chứ cô đang trọ ở quán xá nào đấy? Nếu giờ tôi đưa cô về th́ đâm ra vô phép, xin cô cứ cầm lấy chiếc dù này mà dùng!   

- Thày tử tế quá đi thôi, em nghe thày nói mà hết sức vui. Tấm ḷng thày sao mà ấm áp như vậy. Em mạn phép hong khô áo ướt nhé[12]. Em không phải là người trên kinh đô đâu ạ. Đă sống ở vùng quanh đây được mấy năm nay rồi. Hôm nay thấy trời đẹp, hai cô cháu mới đi dâng hương ở đền Nachi[13], bỗng bất ngờ gặp mưa lớn nên hăi quá, lại không biết thày đang trú ở đây nên đường đột ghé vào. Nhà em cách đây cũng không xa là bao, chờ mưa ngớt giọt em sẽ đi thôi.

Nàng nói vậy như Toyo.o vẫn ép:

- Cứ cầm chiếc dù mà dùng đi. Khi nào có dịp cô trả lại tôi cũng được. Mưa sao chưa thấy tạnh hẳn !...Thế ...thế... nhà cô ở phía nào? Để mai mốt tôi sai người đến lấy dù về.

-Xin thày cứ đến vùng Shinguu rồi hỏi người ta cô Manago[14] nhà Agata ở đâu khắc biết. Thôi th́ trời cũng đă xế rồi, em cảm ơn ḷng tốt của thày và xin cáo từ nhé.

 

Nói xong cô cầm dù ra cửa. Tiễn cô đi xong, Toyo.o bèn mượn nhà chủ áo tơi nón lá rồi về nhà ḿnh nhưng kể từ đó, anh không sao quên được h́nh ảnh của Manago. Hôm đó măi đến hừng sáng, giữa lúc mới thiu thiu được, Toyo.o nằm mơ thấy ḿnh đến thăm cô, từ nhà đến cổng thảy đều đồ sộ, liếp che rèm rủ, như cảnh dinh thự người quyền quí. Nàng bước ra chào đón và bảo:

-  Tấm t́nh hôm trước, em nào dám quên, vẫn mơi ṃn trông đợi tin thày đến chơi. Xin dời gót vào trong cho ạ.            

 

Nói xong, cô rước anh vào, bày rượu và hoa quả các thức ra đăi đằng. Toyo.o quá đỗi sung sướng, thần hồn như bay bổng. Thế rồi hai người sánh gối kề vai, trao lời giao kết. Giữa lúc ấy, ngày rạng ra làm anh chợt tỉnh cơn mơ. Anh thầm nghĩ giá mà đây là hiện thực th́ hay biết mấy. Đầu óc rối loạn, Toyo.o quên cả ăn bữa sáng, cứ nôn nả như thế mà nhắm hướng nhà người đẹp đi tới.

 

Đến Shinguu, anh thử ḍ la “Nhà cô Agata no Manago ở đâu nhỉ” nhưng hoàn toàn chẳng có ai biết cả. Đến quá ngọ, trong khi đang lân la t́m kiếm th́ nhác thấy cô tỳ nữ áo xanh đang từ phiá Đông đang rảo bước tới. Tôyo.o mừng rỡ khôn cùng: “Nhà cô cháu em ở đâu đấy hử? Tôi định đến để xin lại cây dù.” Nghe anh hỏi, cô nhỏ chúm chím cười và bảo: “Thày đến đúng lúc quá! Xin đi theo em.” Thế rồi nhanh nhẩu tiến lên đằng trước. Không biết đi được bao lâu th́ cô bé bảo : “Đến rồi thày ạ!”. Nh́n lên Toyo.o thấy cảnh nhà cao cửa rộng, liếp che màn rủ, chẳng khác những ǵ anh đă thấy trong giấc chiêm bao. Cô nhỏ chạy vào bên trong thông báo: “Cái thày cho ḿnh mượn dù đến chơi, em đă đón về rồi đó, cô ơi!”. “Thày ấy đang ở đâu vậy, mời vào đây đi!” Nh́n người đang nói th́ đúng là Manago. Toyo.o bèn thưa: “Thày Abe sống ở vùng này lâu nay vẫn là người dạy dỗ tôi. Hôm nay nhân đi thăm thày ấy, tôi định tạt qua phiền cô cho lại cây dù rồi về ngay. Bây giờ đă biết nhà, hôm nào tôi c̣n ghé nữa”. Nghe Toyo.o bảo thế, Manago lên tiếng giục giă: “Này Maroya, nhất định giữ chân thày lại cho cô nghe!”. Cô nữ tỳ đứng ra ngáng đường bảo: “Không phải là thày ép cô em mượn cây dù đấy à! Thế th́ hôm nay chúng em phải t́m đủ cách cầm chân thày mới được!” Rồi Maroya ẩy lưng Toyo.o vào bên trong gian tiền sảnh.

 

Gian này trên sàn ván có trải chiếu, trang trí b́nh phong khám thờ,  trường lại treo tranh, toàn đồ cổ ngoạn. Nh́n vật nào cũng thể hiện   phong cách sống của một gia đ́nh chẳng tầm thường tí nào. Manago lúc đó bước ra thưa: “V́ chút sự t́nh, cảnh nhà đơn chiếc nên em không thể thù tiếp thày chu đáo, chỉ có chén rượu nhạt, mời thày dùng cho”. Nói xong, cô bày ra một mâm cổ đủ sơn hào hải vị, với những đồ thực khí, b́nh và chén rượu thảy đều lóng lánh đẹp đẽ rồi đưa chén, bảo Maroya nghiêng ṿ tiếp rượu. Toyo.o cứ tưởng ḿnh đang chiêm bao, chỉ e sẽ phải sực tỉnh giấc mơ hoa như lần trước, sau khi biết đây chính là sự thực nên càng lấy làm quái lạ. Khi chủ và khách cả hai đều đă ngà ngà, Manago mới nâng chén, nh́n về phiá Toyo.o, gương mặt như ánh hoa anh đào hồng kiều diễm in bóng lên trên mặt nước, tươi tắn trước ngọn gió xuân, và cất tiếng trong thanh như con chim oanh tung tăng trên ngọn cây và hót ca ríu rít[15]. Cô nói:

- Ḷng em thương mến chàng đă lâu nhưng v́ quá đổi thẹn thùa nên không dám nói ra. Em nghĩ nếu ḿnh giữ măi trong ḷng nỗi khổ tâm để phải sinh bệnh th́ sẽ - giống như trong một bài thơ xưa có nói - bị người ta cho rằng em ốm chẳng qua v́ đắc tội với quỉ thần[16]. Xin chớ xem những lời em sẽ thưa sau đây là hời hợt, gặp đâu nói đó. Thật ra em vốn sinh trưởng ở chốn kinh đô nhưng cha mẹ đều mất sớm, được bà vú nuôi dạy đến khi khôn lớn. Có người họ Agata tên Mỗ, thuộc quan của vị trấn thủ vùng này, cưới em làm vợ và đem về sống ở quanh đây, đến nay đă được 3 năm. Chẳng may mùa xuân qua, chồng em chưa hết nhiệm kỳ đáo nhậm[17], bất ngờ lâm bệnh mà qui tiên. Từ đó em phải sống cảnh goá bụa. Ở kinh đô, người nhũ mẫu của em lại xuống tóc làm ni, không tin tức, chẳng biết bà đang tu hành ở phương nao. V́ thế kinh đô bây giờ đối với em cũng chẳng c̣n là chốn quê hương. Xin chàng hiểu cho t́nh cảnh đáng thương của em. Hôm qua, lúc trú mưa, thấy cách chàng cư xử tử tế, em hiểu ngay chàng là người chân thực nên xin nguyện từ đây trao thân gửi phận, hầu hạ bên chàng, để được chàng bảo bọc trong những tháng ngày c̣n lại. Đừng xem em là hạng gái nhuốc nhơ mà vứt bỏ, chàng nhé! Xin mời chàng một chén rượu này để đính uớc mối duyên chồng vợ chúng ḿnh vĩnh viễn ngh́n năm”.[18] 

 

Toyo.o từ trước vẫn chờ đợi diễn tiến câu chuyện sẽ như thế, ḷng đă si mê điên dại nên vui khấp khởi như cánh chim từ trong tổ bay vút trời xanh. Thế nhưng khi anh nghĩ lại là thân ḿnh hăy c̣n nhờ vả hai thân chứ chưa sống độc lập, nhất định cha và anh cả không thể nào cho phép, vui th́ vui vậy nhưng mặt khác không khỏi lo âu, cho nên cứ nín thinh chẳng có câu trả lời. Thấy thế, Manago tỏ ra sầu khổ;

- Em muối mặt nói ra ư nghĩ thiển cận của ḿnh v́ không thể chôn giấu măi trong ḷng nên nay rất tủi hổ. Cái thân đáng khinh này chắc sẽ phải gieo ḿnh xuống nước để ngọn triều rửa sạch cái tội khó tha thứ là đă làm rối loạn ḷng đấng nam nhi. Xin hăy xem những lời em vừa thốt ra tuy chân thành nhưng quàng xiên trong lúc choáng hơi men, xin để cho nó trôi theo sóng biển vùng này, chàng nhé!

Toyo.o trả lời:

-  Ngay từ lúc đầu, tôi vẫn biết nàng là người sinh ra trong một gia đ́nh quyền quí ở chốn kinh đô, nay thấy quả đúng như vậy. Đối với một kẻ sống ở một vùng biển hoang vu chỉ có ḱnh ngư qua lại như nơi đây, th́ khi được nghe những lời nàng vừa thốt ra, tôi vui mừng khôn xiết. Sở dĩ tôi không đáp lại ngay chỉ bởi v́ thân tôi hăy c̣n là sự vướng bận cho cha mẹ và anh. Thuộc về tôi chỉ là móng tay và cḥm tóc chứ có chi khác đâu. Không cả của nạp thái, biết cách nào để đón nàng về. Cái nghèo khiến tôi khổ tâm lắm. Nếu như sau khi rơ chuyện mà nàng vẫn cam chịu th́ dĩ nhiên, dù xảy ra cớ sự ǵ đi nữa, tôi cũng xin được làm chồng để lo lắng cho nàng. “Hiền như Đức Khổng Tử c̣n mắc sai lầm, chắc chi kẻ phàm phu khi yêu, ai mà không phạm lỗi” Nay được nàng đoái đến th́ tôi cũng đành bỏ qua chữ hiếu với song thân và làm ngơ cả sự vô dụng của bản thân.

Thấy thế, Manago bèn thưa:

-  Nghe lời chàng tâm sự, em sung sướng làm sao! Nhà em đây tuy không dư dả nhưng xin chàng cứ lui tới thăm nom với tư cách một người chồng là đủ. Đây là thanh kiếm, bảo vật có một không hai mà tiên phu em để lại. Xin chàng hăy giữ lấy, lúc nào cũng mang nó bên ḿnh cho.     

 

     

                    Ḷng em thương mến chàng đă lâu ...

 

Rồi nàng trao vật ấy cho Toyo.o. Nh́n ra, anh mới thấy đó quả là một thanh kiếm cổ cực quí, nước thép rèn rất khéo lại cẩn vàng dát bạc. Toyo.o nghĩ trong một bữa tiệc vui như hôm nay, nếu chưa chi ḿnh đă từ chối món quà tặng th́ sẽ đem đến sự bất tường nên đành nhận lấy. Manago mới khẩn khoản: “Thôi th́ tối hôm nay xin chàng ở lại với em đi!” nhưng Toyo.o trả lời: “Chưa được song thân cho phép mà đă qua đêm ở bên ngoài sẽ bị quở trách nặng nề. Chiều mai, để tôi lựa lời nói khéo và t́m cách đến thăm nàng”, rồi đi ra khỏi nhà. Đêm hôm ấy, Toyo.o không sao nhắm mắt, trằn trọc măi cho đến hừng sáng.

 

Tarô, ông anh cả, hôm ấy dậy sớm, định ra ngoài tụ tập bạn chài đi kéo lưới, khi đi ngang qua trước cửa pḥng Toyo.o, nh́n vào cánh cửa đang mở hé, bỗng nhận ra bên gối người em đang ngủ có một thanh kiếm sáng loá, lấp la lấp lánh dưới ánh sáng của ngọn đèn tàn.”Lạ quá! Thằng Toyo.o nó kiếm đâu ra cái món này?” Ḷng lo lắng, anh ta mới mở tung cửa pḥng làm cho Toyo.o giật ḿnh thức giấc. Khi thấy trước mắt ḿnh là Tarô, anh liền hỏi: “Anh cả gọi em có việc ǵ?” Tarô bảo: “Này, cái vật lấp lánh ở đầu giường chú mầy là một món đồ quí giá đó nghe, dân đánh cá nhà ta không sao có được đâu. Nếu bố biết chuyện, ông cụ sẽ nổi cơn thịnh nộ cho xem!” Toyo.o trần t́nh: “Vật này đâu phải là đồ em bỏ tiền ra mua. Hôm qua có người vừa biếu nên em đem về để bên giường ngủ đó thôi!” Tarô mới nói: “Ở vùng này làm ǵ có người nào có thể tặng cho chú mày một món quà như thế! Thấy bố bao nhiêu lần làm ngơ khi mày hoang phí tiền bạc đi mua về trữ ba quyển sách tiếng Tàu ngoằn ngoèo vô bổ, tao đành câm họng. Bây giờ lại muốn đeo thanh kiếm kia để lượn qua lượn lại ở lễ hội các đền hay sao? Mày chưa bị ma ám chứ?”[19]     

V́ Tarô nói to tiếng nên người cha nghe thấy, nên gọi:

- Cái thằng ăn hại đó c̣n gây chuyện ǵ nữa thế. Tarô, kêu nó lên đây bố bảo!

Tarô bèn nói vọng:

- 　Con không biết nó kiếm đâu ra vật này. H́nh như nó làm cái chuyện động trời là bỏ tiền mua lại một thanh kiếm sáng loáng như kiếm của ông vơ tướng nào đấy. Xin bố gọi nó lên để tự bố điều tra tận mắt xem sao. Bây giờ con c̣n phải bận đi coi bọn trai chài có trễ năi công việc hay không.

Bà mẹ bèn đi gọi Toyo.o lên và bảo:

- 　Sao con lại bỏ tiền đi mua thứ đó để dùng vào việc ǵ! Cơm gạo tiền bạc nhà này là do một tay Tarô cung cấp. Con có được tích sự ǵ đâu. Mỗi ngày đă được để cho muốn làm ǵ th́ làm, nay nếu để anh cả ghét bỏ th́ con c̣n ǵ đất sống trên cái thế gian này. Tiếng là người đọc bao nhiêu sách thánh hiền, cớ sao chuyện nhỏ thế thôi mà chưa chịu hiểu!

Toyo.o đáp:

- 　Thật t́nh con có mua bán bao giờ đâu! Có người v́ một lư do đặc biệt, họ tặng cho thôi ạ. Anh cả lấy làm lạ nên mới nói như trách mắng con.

Người bố lại cao giọng:

-  Thế mày làm nên công trạng ǵ mà người ta lại tặng cho một bảo vật như thế hả? Tao thấy thật khả nghi. Này, bây giờ trước mặt tao, thử giải thích lư do đi!

Toyo.o trả lời:

- Chuyện này bây giờ ở đây, v́ quá xấu hổ nên con chưa sao bày tỏ được. Thế nhưng con sẽ nhờ một người thứ ba đến thưa chuyện với bố mẹ[20].

- Chuyện ǵ mà với cha với anh cũng không thể nói cho nghe, hở?

Ông bố bắt đầu nổi cáu làm bà chị dâu tức là vợ của Tarô đang ở trong căn pḥng bên cạnh, lên tiếng để ngăn hai bên đụng chạm:

-  Con tuy đàn bà con gái không rành chuyện đời nhưng hăy cho chú ấy sang đây con hỏi thăm một chút.

Toyo.o bèn đứng dậy, tất tả đi vào pḥng bên.

Anh nh́n chị dâu và nói:

-  Cho dù anh cả không hạch hỏi đi nữa, em đă định bụng đem chuyện này bàn riêng với chị, chẳng ngờ chưa chi đă bị anh ấy lên án trước. Thực ra có một người đàn bà gia cảnh thế này thế này... đang sống lẻ loi rất đáng thương, đă xin em “lấy làm vợ để được bảo bọc” và nhân đó, tặng em thanh bảo kiếm.Thế nhưng em đây cha mẹ hăy c̣n, chưa được phép song thân mà đă đính ước vợ chồng th́ thể nào cũng bị trách phạt nặng nề. Giờ đây em có hơi hối hận, xin chị cả thương t́nh mà cứu em với!

Bà chị bèn cười và bảo:

-  Chị thấy chú đàn ông con trai mà đêm hôm cứ ṿ vơ một ḿnh, lấy làm tội nghiệp cho chú đă lâu. Chuyện chú vừa kể không phải là điều đáng mừng hay sao! Tuy chị vụng về nhưng sẽ cố gắng nói hộ chú.

Đêm đó, người chị dâu thủ thỉ với Tarô, chồng ḿnh:

-  Có người đàn bà gia cảnh thế này thế này nè. Không phải là chuyện xảy ra đúng lúc à. Ḿnh nên lên gặp bố nói chuyện để kiếm cách tác thành cho chú ấy đi!

Tarô nhíu mày:

-  Thế th́ lạ thật! Chuyện ông Agata tên Mỗ nào đó là thuộc hạ của quan trấn thủ th́ tôi chưa nghe nói đến bao giờ. Nhà ta vốn giữ chức lư trưởng, nếu có một vị nào tên như thế qua đời th́ cũng phải biết tin chứ. Dù sao, ḿnh cứ đem thanh kiếm ấy lại đây cho tôi.

Nghe chồng nói như thế, bà vợ liền vác kiếm mang tới. Tarô sau khi xem xét nó thật kỹ lưỡng, vừa thở dài vừa nói:

-  Có chuyện chết người đây này. Số là gần đây một vị đại thần ở kinh đô v́ lời cầu nguyện của ngài được thành tựu, đă đem tiến cúng cho đền Kumano một số vật báu để tạ ơn thần. Tuy nhiên, bỗng thấy một số lớn bảo vật ấy đă không cánh mà bay ra khỏi nơi chứa đồ. Quan giữ đền tức tốc báo lên sở h́nh án và các viên quan trong sở ấy muốn truy nă kẻ đạo tặc nào đă trộm lấy chúng. Tôi lại nghe rằng quan phó sở h́nh án là ngài Fun.ya no Hiroyuki đă đến tận nơi tàng trữ bảo vật, hiện nay đang cật lực điều tra về vụ này. Nh́n thanh kiếm, tôi không thể nào tin rằng nó là vật sở hữu của một viên quan ở địa vị thấp. Vậy th́ ta đem nó lên cho bố xem nữa nhé.

Nói xong, Tarô mang thanh kiếm lên đưa cho người cha và hỏi:

-  Có chuyện kinh khủng như thế như thế, bây giờ thày định đoạt làm sao?

Mặt ngựi cha xanh như chàm đổ:

-  Thôi chết rồi, trời ạ! B́nh sinh tao nào có đụng đến tơ hào của ai đâu, không hiểu tiền duyên nghiệp chướng hay sao mà chuyện ác đức như thế lại xảy ra. Nếu tin này lộ cho người ngoài biết th́ cả nhà ḿnh sẽ bị tru diệt. V́ tổ tiên và con cháu mai sau, tao có sá ǵ một thằng nghịch tử. Mai mầy lên bẩm báo với quan đi.

Tarô đợi cho trời sáng ra, lên đền thần gặp người giữ đền, thuật lại hết ngọn ngành. Khi anh tŕnh thanh kiếm ra th́ viên chức ấy giật bắn ḿnh, bảo:

-  Đây chính là vật báu mà vị đại thần kia ngài tiến cúng cho đền!

Khi quan phó trấn thủ nghe chuyện, ông ta phán:

-  Giờ đây c̣n phải truy cho ra những vật bị mất cắp khác nữa. Lôi cổ tên đó đến đây ngay!

Bọn vũ sĩ khoảng độ 10 người bèn theo chân Tarô hướng về phía nhà họ Ôya. Toyo.o măi đọc sách, chẳng hay biết ǵ, bị bọn vũ sĩ xúm nhau bắt lấy.

-  Tôi có tội ǵ?

Chẳng thèm để ư đến tiếng kêu oan của Toyo.o, họ trói gô anh lại. Cả cha mẹ và vợ chồng Tarô lúc ấy chỉ biết than thở:

-  Thật nó làm xấu mặt mọi người!

Những người đến bắt bảo:

- Đây là lệnh của quan trên, sai chúng ta bắt mi. Đi nhanh lên nào.

Thế rồi họ vây quanh Toyo.o và áp giải anh lên dinh quan. Viên phó trấn thủ trừng mắt nh́n Toyo.o và bảo:

-  Nhà ngươi đă phạm một tội tày trời xưa nay chưa có là ăn trộm vật báu của thần thánh. Ngươi đang cất dấu những tài vật khác ở đâu? Phải thú thực hết!

Toyo.o đến mức này mới vỡ lỡ sự t́nh, nước mắt ṛng ṛng, anh kể lể:

-  Tiểu sinh không hề trộm cắp của ai cả. Chẳng qua có người vợ góa nhà ông Agata tên Mỗ đă tặng cho tôi vật mà chồng cô ta lúc c̣n sống hay mang trên người. Bây giờ xin quan trên hăy gọi cô đó đến đây tra xét để gỡ mối oan cho tôi.

Phó trấn thủ càng thêm giận dữ:

-  Dưới trướng ta xưa nay chẳng có ai họ Agata. Nhà ngươi ăn nói dối trá như vậy chỉ làm tội ḿnh nặng thêm thôi.

Toyo.o bèn thưa:

-  Thân tôi nay đă bị bắt giữ như thế này, có lư nào c̣n nói điều không thực thà. Xin thượng quan rủ ḷng thương, gọi người đàn bà ấy đến đây tra vấn cho.

Vị quan lúc ấy mới hướng về phiá bọn vũ sĩ ra lệnh:

-  Nhà cái con Manago họ Agata ở đâu thế? Xem nó có đó không và bắt giải về đây!

Bọn vũ sĩ rập đầu tuân lệnh, lại giải Toyo.o đi cùng, đến ngôi nhà ấy th́ thấy cái cổng đồ sộ đă mục nát, gạch ngói hàng hiên vỡ nát và rơi vung văi, cỏ hoang mọc um tùm[21], không tài nào nghĩ nơi đây lại có người cư ngụ. Trước cảnh đó, Toyo.o không khỏi rụng rời. Bọn vũ sĩ bèn đi lùng chung quanh, gọi người cḥm xóm tụ tập lại. Bọn mấy lăo kiếm củi, thợ giă gạo ... đều sợ hăi qú mọp dưới đất. Bọn vũ sĩ nh́n cả đám và hỏi:

-  Ngôi nhà này của ai? Có thật một kẻ là vợ của Agata tên Mỗ đang trú ngụ ở đây chăng?   

Ông già làm nghề rèn mới lếch ra thưa:

- Chúng tôi không ai nghe nói người nào có tên như vậy. Ngôi nhà này cho đến khoảng 3 năm về trước có một người rất khá giả họ Suguri tên Mỗ sinh sống.Từ khi thuyền buôn chở hàng của ông mất tích dưới Tsukushi[22], rồi sau đấy những người c̣n lại trong gia đ́nh bỏ đi tứ tán, th́ từ ấy tuyệt nhiên không có ai sống ở đây nữa. Thế nên đêm hôm qua khi người đàn ông này đi vào đó một chốc rồi trở ra, ông lăo làm sơn ở đây đă cho là chuyện quái dị.

 

Nghe nói như vậy, họ bèn bảo với nhau:“ Thôi th́ chúng ta hăy xem xét thật kỹ để c̣n tường tŕnh lên quan phó trấn thủ”, xong, đẩy cổng vào nhà. Bên trong trông c̣n hoang vắng hơn cả bên ngoài nữa. Họ bèn tiến dần vào xa hơn th́ gặp một cái sân trước thật rộng, hồ th́ đă cạn nước, chỉ trơ đám rong rêu đă héo khô. Giữa mấy bụi cỏ dại mọc tùm lum vươn cao lên đụng đầu người, là một cây tùng lớn đă bị gió băo xô ngă[23] trông thật ghê sợ. Khi vừa mở những liếp chắn gió, một mùi tanh tưởi bốc ra khiến ai nấy đều hoảng hồn, tự động thối lui. Toyo.o nói không ra hơi, chỉ c̣n biết than ôi. Trong đám vũ sĩ có kẻ tên là Kose no Kumagashi vốn là trang nam tử gan to mật lớn. Anh ta bảo: “Này các bạn, hăy đi theo sau lưng tôi!”, xong hùng hổ đạp lên mặt sàn lát ván mà tiến vào. Bên trong tiền sảnh, một lớp bụi dày đă phủ lên khắp nơi, phân chuột vương văi đó đây. Ở chính giữa, trên giường và dưới bóng của bức màn ngăn tường cũ kỹ, có nàng con gái mặt tươi như hoa đang ngồi một ḿnh. Kumagashi mới hướng về phía cô gái và bảo: “Quan trấn thủ truyền cho nhà ngươi đến hầu đấy. Mau mau mà theo ta!”. Cô kia không trả lời lấy một tiếng, Kumagashi bèn xáp đến gần để bắt th́ ngay lúc ấy, bỗng có một tiếng nổ long trời lỡ đất như thể tiếng địa lôi. Nhiều người trong bọn c̣n chưa kịp chạy đă ngă lăn chiêng. Thế rồi khi họ đăo mắt nh́n quanh th́ chẳng thấy bóng dáng của cô nàng đâu nữa. Trên mặt giường chỉ tung toé những vật ǵ óng ánh. Mọi người vừa kinh sợ vừa thử tiến đến gần để xem th́ họ thấy nào là gấm Triều Tiên, lụa Giang Nam, vóc Nhật Bản, đồ cổ như liềm, cuốc, giáo, khiên, túi đựng tên, đủ loại, tất cả đều là báu vật đền thần mới bị mất trộm gần đây. Bọn vũ sĩ bèn cho mang những món nói trên về và báo cáo hết mọi chi tiết kỳ quái cho quan nghe. Cả phó trấn thủ lẫn quan giữ đền đều hiểu rằng đó là những tṛ ma mảnh của yêu quái nên mới lơi tay, không buộc tội Toyo.o gắt gao nữa. Tuy nhiên, họ cũng không thể làm ngơ trước việc anh đă phạm một lỗi nặng như vậy. Toyo.o liền được giải về dinh quan trấn thủ rồi bị xiềng trong một gốc đề lao. V́ gia đ́nh ông Ôya đă sắm sanh một món tiền lớn làm lễ vật để xin giảm tội cho Toyo.o[24], anh chỉ bị giam khoảng 100 ngày. Toyo.o mới nói: “ Như thế này, con đâu c̣n mặt mũi nào mà đi gặp thiên hạ nữa! Thôi th́ nay chị con đang ở đất Yamato, tốt hơn hết là con đến đó thăm rồi xin ở đậu nhà chị một thời gian”. Trong nhà bèn bảo: “Sau sự cố kinh hoàng như thế này, rất dễ chuốc bệnh vào người. Thôi mi hăy đi đến đó sống tạm vài tháng xem sao” rồi họ cắt đặt người tùy tùng theo anh lên đường.  

        

Nhà người chị của Toyo.o nằm ở thị trấn gọi là Tsubaichi[25], anh chồng Tanabe no Kanetada của cô có một cửa hiệu. Hai người thấy Toyo.o ghé chơi th́ vô cùng mừng rỡ, lại thêm tội nghiệp cho chú em v́ số phận hẩm hiu của cậu trong mấy tháng vừa qua. “Chú ở với anh chị đến bao lâu cũng được”. Họ bảo như thế và hết ḷng an ủi người em. Năm hết Tết đến, bây giờ đă vào tháng 2[26]. Thị trấn Tsubaichi này lại gần chùa Hatsuse. Trong số những vị Phật được thờ ở chùa, Phật Quan Âm là linh ứng hơn cả, tiếng đồn thấu đến bên nhà Đường. Do đó, người ở kinh đô cũng như người từ các vùng nông thôn rủ nhau viếng cảnh chùa rất đông vào mùa xuân. Những ai đến đấy hành hương đều phải qua đêm tại thị trấn Tsubaichi. Ở đó, trong những ngôi nhà trọ xếp thành dăy phố dài, đâu đâu cũng đầy khách. V́ tiệm của Tanabe chuyên bán đồ thờ như đèn sáp và bấc đèn, khách khứa ra vào nườm nượp. Trong đám họ, bỗng thấy có một nữ lang dung mạo cực kỳ xinh đẹp, dáng dấp sang trọng như người ở kinh đô đang trà trộn vào trong đám khách thập phương, có một nữ tỳ trẻ đi theo, ghé vào tiệm định mua hương.

 

Cô hầu trẻ này vừa nh́n thấy Toyo.o đă reo lên: “Lang quân nhà ḿnh sao lại đang ở đây này, cô ơi!”. Toyo.o giật ḿnh nh́n kỹ lại th́ thấy chính là Manago và Maroya. “Eo ôi!”, anh chàng nói xong hốt hoảng chạy vào bên trong để nấp. Hai vợ chồng Kanetada mới hỏi: “Chuyện ǵ thế hở chú?” th́ Toyo.o đáp: “Con yêu tinh kia đă ṃ được tới đây rồi! Đừng bén măng đến gần nó nghe!” rồi cứ t́m cách  trốn chui trốn nhủi bất kể chỗ nào. Mọi người mới hỏi nhặng lên: “Thế nó ở đâu nào?” Lúc đó, Manago mới bước vào: “Các bác các cô, đừng kinh hăi ǵ cả! Lang quân ơi, chàng cũng chớ có sợ em . V́ t́nh cảm đối với chàng, em lỡ làm việc dại dột để chàng phải hàm oan. Quá buồn khổ, em đă đi t́m chàng khắp nơi ḥng giải bày câu chuyện cho tâm trí chàng được thảnh thơi. May quá, hôm nay em đă t́m ra chốn ở của chàng, ôi, không sao nói hết được sự vui mừng của em. Này ông chủ nhà, xin ông cũng lắng nghe em giải bày với. Nếu bảo em là yêu tinh, thế th́ sao giữa chốn người ta nhộn nhịp qua lại như thế này và ngay ban ngày ban mặt, em lại có thể hiện h́nh ra chứ! Quần áo em có khâu đầy đủ đường kim mũi chỉ như ai. Hơn nữa, hướng ra ngoài nắng, vẫn thấy em có bóng[27]. Xin ông chủ hăy tự phán đoán xem những lời em nói có hợp t́nh hợp lư hay không để mọi người xóa tan đi sự nghi kỵ về em.”

 

          　　　　        　　   

              Một nữ lang dung mạo cực kỳ xinh đẹp

 

Toyo.o lúc đó mới lấy lại thần hồn chút đỉnh, lên tiếng:

-  Việc mi không phải là người sống th́ khi bị bọn vũ sĩ giải đi t́m mi, ta đă chứng kiến tận mắt.Ngôi nhà của mi lúc đó khác hẳn một trời một vực so với ngày hôm trước, bị bỏ hoang phế giống như hang động của ma quỷ và chỉ có mi ngồi đó một ḿnh. Hơn nữa khi họ xúm lại định bắt mi th́ giữa thanh thiên bạch nhật lại nổ ra một tiếng to kinh hoàng như sấm rồi mi bỗng biến mất không để lại dấu vết. Ta đă thấy rơ ràng như vậy. Nay mi c̣n bám theo ta định làm ǵ nữa đây? Cút xéo ngay![28]  

Mắt Manago ứa lệ. Nàng nói:

- Chàng mắng thế cũng không phải vô lư nhưng xin hăy lắng nghe những ǵ em thưa mà nghĩ lại. Khi nghe chàng bị bắt và áp giải đến công đường, em đă hỏi kế ông lăo hàng xóm xưa nay vẫn hay giúp đỡ em để cùng nhau vội vội vàng vàng tạo ra cái cảnh nhà cửa bỏ hoang. Khi người ta tính bắt em đi, th́ việc gây ra tiếng nổ to như sấm để dọa họ là kế do con Maroya sắp đặt. Sau đó, em mới t́m thuyền bè mà tẩu thoát về hướng Naniwa (Ôsaka). V́ muốn biết chàng từ đó lưu lạc về đâu nên em đă t́m đến chùa Hatsuse để cầu xin Đức Phật Quan Âm chỉ lối. Như cảnh tái hợp trong câu thơ “Có hai cây tuyết tùng, Ḍng nước xui gặp lại” [29] của người xưa, chúng ta giờ đây đă đoàn tụ nơi đây, thật vui mừng biết mấy. Nhất định là v́ Đức Quan Âm từ bi đă nghe lời khấn nguyện của em. Hỏi thử một người con gái như em làm sao có thể ăn trộm được những món báu vật đền thần? Chẳng qua đó là những hành vi ám muội của đời chồng trước. Xin chàng hăy suy nghĩ thật cặn kẽ về những điều em nói mà hiểu cho tâm t́nh một người con gái đáng tội nghiệp không biết ǵ hơn là yêu thương chàng.  

 

Nói xong, Manago lại giọt vắn giọt dài. Toyo.o th́ trong ḷng vẫn c̣n hồ nghi nhưng đă chạnh niềm thương cảm, không t́m ra được câu nào để khiển trách nàng thêm nữa. Hai vợ chồng Kanetada có vẻ xuôi tai v́ thấy Manago đối đáp trót lọt và hợp lư. Nh́n dáng dấp và cách ăn nói thùy mị của Manago, không những đă hết ngờ vực mà c̣n nói:

- Nghe chuyện chú Toyo.o nhà tôi kể th́ thật đáng khiếp sợ nhưng thời buổi này làm ǵ lại có những sự việc như thế có thể xảy ra nhỉ!. Câu chuyện nương tử lặn lội t́m chồng, chúng tôi nghe thật cảm động. Cho dù chú ấy không khứng chịu đi nữa, xin mời cô cứ ở lại đây với chúng tôi. 

 

Rồi họ sửa soạn một căn buồng cho cô ta ở. Sau khi trú chân ở đó được hai ba ngày, Manago đă chinh phục được cảm t́nh vợ chồng Kanetada, ỉ ôi năn nỉ họ tổ chức đám cưới cho. Xúc động v́ sự gắn bó của cô với em trai ḿnh, hai vợ chồng bèn thôi thúc Toyo.o và cuối cùng hôn lễ đă cử hành. Phần Toyo.o th́ với thời gian, ḷng càng mềm yếu ra, và v́ trước đây anh đă mê mẩn sắc đẹp của Manago rồi nên chịu kết ước ngàn năm không thay ḷng đổi dạ. Từ đó, hai người quấn quít ấp yêu như mây trời mỗi đêm dậy lên trên đỉnh Kazuraki, đỉnh Takama[30] tuôn xuống thành mưa[31] khi nghe hồi chuông sớm của chùa Hatsuse[32], họ chỉ hận nỗi gặp nhau quá muộn[33].

 

          

                     Chỉ hận nỗi gặp nhau quá muộn

 

Trời đă vào tháng 3. Kanetada mới nói cùng vợ chồng Toyo.o:

-  Nơi đây không chỗ nào có thể so sánh với chốn kinh thành nhưng cảnh sắc chung quanh đây đẹp hơn Kishuu (xứ Kii)[34] nhiều. Chẳng hạn như vùng Yoshino nổi tiếng kia[35], khi trời vào xuân thực đáng chiêm ngưỡng vô cùng. C̣n như núi Mifune, sông Natsumi[36]... ta có xem bao lần cũng không chán. Lúc này mà đến chơi những nơi đó th́ thú vị lắm đấy. Hai em có đi không nào? Nếu muốn th́ ḿnh đi cả nhà!

Được mời mọc như vậy, Manago chỉ nhoẻn miệng cười và bảo:

-  Tiếng đồn Yoshino là “nơi xinh đẹp đẹp dành cho người tử tế”[37]. Dân sống ở kinh đô ai cũng mong được đến viếng Yoshino một lần cho thỏa. Thế nhưng em đây từ nhỏ đă mang một chứng bệnh kinh niên là mỗi khi ra đến chỗ đông người hay đi đường xa th́ thế nào cũn bị máu xông lên đầu, đau đớn khổ sở[38]. Không tháp tùng anh chị được, t́nh thực em rất tiếc. Dù vậy, xin anh chị khi đến đó, chớ quên mang quà miền núi về cho em nhé!

Hai vợ chồng vẫn cố t́nh mời mọc:

-  Nếu em không kham nổi đường trường, bệnh tật sẽ làm em khổ đấy. Tuy vậy, dù không có xe cộ nhưng anh chị quyết sẽ kiếm cách để em khỏi phải lội bộ. Chứ để em ở nhà một ḿnh th́ chú nó sẽ canh cánh bên ḷng! Thấy đến nước đó, Toyo.o bèn vun vào:

-  Thôi, anh chị đă tỏ ra tha thiết như vậy th́ dẫu trên đường có lâm bệnh đi nữa, em hăy cố đi theo mới được.

Cực chẳng đă, Manago rốt cục phải đi cùng. Bạn đồng hành có bao nhiêu người ăn mặc đỏm đáng nhưng nếu đem so với nhan sắc xinh đẹp của Manago th́ chẳng ai sánh nổi.

 

Nhân gia đ́nh từ xưa có quen biết một nhà sư pháp danh là Mỗ nên ghé lại chùa ấy để thăm. Tăng là thầy trụ tŕ, bước ra nghênh đón và bảo: “Mùa xuân năm nay hai bác đến chơi hơi trễ đấy nhé! Hoa anh đào rụng vơi hết nửa rồi! Tiếng oanh hót xem chừng cũng đă mệt mỏi ră rời[39]. Thôi để tôi kiếm nơi nào hăy c̣n đẹp để đưa cả nhà văn cảnh”. Nói xong người ấy bèn cho dọn một mâm cơm thanh đạm để mời khách ăn chiều. Sáng hôm sau, tuy trên trời sương lam che khá dày nhưng mỗi lúc càng sáng sủa ra, có thể trông được rơ ràng. Mới thấy ngôi chùa này được xây trên một rẻo cao, từ nơi ấy mà nh́n xuống có thể thấy mồn một các tăng pḥng. Những con chim rừng không biết từ đâu cùng cất tiếng hót tựa đang ḥa nhạc. Hoa cây hoa cỏ trăm thức mọc chen chúc bên nhau như thể đua tươi[40]. Nh́n khung cảnh đó, mới thấy rằng dẫu là ở cùng một nơi là Yoshino, một làng quê trong núi, mà riêng cảnh sắc nơi đây đă làm cho ta như mở bừng đôi mắt.

-  Đối với người mới viếng Yoshino lần đầu, đằng kia chỗ có thác nước[41] là nhiều cảnh đáng xem hơn cả.

Nói xong, nhà sư bèn hướng dẫn mọi người đến đó tham quan. Họ ṿng quanh thung lũng để đi xuống bên dưới. Nơi này ngày xưa, các thiên hoàng[42] khi đi ngự du có lập một hành cung, ḍng nước thác chảy rất xiết, gây nên tiếng động thật to. Nh́n lũ cá hương be bé đang lội ngược ḍng, thấy thật đẹp và thích thú[43]. Cả đoàn bèn mở bọc cơm nắm bày ra, vừa ăn vừa thưởng thức phong cảnh thiên nhiên[44].

 

Khi cả đoàn buớc xuống tới chân gộp đá, bỗng thấy có người đang lần đường bước tới. Đó là một ông lăo đầu tóc bờm xờm như tơ rối nhưng tay chân có vẻ rắn rỏi. Khi đến gần bên thác, ông lăo đưa mắt theo dơi đoàn người một cách nghi ngại, trong khi ấy, Manago và Maroya đều quay lưng về phía ông ta, làm bộ như không thấy. Thế nhưng ông lăo cứ chăm chắm nh́n hai người và lẩm bẩm: “Quái thật, bọn yêu tinh này! Không những chúng đi mê hoặc người ta mà c̣n dám nhởn nhơ trước mặt ta nữa!”. Nghe được, hai cô gái bèn bật ḿnh phóng lên cao rồi nhảy vào bên trong thác nước. Chỉ thấy sau đó nước thác bỗng bắn cao tung tóe lên trời rồi dâng ngập tràn, che dấu mọi h́nh tích. Có những đám mây đen như mực không biết từ đâu ùn tới và những hạt và mưa to đổ xuống như roi vút[45]. Lăo già mới an ủi bọn người đang hốt hoảng v́ sợ hăi và đưa họ xuống dưới làng. Ngồi bệt xuống dưới mái hiên nhà dân rách nát, tất cả như không c̣n chút thần hồn. Ông lăo nh́n Toyo.o và bảo:

-  Nh́n kỹ tướng mạo, tôi nghĩ rằng cậu là kẻ đă bị yêu quái làm cho khổ sở lao đao. Nếu tôi không cứu giúp th́ nhất định trước sau ǵ th́ cậu cũng sẽ mất mạng. Từ rày về sau, xin cậu hết sức cẩn thận giữ ḿnh.   

Toyo.o bèn phủ phục dưới đất, chắp tay lạy và kể lể đầu đuôi sự t́nh cho ông lăo, xong kính cẩn van xin:

-  Kể từ đây, cúi xin cụ bảo vệ mạng sống cho cháu!

Ông lăo đáp:

-  Th́ ra gốc ngọn là như thế! Yêu quái này là một con rắn lớn dày công tu luyện đă thành tinh. Nó mang đặc tính dâm bôn của loài rắn. Người ta vẫn bảo rắn mà giao cấu với trâu ḅ sẽ sinh ra kỳ lân, c̣n như giao cấu với ngựa sẽ sinh ra long mă[46]. Có thể hiểu sở dĩ nó t́m cách mê hoặc cậu là v́ nó yêu thích dáng dấp điển trai của cậu và muốn thỏa ḷng dâm. Nó đeo bám cậu bền bĩ như thế cho nên nếu cậu cứ lơ đểnh, để quái vật mặc t́nh, chẳng chóng th́ chầy, thế nào cũng sẽ mất mạng.

Nghe ông lăo nói xong, mọi người càng thêm kinh hăi và kính phục ông, bèn bái lạy: “Cụ đây đúng là một vị chân nhân!”. Ông lăo cả cười: “Tôi không phải thần tiên ǵ đâu! Chỉ là một người làm việc ở đền thần Yamato, nay đă trí sĩ, tên là Tagima no Kibito[47]. Để tôi đưa các bác về tận nhà nhé. Thôi, chúng ta lên đường đi nào!”. Ông lăo bèn đứng lên trước dẫn lối, cả bọn đi theo. 

 

Ngày hôm sau, họ cùng nhau đến làng Yamato để cảm ơn ông lăo, tặng cụ ta 3 xấp lụa Mino[48], 2 cuộn gấm Tsukushi và kính cẩn thưa: “Cúi xin cụ làm phép giải hạn trừ tà để yêu quái không đến quấy nhiễu chúng tôi nữa!”. Ông lăo lấy hết quà tặng phân phát cho các chức quan giữ đền mà không giữ một xấp, một cuộn nào làm của riêng. Ông bảo Toyo.o:

-  Con yêu đó nó mê mệt dáng vẻ điển trai của cậu nên sẽ c̣n đeo riết. Phần cậu th́ vẫn đắm đuối cái vỏ ngoài xinh đẹp của nó nên đă nhụt hết khí phách nam nhi. Từ giờ về sau, nếu giữ được tư thế oai hùng, luôn luôn tỉnh táo th́ cậu sẽ chẳng cần mượn sức của già này nữa đâu. Xin cậu cố gắng làm chủ ḷng ḿnh.

Nghe những lời khuyên bảo chân t́nh ấy, Toyo.o thấy ḿnh như vừa bước ra khỏi cơn mê, cám ơn lấy cảm ơn để ông cụ rồi ra về. Đến nhà, anh thưa với Kanetada:

-- Bao nhiêu năm tháng em bị con quái che mắt và lừa dối chẳng qua là v́ ḷng em bấn loạn, xa đường ngay nẻo chính. Đă không tṛn hiếu hạnh với cha anh ở quê nhà, nay c̣n gieo vạ cho gia đ́nh anh chị nữa. Em không thể nào ở đây quấy quả măi. T́nh thương của anh chị, em thật hết ḷng cảm ơn và giờ th́ xin chia tay, sau này ḿnh sẽ lại gặp nhau. 

Thế rồi Toyo.o trở về xứ Kii.

 

Cha mẹ Toyo.o và vợ chồng người anh cả nghe được câu chuyện hăi hùng này càng hiểu rơ là lỗi ấy không phải do anh ta gây ra và càng thêm tội nghiệp anh, cùng lúc, họ lại e sợ cái ĺ lợm của yêu quái. ”Tại v́ nhà ta cứ để Toyo.o một thân một ḿnh nên mới ra nông nỗi. Kiếm cho nó cô vợ mới được!”. Lúc ấy ở làng Shiba[49] có một ông giữ chức quản lư trang viên. Con gái độc nhất của ông từng được tuyển vào đại nội làm cung nữ, nay sắp được cho thôi việc về quê. Ông quản lư ấy muốn kén Toyo.o làm rể và đă nhờ người mai mối đến đánh tiếng với gia đ́nh Ôya. Câu chuyện tiến triển như ư muốn, việc hôn nhân được hai bên giao ước ngay sau đó. Khi gia đ́nh gửi người lên kinh đô đón nàng th́ Tomiko, tên cô gái, biết được chuyện đă tỏ ra rất hoan hỉ, bằng ḷng theo về. Mọi hành vi cử chỉ của Tomiko, v́ được đào tạo nhiều năm trong cung, cũng như dung mạo của nàng, nhất nhất đều thanh nhă, ăn đứt các cô gái b́nh thường. Tomiko vừa giỏi giang vừa xinh đẹp không chê vào đâu được nên đến làm rễ nhà ấy, Toyo.o rất lấy làm măn nguyện. Thế nhưng đôi khi nh́n khuôn mặt của Tomiko, Toyo.o vẫn cảm thấy mối t́nh si mê mà con rắn kia dành cho anh như hăy c̣n ám ảnh  tâm trí ḿnh[50].

 

Đêm đầu tiên, chẳng có chuyện ǵ xảy ra nên xin miễn kể. Qua đêm thứ hai, chuếnh choáng hơi men, Toyo.o mới giở giọng bông đùa với Tomiko: “Nàng xưa kia làm việc lâu ngày ở trong cung, làm ǵ mà chẳng được những người sang trọng như quan tể tướng này, tướng ngự lâm quân nọ ôm ấp. Giờ gặp phải kẻ quê mùa như tôi, không thấy là đáng ghét hay sao?” Bỗng thấy Tomiko ngẩng phắt mặt lên: “Không c̣n nhớ chi t́nh nghĩa sâu đậm trước đây với tôi mà đi yêu dấu cái đứa chẳng ra ǵ cả, chứ bộ anh chẳng là kẻ đáng ghét à?” Th́ ra, tuy h́nh dáng vẫn là h́nh dáng của Tomiko nhưng giọng nói rơ ràng là giọng Manago[51]. 

        

                 

  Chứ bộ anh chẳng là kẻ đáng ghét à?

 

 

Toyo.o nghe nàng nói mà sợ hăi đến nổi toàn thân nổi gai ốc, chỉ biết ngồi há hốc. Thế nhưng cô gái vẫn tươi cười bảo:

-  Ông chồng của em ơi! Dẫu chàng quên khuấy những lời thề non hẹn biển với em nhưng nếu có cơ duyên như hôm nay là ḿnh sẽ lại gặp nhau thôi. Nếu chàng cứ cho lời người ngoài là phải mà t́m cách xa lánh em th́ thế nào em cũng đổ cái oán ấy lên trên đầu chàng. Những ngọn núi xứ Kii có cao đến bao nhiêu th́ em vẫn có thể rưới máu của chàng từ trên đỉnh xuống đến đáy vực sâu[52]. Xin chàng đă có thân th́ chớ để uổng phí tính mạng của ḿnh!

 

Những lời nói này làm Toyo.o run như cầy sấy, anh e rằng nàng ta sắp chụp lấy anh xé xác nên bủn rủn cả tứ chi đến suưt ngất. Từ đàng sau b́nh phong có tiếng nói:

-  Lang quân nhà ta sao lại thấy trong người khó ở như vậy. Hôm nay không phải là một ngày nên duyên, đáng ăn mừng lắm hay sao?

Người từ đó bước ra không ai khác ngoài Maroya. Vừa nh́n thấy, Toyo.o càng sửng sốt hơn nữa, mắt nhắm nghiền và phục xuống đất. Hai người đàn bà hết dỗ dành đến hăm dọa đủ điều nhưng Toyo.o vẫn nằm lăn ra đấy như người chết dỡ cho đến tận hừng đông.

Buổi mai hôm ấy, Toyo.o t́m cách thoát ra khỏi pḥng khuê. Anh đến gặp nhạc phụ của ḿnh và thưa:

-  Cha xem, chuyện xảy ra khủng khiếp như thế này này. Cái tai họa ấy, thử hỏi con biết làm sao gỡ rối. Xin cha tính kế cho!

Anh ta nói mà hạ giọng như th́ thào, chỉ e nỗi có người nào đang đứng sau lưng. Hai vợ chồng ông quản lư trang viên đều xanh mặt, chỉ biết thở vắn than dài:

- Chuyện đă đến thế, chúng ta biết tính sao bây giờ! May thay, mới có một vị tăng vốn tu ở chùa Kurama[53], người vẫn đi hành hương hàng năm ở đền Kumano. Từ hôm qua, thày ấy đă đến tạm trú tại ngôi chùa bên trên ḥn núi bên kia. Nhà sư này giỏi nghề cầu đăo, các thứ bệnh truyền nhiễm, ma hành quỷ ám hay côn trùng phá hoại mùa màng, thày đều trị tuyệt được nên cả làng ai cũng tôn kính.Vậy ḿnh đi mời thầy ấy nhé!

 

Sau đó, ông nhạc mới sai người mời và chẳng mấy chốc, nhà sư đă đến nơi. Nghe kể xong đầu đuôi tự sự, thày ấy mới vênh váo bảo: “Chuyện bắt mấy con yêu ranh cỡ đó, đối với tôi nào có khó khăn ǵ! Xin cả nhà ta cứ b́nh tĩnh mà xem!”. Thấy thầy nói chắc ăn như vậy, tất cả mới thở phào.   

 

Trước tiên ông thày gọi đem hùng hoàng[54] tới rồi pha thành nước thuốc, rót đầy vào một cái lọ con và tiến về phiá pḥng khuê. Khi thấy mọi người sợ sệt đổ xô nhau t́m chỗ núp th́ nhà sư bèn cười chế nhạo: “Này các cụ già và các em bé, đang ở đâu cứ đứng nguyên đấy! Hăy xem tôi bắt con rắn ấy ngay bây giờ!” Nói xong, ông ta xông xáo tiến lên. Vừa lúc ông mở nhẹ cánh cửa pḥng th́ đă thấy một cái đầu rắn thật to tḥ ra, đối mặt với ông ta. Cái đầu đó trông mới vĩ đại làm sao! Nó ngáng nguyên cả cánh cửa, để lộ mấy cái răng trắng nhỡn lấp la lấp lánh c̣n hơn cả một đụn tuyết. Mắt nó sáng như gương, sừng tựa nhánh cây khô. Nó mở cái miệng rộng hoác cỡ trên 3 shaku, thè nguyên một cái lưỡi đỏ ḷm, thiếu điều chực nuốt trọn nhà sư. Ông này mới kêu lên: “Ái chà chà!” rồi vứt đại b́nh thuốc đang nắm trên tay, chân khuỵu xuống, và v́ đứng dậy không nổi nên người lăn lông lốc rồi cứ thế mà ḅ lê ḅ lết ra bên ngoài, rốt cuộc thoát được thân. Ông ta lúc đó mới nh́n mọi người và bảo: “ Sợ quá đi thôi! Ngài đây chính là một vị xà thần, sức anh thày pháp như tôi làm sao hàng phục được! Nếu không nhanh chân nhanh tay, hẳn đă mất mạng.” Thày nói vừa xong th́ ngất lịm. Mọi người vực lên mới thấy trên mặt và da thịt của thày, ở đâu cũng đầy những vết đen vết đỏ như thể người vừa tḥ tay ḿnh vào trong đống than hồng. Coi bộ cả người thày đă bị trúng độc khí. Sau đó, chỉ có hai cái nhăn cầu của thày là c̣n đưa qua đưa lại. H́nh như thày đang muốn nói thêm điều chi nữa nhưng không sao phát thành tiếng. Người ta thử làm nhiều cách như dội nước lên người nhưng cuối cùng thày đă tắt thở. Những ai chứng kiến quang cảnh này đều xiêu hồn bạt vía, cất tiếng than khóc inh ỏi.   

          

Toyo.o lấy lại chút b́nh tĩnh và nói với họ: “Đến ông thày giỏi nghề cầu đăo như thế mà c̣n phải bó tay! Con yêu này vốn bám riết không tha, khi nào tôi c̣n sống trên thế gian này, dù có trốn chỗ nào nó cũng sẽ kiếm ra. Chỉ v́ muốn giữ tính mạng của ḿnh mà làm bao nhiêu người bị liên lụy là điều không phải. Thôi bây giờ tôi chẳng vấn kế ai nữa. Xin các bác đừng lo cho tôi!”. Xong, anh xăm xăm tiến về phiá pḥng khuê. Bọn người nhà ông nhạc mới ngăn lại: “ Cậu có điên không đấy?” nhưng Toyo.o vẫn không nghe và cứ đi về phiá gian pḥng. Khi anh mở nhẹ cánh cửa th́ thấy bên trong hoàn toàn yên ắng, chỉ có hai người con gái đang ngồi nh́n về phiá ḿnh.Tomiko (Manago) bảo Toyo.o: “Chàng muốn trả thù em hay sao mà lại t́m người lập kế đến bắt em cho được như thế! Nếu từ nay trở đi chàng c̣n nuôi ḷng oán hận mà tái phạm th́ em sẽ làm cho, không riêng mỗi ḿnh chàng mà tất cả người sống trong cái làng này phải nếm mùi đau khổ. Nên chi hăy thỏa măn với tấm ḷng chung thủy của em và chớ dây dưa với cô nào khác nữa!” Lời nói có vẻ ma mị làm Toyo.o rất đổi khó chịu. Anh mới bảo: “Ngạn ngữ có câu: “Cho dù người không muốn hại hổ nhưng bản chất của hổ là bao giờ cũng t́m cách hại người”. Ḷng ngươi vốn bất nhân nên mới đeo đuổi ta không rời, bao lần bắt ta phải chịu những điều cay đắng. Dù vờ nói ngon nói ngọt nhưng chỉ để hăm dọa ta với những ư tưởng báo thù khủng khiếp. Đó là chuyện ta khó chấp nhận. Tuy nhiên, cái đam mê của ngươi đối với ta cũng giống như t́nh cảm người thường, chỉ khổ là nếu ta c̣n ở đây ngày nào th́ những người chung quanh vẫn c̣n phải chịu họa lây, điều ta không muốn. Hăy tha mạng cho Tomiko đi! C̣n ta th́ ngươi có muốn dắt đi đâu, ta cũng theo mà!”[55] Nghe xong, Manago tỏ ra vui vẻ và khẽ gật đầu[56].   

 

 

             

                   Hăy thỏa măn với tấm ḷng chung thủy của em!

 

Một lần nữa, Toyo.o lại ra khỏi pḥng và đến nói với nhạc gia: “V́ con quái này nó cứ đeo đẳng cho nên con không thể đang tâm tiếp tục ở đây nh́n nó làm khổ mọi người. Nếu bây giờ cha cho phép con ly hôn Tomiko th́ tính mạng của nương tử sẽ được vẹn toàn”. Thế nhưng ông quản lư trang viên vẫn một mực từ chối. Ông bảo: “Ta cũng là kẻ theo đ̣i vơ nghệ nhưng trước cảnh này lại tỏ ra nhát nhúa, ḷng thật xấu hỗ, không biết ăn nói làm sao với bên anh chị sui gia. Con để cho ta suy nghĩ thêm một chút. Ừ, chùa Dôjoji ở  Komatsubara[57] có một vị tên Ḥa thượng Pháp Hải[58] là một người hiếm có, rành thuật trừ ma bắt quỷ. Ta nghe cụ bây giờ đă luống tuổi, ít khi rời khỏi tăng pḥng nhưng nếu van nài chắc cụ cũng không nỡ bỏ rơi ta!”. Thế rồi thắng ngựa gấp rút lên đường.

 

V́ đường đất xa xôi, măi đến nữa đêm ông mới tới nơi. Lăo ḥa thượng lụm khụm bước ra, sau khi nghe thủng câu chuyện bèn bảo: “Đáng sợ thật! Ta bây giờ đă già, dù ra bùa phép chẳng hiểu có uy lực ǵ không. Thế nhưng ta cũng không thể điềm nhiên ngoảnh mặt làm ngơ trước tai vạ nhà ông. Thôi ông cứ về trước đă, ta sẽ tức tốc đến sau.” Nói xong, nhà sư cho lấy ra một tấm cà sa đă được tẩm hương hạt cải hăng[59] trao cho ông ta và tận t́nh chỉ bảo: ”Hăy làm cách nào đánh lừa con quái, xáp cho được gần nó, trùm tấm áo này lên đầu rồi dùng hết sức đè xuống. Nếu lỏng tay, nó sẽ thoát được nên cần b́nh tĩnh mà giữ thật chặt”.

 

Ông quản lư quá đổi mừng rỡ, phóng ngựa như bay về đến nhà. Ông lén gọi Toyo.o và dặn ḍ: “Con hăy khéo léo làm như thế cho ta!” và trao tấm áo cà sa. Toyo.o bèn giấu nó trong người rồi đi vào pḥng khuê và nói với cô gái: “Nhạc phụ giờ đây cũng đă chịu cho ta ra đi. Thôi, hăy đến đây để cùng lên đường đi nào!”. Đang khi Tomiko (Manago) tỏ ra cực kỳ sung sướng th́ Toyo.o đă nhanh như cắt, kéo tấm cà sa ra chụp lên đầu nàng và dùng tất cả sức lực để tŕ xuống[60]. “Chao ôi, ngạt quá đi mất! Sao ngươi nỡ ḷng nào! Nới tay một chút cho ta nhờ!” Dẫu nghe tiếng than thở như thế nhưng Toyo.o không hề lỏng tay, cứ đè xuống thật chặt. Chiếc kiệu đưa Ḥa thượng Pháp Hải lúc đó cũng vừa vặn đến nơi. Người nhà ông quản lư d́u cụ thẳng vào pḥng. Miệng cụ lâm râm đọc thần chú, túm lấy tấm áo cà sa thay cho Toyo.o. Khi nh́n vào bên trong th́ thấy Tomiko (Manago) đang đang nằm phục xuống ngất lịm.[61]Trên lưng nàng một con rắn trắng dài đến 3 shaku đang nằm cuộn tṛn không động đậy. Lăo ḥa thượng mới bốc lấy nó rồi bỏ vào trong một cái b́nh bát mà đệ tử của ông mang đến. Ông lại đọc tiếp thần chú th́ từ đằng sau tấm b́nh phong, một con rắn nhỏ dài cỡ 1 shaku lại ḅ ra. Ông cũng bắt lấy và bỏ vào b́nh bát luôn, dùng áo cà sa hồi năy quấn chặt chung quanh để phong kín. Sau đó cứ như thế mang theo người và lên kiệu ra về. Mọi người đều chắp tay, nhỏ lệ nói những lời bày tỏ ḷng tôn kính đối với ḥa thượng.

 

Sau khi về đến chùa, Ḥa thượng Pháp Hải bèn cho đào trước chính điện của nhà chùa một cái hố thật sâu và đem chôn b́nh bát ấy, dùng pháp lực trấn áp để đời đời kiếp kiếp yêu quái không thể c̣n xuất hiện quấy phá thiên hạ nữa[62]. Nghe nói ngày nay ngôi Mả Rắn (Xà Trủng) ấy vẫn c̣n. Con gái ông quản lư trang viên đổ bệnh, càng ngày càng nặng rồi qua đời[63]. C̣n Toyo.o, anh vẫn sống b́nh yên vô sự măi về sau để kể lại sự tích này. 

 

     

Thư mục tham khảo:

 

1)    Ueda Akinari, Ugetsu Monogatari (nguyên tác Truyện đêm trăng mưa, có dịch sang kim văn, chú giải và b́nh luận bởi Takada Mamoru và Inada Atsunobu), 1997, Chikuma Gakugei Bunko, do Chikuma Shobô, Tôkyô xuất bản.Bản in lần thứ 7 năm 2004.

2)    Ueda Akinari, Ugetsu Monogatari, nguyên tác được Aoki Masatsugu dịch sang kim văn và chú thích, 1981, Kôdansha Geijutsu Bunko số mă 487 và 488, Kôdansha, Tôkyô xuất bản. Bản in lần thứ 24 năm 1996.

3)    Ueda Akinari, Ugetsu Monogatari dịch sang Pháp văn dưới nhan đề Contes de pluie et de lune bởi René Sieffert trong khuôn khổ Unesco, 1956, loại sách bỏ túi Folio, Gallimard, Paris, xuất bản.

4)    Phùng Mộng Long, Bạch nương tử trấn tháp Lôi Phong (Bạch nương tử vĩnh trấn Lôi Phong Tháp) trong Cảnh Thế Thông Ngôn, do Nguyễn Khắc Phi và nhiều dịch giả khác, 2008, Nhà xuất bản Lao Động và Trung Tâm Văn Hoá Đông Tây, Hà Nội, xuất bản.

5)    Ueda Akinari, Ugetsu Monogatari, dịch 7 trên 9 truyện sang tiếng Việt bởi Nguyễn Trọng Định dưới nhan đề Hẹn mùa hoa cúc, 2000, nhà xuất bản Kim Đồng, Hà Nội. “Chuyện con rắn tà dâm” (trang 77 đến 103)