Sân đ́nh

 

Những tấm vải buồm nhuộm nâu được ken lại với nhau thành mảng lớn, chăng trên sân đ́nh. Cái sân mênh mông chứa được hàng trăm người nhưng tấm bạt vẫn che kín, ánh trăng thượng tuần không qua lọt. Những chiếc tràng kỷ được khiêng từ trong các nhà lân cận ra, kê thành h́nh móng ngựa hướng về một cái án thư sơn son thiếp vàng, trên để một b́nh mẫu đơn.

Các tướng nghĩa quân tụ tập không sót một ai, tất cả đều mặc vơ phục mới, những bộ vơ phục không phải để đi đánh trận mà được lính hầu cất vào rương dành cho những buổi chầu long trọng hay các ngày tế lễ, tết nhất. Phạm Vấn, Lê Sát, Lê Ngân, Lê Văn An, Trần Nguyên Hăn, Lê Thụ, Lư Triện...hầu hết hùm hổ của nghĩa quân đều có mặt. Họ giao quân sĩ của vệ ḿnh cho phó tướng rồi lên đường, lặng lẽ về Bồ Đề. Họ đi bộ đến sân đ́nh chứ không đi ngựa để dân làng hay thám báo của giặc không để ư, không gây ra sự ồn ào trong doanh trại luôn được phủ một tấm màn bí hiểm. Trên sân đ́nh, người hút thuốc lào, kẻ réo thuốc quấn, tướng vơ mà nói năng từ tốn, nhỏ nhẹ để giữ bí mật. Ai cũng biết B́nh Định Vương sẽ cùng các tướng bàn chuyện quân cơ quan trọng nào đó. Lê Sát giọng vơ biền, quả quyết với Lê Văn An:

“ Đêm nay chúa công ra lệnh đánh Đông Quan phải không? Quả đă chín th́ phải hái!”

Lê Văn An nói:

“ Chưa đâu! Chúa công c̣n nghi ngại viện binh. Đang sai cánh ông Trú dắp thêm luỹ phía đông. Người cẩn trọng rứa là phải!”

“ Triều đ́nh nhà Ngô đă biết tin Chi Lăng và Xương Giang rồi chứ? Có một viên tướng chạy lên Lạng Sơn đánh nhau với quân ông Hăn rồi qua ải. Chúng không dại ǵ đưa quân sang cho quân ta nướng chả đâu. Nhưng có sang cũng chẳng cơm cháo ǵ. Trước sau Sát này muốn đánh một trận thật to, làm cỏ giặc ở Đông Quan cho con cháu không phải đánh nữa!”

Lê Văn An vốn thích đùa:

“ Ngô Vương Quyền đánh quân Nam Hán không c̣n mảnh giáp, vậy mà Lư Thường Kiệt c̣n phải quần nhau với quân Tống trên sông Cầu, Hưng đạo đại vương đâu chỉ đánh một trận cho con cháu nghỉ ngơi mà phải ba lần đánh quân Nguyên. Theo ông th́ chúa công sẽ lập được kỳ công lớn hơn các bậc tiền bối ấy sao?”

Phạm Vấn từ năy ngồi nghe vẻ tư lự, đập tay lên mặt bàn trà:

“ Chúa công là đấng anh hùng xưa nay chưa từng thấy, dưới trướng lại có mấy chục tướng quân hùm hổ, xưa không làm được nhưng nay nhất định phải làm được! Phải chôn vùi tất cả bọn chó lợn vào ḷng đất để từ nay Thăng Long phi chiến địa muôn đời!”

Một tiếng nói từ phía sau:

“ Chúa công sẽ làm được điều ông nói. Nhưng làm theo cách khác!”

Phạm Vấn và Lê Văn An quay đầu lại. Người vừa góp chuyện gẫu là Nguyễn Trăi. Ông mặc chiếc áo dài lụa Tam Giang vẫn mặc mấy năm nay. Lê Sát vùng vằng bỏ ra chỗ khác. Phạm Vấn th́ b́nh tĩnh và mềm mỏng hơn:

“ Xin chào quan Lại bộ thượng thư. Hôm nay ngài lại đến trước chúa công?” 

Nguyễn Trăi nghiêng ḿnh:

“ Kẻ học tṛ này muốn đến trước để lắng nghe lời bàn bạc của các vị.”

“ Ông bảo chúa công làm được việc xây nền thái b́nh thịnh trị muôn đời theo cách khác, có nghĩa làm sao? Nghĩa là không đánh mà giặc tự thua? Tôi cho đó là điều lạ. Chúa công đâu phải phù thủy mà bọn Vương Thông cũng chẳng là âm binh. ”

Nguyễn Trăi chấp tay:

“ Không ai hùng mạnh bằng nhà Tần mà chỉ đến nhị thế là hết. Không ai chém giết giỏi bằng Hạng Vơ mà phải tự đâm vào cổ ḿnh. Tại hạ trộm nghĩ, muốn anh hàng xóm côn đồ không sang đánh ta, phá nhà ta, giết lợn gà của ta th́ chỉ có một cách là đi lại với y, coi y như hàng xóm. Chỉ có nước lă mới rửa được máu, lấy máu rửa máu chỉ làm bẩn măi thêm.”

“ Nói như huynh th́ mười mấy năm nay máu của nghĩa quân Lam Sơn đổ xuống khắp non sông Đại Việt đều là máu bẩn, là uổng phí?”

Nguyễn Trăi vốn đă quen kiểu quy chụp này từ miệng Vấn, ông b́nh tĩnh:

“ Tôi nghe đại nhân nói mà run sợ đổ mồ hôi. Bởi v́ tôi không có cái ư vô đạo ấy. Khi giặc vung gươm th́ ta phải vung gươm bén hơn, nhanh hơn. Không có máu quân sĩ mười năm chinh chiến th́ không có ngày nay. Nhưng giặc đă rơi xuống hố lạy van tha chết th́ ta tra gươm vào vỏ và lúc đó chỉ cần ḷng nhân chứ không cần gươm nữa. Nếu đại nhân chém rơi đầu một người, ngài c̣n phải đề pḥng mấy đời con cháu họ, chục người, trăm người thù oán không kể xiết. Nhưng khi ban phát ḷng nhân, ngài sẽ có trăm người, ngh́n người mắc nợ ḿnh. Đạo cư xử ấy kẻ hèn này nghĩ không có ǵ khó hiểu!”

“ Ông Trăi! Tôi thực sự phục tài thuyết khách của ông, quả cái mồm của danh sĩ Thăng Long danh bất hư truyền. Chúa công vốn phúc hậu, dễ tin người, luôn nghe ông là phải. Nhưng chúng tôi không nghe ông. Người làm tướng không được có thói đàn bà. Trần Thủ Độ đến một cái rễ cỏ cũng không tha th́ sao?”

Có tiếng ồn ào râm ran phía sau ngôi đ́nh. Mọi người nhớn nhác ngừng chuyện gẫu đứng dậy. B́nh Định Vương bước ra từ sau tấm màn đỏ khép hờ. Ông mặc áo chẽn của tướng quân, thắt lưng đính ngọc lam, thứ ngọc nhà vua vẫn ưa thích. Ḿnh khoác hoàng bào màu vàng nghệ, đội trên đầu chiếc mũ có vành cứng tô h́nh chim lạc bay ṿng quanh. Trông nhà vua cao lớn hẳn lên dưới tấm vải trần chăng hơi thấp. Nhà vua nh́n mấy chục quan văn tướng vơ thân tín quỳ trên nền gạch, ai đứng đâu quỳ đấy không có hàng lối, phân biệt dưới trên. Ông khoát một cử chỉ cởi mở. Cái khoát tay của ông hôm nay trông thật vương giả và khoan ḥa:

“ Hỡi các khanh! Ta cho kê hai dăy tràng kỷ là để các khanh ngồi, không phải quỳ, miễn lễ! Hôm nay các khanh không phải là bộ hạ bộ tướng mà là khách của ta. Các khanh tiện chỗ nào th́ mời ngồi vào chỗ đó!”

Các tướng lục tục ngồi vào ghế. Nhà vua chờ mọi người an toạ xong, nói:

“ Hôm nay ta mở Hội Diên Hồng tuy điện Diên Hồng chỉ là một cái sân đ́nh nhà quê. Ta muốn hỏi các khanh xem c̣n ai nhớ ǵ về Hội Nghị Diên Hồng đời Trần không?”

Mọi người đưa mắt nh́n nhau. Lê Lợi vẫn nh́n họ, đôi mắt khoan ḥa, ấm cúng.

“ Nào, tư dồ phụ chính đại tướng quân Lê Sát, người anh em thân tín của ta, khanh hăy trả lời.”

Lê Sát nh́n mọi người rồi ngước mắt lên phía nhà vua ấp úng. Nhà vua vui vẻ:

“ Khanh không nhớ hả? Ta không bắt lỗi một đại tướng như ông phải thuộc quốc sử nước Nam. Nhưng ta chỉ cho ông khất, hết giặc là ông phải thuộc sử đấy nhé. Từ ngày có mấy đại danh sĩ Thăng Long vào tham gia nghĩa quân, ta học được họ cái thú đọc sách – nhà vua cười – Nếu các ông chưa bỏ được thói thích mỹ nữ th́ ta khuyên các ông thà gối đầu lên đùi mỹ nữ mà đọc sách thánh hiền c̣n hơn không đọc. Nhưng thôi, ta không muốn làm mất th́ giờ nữa.”

Mọi người nh́n nhau ngạc nhiên. Hôm nay chẳng những nhà vua nhân hậu, khoan dung mà c̣n vui nữa. Lê Lợi:

“ Diên Hồng của ta có khác. Đời Trần nhà vua muốn hỏi các vị bô lăo là nên đánh hay hàng quân giặc. Hôm nay ta lại hỏi các khanh, nên đánh hay cho quân giặc đầu hàng? Các khanh cứ ư ḿnh bày tỏ, ta đă vời đến đây th́ ai cũng như ai, không phân biệt ngôi thứ cao thấp, hàm phẩm nhỏ to. Kẻ biết mà không nói, kẻ sợ trái ư vua mà không nói đều phạm tội bất trung cả.”

Ngừng một chút, nhà vua tiếp:

“ Năm vạn quân Vương Thông cùng hàng ngàn bọn buôn vua bán chúa theo giặc đang nằm trong cái chảo Đông Quan. Mấy vạn viện binh đă bị ta giết và bắt sống gần hết. Quân ta muốn lấy thành lúc nào cũng được, dễ như móc cái khăn trong túi ra. Vương Thông biết t́nh thế ngàn cân sợi tóc, đă xin trả thủ cấp tướng quân Đinh Lễ, lại có ư định cử một viên thiên hộ sang sông bàn chuyện ḥa hiếu. Ta muốn biết ư các khanh, ta nên thế nào?”

Trên sân đ́nh mọi người rộ lên, người ta có thể nghe những tiếng thét lớn: “Đánh bỏ mẹ chúng đi!” hay “ Giết chết hết chúng đi!” hay “ Lấy máu Ngô rửa máu Đại Việt!”. Nhà vua không ngồi lên chiếc ghế trải tấm da hổ quen thuộc mà vẫn đứng nh́n và lắng nghe. Rơ là ông chưa ḱm nổi niềm hào hứng trong ḷng.  

Lê Sát sửa lại gươm bên ḿnh, những viên đá quư chạm vào nhau kêu lách cách. Ông bước ra mấy bước, quỳ xuống trước mặt nhà vua:

“ Bệ hạ tha lỗi không thuộc sử, thần xin lạy tạ. Nhưng trí óc ngu muội của kẻ mấy chục năm cầm gươm này cũng c̣n nhớ được rằng, khi nhà vua muốn hàng giặc để cứu muôn dân, Hưng Đạo đại vương có tâu: “ Nếu bệ hạ muốn hàng xin chặt đầu thần trước đă!” Lê Sát này tuy thân phận chỉ là hạt bụi so với Quốc công tiết chế xưa, nhưng cũng xin nhỏ máu đầu con mắt tâu lên Bệ Hạ: “ Nếu nhà vua tha cho quân giặc lần này, hăy xin trước hết chặt đầu thần đă!”

Lê Lợi nhoẻn cười, bước tới đỡ Lê Sát dậy, ấn ông ta vào tràng kỷ rồi người tự thân ngồi vào cái ghế da hổ:

“ Ta không muốn chặt đầu ông đâu. Bởi v́ ta muốn nghe cho rơ cái lư của ông đă. Đạo làm tướng không đánh, không truy đuổi kẻ thù đă hàng, chắc ông c̣n nhớ?”

“ Nhưng thưa bệ hạ, chúng nó đă hàng đâu? Quân tướng hùm hổ của Bệ hạ không phải dê non dễ bị lừa, mà chúng th́ đă nhiều phen lừa quân ta. Vả lại, dù chuyện xin ḥa có thật ḷng th́ đạo làm tướng cũng không chấp nhận được. Mấy chục năm đô hộ nước ta, sỏi bên bờ sông Nhị Hà không đếm hết tội ác của chúng. Quân dân Đại Việt một ḷng theo bệ hạ liều chết đánh giặc cũng là để báo thù cho gia đ́nh, xă tắc. Xóa bỏ cừu thù, ngồi ăn yến với kẻ thù khi cỏ trên mồ tử sĩ chưa xanh có phải đă phản lại ư nguyện thiêng liêng ấy?”

Mọi người lo sợ nh́n nhà vua. Những giọt mồ hôi nhỏ trên trán họ. Nhưng B́nh Định Vương bỗng nhiên lại phá lên cười:

“ Đúng lắm! Khanh đă nói rất đúng ư nguyện chính đáng của dân chúng Đại Việt ta. Nhưng con người ta sống trên đời chỉ là để rửa thù trả hận chăng?”

Không đợi Lê Sát kịp nói tiếp, Phạm Vấn quỳ ngay xuống bên cạnh. Lê Lợi không dỡ ông dậy mà ngồi vào ghế trước án thư, nói:

“ Ông anh vợ của ta! Quá lễ th́ chính Khổng Khâu cũng lấy làm xấu hổ. Ta đă nói rồi, ông ngồi vào ghế và có ǵ cứ nói đi, ta không bắt tội một ai!”

Phạm Vấn ngồi lại ghế của ḿnh. Ông để hai tay lên đùi, ung dung nói:

“ Lê tướng quân là người có tâm lớn, luôn nghĩ tới ḷng dân đang nôn nóng trả thù. Hạ thần chỉ là kẻ thô lậu nơi thôn dă, nhờ công đức chúa công d́u dắt mới được như ngày nay. Thần nghĩ, người chăn dê suốt ngày chăm chú nh́n vào mông con dê, đó là anh ta chờ ngày vắt sữa. Nếu dê không có vú anh ta có một nắng hai sương như thế không? Quân sĩ ta sở dĩ liều thân cứu nước, ngoài việc mong ngóng xă tắc văn hồi, bệ hạ đăng quang để được hưởng ơn vua lộc nước về sau, c̣n nh́n vào đôi vú của con dê nữa. Ta không nên lừa dối họ.”

Trần Nguyên Hăn không chịu được lời lẽ lắt léo của vị thiếu uư, ông ngắt lời Phạm Vấn:

“ Nói như Phạm đại nhân là phỉ báng quân sĩ. Họ liều chết đánh giặc, mong nhanh chóng thắng giặc là để cứu xă tắc, được về với vợ con, nhà cửa, ruộng nương. Cái mớ chiến lợi phẩm ở các thành xưa nay vào tay ai chứ binh sĩ đâu có xơ múi ǵ mà bảo họ mong mỏi.”

Lê Lợi đưa tay vẻ dàn ḥa:

“ Các khanh cứ b́nh tâm mà nói, không nên tranh chấp hơn thua trước mặt ta. Ta sẽ lắng nghe tất cả mà không để bụng điều ǵ. Nào, ta muốn nghe Lê Ngân tướng quân đây!”

Lê Ngân ngồi không nhúc nhích. Ông không có cử chỉ nào ngoài cái miệng. Đó là một người có trí lự nhưng bạo tàn và thâm hiểm hơn người. Ông nói:

“ Bệ hạ và quan hành khiển Nguyễn Trăi thường vẫn nói dân như nước, nước có thể lật thuyền. Lê Sát tướng quân nói rất đúng. Ḷng căm thù giặc của dân và quân sĩ Đại Việt hiện nay như biển dầu đang sôi, biển dầu ấy có thể thiêu cháy kẻ thù nhưng cũng có thể nhấn ch́m mọi thứ. Cho Vương Thông yên ổn đầu hàng là chống lại ư nguyện của họ. Liệu cái biển dầu sôi ấy không thể lật thuyền được chăng? Xin bệ hạ minh xét.”   

Trần Nguyên Hăn chấp tay:

“ Thần vẫn mang tiếng lỗ măng, xin bệ hạ tha cho những lời lẽ lỗ măng hôm nay.”

Lê Lợi khoát tay:

“ Nguyên Hăn! ông đừng bắt vua phải hai lời.”

Trần Nguyên Hăn:

“ Nguyễn Trăi đại huynh của thần đă nhiều lần tâu nhà vua về việc một số tướng sĩ của ta hành hạ hay giết tù binh vô cớ. C̣n thần là kẻ cầm gươm cùng quân sĩ xông pha chiếm thành diệt giặc, đáng lẽ phải tâu bệ hạ về những chuyện lộng hành tai nghe mắt thấy khác nữa. Nhưng thần đă không tâu, thú thực là cũng v́ chưa thấu rơ hết ḷng nhân của Người.”

“ Th́ hôm nay khanh tâu đi! Kẻ nói không có tội.”

“ Muôn tâu, một số tướng soái của quân ta quá coi trọng việc thu hồi chiến lợi phẩm, trong cảnh chém giết hỗn loạn thường hay có chuyện bất minh. Thần trộm nghĩ, giặc đă cầu ḥa, bậc đại nhân đại trí không ai muốn máu đổ nữa làm chi. Phải chăng có người muốn làm cỏ Đông Quan v́ họ mong lập một chiến công dễ như với tay bắt gà trong chuồng để cắm vây chắp cánh về sau và loá mắt trước đống chiến lợi phẩm cao như núi?”

Có tiếng gươm sẹt rút ra khỏi vỏ. Mọi người thảng thốt quay đầu nh́n lại. Lê Sát đứng lên lúc nào, mặt hầm hầm, cái đốc gươm trong tay ông run bần bật. Ông rút gươm ra như một tia chớp, thanh gươm lấp lánh trong ánh đèn ánh đuốc, nh́n nó đỏ lừ như ngọn lửa giận dữ đang cháy trong đôi mắt ông. Trần Nguyên Hăn ngừng nói. Ông không thủ thế mà chỉ đứng dậy, muốn đề pḥng đường gươm bất ngờ. Nét mặt b́nh thản, ông tự tin ở tài vơ nghệ của ḿnh. Lê Sát quay về phía nhà vua:

“ Xin bệ hạ minh xét, không ai có quyền hạ nhục quân sĩ giữa triều đ́nh. Sát tôi tuy thân hèn mọn cũng xin được dùng đường gươm này làm cho minh bạch...”

Lê Lợi quắc mắt. Mọi người nh́n nhau, mặt tái mét. Nhà vua đập tay xuống bàn làm lọ hoa rơi xuống đất vỡ một tiếng choang.

“ Ta đă nói ngay từ khởi thuỷ, buổi đàn hoặc hôm nay không ai có tội. Nguyên Hăn vốn nói năng thẳng thắn đă bày tỏ được ḷng trung của ḿnh. Khá khen! C̣n ông Sát, ta không bắt tội những lời phun ra từ miệng ông nhưng ông phải biết việc rút gươm ra giữa triều có tội ǵ. Ta sẽ xét sau! Nào, bây giờ ta muốn nghe quân sư Nguyễn Trăi.”

Người đàn ông mảnh khảnh mặc áo lam năy giờ ngồi lọt thỏm giữa các ông tướng mặc vơ phục, đứng lên. Ông chấp tay thi lễ trước nhà vua, nói:

“ Nhờ tổ tiên phù dập và công đức nhà vua, chưa bao giờ vận nước Đại Việt lại hừng sáng như lúc này. Năm vạn giặc Ngô bị bắt sống đang nằm trong tay ta. Năm vạn khác đang ngắc ngoải ở Đông Quan chờ chết. Chúa công ta vốn người nhân nghĩa, xưa nay vẫn kiên tŕ lấy chí nhân thay cường bạo, v́ thế mà dân theo, xoay trở được càn khôn, vượt qua được bao hiểm nghèo để có ngày nay. Đông Quan, Tây Đô, Cổ lộng và vài thành nhỏ khác chỉ c̣n là  đám lá tre giữa biển nước Đại Việt bao la, các tướng hùm hổ của ta muốn lấy lúc nào được lúc ấy. Vậy th́ tại sao ta lại c̣n bắt ngựa đá đổ mồ hôi? Máu của sinh linh hai nước đă đổ quá nhiều, quá đủ...”

Phạm Vấn đứng lên ngắt lời:

“ Thưa Nguyễn đại nhân, ai đă làm máu dân lành đổ ra nếu không phải đó là giặc Ngô và Thành Tổ trước đây cũng như thằng ranh Tuyên Đức sau này? Có phải chúng ta đưa quân sang lưỡng Quảng giết dân, ṃ ngọc, vét lông chim trả, gây tang tóc đau thương?”

Nguyễn Trăi:

“ Xin đại nhân b́nh tâm, cho kẻ ngu này nói hết ư đă. Đúng là tội ác của giặc Ngô trời không thể dung, đất không thể tha. Nhưng  nền thịnh trị và thái b́nh muôn thuở của Đại Việt c̣n quan trọng hơn ngàn lần việc trả thù. Rửa thù hôm nay tức là đang gieo mầm cho hận thù ngày mai. Hôm nay giặc chịu thua nhưng ngày mai có thể chúng lại sẽ tới. Vua ta đang có cơ hội chứng tỏ ḷng thành ḥa hiếu với kẻ thù phương Bắc, giữ đạo nước nhỏ  nước lớn, diệt được từ gốc rễ mối hận đă kéo dài hơn ngàn năm. Tại sao ta không v́ muôn đời con cháu Đại Việt về sau mà tranh thủ lấy cơ hội ấy?”

Lê Ngân đứng lên:

“ Thần hiểu ư tứ sâu xa của quan hành khiển. Theo cái trí nhớ cạn hẹp của thần th́ trước đây, khi vua Trần Nghệ Tông đến hỏi việc nước đang rối ren ngàn cân treo sợi tóc, quan tư đồ Trần Nguyên Đán tức là ông nội tướng quân Nguyên Hăn và ông ngoại quan hành khiển Nguyễn Trăi đây đă khuyên nhà vua: “ Xin bệ hạ thờ nhà Minh như cha, yêu nước Chiêm Thành như con th́ xă tắc không việc ǵ mà lăo thần chết cũng không hẩm!” Sau đó th́ sao? Chiêm Thành mấy lần đốt phá Thăng Long, quân Minh diệt họ Hồ nuốt trọn Đại Việt trong miệng hổ. Tuy ngu dốt mười phần không được một so với các bậc nho sĩ Thăng Long như ông Trăi hay ông Trú, ông Xảo, thần cũng xin được nói. Thần không nỡ nào khuyên bệ hạ coi giặc như cha, chúng chỉ xứng ngang hàng với loài chó lợn, thần không có máu hèn đớn sợ giặc chảy trong huyết quản. Cơ hội ư? Cơ hội không như ông Trăi nói, Cơ hội nằm trong tay bệ hạ là diệt sạch sanh ḱnh ngạc rửa hết tanh hôi mấy chục năm. Muốn thiết lập thái b́nh thịnh trị th́ phải làm giặc sợ chứ không phải sợ giặc.”

Nguyễn Trăi thấy nhói trong tim. Đối với ông Băng Hồ tiên sinh là ông, là cha, là đức Thánh. Ông không tận tai nghe ông ngoại kể về câu nói ấy nhưng ông cũng đă từng – hồi c̣n để chỏm – thấy kiệu thượng hoàng Trần Nghệ Tông đến nhà ông, thượng hoàng và ông ngoại vẫn ngồi đàm đạo bên khay trà như thầy tṛ hay bạn hữu. Ông ngoại không lấy cớ về hưu mũ ni che tai mà luôn t́m lời nói thẳng để thức tỉnh Nghệ Tông vốn là một ông vua nhu nhược và dốt nát, h́nh như vị vua này sinh ra và được lên ngôi là để cùng với đứa con út Thuận Tông chấm dứt một triều vua đă từng có hơn trăm năm thịnh trị, từng ba lần dâng cao hào khí Đông A đánh thắng quân Nguyên. Cái tính thẳng thắn cái ǵ cũng nói toạc móng heo của Băng Hồ Tiên Sinh c̣n truyền lại trong máu của đứa cháu đích tôn Nguyên Hăn hôm nay. Phải chăng trong lời khuyên bảo ấy ông ngoại c̣n có ư khinh bỉ, miệt thị ngầm một ông vua bất hiếu từng làm thái thượng hoàng hai mươi bảy năm, không biết làm ǵ hơn là trao ngôi báu vào tay họ Hồ nham hiểm. Lúc đó cơ đố nhà Trần như mảnh vải treo trên lửa, Qúy Ly là kẻ âm mưu đă dày công nhen nhóm ngọn lửa ấy. T́nh thế thật không thể mơ hồ. Muốn giữ được ngôi vua th́ phải cắn răng chịu nhín, chịu nhục ḥa hiếu cả mặt Bắc lẫn mặt Nam. Bọn họ đâu thấu hiểu nỗi đau của tiền nhân, nỗi đau đă đẻ ra minh triết. Nhiều người c̣n xỉa xói việc Băng Hồ tiên sinh kết thông gia với họ Hồ cũng như ngầm trách thân phụ ta ra làm quan với Quư Ly. Tâm sự Băng Hồ Tiên Sinh không đơn giản như người sau tưởng. Biết đâu chính người tuy là tôn thất nhưng đă đặt xă tắc lên trên một triều vua dù đó là nhà Trần? Cái thế nước ta lúc đó mà cang cường như thuở nguyên phong là không được. Vua hèn th́ nước hèn, chuyện xưa nay đều phải thế. Vậy mà họ đưa chuyện ông ngoại ra xỉa xói ta thật đúng lúc. Nhưng ta không được nao núng. Mắt Trăi long lanh, rất ít khi thấy ông giận dữ như thế. Ông liếc nh́n Trần Nguyên Hăn, cái nh́n răn đe khuyên ông em nóng tính hăy b́nh tĩnh v́ ông biết Hăn c̣n đau hơn ông sau mấy lời của Lê Ngân nham hiểm nên dễ làm liều. Ông nén giận, b́nh tĩnh  nói:

“ Nếu Lê tướng quân muốn nói chuyện cũ th́ tôi cũng xin hầu chuyện cùng ngài cho hết nhẽ. Băng Hồ tiên sinh Trần Nguyên Đán là ḍng dơi nhà Trần, một triều đại đă ba lần đánh thắng quân Nguyên, tất Người biết rơ Đại Việt ta cương vực đă chia, không nhầm lẫn. Câu nói ấy thực hư không rơ nhưng nếu quan đại tư đồ có lời như thế thật th́ chẳng qua là cũng là một cách nói mà thôi. Giữ đạo ấy để cương thổ yên lành, không ai có cớ gây sự can qua với ta, đâu phải là sợ giặc? C̣n t́nh thế hôm nay đă khác. Vua ta, trong tay binh hùng tướng mạnh, có thể quét sạch quân giặc như róc mía, chẻ tre. Vậy mà nhà vua vẫn kiên tŕ mở lượng hiếu sinh, chịu nhún nhường để giữ cái gốc cho nền an lạc của muôn dân về sau th́ mới là anh minh chưa từng có. Nếu cứ hiếu đại, hiếu công th́ khác ǵ theo vết xe đổ, cái an chưa vững đă phải đối phó với cái nguy gần kề. Mưu kế ấy phải là người Trời như vua ta mới có được.”

Phạm Vấn cắt lời:

“ Vậy theo Nguyễn đại nhân, mở lượng hiếu sinh phải chăng là mở cửa thành, trải chiếu cho bọn Vương Thông Mă Kỳ vênh vang ngựa xe về nước?”

Nguyễn Trăi:

“ Trăi này chưa biết tôn ư của nhà vua nhưng trộm nghĩ, cái mạng sống là to nhất ta c̣n tha th́ tiếc ǵ một manh áo vải khoác trên người.”

Có tiếng cười gắn của ai đó:

“ Cho mỗi đứa một thiếp hầu nữa chứ? Chinh chiến bao năm, gái góa Đại Việt không thiếu đâu!”

B́nh Định Vương đứng lên. Người biết là đă đến lúc phải chấm dứt việc tranh căi giữa những kẻ tâm phúc mà người biết rất rơ ai là ai, ai như thế nào. Mối hiềm khích ấy đă có sẵn từ lâu, chỉ chờ dịp như thế này mới bộc lộ ra mà thôi.  

“ Hỡi các khanh! Ta biết dân Đại Việt mang nặng khối hận thù giặc Ngô trong tim gan. Ta biết các khanh ḷng như lửa đốt muốn lập chiến công lần cuối để văn hồi xă tắc. Trừ bọn buôn vua bán chúa cầu vinh, dân ta cũng như các khanh không ai sợ giặc cả. Ai cũng sẵn sàng hiến tấm thân cha mẹ cho để đền nợ nước, ơn vua. Nhưng con chim phượng được coi là chim phượng v́ nó bay cao lên trên mấy từng mây mà nh́n bốn phương tám hướng, chứ không như con quạ con cú chỉ mải mê với đàn chuột đồng. Sau khi nghe các khanh luận bàn, ta đă xác lập chủ ư. Ta chấp nhận cho Vương Thông cầu ḥa, trao đổi con tin, lập đàn thề pḥng bội ước. Sau đó cấp thuyền ngựa cho tất cả bọn họ hồi hương, giữ lệ phong vương triều cống như cũ. Đây là ư ta, xưa nay chưa từng có, cũng là nhờ tổ tiên bày đặt chứ không phải nhẹ dạ do ai lung lạc. Ai trong các khanh chống lại là kẻ bất trung, hăy nh́n lưỡi gươm này!”

Ông rút gươm khỏi vỏ, nhẹ nhàng đặt lên mặt án thư. Tất cả quỳ xuống tung hô vạn tuế.

Tiếng hô của các quan cùng đám binh sĩ không vang xa quá sân đ́nh, như bị nén lại, đanh sắc, tiếng vạn tuế chất chứa nhiều tâm trạng khác nhau chứ không hồ hởi đồng t́nh như trong những buổi ra quân. Cái sự dồn nén ấy rồi sẽ bùng lên thành băo táp cung đ́nh, thành đầu rơi máu chảy, nhưng đó là chuyện của mấy chục năm về sau. Nguyễn Trăi sung sướng v́ hôm nay nhà vua đă quyết đoán nhanh chóng. Người tự ví ḿnh với con chim ưng sáng suốt, dũng mănh, nhưng ông thấy Người c̣n hơn thế. Cuộc dấy nghĩa đă đến hồi kết thúc và chính ông cũng thấy ngỡ ngàng v́ quá mừng rỡ khi đoạn kết lại sẽ diễn ra quá mỹ măn. Ḷng ông nhẹ nhàng, thảnh thơi và phơi phới như vừa trở về nhà sau một buổi văn cảnh chùa.

 

*****

 

Nhà vua lệnh cho Nguyễn Thống cùng mấy lính hầu cận lấy một con thuyền lớn đón viên thiên hộ Chu Cầm sang sông.. Tại lầu một bản doanh Bồ Đề, Nguyễn Trăi bày cho bàn ghế tiếp sứ. Theo ư nhà vua buổi tiếp được hẹn vào nửa đêm để khỏi gây bàn tán trong quân. Bà Lộ đón ông ở chân cầu thang khi ông vừa bước xuống căn lầu được thắp sáng hơn chục ngọn đèn, khác hẳn ngày thường:

“ Họ sắp đến rồi. Ông nhận việc giao dịch với tướng giặc th́ nên bảo trọng. Người ta đang cố t́nh vạch lá t́m sâu, đến Băng Hồ tiên sinh mà họ cũng lôi ra, không được yên với họ. Hay là ông xin nhà vua cho ông Vấn cùng bàn, pḥng thị phi về sau?”

Trăi đặt tay lên vai vợ:

“ Bà đừng lo. Nhà vua vừa dặn tôi mọi điều, không sót một chi tiết, kể cả việc mời Thái Phúc làm thông ngôn nữa. C̣n ông Vấn th́...bà thật đúng là đàn bà!”

“ Đấy là tôi lo cho ông.”

“ Nhà vua c̣n bảo để bà phục dịch buổi hội đàm, lo cho sứ giả bữa ăn đêm tử tế. Người c̣n đùa: nếu khuya quá nó xin ngủ lại th́ cho nhưng tướng Ngô đứa nào cũng háo sắc, có vợ đẹp th́ phải giữ đấy nhé!”

Bà Lộ nguưt chồng rồi tư lự nh́n vào đêm đen ngoài cửa sổ:

“ Ông làm như tôi quư hóa lắm không bằng!”

Lính hầu hô chuyền từ phía dưới cầu thang lúc này sáng choang nhờ một dăy nến:

“ Thiên hộ Chu Cầm bái yết!”

Thái Phúc đi trước, Chu Cầm theo sau. Hàng tướng họ Thái bận một bộ đồ quan văn Đại Việt bằng nhiễu Tam Giang, khăn xếp quấn quanh. Đấy là do ông ta cố t́nh, như muốn trêu ngươi. Viên thiên hộ sứ mặc phẩm phục, c̣n mới, cử động tay chân là vải sột soạt, ông ta có vẻ không được tự nhiên trong bộ quần áo quá mới, như mới mặc lần đầu. Gặp Thái Phúc mặt Chu Cầm tái đi. Ông ta chỉ nhếch mép chào, không biết ông ta khinh bỉ hay ghen tỵ với viên hàng tướng.

Chủ khách bái lễ nhau, an toạ. Nguyễn Trăi nói trước:

“ Vương tổng binh cử ông sang đây là tỏ một thiện ư lâu nay nhà vua tôi vẫn chờ. Liệu ông có thể cho biết ngài tổng binh định liệu việc đầu hàng của thành Đông Quan ra sao?”

Chu Cầm nói, Thái Phúc dịch lại:

“ Thưa quan hành khiển, thực ra những điều Vương tổng binh dặn tôi không điều nào có ư ấy. Ngài chỉ bảo kẻ hèn mọn này sang bàn với chúa công của các ngài chuyện quân sĩ thiên triều rút về nước, chuyện lập con cháu họ Trần và khôi phục lại lệ tiến cống như trước đây.”

Thái Phúc nở một nụ cười mỉa mai nhưng ông quay đi để Chu Cầm khỏi nh́n thấy rồi nh́n thẳng vào mặt Nguyễn Trăi, ông dịch lại. Nguyễn Trăi mỉm cười:

“ Vậy có nghĩa là chúng tôi sẽ mở cửa thành cho đại quân của Vương tổng binh về nước? C̣n vũ khí các loại th́ sao?”

“ Thưa quan hành khiển, là tướng sĩ th́ sao lại rời vũ khí được? Quân sĩ chúng tôi sẽ mang theo ḿnh vũ khí nhẹ và ngựa chiến. C̣n xe cộ, hoả pháo cùng kho binh lương để lại hết.”

“ Các ngài mang theo vũ khí làm ǵ?”

“ Tôi đă nói rồi, lính th́ không bỏ giáo và cung nơ khỏi tay được.”

Nguyễn Trăi tự thân ḿnh rót nước mời khách, nói:

“ Vậy là Vương tổng binh có ư định duyệt binh ngoài thành Đông Quan đấy ư? Tôi thiết nghĩ, việc mở cửa thành cho năm vạn đại quân là lượng hiếu sinh của chúa công tôi, ai đă làm được như thế. Người chỉ muốn hai bên vứt bỏ giáo mác cung tên lập nền thái b́nh giữa hai nước láng giềng. Người Đại Việt chúng tôi, khách ngoại bang đến nhà mà không mang theo giáo mác họ sẽ mở ṿ rượu rồi mời khách lên phản. Ngược lại, họ cũng biết đối xử với khách cách khác, như Ngô Vương, Lư Thường Kiệt hay Hưng Đạo đại vương chúng tôi đă từng đối xử. Nay đại quân mang theo vũ khí ra ngoài thành Đông Quan, chúa công chúng tôi sao ngăn được những việc khó lường, đến lúc đó hối cũng không kịp nữa.”

“ Tôi xin lĩnh ư để tŕnh Vương tổng binh sau. Ngài cũng bảo tôi tŕnh quư đại nhân rằng mấy vạn người rút ra khỏi cơi không phải là chuyện nhỏ. Chẳng hay các ngài đă có định liệu ǵ chăng?”     

“ Lệ cũ đă có rồi, sao lại không theo? Thượng hoàng Thánh Tông nhà Trần và Anh Tông hoàng đế chúng tôi cũng đă từng cấp thuyền và ngựa cho quan quân nhà Nguyên về Yên Kinh. Nhưng thời đó quân tướng bị bắt không nhiều. Nay đại quân và tù binh không dưới mười vạn, nước tôi nghèo, lại bị cướp bóc mấy chục năm, thật là một mối lo lớn cho chúa công tôi. Ḷng nhân như trời biển nhưng ṿng tay ôm không được bao nhiêu, cái khổ tâm ấy mong Vương tổng binh thấu hiểu.”

“ Hay là, chúa công các ông mở cửa thành, cấp lương thực, cho quân sĩ tôi nghỉ ngơi, Vương tổng binh được thông thương với triều đ́nh. Thánh thượng chúng tôi chắc không nỡ bỏ con cái của người nơi ngàn dặm tất sẽ cho thuyền, ngựa với lương thảo sang đón về, lúc ấy chuyện khó của chúa công không phải lo nữa.”

  Thái Phúc lại cười với nụ cười khó hiểu. Nguyễn Trăi th́ cười lớn:

“ Vương tổng binh quả thật là người trác việt xưa nay hiếm. Với cách này quân tướng triều đ́nh được nghỉ ngơi không ai quấy nhiễu, lại được thênh thang đón viện binh của triều đ́nh. Chúng tôi tuy ít học nhưng cũng không ngu dại đến thế.”

“ Thật cũng không biết có cách ǵ khác, mong ngài cũng thấu hiểu cho Vương tổng binh.”

Nguyễn Trăi đứng lên. Ông quá căng thẳng v́ phải tiếp đón, nói năng nhẹ nhàng với tên tướng giặc vô danh tiểu tốt mà nham hiểm trước mặt. Giá như ông có thể cho nó một cái tát. Nhưng ông nắm bàn tay học tṛ lại. Ông nói:

“ Đây là lời bàn cuối cùng của chúa công tôi. Chúng tôi tuy nghèo, tuy bị róc xương hút tuỷ mấy chục năm. Nhưng chúa công và dân chúng Đại Việt không hẹp ḥi ǵ mà không cấp cho Vương tổng binh cùng tướng tá, quan lại từ cấp bách hộ trở lên cũng như binh lính đau ốm được về bằng thuyền, bằng ngựa. Quân khoẻ mạnh th́ đi đường bộ lên ải Nam Quan, theo con đường Trương Phụ dẫn tù nhân nước tôi ngày trước, đi đến đâu được cấp lương đến đó. Tất cả, từ quan tới lính, không ai được mang một tấc sắt trong ḿnh, không nghỉ ngơi ở Đông Quan mà về nước trong thời gian sớm nhất. Đại Việt tuy nước nhỏ nhưng ḷng nhân không nhỏ, chúa công tôi lại sẵn ḷng mở lượng hải hà. Chúa công tôi không hai lời, hai bên sẽ trao đổi con tin, sẽ lập hội thề pḥng bội ước, xin miễn bàn chuyện này nữa. Thái Phúc, phiền ông tiễn khách!”

Viên thiên hộ sửng sốt. Y nhận ra ngay ḿnh đă quá đà, hối không kịp nữa, đành vớt vát:

“ C̣n chuyện lập con cháu nhà Trần...”

“ Chúa công tôi sẽ có biểu tâu sau khi đại quân rút hết về nước. Không c̣n bóng giặc trong cơi mới bàn chuyện lập vua. Chuyện này cũng không bàn nữa. Xin mời đại nhân...”

Nguyễn Trăi nâng chén lên cùng Thái Phúc và viên sứ giả, uống cạn một hơi. Chu Cầm nhăn nhó nuốt chén đắng. Thoạt lúc mới sang y muốn đ̣i Nguyễn Trăi cho gặp Lê Lợi. Vương Thông dặn y cố nèo cho gặp được “chúa Lam Sơn”  để giữ chút sĩ diện của quan quân. Nhưng việc ấy không thành. Y lại bị Trăi dồn cho một canh giờ, lo đối đáp mà lưng đổ mồ hôi. Trời ơi, thiên tử với Vương tổng binh có thấu cho y, kẻ hèn mọn này không được ăn ốc mà lại phải đi đổ vỏ.

 

*****

 

Sau khi tâu lại với B́nh Định Vương buổi hội đàm, Trăi trở về pḥng ngủ. Không thể chợp mắt v́ cơn giận bất ngờ hồi năy, ông quay người ôm ngang ngực người vợ xuân sắc. Nàng đă ngủ say hay vờ ngủ? Nhưng hơi thở của nàng bỗng dồn dập hơn. Nàng quay lại với ông, xiết chặt chồng trong ṿng tay vừa rắn chắc vừa êm ái, vừa mănh liệt. Nguyễn Trăi biết nàng đă thức. Ông ngồi dậy, nói một ḿnh:

“ Quân chó má!”

Thị Lộ bừng tỉnh hẳn. Nàng thất vọng, nh́n chồng.

“ Ông nói mê ǵ thế?”

“ Ta vừa tâu lại với chúa công buổi gặp viên thiên hộ. Người vẫn thao thức trên lầu nghe ngóng. Nghe ta kể lại, người chửi ầm lên, lại chửi rất tục nữa. Người nói: “Đời Trần chúng nó mượn đường đánh Chiêm Thành, đời Hồ chúng giả nhân giả nghĩa kéo quân sang lập ḍng đă tuyệt. Nay đang lóp ngóp trong thành Đông Quan như bầy chó phải lụt mà c̣n đ̣i lừa ta cho quân triều đ́nh sang đón. Nói thật với khanh, có ḷng nhân dễ nhưng làm ḷng nhân thật khó.”

Có tiếng chạy rầm rập dưới sân. Tiếng vệ binh hô hoán. Thái Phúc:

“ Cho tôi gặp ông Trăi!”

Vệ binh:

“ Không được. Nhà vua đang giấc.”

Nguyễn Trăi rời giường và bà vợ trẻ, chạy xuống cầu thang. Thái Phúc lấy bàn tay phải bóp chặt cánh tay trái, máu từ đó chảy xuống ṛng ṛng. Nguyễn Trăi kéo ông ta lên nhà, vào tận buồng trong, sợ Lê Lợi ở lầu trên thức giấc.

“ Thích khách! May là tôi chưa ngủ. Tôi không ngủ được v́ cái mẹo hoà hiếu của Vương Thông. Nó nhảy qua tường th́ tôi đă kịp thủ thế. Đánh nhau nửa hiệp tôi chặt găy được thanh gươm của nó. Đoạn gươm ấy đây!”

Ông đưa ra đoạn gươm găy. Nguyễn Trăi đưa lên soi gần đèn. Ông không nói ǵ, chỉ lắc đầu nh́n thị Lộ.

Lê Lợi hiện ra nơi cửa buồng.

“ Ta nghe hết rồi v́ ta cũng không ngủ như các ông! Thái công, t́nh nghĩa của ông đối với ta, với phụ thân ông Trăi và dân chúng Đại Việt có trời đất chứng giám. Ta không nghi ngờ ai nhưng ta cũng biết rơ ai có thể làm việc ám muội này. Họ muốn lấy cái chết của người hàng tướng để hù dọa chuyện ḥa hiếu. Cũng như bọn Lương Nhữ Hốt vẫn đưa tích đục thuyền Ô Mă Nhi để nát Vương Thông. Ông không phải hàng tướng. Ông là bằng hữu của ta và Đại Việt ta. Phu nhân ông Trăi là người mát tay, bà sẽ băng bó cho ông. Và đêm nay, ta mời ông lên lầu cùng ta đánh cờ, uống rượu để thay mặt Đại Việt tạ lỗi ông chuyện không hay vừa rồi...”

Thái Phúc sụp xuống, tay vẫn ôm vết thương. Ông không lạy được nhưng ông khóc.

 

*****

 

Tư Tề trong bộ vơ phục rực sáng nhờ những viên đá quư lên lầu gặp vua cha. Ông quỳ và không đứng lên nổi. Đôi vai ông oằn xuống như quá sức chịu đựng những tâm tư đau buồn lâu nay làm ông day dứt.

“ Tề, con đứng lên! Dễ đă nửa tuần trăng rồi ta không gặp con? Cha làm vua, con làm tướng, cả hai cha con ta thành người của nhân quần xă tắc, đến nỗi không gặp được nhau. Ta ước ǵ được sống lại ngày xưa ở trại Lam Sơn, ta ḅ trên phản làm ngựa cho con cưỡi c̣n mẹ con th́ ngồi gỡ tơ bên cửa sổ...”

Tề đứng lên. Ông lấy tay chùi mắt, bàn tay đẹp như tay con gái.

“ Lạy thưa vua cha, hôm nay người gọi con về là để làm giỗ mẹ, cũng đă đến ngày rồi?”

“ Không. Cho đến bây giờ ta vẫn chưa biết chắc mẹ và em gái con bị giặc giết ngày nào. Mấy năm trước ngày giỗ cũng chỉ là giả định mà thôi. Năm nay ta muốn lùi lại để làm một cái giỗ lớn tôn vinh hoàng hậu Ngọc Lữ ở cung điện Thăng Long đă sạch bóng giặc.”

“ Hồn về đến Đông Quan, mẹ và em con chắc được ngậm cười nơi chín suối.”

 “ Ta cũng nghĩ thế. Hôm nay gọi con về v́ chuyện khác. Ta muốn con và Lưu đại nhân vào Đông Quan làm con tin cho việc hoà hiếu hai bên. Đổi lại Sơn Thọ, Mă Kỳ sang bên này. Con nghĩ sao?”

 

“ Thưa vua cha, việc này sư phụ con đă cho con hay. Làm con tin hay làm bất kỳ việc ǵ, nếu pḥ vua cứu nước con cũng không từ. Cái thân xác vô dụng này được vua cha và xă tắc Đại Việt sinh ra, con xin trả lại cho sự tồn vong của đất nước, như lá cây rụng xuống bón gốc cây, xin vua cha đừng nghĩ ngợi!”

Mắt B́nh Định Vương rơm rớm. Ông vẫy con trai lại gần ḿnh:

“ Ta hiểu ḷng con, biết khí chất của con. Việc này trọng đại, không chỉ đ̣i dũng khí của Quan Vân Trường sang đất Hứa Đô [i] mà c̣n phải có sự nhẫn nhục của Việt Vương Câu Tiễn khi làm tôi đ̣i cho Phù Sai trên núi Cô Tô [ii]. Bọn Vương Thông tuy như kiến trong chảo nóng nhưng vẫn kiêu ngạo và mưu mô gian hiểm khó lường. Ta tin ông Trú và ông Trăi sẽ dạy con làm thế nào xứng danh con trai ta và một tướng tài Đại Việt nơi miệng hùm nọc rắn.”

“ Con xin lĩnh ư phụ thân.”

Lê Lợi vui trở lại. Ông cởi áo, nằm sấp xuống tấm phản trải nệm lông chim bọc vải đỏ, nói:

“ Vừa rồi con bảo thân xác con xin hiến cho xă tắc. Nhưng bây giờ ta muốn con đấm lưng cho ta như hồi ở Lam Sơn. Chẳng nhẽ có một đứa con trai như thế này mà phải nhờ thị nữ.”

“ Con xin vâng.”

Tư Tề cởi bộ vơ phục, leo lên phản. Ông biết vua cha rất nghiện tẩm quất. Hồi nhỏ Tề đă thấy ông gọi cả thầy lang tận Trung Nguyên về ở trong nhà để chuyên đấm lưng cho ông. Trong quân lữ ông có nhiều thị vệ, thị nữ. Bọn gái quê được tuyển vào theo quân đi khắp nơi mọi chốn cũng chỉ làm việc phục dịch cho nhà vua. Có lần B́nh Định Vương đang lúc bù khú, nói với mấy ông thiếu úy tâm phúc: “Lũ con gái đấm lưng không đă. Với lại hễ bọn chúng chạm tay vào th́ ta không c̣n ngứa lưng mà lại ngứa chỗ khác.” Lúc đó Lê Sát vốn vẫn bỗ bă với vua, nói: “Hay là chúa công cho Sát này bỏ gươm theo hầu?” Lê Lợi cười: “ Một thằng lính ta cũng không muốn nhờ huống ǵ một đại tướng  Đó là cái khổ của kẻ làm vua!” Tư Tề thấy thương cha. Có lẽ trong thâm tâm cha chỉ muốn cai quản bản Mường và đất đai hương hỏa Lam Sơn, làm một ông đầu mục phong lưu nơi rừng núi. Nhưng cha không thể. Tư Tề bắt đầu những mánh đấm bóp diệu nghệ vốn là nghề sở trường của quân lính xa nhà. Lê Lợi bảo con:

“ Ta không là Tử Kỳ nhưng cũng biết được những cái đấm của con khác hẳn ngày xưa. H́nh như tâm tư con có điều ǵ ẩn ức?”

“ Dạ thưa cha, đó là v́ cuộc đánh đấm nhiều năm đă biến con thành người khác.”

Lê Lợi ngồi dậy:

“ Con nắn vai cho ta, dạo này ta hay mỏi. Tề, cha hỏi thật, con có giận ta cái hôm ta mắng con về chuyện Nguyên Long?”

“ Thưa vua cha, con chỉ buồn chứ không giận.”

“ Nguyên Long là con ta, cũng là em của con. Ta quư nó chỉ v́ nó mồ côi, lại c̣n nhỏ mà phải sống trong doanh thứ, bị ta tha đi khắp nơi như mèo mẹ tha mèo con. Việc ta hứa với d́ Ngọc Trần con là chuyện không thể từ. Quân sĩ đang hăng hái lên đường ra Bắc đánh giặc, họ chết sống v́ ta v́ xă tắc mà chỉ yêu cầu ta hy sinh một người vợ yêu th́ từ chối sao được? Ngọc Trần và cha nàng, anh trai nàng cũng đều tự nguyện hiến dâng chứ có ai ép uổng ǵ. Nàng liều thân vàng ngọc để xin một lời hứa cho con trai, lúc đó ta chỉ nghĩ tới ba quân, việc thế tập c̣n lâu dài chưa tính vội nên đă hứa dành ngôi báu sau này cho em con. Cái khổ sở của kẻ làm vua làm tướng là không được v́ ḿnh mà v́ xă tắc và ba quân. Ta vẫn định xóa lệ lập thái tử. Khi ta băng hà, con và Nguyên Long sẽ tự chứng tỏ ḿnh xem ai sẽ xứng danh ngôi báu. Ư ta chỉ có thế. Con đừng buồn.”

“ Dạ thưa cha, chuyện c̣n dài, con xin lĩnh ư.”

Lê Lợi mặc áo vào. Ông nói:

“ Một hai ngày nữa con sẽ sang sông. Con giao vệ của con cho Nguyễn Lư rồi gặp quan hành khiển. Ông Lư đằm tính nên giỏi về vây hăm, ta yên tâm.”

Tư Tề đượm buồn. Chàng không ngán vào thành làm con tin. Nhưng chàng buồn v́ từ nay phải rời vệ quân tinh nhuệ của chàng, chàng đă cùng họ vào sinh ra tử bao năm. Biết bao giờ mới trở lại? Chàng chợt nhớ tới Phạm Vấn khi vua cha nhắc tới Nguyên Long. Phải chăng cái ông cậu quư hóa ấy đă sắp đặt để bây giờ chàng là ông thiếu úy duy nhất không c̣n một tấc sắt một mống lính? Cả cái lũ họ Phạm ấy đang nhe răng giũa vuốt với chàng? Mà chàng có tội ǵ cơ chứ ngoài việc là con trai cả của chúa công yêu quư của họ.