Nguyễn quang thân
Ngoài khơi Miền đất hứa
Thế là Tuấn đă biến mất. Thảo đi họp ở du lịch vừa bước vào nhà đă có cảm giác Tuấn không c̣n ở đây nữa. Anh đă mất Tuấn, Chi đă mất Tuấn và thành phố này đă mất Tuấn.
Anh không thấy chiếc ba lô con cóc lộn ngược vẫn để ở góc nhà. Chiếc bàn chải đánh răng Tuấn đặt trên bậu cửa sổ cũng không c̣n nữa. Và căn pḥng rỗng, như con chim đẹp nhất đă bay mất khỏi chuồng. Khi Tuấn bị bắt, Thảo chỉ giận chứ không buồn. Sự bất công kích thích ư thức phản kháng của anh. Anh dấn thân vật lộn để chứng minh Tuấn vô tội. Anh tin là mai, chậm nhất là ngày kia, Tuấn sẽ được tự do. Trước khi ngủ, bao giờ anh cũng tin như vậy. Mai hoặc ngày kia, Tuấn sẽ về. C̣n bây giờ anh biết là Tuấn sẽ không trở về căn pḥng này nữa. Tuấn sẽ không trở lại. Tuấn đi, không lời từ biệt, không để lại địa chỉ, cũng không một chén rượu ly biệt, cung cách chia tay giữa đàn ông với nhau, như Tuấn vẫn thường nói thế.
Thảo không giận mà chỉ thấy buồn da diết.
Tuấn đă chọn được thời điểm thích hợp. Chi cùng nhóm thiết kế lên Bộ duyệt đồ án một siêu thị. Như vậy là Tuấn đă không từ biệt Chi. Tuấn nhảy xuống vực sâu, lặn một mạch.
Thảo ngồi vào bàn. Mới vài ngày trước đây, khi Tuấn được tha, Thảo chỉ mong có vài tiếng rỗi răi để trở lại với cuốn sách. Nhưng khoảng trống Tuấn để lại quá lớn. Cảm hứng chưa đến dù trước đây nó vẫn đến khó khăn và bất thường. Tập bản thảo viết dở ngổn ngang trên bàn phủ một lớp bụi. Thảo cầm bút và ngay lập tức một câu hỏi cay nghiệt hiện ra: cái này sẽ có ích cho ai? Nhiều lần câu hỏi ấy hiện ra khi anh ngồi vào bàn viết. Thay v́ suy nghĩ về câu trả lời, Thảo đă hoăn binh bằng cách chộp lấy bất kỳ việc ǵ miễn là chạy trốn khỏi những trang viết. Khi th́ viết trong mười lăm phút một mẩu tin, một bài báo nhỏ cho ṭa soạn. Khi th́ ra cửa hàng mua một miếng xà pḥng. Tháng đầu sau ngày Tuấn bị bắt, anh bỏ viết hoàn toàn, khó khăn lắm mới trở lại được. Anh nhận ra, hành động như vậy tức là anh đă có câu trả lời cho vấn đề anh tự đặt ra trên bàn viết. Những việc chạy vặt ấy ít nhất cũng không vô ích như khi anh cặm cụi trên mặt bàn.
Không c̣n việc ǵ để làm nữa rồi. Hy vọng Huy được tha thật mong manh. Chi chưa về. Bích cũng không cho thím Vọng lại báo tin là lúc nào anh có thể đến thăm nàng được. Theo thói quen nhiều năm mà cũng thích hợp với phong cách tiếp khách của Bích, anh chỉ đến thăm nàng khi được mời. Ăn cơm, uống cà phê khi có ai đó tặng nàng một ít cà phê ngon. Và thi thoảng Bích van nài Thảo đến xua hộ một vài nhà văn, nhà báo ở thủ đô ghé qua. Họ tháp tùng một ông nào đó, cùng với ông ta đến nhà nàng. Quên trong chốc lát thân phận của ḿnh, họ qua mặt ông chủ, tán tỉnh nàng giữa chầu rượu mạnh uống thả cửa mà không phải trả tiền. Những lúc đó Thảo thật có ích cho Bích. Anh gợi ra những vấn đề muôn thuở về văn học, về quan điểm thẩm mỹ. Các vị khách lao vào như bầy thiêu thân để ḷe thiên hạ về mớ kiến thức thủ đô, thông tin thủ đô nếu đưa bán chỉ ngang giá với vài cốc nước chè, họ quên ngay vẻ kiều diễm và quyến rũ của bà chủ như đă từng hơn một lần họ quên bà vợ béo hay gầy của họ ở nhà. Bích khoan khoái được Thảo giải phóng khỏi những người mà nàng gọi là "bầy dê cỏn buồn sừng và háu đói". Nàng cám ơn anh rất nhiều về những công trạng như vậy. Khi khách đă lảo đảo ra về, hai anh em ngồi lại nói với nhau với giọng tự hào. Trí thông minh tỉnh lẻ đă cho mấy thằng si t́nh và bủn xỉn leo cây. Rồi họ cười thích thú, hồn nhiên như hai chú binh nh́ sau một trận đánh thắng.
Giờ đây, trước bàn viết, cả những mảng sống ấy cũng không c̣n nữa. Thảo ngồi vặn cằm, thử cột ḿnh vào bàn xem cảm hứng có đến với anh không. Nhưng đầu óc anh tan ră, trống rỗng và tŕ độn. Dù chưa ăn trưa nhưng Thảo không thể ngồi lại trong pḥng được nữa.
Anh dắt xe đạp đến nhà Hương. Thành lệ, mỗi lần đến Hương anh dừng mua một lạng chả cho bà mẹ. Khu nhà một tầng, xóm Hương ở, xây trên băi cát, bụi như khói bốc lên giữa những cây thầu dầu dại ngai ngái mùi thuốc giun. Trước đây là một khu đầm lầy. Thời khai sinh hào hứng của nền công nghiệp hóa xă hội chủ nghĩa, người ta chở cát về lấp thành mặt bằng xây nhà máy làm đồ hộp và khu tập thể công nhân. Chiến tranh đă lướt lưỡi hái tàn phá qua nơi này nhiều lần, trong nhiều năm, một nơi nếu không có hố hom và rốc két th́ cũng đă có một bộ mặt quá xô bồ và nhem nhuốc. Những gian nhà làm từ thập kỷ năm mươi, ngói đă mốc rêu và mủn ra từng hàng, đến mùa mưa băo, nước tràn vào sân, vào bếp, khắp nơi trôi nổi những túm lông gà và những miếng gỗ tạp. Nhưng nhờ cát mà không có śnh lầy, nước đọng, cát hút vào ḷng nó đủ thứ phế thải của người và súc vật được vứt ra xung quanh nhà. Chỉ c̣n mùi tanh nồng nàn, mạnh mẽ của cá biển từ nhà máy phả ra.
Khá nhiều ngôi nhà mới mọc lên, lác đác như xôi đỗ giữa khu tập thể ít được sửa chữa đang ph́nh ra những bếp, những chuồng lợn, chuồng gà và buồng xép bằng đủ thứ vật liệu tùy theo ư thích mỗi người. Đó là nhà những kẻ khôn ngoan, láu cá hoặc chăm chỉ và ăn tiêu tiết kiệm hơn mọi người. Những kẻ giàu có hoặc chức quyền đă lần lượt t́m cách vào trung tâm thành phố. Tuy vậy, nh́n qua Thảo vẫn có cảm giác như những ngôi nhà một hoặc hai tầng có mặt tiền bằng đá rửa ấy được xây bằng cách rỉa rói vào bộ phận nhân loại hiền lành, chân chỉ hạt bột và nói chung tăm tối nữa, đang chui rúc trong những dẫy nhà xây từ những ngày hào hứng kia. Một giấc mơ đang tàn lụi dần, một mảng đời đang phân ră khốc liệt. Trong giấc mơ ngày xưa ấy người ta đă mường tượng những chung cư to đẹp xây trên móng cát.
Thảo chưa dựng xong chiếc xe vào hàng rào đại bi th́ đă nghe tiếng Hương gọi, vừa mừng vừa thảng thốt:
- Anh Huy ơi, anh Thảo đến.
Hương làm như Thảo là ông Bụt đang hiện ra cứu cô thoát một cảnh hiểm nghèo.
Huy ngồi trên chiếc niễng thấp mấy mẹ con Hương vẫn ngồi ăn cơm. Vậy là Huy đă được ra, mừng quá. Nhưng sao mặt nó như bánh đa nhúng nước thế kia? Huy cúi gầm, mặt tái xanh. Đôi mắt nó vừa dữ dằn vừa buồn khủng khiếp.
- Anh! Huy chào, không nh́n Thảo.
Thảo ngồi lên chiếc ghế đối diện với Huy qua một cái bàn thấp để ấm chén. Anh mừng v́ Thục đă giữ lời hứa, Thục đă dùng những quan hệ t́nh cảm hoặc can thiệp để người ta kư giấy tạm tha Huy. Nhưng chắc chắn đă có chuyện nghiêm trọng xẩy ra sau khi Huy về nhà. Hôm đưa Hương về khu tập thể vào lúc hai giờ sáng, Thảo đă linh cảm được chuyện đó. Rồi anh lại xua nó đi, cho là ḿnh tưởng tượng quá xa. Nhưng anh vẫn phập phồng lo sợ.
Có phải chuyện đó đang vỡ lở trong một ngày vui vẻ như thế này không? Tự do, Huy c̣n đ̣i ǵ hơn thế nữa? Thảo cầm chén uống, tay run run. Anh nói:
- Cậu về sáng nay phải không? Sao không về nhà?
- Em định chiều nay về dưới đó - Huy đáp.
- Anh rất mừng. Vậy là anh Thục đă giữ lời hứa với anh.
Huy đặt mạnh nắm đấm lên mặt bàn:
- Em sẽ giết nó!
- Chuyện ǵ vậy Huy? - Thảo hỏi, cảm thấy ngay câu hỏi của ḿnh có vẻ giả vờ thảm hại.
- Để rồi em sẽ nói với anh.
Hương xách ấm nước sôi từ dưới bếp lên. Cô rót nước vào phích, ṿi nước lệch cả ra ngoài. Hương cúi gập người xuống không phải do sức nặng của ấm nước mà v́ cô muốn tránh những cái nh́n phán xét đang chĩa vào ḿnh.
Thảo lấy gói chả đưa cho Hương:
- Anh biếu bà. Bà khỏe không?
- Em xin anh - Hương đặt chiếc ấm xuống đất, đỡ gói chả - mẹ em vẫn khỏe.
Cô quầy quả vào buồng trong, căn buồng ngăn bằng cót dán giấy báo và những tấm giấy khen hội diễn. Bà mẹ mù đau ốm nằm như một con rắn ngủ đông sau những miếng giấy ḷe loẹt ấy.
- Anh Thảo - Huy nói khi Hương đă xuống bếp - Sao lại có thứ người khốn nạn như vậy hả anh? Em không tha nó đâu. Anh biết đó, em là thằng đủ gan làm mọi chuyện. Em sẽ giết nó.
- Nhưng anh ấy đă đưa em ra. Em hăy b́nh tĩnh, Huy.
- Anh cổ lắm, lễ nghĩa lắm. Mất hết danh dự, th́ tự do mà làm ǵ?
Huy đứng lên, mặc vào chiếc Lewis mới nhất. Hương từ dưới bếp chạy lên. Cô nắm chặt tay Huy, hốt hoảng:
- Em van anh, em van anh, anh Thảo, anh cứu anh ấy với!
Hương nh́n Thảo. Đối với Hương, Huy là tất cả, Huy là trên hết, trên cả trinh tiết, trên cả danh dự đời cô. Hương đă hy sinh để cứu Huy ra. Huy đă được ra tù, đă được tự do, dù chỉ một giây, một ngày, một tháng, miễn là giờ đây Huy đă ở bên cạnh cô. Hương đang sung sướng, đang hạnh phúc.
Bất ngờ như một tia chớp, Huy vùng ra khỏi tay Hương. Nó vung tay tát một cái như trời giáng vào má cô rồi chạy ra ngoài. Thảo nh́n theo, trên lối ra ngơ chỉ c̣n lại những hố bàn chân Huy lún sâu xuống cát.
- Em lạy anh - Hương lấy tay xoa má, cam chịu - hôm nọ em không dám nói với anh. Đầu tiên anh Thục chỉ hứa lững lờ, không dứt khoát. Em lo cho anh Huy quá, em sợ cho anh ấy và em đă...
Thảo nói, giọng anh run lên:
- Đừng kể nữa, em. Anh biết rồi. Con người ấy muốn đoạt vào tay ḿnh cả thế giới. Em lau nước mắt đi!
Hai hôm sau, vào khoảng cuối giờ làm việc, Huy cùng một thằng bạn bị bắt ngay trong cơ quan Thục. Đội bảo vệ đă kịp thời giữ được tay nó với một quả lựu đạn đă rút chốt an toàn nhưng may là nó đă thối. Hai đứa bị trói cánh khuỷu bằng một sợi dây dù sau khi đă kư vào biên bản nhận phạm tội hành hung có vũ khí một cán bộ lănh đạo. V́ không có xe nào khác, người ta đành quẳng cả hai lên chiếc Toyota sang trọng của Thục, chở đến đồn công an quận, đúng nơi Huy đă bị dẫn tới lần trước.
Thảo lại ngồi vào bàn.
Nhưng anh không thể trở lại với cuốn tiểu thuyết viết dở. Tuấn ra đi, Huy bị bắt. Anh trở thành người chủ nhà không có hộ khẩu. Lần này th́ không thể làm ǵ cho Huy được nữa. Sáng nay Thục gọi điện đến chỗ ṭa soạn báo, kể lại ngắn gọn những chuyện Thảo đă biết rồi. Thục nói anh rất buồn v́ câu chuyện lại xảy ra như vậy, anh là người làm ơn được trả oán và hứa là sẽ sử dụng tối đa quyền lợi nạn nhân để xin cho Huy được hưởng trường hợp khinh giảm. Nhưng ngay sau đó, anh nhắc lại với vẻ lạnh lùng: "Chắc cậu biết, khi một tên côn đồ đụng vào những người như tớ th́ sự việc trở nên phức tạp và thằng em cậu chỉ có t́nh tiết tăng nặng mà thôi. Nhưng tớ sẽ làm hết sức ḿnh v́ cậu và v́ cô gái đáng thương đó". Thảo suy nghĩ, nhắc: "Cậu không tính đến chuyện nó có thể nói ra lư do hành hung cậu sao? Có cách ǵ tốt hơn là đưa nó ra ṭa không hả Thục?". Thục ậm ừ, rồi anh đáp: "Không, không có ǵ cả. Chỉ là sự hiểu lầm tai hại và rất đáng buồn, Thảo ạ!". Anh gác máy.
Giọng Thục nghe trong máy rắn rỏi, đanh thép, ngược với nội dung những từ ngữ nhân đạo, mềm mỏng. Thảo tưởng như anh đang vỗ về đám nhân viên của anh. Thảo biết Thục sẽ xoay xở dễ như rút chiếc bút trong túi để khỏi bị lôi vào những t́nh tiết bất lợi cho anh trước ṭa. Vả lại, nếu chuyện đó được xác định cũng không phải là hành vi phạm tội. Hương đă tự nguyện dâng hiến.
Như vậy là, kể từ hôm đó, trước mắt xă hội loài người Huy đă là một tên trọng phạm. Dù nó bị tù mấy năm th́ cái án ấy vẫn đeo đẳng nó suốt đời. Và khi nó chết, chết già hay chết theo cách nào đó, nhân loại sẽ thở phào v́ đă hết đời một tên trọng phạm. Ôi, quả lựu đạn thối của một tuổi trẻ cùng đường, bất cẩn và đáng thương!
Con người sẽ cứ trong sạch, tử tế và được phong thánh nữa, chỉ cần chưa từng bị pháp luật tóm được. Nếu đầu óc châm biếm của Bích không bị lạm dụng và nàng không bịa ra những câu chuyện về cha Kính th́ có lẽ vị linh mục này có lư. Bích nói rằng cha Kính đang nghiền ngẫm để viết lại ba điều răn về tội ngoại t́nh. Theo cha, một là, các con đừng nhong nhong ngoài đường phố, hai là, các con không được để lại vật lạ trong người nữ. Và điều răn thứ ba, các con hăy biết chối bỏ như thánh Pi-e, Chúa sẽ tha thứ cho các con như Người đă tha thứ Pi-e sau ngày sống lại. - Thảo chua chát nghĩ, trong đầu anh không có ư tưởng hài hước nào.
Hệ thống pháp luật - Thảo suy tư tiếp - dù hoàn hảo đến dâu cũng không thể làm được điều nhân loại đ̣i hỏi ở nó tức là phân biệt và cách ly người ngay kẻ gian. Kể ra nó cũng làm được một phần nhiệm vụ ấy và đó là lư do để nó tồn tại trong mọi thể chế xưa nay. Nhưng pháp luật đă bất lực thảm hại biết bao trong vùng tranh tối tranh sáng, vùng mờ mờ, vùng cấm địa của những kẻ giơ cao ngọn đuốc pháp luật để giành cho ḿnh một chỗ khuất ngay dưới ngọn đuốc ấy. Nó bất lực trong lănh địa của những kẻ đặc quyền đặc lợi, những kẻ có thể mua được mọi thứ trên đời bằng những đồng tiền kiếm dễ dàng trên mồ hôi nước mắt của những người lương thiện, những người ngây thơ tin ở Chúa và tin luôn cả cha cố. Thảo quen một vị linh mục trẻ. Có lần ông nói với Thảo rằng Đức Tin thiêng liêng buồn thay thường được rao giảng bởi những người không đáng tin chút nào.
Vậy th́, pháp luật, thành tựu của các nền văn minh sau khi con người thoát ra khỏi luật rừng rú, nó được hoàn chỉnh từ Xêda, Alếchxan Đại Đế đến Napôléông, từ Tần Thủy Hoàng đến Mao Trạch Đông. Nhưng Xêda đă lên giường cưới với nữ hoàng Clê-ô-pát mà không cần một bản án quyết ly hôn của pháp quan La Mă. Alếchxan Đại Đế đă dùng gươm chặt đứt cái nút Goóc-điuưt, không thèm đếm xỉa đến luật chơi. Napôléông tùy tiện vẽ lại bản đồ Âu châu và cười cợt trên số phận của các dân tộc. Xtalin, người tự xưng kế tục Lênin vĩ đại để xây dựng một thế giới văn minh chưa từng có trên trái đất, người dắt dẫn nhân dân ḿnh chiến thắng chủ nghĩa phát xít dă man, chính con người đó đă ra lệnh bắn bỏ từ người nghệ sĩ đến vị nguyên soái, đầy ải hàng triệu người trên băng tuyết Xibêri mà không cần xét xử. Hoặc xét xử bằng những phiên ṭa được lập ra chỉ để thỏa măn ư chí của ông. Mao Trạch Đông, người đề cao phái pháp gia nhưng chính ông đă xua trẻ con xuống đường và lập ra khắp nơi những ṭa án (ít ỏi lắm thay) để phán xử những nguyên soái của Vạn lư trường chinh, đội mũ con lừa lên đầu Lăo Xá và những đại diện hàng đầu của nền văn minh Trung Hoa vĩ đại.
Thảo chập chờn trong những ư nghĩ không mới mẻ ǵ đối với mọi người nhưng với anh, là sự thức tỉnh dần dà của một lương tri đang ngập ngừng trước ngưỡng cửa của vực thẳm. Anh vặn vẹo cây bút trong tay, đặt bút lên trang giấy nhưng chỉ làm ra những cái chấm bằng mực Cửu Long nhạt mờ. Sự thức tỉnh ấy không bất chợt nhưng bỗng trở nên sáng rơ lạ lùng. Anh đang muốn nhận diện pháp luật, một lĩnh vực anh vốn dốt nát và ít quan tâm. Anh hiểu ngay rằng chính từ sự bất lực của bản thân để cứu giúp Huy sau lần phạm tội vô phương cứu chữa này đă dẫn anh tới sự phán xét ấy.
Vậy th́ sự bất lực ấy là tạm thời hay vĩnh viễn? Ḷng tin vào công lư của ḿnh đă bị lung lay đến nỗi này rồi sao? Không, ḿnh vẫn tin, ḿnh biết sự cướp đoạt và tha hóa là thường trực trong mọi xă hội loài người, nhưng ư thức vươn tới cái Đẹp, cũng không một phút giây chịu khuất phục và nín lặng. Nó lên tiếng, nó kêu gọi, nó đấu tranh. Nó biết hội tụ những con người lương thiện và can đảm. Loài người đă có ư thức cảnh giác hơn đối với những ai dù người đó là Alếchxan Đại đế sống lại chăng nữa, mon men đến ngôi đền của pháp luật mà có mang theo bên ḿnh lưỡi kiếm thép.
Thảo bỗng tin hơn bao giờ hết rằng, ở vùng tranh tối tranh sáng, ở vùng cấm, ở chân đèn của pháp quan và phía sau những chiếc huân chương, tóm lại ở nơi nào lúc nào, pháp luật lường gạt và bất lực th́ văn chương nghệ thuật thức tỉnh và phân biệt, phán xét. Không có Chúa nào cả để phán xét mà chính là cái Đẹp. Anh cũng chua chát hiểu ra rằng việc lựa chọn đỗ đen đỗ trắng ở những vùng cấm địa này chẳng dễ dàng suôn chảy ǵ, nhưng nó chính xác và công bằng hơn hẳn những thứ pháp luật đang trong quá tŕnh hoàn chỉnh và thử nghiệm. Thảo chợt hiểu thêm một sứ mệnh nữa của nhà văn: phân biệt và phán xét ở những vùng cấm. Tác phẩm của những con người bền bỉ, tâm huyết và can đảm, là cây đèn Alađanh, nó rọi chiếu Sự Thật. Sứ mệnh cao cả đến chừng nào!
Cảm hứng đến làm tay anh run rẩy. Mồ hôi lấm tấm trán anh và tim anh đau nhói, cổ anh nghẹn ngào. Anh nh́n cái bồ chứa giấy vụn ở góc nhà. Mắt anh bất đọng trong cái nh́n chảy máu. Anh đă vứt vào đó nửa đời anh. Có những thứ nhảm nhí, bất tài và nhạt thếch, những tṛ bắt chước thảm hại. Nhưng anh cũng đă vứt vào đó không ít sự thật. Không ít những đau khổ của bản thân anh, của những người anh đă gặp trong cuộc đời lăn lóc của anh, những đau khổ anh đă từng sờ mó được làm anh bỏng tay và đau rát như sờ phải lửa. Nhưng tại sao anh vứt chúng đi?
Anh đă từng thử sức, đă viết khá đều tay, vậy mà anh đă đưa đến cho độc giả của anh những ǵ? Điều dễ thấy nhất là anh đă làm tiêu tan hàng tấn giấy được làm bằng mồ hôi, nước mắt của họ. Kết quả là đau khổ của họ thêm nhức nhối, thêm nặng nề lên mà thôi. Anh đă xát vào vết thương không phải chất i-ốt bỏng rát để ngăn chặn vi trùng mà là một thứ nước ngọt làm nấm mốc lăng mạn phát triển. Thảo cầm tập bản thảo lên, anh không dám nh́n thẳng vào cái giá sách trong đó có hơn chục cuốn sách của anh được đóng lại và bọc vải cẩn thận. Anh cảm thấy ḿnh là một mẩu phấn, một miếng giẻ, một chiếc lông rụng khỏi đôi cánh của con ngựa thần đă có nhiều lần đến với anh. Anh đă vứt nó vào bồ giấy lộn. Anh đọc lại vài trang bản thảo và nhận ra trên tay ḿnh chỉ là một lớp váng, một thứ bọt bèo vô nghĩa nổi trôi trên lớp bề mặt của sông đời. Tại sao anh để chúng lại mà vứt những trang viết kia đi? V́ tiền ư? V́ muốn được ít nhiều, muốn được nổi tiếng? Hay là v́ anh sợ hăi?
Anh hiểu được thế nào là sự nguy hiểm của sáng tạo.
Thảo bàng hoàng đứng dậy, mệt mỏi ră rời. Anh chưa thể b́nh tâm. Một lần nữa anh mất cảm hứng vừa chợt tới, Anh rời khỏi bàn.
Như rơi từ ṿm trời suy tư đầy ảo giác, Thảo chợt nhớ ḿnh chưa ăn trưa. Không c̣n Huy và Tuấn cùng ăn, bữa cơm thành một nhục h́nh. Anh phải nhai, phải nuốt cực nhọc vừa ăn vừa đọc một cuốn sách ǵ đó chờ cho những hạt gạo ngọt dần lên trong miệng. Chỉ có bằng cách ấy anh mới nuốt trôi nổi bữa cơm. Anh cần phải ăn để sống, để có sức mà làm việc. Anh biết rơ viết trở lại là rất khó v́ anh đă bóc dần những lớp ư nghĩ trong đầu như bóc một củ hành để chạm được vào cái lơi của chính anh. Vậy ra cái bản ngă ấy khác quá, xa lạ quá làm anh bỡ ngỡ.
Đến chiều, thím Vọng gơ cửa khi Thảo vừa chợp mắt một chút trên chiếc ghế xa lông. Người anh đau nhừ.
- Cô đi tờ ba ngài nai mà không biết đi đâu tôi lo quá ông Thảo à - Thím nói, càng ngọng nghịu v́ thím đang lo lắng thật.
- Thế cô có dặn ǵ không? - Thảo hỏi.
- Cô chỉ pảo lếu ba ngài nữa mà cô không về th́ đến páo cho ôong, thế thôi.
- ở cơ quan có ai hỏi cô không?
- Có. Mấy ngời đến nhưng tui lói không pết.
Sự lo lắng của thím Vọng truyền qua Thảo làm tim anh loạn nhịp. Anh nói:
- Được rồi, thím về trước đi, lát nữa tôi đến xem sao.
- Ông đến nhé, chào oông.
- Thím về, đừng lo, thím.
Thím Vọng về được một lúc, Thảo vừa chạm tay vào xe đạp th́ anh bị một cơn đau đầu như búa bổ. Dây thần kinh giật giật ở quanh gáy, c̣n ṿm năo đang nứt ra. Thảo lên giường nằm. Sốt. Cơn sốt đưa anh vào cơi mê cung. Những giây chợt tỉnh, chợt sáng suốt, anh hiểu là cơ thể anh, xác thịt anh đang phải chịu đựng cơn cớ của một linh hồn nổi loạn. Nhưng anh thăng bằng trở lại nhờ cơn sốt. Trận ốm bất ngờ, những cơn mê chập chờn nửa hư nửa thực, căn buồng vắng vẻ, cô đơn đă đưa anh đến với một thế giới khác, hoàn toàn không có ǵ giống với cuộc đời thực, với những điều anh bất lực không lư giải nổi. Trong cơn mê anh tự tin hơn, sáng suốt hơn. Bởi v́ anh đă giải thoát khỏi những mâu thuẫn đă giằng xé tâm tư anh lâu nay, giữa hai bờ vực của những khát vọng bị tan vỡ. Trong cơn mơ anh không giận Huy như hai ngày trước đây khi anh nghe tin nó phạm tội. Hai ngày trước đây anh muốn tóm lấy cổ nó, bóp cho đến chết, anh muốn giết chết sự ngu ngốc, điên rồ, vô học và du đăng trong con người đáng lẽ ra có thể trở thành hữu ích và tốt đẹp. Anh giận nó v́ anh biết Hương đă hy sinh, đă chịu nhục nhă mà không được ǵ. Cả một lời an ủi cũng không! Chính v́ Huy đă phản bội tấm ḷng vàng của cô gái ḿnh yêu bằng một t́nh yêu bản năng, trịch thượng và khinh bạc. Huy không xứng đáng với Hương. Thục cũng không xưng đáng với Hương dù Thục ở một cực đối lập. Thục giàu có, có địa vị xă hội cao, lọc lơi và nhiều tham vọng. T́nh yêu của Thục chưa bao giờ có vị trí cao hơn những thứ đó. V́ thế mà Thục không xưng đáng với Hương. Hương không yêu Thục, ghê tởm khi trao thân cho Thục để đổi lấy tự do cho người ḿnh yêu cũng phải. Hương biết đăi cát lấy vàng, t́m thấy trong Huy người đàn ông của ḿnh, trong cái bề ngoài nửa lưu manh nửa bất cần đời của Huy là cái bản ngă tốt đẹp bị che mờ, chính cái bản ngă ấy gần gũi, đáng thương đă làm Hương rung động. Hương thấy Thục lạ hoắc c̣n Huy chính là một nửa của bản thân ḿnh.
Trong cơn mê, mắt nổi đom đóm lửa, ngực Thảo đau nhói với trái tim dập loạn nhịp, ḍng ư thức bị ngắt quăng như con suối đóng băng đột ngột rồi lại tan chảy dưới ánh mặt trời cũng chói lên đột ngột. Trong cơn mê đó, Thảo thấy con người trần tục của ḿnh bị tước đoạt hết quyền lực cùng với sự tan ră của thể xác. Và con người thứ hai trong anh, con người trước đây vẫn rụt rè, e sợ, lẩn khuất đâu đó trong tiềm thức bỗng đến chiếm chỗ. Giờ đây, chính con người ấy đang suy nghĩ và phán xét mọi chuyện thay anh, cái anh nhà văn nửa đời nửa đoạn trước đây. Con người ấy nói: ḷng tin đă bị mất v́ dối trá. Đừng trách ai mất ḷng tin. Chính con người đă bị tước đoạt mất ḷng tin ngây thơ v́ sự ham hố của những kẻ ham quyền và ích kỷ. Mi có tử tế ǵ hơn thằng em của mi? Mi đă dối trá bằng những lời thuyết giáo đầy rẫy trong tác phẩm của mi, bao nhiêu người đă ngốn ngấu thứ thức ăn tinh thần dỏm của mi mà cứ tưởng là thuốc thánh. Thằng Lanh, thằng Huy và bao nhiêu những thanh niên khác đă bị những kẻ như mi dẫn vào sa mạc, chỉ cho thấy một ốc đảo mơ hồ ở tít chân trời rồi phải tự xoay sở lấy với mặt trời chói chang. Chúng nó không phải mất nhiều thời gian để biết là ḿnh đă bị lừa. Và hăy coi chừng sự cuồng dại của những kẻ bị lừa.
Thảo gượng dậy vào sáng hôm sau. Lần đầu tiên anh ốm từ ngày ra khỏi nhà. Bác sĩ Hổ, bạn anh có lần bảo rằng những cơn sốt phản ứng có ích cho sự lành mạnh của cơ thể. Cơn sốt này làm sức khỏe anh suy sụp nhiều, bù lại, nó đang lành mạnh hóa tinh thần của anh, tư duy của anh. Anh cho là thế.
Anh ghé qua cơ quan rồi đạp xe ra phố Bờ Sông đến nhà Bích. Anh chưa hoàn toàn b́nh thường nhưng thấy tự tin hơn dù cái tin Bích vắng nhà do thím Vọng cho biết làm anh lo lắng.
- Thưa ông, cô pảo cô đi Hà Nội nhưng tôi cho là cô nói dối.
Thảo đưa mắt nh́n gian pḥng vắng, hẫng hụt. Anh hỏi:
- Sao thím biết cô không đi Hà Nội?
- V́ đi Hà Nội th́ cô không đi vào lúc nửa đêm. Cô đánh thớc tui dậy, cho tui tền rồi tôi nghe chuông đồng hồ đánh mời hai tiếng.
Thảo tưởng đang ốm trở lại. Anh ngồi xuống chiếc ghế xa lông trước đây thường nhộn nhịp tiếng cười và những câu pha tṛ của đủ kiểu thực khách. Bây giờ chỉ c̣n là một miếng gỗ buồn. Có một luồng gió băng lạnh thổi qua làm mọi vật đông cứng lại. Anh nh́n cái tủ ly, cánh cửa phía trái đóng hờ như cố ư. Anh gọi thím Vọng đến cạnh ḿnh, nói:
- Thím với tôi hẵng mở cánh cửa tủ này xem.
- Dâng - thím nói.
Trong ngăn trên khung tủ ly chỉ có một tập giấy đựng trong bao ny lông mỏng. Thảo rút tập giấy ra. Trên cùng là một lá thư bỏ ngỏ. Anh ngồi xuống chiếc ghế xa lông, đọc lướt qua thư Bích viết cho chính anh, nét chữ xô lệch, nḥe nước mắt. Căn pḥng im ắng. Như cuộc sống đang ngừng lại hoặc trong nhà có ai đó vừa chết chưa phát tang. Thảo đọc xong bức thư. Anh gấp đôi, đút vào chiếc phong b́ ni lông.
- Cô Bích đi di tản rồi - anh nói với thím Vọng chậm răi - Đây là các thứ giấy má cô ấy để lại cho tôi.
Thím Vọng giàn giụa nước mắt. Thảo nghĩ là anh chỉ vừa nói lên điều thím đă biết. Cho đến phút này thím vẫn là một người giúp việc nghiêm chỉnh và trung thành, không ṭ ṃ, thóc mách vào công việc của bà chủ. Nhưng Thảo chắc thím c̣n đau buồn hơn anh. Trước nay Bích là cái phao nâng đỡ cuộc đời bất hạnh của thím. Bích là bà chủ, là con gái, là người thân duy nhất của thím c̣n lại trên đời. Thím ̣a lên khóc:
- Cô Bích ơi, tôi đă pết mà, tôi đă pết mà. Nhưng sao cô không cho tui đi với, cô Bích? Tui pết sống với ai bây dừ cô Bích?
- Thế này nhé - Thảo nói - thím không được khóc. Từ bây giờ trở đi thím phải khóa cổng lại, không cho ai vào nếu không có tôi. Thím nhớ chưa? Tôi sẽ tới công an mời người ta đến lập biên bản. Thím đừng buồn, mà cũng đừng lo. Bây giờ thím đi với tôi lên xem qua trên lầu một chút.
Thảo ít khi lên lầu, nơi Bích kê một cái giường ngủ mét tư bằng gỗ cẩm lai, tủ áo, một chiếc bàn nữ trang có mặt bàn h́nh tam giác nằm giữa hai chiếc gương đứng có khắc dây hoa ṿng quanh. Mọi thứ vẫn y nguyên. Trước lúc ra đi chắc là Bích đă trằn trọc không ngủ trên giường, một vết lơm h́nh người lún xuống tấm đệm, ảm đạm và nhức nhối. Anh bảo thím Vọng không đụng vào bất kỳ vật ǵ trong căn pḥng và kéo thím cùng xuống.
Thảo ngồi lại ghế xa lông xem lướt qua toàn bộ giấy tờ Bích để lại. Ngoài bức thư c̣n vài cuốn sổ tiết kiệm mang tên nhiều người trong đó có thím Vọng và Thảo. Số tiền tổng cộng khá lớn. Một tờ "di chúc" viết cho bạn bè và người anh cả ghi rơ cho ai những tài sản ǵ, "nếu những tài sản đó không bị chính quyền tịch biên. Riêng về cái nhà, Bích viết trong thư cho Thảo là rất tiếc đă không thực hiện được ư định mong muốn. Lá thư của Bích như sau:
Anh Thảo thân quư,
Sau khi anh Tuấn đi rồi, em thành người lạc trên hoang đảo và chỉ c̣n biết tâm sự với người em tin yêu và thân quư nhất giữa thành phố này. Người đó là anh. Khi anh đọc thư này th́ bọn em đă đến Hồng Kông, đó là theo tính toán của người tổ chức chuyến vượt biển này.
Dưới con mắt mọi người, bọn em là những đứa phản bội Tổ quốc đi t́m một cuộc sống giàu sang. Em đành chịu vậy. Theo em, măi măi về sau đất nước ḿnh sẽ c̣n nhức nhối v́ đợt di cư cuối cùng này. Những con người mù quáng, đủ các loại, đủ các lứa tuổi, nhảy ra biển đùa với số phận như một bầy chuột khuy. Người ta đi t́m cái chết hay cuộc sống? Không biết nữa. Riêng em, em cũng không tự giải thích được cặn kẽ v́ sao ḿnh lại ra đi. Em thấy cần phải ra đi, bầu không khí này không làm em thở được nữa, căn nhà này không chứa được em nữa.
Em xin lỗi anh, anh Tuấn và bạn bè. V́ phải ra đi bí mật nên không thể thổ lộ với các anh được. Hôm đó, em chỉ c̣n biết gặp hai anh một lần cuối, anh em ḿnh ăn với nhau một bữa cơm, để nhớ nhau măi. Em muốn bàn anh Tuấn chuyển hộ khẩu về chỗ em, em sẽ làm ngay thủ tục sang tên cái nhà cho anh Tuấn để nó không bị tịch biên sau khi em đi. Một âm mưu chân thành và ngây thơ. Em nghĩ nếu anh Tuấn có một chỗ ở như chỗ em, cưới một người vợ hiền từ th́ chắc là anh ấy sẽ làm được nhiều việc có ích. Em biết là hiện nay có những người quyền cao chức trọng cố chiếm lấy một căn nhà mặt đường chỉ để sau khi về hưu bán nịt vú và son môi Thái Lan. Em không thể nói thẳng với anh Tuấn toan tính đó mà anh Tuấn lại là người quá ư kiêu hănh. Thành ra mọi việc hỏng bét. Bữa tiệc ly của chúng ḿnh cũng bị hỏng v́ ông già lẳng lơ, cũng v́ có ông ta mà Thục đến, rồi v́ có Thục mà em đă mất tự chủ, nói ra hết những điều định sống để dạ, chết mang đi. Em rất hối tiếc là cuộc gặp mặt cuối cùng giữa hai anh và em đă bị đầu độc bởi cái tính nết bất thường của chính em. Hai anh tha thứ cho em vậy.
Các anh là những người đă biết hết bí mật đời em. Em có nhiều lầm lạc, nhiều lúc điên rồ và cạn nghĩ, thậm chí yếu đuối nữa, như các anh đă biết. Nhưng chưa bao giờ em làm điều ác bạc. Các anh tin em chứ? Có lẽ sai lầm lớn nhất đời em sẽ là cuộc đi này cũng nên. Đi hay là chạy trốn? Nhưng em không thể làm khác được. Có một mệnh lệnh nào đó cứ thầm th́ trong em bảo em phải ra đi. Em không làm thế nào khác được. Đă bao lần em t́m đến cái chết, em đă không gặp nó. V́ cháu B́nh cột giữ em với nhiệm vụ người mẹ. Em phải nuôi cháu nên người, tự ḿnh em, nó phải lớn lên theo những nguyên tắc của em chứ không phải của người bố vô thừa nhận của nó.
Đừng trách em tin vào cái tương lai xa mờ bên kia đại dương hơn là ở xứ sở quá nhiều bất hạnh này. Em yêu nó lắm, yêu nơi ḿnh đă sinh ra, lớn lên thành người. Nhưng nhiều buổi sáng thức dậy em bỗng kinh hoàng khi nh́n thấy đường phố cứ dâng măi lên, cả thành phố trước kia sâu thẳm trong kư ức bỗng cạn trợt, phơi bày ra như cái giếng đă bị múc hết nước. Nếu các anh cũng phải chịu đựng cảm giác ấy hàng ngày như em! Sợ hăi lắm, anh Thảo ạ. Em sợ lắm. Cuộc đời bao bọc em đầy bất trắc, phấp phỏng. Em không dám mong các anh tha thứ, em chỉ mong các anh hiểu cho em. Đời em sắp hết rồi mà em đă làm được ǵ đâu? Đă có lần em nói với anh Tuấn, em là khúc mía giữa cái che ép mật. Em chỉ muốn tự ḿnh thoát ra khỏi cái che trước khi thành bă. Em không lên án ai, em lên án bản thân ḿnh, quả thật quăng đời vừa qua của em ở ngân hàng là tồi tệ. ở đây muốn làm người tử tế khó khăn lắm anh. Thôi, về trường hợp ra đi của em anh và mọi người nghĩ ǵ th́ nghĩ. Nói như cha Kính, hăy để Chúa phán xét.
Em để lại cho anh Tuấn, anh và một vài người bà con, thím Vọng ít tiền. Em đă chuyển sổ để cho tiện. Anh và anh Tuấn hăy yên tâm dùng số tiền đó. Không phải là của phi nghĩa đâu. Những thứ giật được em đă tiêu hết ngay trong cung cách sống mà các anh đă biết. Bây giờ đă đến lúc em trả giá. Anh đừng gặp Thục và nói chuyện về em. Em không căm thù anh ấy nữa, cũng không khinh anh ấy làm ǵ. Bây giờ em thanh thản hơn, em chỉ muốn quên anh ấy đi, người đă dắt em vào một quăng đời tồi tệ. Em muốn quên đi để may ra t́m thấy cái ǵ đó ở cuộc đời mới. Vĩnh biệt anh Tuấn, vĩnh biệt anh. Em cầu mong có ngày gặp lại các anh trong cuộc đời không phải như thế này.
Bích
Chi nghe một anh bạn báo tin là Thục bị hành hung lúc nàng c̣n ở Hà Nội. Nàng bỏ dở buổi làm việc cuối cùng, lên tàu nhanh về thành phố.
Nàng ngồi thu ḿnh vào góc, nh́n những cánh đồng lúa mùa đang gặt dở hiện ra rồi mất hút ngoài cửa sổ. Những con chèo bẻo đầu tiên đă bay qua khoảng trời không một gợn mây. Chúng nó bay về đâu, những con chim đen? Sao chúng nó đen nhức đến thế?
- Xin lỗi, chị không được khỏe?
Người đàn ông ngồi đối diện với nàng hỏi giọng thân ái, một tay đặt lên cái túi xách như sẵn sàng đưa ra một lọ dầu cao.
- Cám ơn anh,tôi vẫn b́nh thường.
Chi đáp chân thành, không khách sáo. ở đâu nàng cũng được chăm sóc, hỏi han và chiều chuộng. Nàng ít khi lạm dụng số phận may mắn đó, cũng không nghĩ xem v́ sao được như thế. Nhưng không có cái t́nh người thoáng qua ấy, nàng không sống nổi. Chi nhớ lại buổi tối ở nhà Bích mà Tuấn đă kể lại tỉ mỉ. Tuấn kể lại v́ phải thi hành một điều khoản nghiêm ngặt là không giấu nhau bất cứ chuyện ǵ. Nhưng lần đó hai người vẫn căi nhau. Chi làm giận v́ cớ ǵ nàng không hiểu nổi. Nàng bảo Tuấn nhu nhược, v́ sao Tuấn lại đến nhà Bích để phải chịu trận? Cho đến nay nàng vẫn ân hận v́ làm mặt giận với Tuấn. Đúng là nàng đă ghen. Ḿnh ghen, nàng nghĩ, dù ḿnh nghĩ là tối hôm đó Tuấn đă xử sự như một người đàn ông có tư cách, đúng đắn. Vậy th́ sao lại giận anh ấy cơ chứ? Nàng bứt rứt trên ghế ngồi.
Chuyến tàu về ga đúng giờ. Không khí nức mùi gió biển. Chi chào người đàn ông vẫn đi sau ḿnh, khẽ nói cám ơn rồi thuê một chiếc xích lô về chỗ Thảo. Ngồi trên xích lô nàng nóng ruột v́ sau ḿnh làmột ông già đang h́ hục đạp. Nếu thuê xích lô bao giờ Chi cũng thuê những ông già để t́m việc cho họ dù nàng nhức nhối v́ những ông già đó. Chi hồi hộp v́ chỉ chút nữa nàng sẽ gặp lại Tuấn. Nàng sẽ gục vào ngực anh mà khóc, mà xin lỗi. Nàng sẽ khôngbao giờ giận anh nữa. Nàng nghĩ thế. Miễn là Tuấn không dính dáng ǵ đến chuyện hành hung kia. Chi đă biết là Thục b́nh an vô sự. Nàng phải về ngay v́ sau câu chuyện giật gân ở nhà Bích, nàng nơm nớp có cái ǵ đó xảy ra. Bây giờ nàng chỉ mong có Tuấn, có ngay Tuấn nguyên vẹn, Tuấn của nàng.
Chi không gặp ai. Cửa đóng then cài.
Đành phải về nhà vậy, dù sao nàng cũng c̣n có một cái nhà để về. Bà Nhàn vẫn như mọi lần, niềm nở đón con dâu, cho thêm gạo vào rá, thêm vào bữa tối món nộm rau câu mà bà biết là Chi rất thích ăn. Bà vui vẻ thực ḷng v́ có Chi ở nhà, bà không phải một ḿnh đối mặt với con Bốp. Mỗi ngày bà càng ngán ngẩm, càng sợ con chó. Mỗi ngày nó đối với bà càng quá thể. Ngày hôm qua, bà chợt thấy cây hồng trồng trong cái chậu Thục đặt gần lối đi xuống bếp heo héo, bà múc một chậu nước định tưới cho nó. Nhưng con Bốp không chỉ nhay nhay vào ống quần bà, lôi bà ra khỏi cái chậu như mọi khi mà nó dựng lên trước mặt bà, sủa một tràng vang xa nửa dăy phố làm bà suưt ngất đi v́ sợ. Lần đầu tiên bà nghĩ, bà phải giết nó hoặc nó sẽ cắn chết bà.
Tắm rửa, ăn cơm xong, Chi chuẩn bị đến nhà Thảo. Nhưng Thục về. Thục không đi Honđa như mọi hôm mà đưa chiếc Toyota về. Anh ít khi cho xe về nhà v́ chiếc xe bóng lộn có thể làm dăy phố chú ư, Chi nhớ đến vụ hành hung và nàng mỉm cười châm biếm tính can đảm của chồng. Chi chào anh, dắt xe ra cổng.
- Anh ở nhà với mẹ, em đi đằng này chút - nàng nói.
Con Bốp chạy theo. Nó vẫn thường tiễn Chi khi nàng ra khỏi nhà.
- Chi! Anh có chuyện muốn nói với em! - Thục đứng trên thềm gọi.
- Có việc ǵ thế anh? - Chi dắt xe quay lại nhưng vẫn đứng dưới sân nh́n Thục đang bứt rứt kéo lên kéo xuống cái phecmơtuya chiếc áo gió màu nước biển - Có lâu không anh?
- Em lên đây. Anh muốn gặp em khoảng mười lăm phút.
Hai vợ chồng ngồi đối mặt qua chiếc bàn thấp phủ kính, đỏ ửng lên dưới một tia nắng cuối ngày chợt chiếu qua cửa sổ.
- Em đi đâu? Thục hỏi.
- Em chưa hề hỏi cung anh về chuyện anh đi đâu - Chi nói - Em đă ngán tận cổ cái đức lạnh lùng răn dạy của anh rồi.
- Em biết là anh chưa bao giờ lạnh nhạt với em. Nhưng không nói chuyện đó nữa. Em đến chỗ Tuấn phải không?
Đây là lần đầu tiên Tuấn được Thục nhắc đến mặc dù anh biết rất rơ mọi chuyện. Thục không phải là người chồng b́nh thường chỉ biết vợ ngoại t́nh sau tất cả mọi người. Anh là một người chồng đặc biệt. Anh lặng lẽ quan sát mặt vợ, trong thâm tâm anh mong Chi phủ nhận sự thật, không phải v́ anh không chịu đựng nổi mà v́ sự cần thiết cho những suy tính của anh.
- Vâng - Chi nói.
- Cách đây mấy hôm anh và Tuấn đă có dịp gặp nhau.
- Anh không giết anh ấy chứ? - Chi nói.
- Em tự cho ḿnh cái quyền ăn nói với anh như vậy từ bao giờ?
- Em thích nói thật.
- Vậy mà bao lâu nay em vẫn dối trá. Em dối anh, dối mọi người.
Chi nh́n thẳng vào mắt chồng. Nàng biết là ḿnh phải có một quyết định, ngay bây giờ hoặc sẽ không bao giờ nữa.
- Anh Thục, anh biết rất rơ là tôi đă yêu Tuấn từ trước khi tôi lấy anh. Sự thật ấy đơn giản và quá cũ.
Chi đứng dậy. Nàng bước ra cửa, xuống sân. Nàng khoan thai đạp chiếc mini hai gióng của Nhật trên đường phố đă bắt đầu lên đèn. Nhẹ nhàng, thanh thản, như là nàng vừa vứt được một ḥn đá tảng trong lồng ngực vẫn hàng năm nay đè chẹn lên mạch máu, hệ thần kinh của nàng.
Vừa lơ đễnh ngắm đường phố và ḍng người với đôi mắt mới mẻ, nàng ôn lại rất nhanh trong đầu cuộc sống chung với Thục trong thời gian qua. Thục là người thuộc một thế giới bất trắc mà nàng không hiểu nổi. Những hoạt động năng nổ có màu sắc chính trị của Thục, theo chỗ nàng biết, đó là cuộc đua không mệt mỏi từng ngày, rộ lên trong dịp đặc biệt nào đó, để mỗi ngày có thêm ít quyền lực tức là thêm một tín nhiệm mới của cấp trên, thêm một chức vụ mới trên cái thang dài vô tận. Thục có lư hay không? Hơn một lần Chi muốn trả lời câu hỏi đó. Thục có lư bởi v́ Thục sinh ra như là để dành sẵn cho cuộc đua ấy. Cũng như Ben Giônxơn sinh ra là để chạy, Taixơn để đấm bốc, Cácpốp để chơi cờ. Đặng Thái Sơn để đánh đàn pianô. Lúc cần thiết để đạt mục đích, Thục cũng dùng đôping như Ben dă dùng, sự khốc liệt và cay cú trên trường đua là không giới hạn. Nàng và bố nàng, ông bố vợ có nhiều quyền lực đă là thứ đôping Thục dùng để bứt lên đối thủ. Nếu Thục không say mê trong công việc đó th́ anh dùng cuộc đời anh để làm ǵ? Anh đă bắt đầu chạy đua ngay từ ngày bỏ trường Tổng hợp để về học lại phổ thông, trong những năm tháng mà Tuấn và Thảo, cả Chi nữa hí hửng v́ đọc thêm được một cuốn sách, căi nhau v́ một bộ phim và tự ru ḿnh trong những giấc mộng có tính khoa học viễn tưởng. Tóm lại, trong lúc hai người bạn mơ mộng kia trau dồi kiến thức và chạy theo vẻ đẹp huyền ảo của khoa học và nghệ thuật th́ Thục sống, vật lộn và mạo hiểm, làm sao có được trong tay cái phương tiện hữu hiệu của muôn đời: Tiền và vị trí.
- Em biết không? - Thục đă giảng giải cho Chi một cách say sưa trong một lần đi tắm biển - Đó là hai điều quan trọng để nên người. Thế và lực. Tiền là lực, vị trí xă hội là thế. Làm người mà không có hai thứ đó th́ ngay lập tức thiên hạ sẽ xéo ḿnh dưới chân.
Vốn là người sẵn có đầu óc phóng túng và thích tôn trọng quyền sống của mỗi con người, Chi đă sai lầm khi đặt ra một bên là mục đích sống của Thục với cuộc hôn nhân tuy không làm nàng thỏa măn nhưng cũng gọi là tạm được. Lúc đó, nàng quá thất vọng, quá mất tự tin v́ sự lạnh nhạt của Tuấn, nàng chỉ muốn có một người chồng, tưởng rằng làm mhư thế đời nàng sẽ yên ổn hơn. Nhưng chỉ một thời gian ngắn nàng bỗng kinh hăi nhận ra điều cay đắng là chính cái mục đích tưởng là không ăn nhằm ǵ ấy đă làm hỏng đời nàng. Nó đầu độc mỗi giây phút cuộc sống của nàng. Đó là nguyên nhân v́ sao từ ngày lấy nhau đến nay chưa bao giờ nàng biết được thế nào là sự ḥa hợp tuyệt vời của hai tâm hồn và hai xác thịt. Hoàn toàn không phải như với Tuấn sau này. Nàng chỉ được cái đó với Tuấn, duy nhất với Tuấn mà thôi. Cả anh họa sĩ, cả người kiến trúc sư, không ai đưa lại cho nàng một phần những thứ Tuấn cho nàng.
Một lần, Chi vừa chợp mắt sau khi đọc xong truyện ngắn Tuyết trên đỉnh Kilimanjarô của Hemingwey, mơ màng nghĩ tới châu Phi và đồng cỏ, đàn ḅ tót, bầy chim kên kên, cái chết và sự sống. Sự thật được phơi bày không chút ngập ngừng, do dự. Nàng nhận ra đời nàng c̣n nhiều khoảng trống xa vời, nàng chưa đặt chân đến, như là đỉnh núi quanh năm tuyết phủ ở châu Phi kia. Nàng muốn được yêu, muốn được tàn phá, muốn được sống.
Thục bước vào nhà, hoan hỉ, đầy sức sống. Anh vào nhà tắm, dội nước ào ào, pha cà phê, mở một bao thuốc thơm và nài nỉ dựng Chi dậy để mời nàng cùng uống. Chi miễn cưỡng rời những tưởng tượng đang nâng hồn nàng bay bổng, ngồi uống chút cà phê với chồng vào lúc nửa đêm. Nàng biết, nếu không có cà phê đêm, Thục sẽ nằm lăn ra bên cạnh nàng, nói vài câu chán ngắt rồi ngủ li b́ như một con ếch mùa đông lười biếng. Cà phê, chỗ dựa của t́nh yêu giữa vợ chồng nàng - Chi nhiều lần chua chát nghĩ.
- Này em, em phải vui với anh mới được. Sau cuộc họp tối nay cụ Thiềm đă chịu về hưu rồi!
- Giá ông ấy về hưu mà thịt ḅ hạ giá vào ngày mai th́ em sẽ nâng cốc mừng anh - Chi nói.
Thục không để ư đến vẻ châm chọc của Chi, vẫn hào hứng:
- Đâu phải chuyện vặt ấy. Mà là một cây đề nữa bị anh đốn ngă rồi. Em biết không, đó là một ông già tốt bụng nhưng v́ không đi được nhiều nên hay nghe mà đă nghe ai th́ nhớ dai vô kể. Nhiều người chỉ c̣n hy vọng vào yếu tố thời gian. Nhưng chỉ một cái mẹo nhỏ, anh đẩy nhanh lịch sử tiến lên mấy năm trời. Mừng cho anh đi, quả núi án ngữ đă biến mất và trước mắt anh là chân trời. Cuộc họp đáng giá quá.
Tôi đang cần yêu, tôi muốn được tàn phá như Hemingwey viết về người đàn bà kia, tôi không muốn đẵn ai ngă, tôi chẳng cần chân trời nào. Chân trời của tôi là cuộc sống thường nhật nồng nàn, hạnh phúc. Tôi muốn được sống một đêm đáng giá chứ không phải một cuộc họp đáng giá. Chi suy nghĩ, tay vẫy xoay xoay ly cà phê.
- Anh không ngờ lại có thể suôn chảy đến thế. Những người già ngoan cố thật đấy, nhưng họ có nhiều gót chân A-sin, nhiều chứ không chỉ một. Họ rất thích ḿnh biết lễ phép với họ, có thể phê b́nh họ thẳng thừng nếu biết vừa nói vừa xoa hai bàn tay vào nhau. Rồi hăy làm rối vấn đề lên bằng những thuật ngữ vô tận của khoa học kỹ thuật hiện đại th́ họ sợ. Đúng thế, cần làm họ sợ bằng những tiếng thanh la inh ỏi thế là họ nhả con mồi ra...
Chi uống một hớp nhỏ cà phê đắng ngoét để nuốt cho trôi "cái mẹo nhỏ" của Thục rồi lên giường. Nàng muốn trở lại châu Phi với những con kên kên và người đàn bà đang níu giữ cái chết của người đàn ông nọ.
Thục lên giường nằm cạnh vợ. Trong bộ đồ pijama mặc trong nhà, anh bóng chuốt và thỏa măn. Anh nằm nh́n lên trần màn, không cần chú ư xem Chi ngủ hay thức, bắp thịt tay chân anh đang được buông thả sau buổi họp gay cấn. "Tuyệt, tuyệt thật! Cuộc họp đáng giá quá!" anh lắp bắp như th́ thầm. Chi quay mặt vào tường và lưng nàng chạm phải một cái ǵ mềm mềm, ẽo ợt. Nàng tưởng tượng ra ngay cái bụng đang chảy xuống và mềm nhăo của Thục. Sự đụng chạm đó làm Thục nhớ ra một việc phải làm. Anh tắt đèn ngủ, lặng lẽ co người lên để cởi quần áo. Rồi quay người kéo Chi về phía ḿnh.
Bản song tấu khập khiễng, nửa đời nửa đoạn với những nhạc công buồn ngủ, lơ đễnh, người kéo vĩ cầm đang nghĩ tới châu Phi và những con kên kên c̣n nghệ sĩ pianô th́ nhớ lại cuộc họp đáng giá. Bản ḥa tấu bắt đầu, tắt ngấm. Chi cảm thấy bị trượt ngă, chới với làm nàng muốn khóc.
- Tại sao thế anh? Tại sao thế? - Chi hỏi Thục trong nỗi buồn và chán ngán mênh mông.
- Không, không sao cả, anh vẫn b́nh thường... em giúp đỡ anh một chút.
Thục căng thẳng trong một cố gắng cuối cùng, nhưng Chi biết là vô ích. Nàng rời khỏi giường, mặc quần áo và ngồi vào bàn nước. Dưới ánh đèn ngủ vừa được bật lên, mặt Thục thay đổi hẳn, nhăn nhó như anh bị nhọt ở đâu đó. Chi biết Thục là người đàn ông nổi tiếng trên những cái giường khác, với những cô gái khác, nhưng đêm nay với nàng Thục đă bị những cái mẹo nhỏ và sự hưng phấn chính trị làm hỏng hẳn. Đó là nguyên nhân của những năm tháng làm vợ đau khổ của nàng.
Thảo vui mừng khi nh́n thấy Chi. Anh gầy ốm như qua hàng tuần ép xác, ngượng nghịu trong bộ quần áo thể thao mặc trong nhà.
- Tuấn đi rồi - anh nói.
Chi đă quên hẳn kư ức về những con kên kên, về người đàn ông đang thối rữa, về đỉnh núi Kalimanjaro, về bản ḥa tấu loạc choạc không phải chỉ được tấu lên một lần trên cái giường gỗ cẩm lai rất đẹp của vợ chồng nàng. Chi đi t́m đỉnh núi nhưng dưới chân nàng chỉ là vực thẳm. Nàng ngồi ôm lấy mặt và khóc.
- Em khát quá! - Chi nói.
- Để anh đi mua. Em uống bia hay cà phê?
- Không, em muốn ra quán.
- Đồng ư. Nền công nghiệp ăn nhậu xứ này đủ phục vụ mọi người. Chúng ḿnh sẽ đến quán Cây Táo để quan sát công cuộc phục hưng. Anh đoán chỉ vài năm nữa ở đó sẽ có bia ôm mà chắc chắn là c̣n "ôm" hơn cả Sài G̣n nữa kia.
Chi chải lại tóc, mái tóc ốp của nàng làm khuôn mặt đài các trở nên dễ thương. Từ nay, nàng không dễ thương cho ai nữa, chẳng c̣n ai đặt tay lên tóc nàng và nói như Tuấn vẫn thường nói: "Em", một tiếng em dịu dàng. Nỗi đau khổ cố che giấu vẫn phảng phất trong cái nh́n chợt lạc lơng, bơ vơ, cái nh́n của kẻ lạc đường, của đứa trẻ cả tin bị bố mẹ dắt thả vào rừng sâu trong chuyện cổ tích. Thảo biết Chi phải cố gắng lắm mới đứng vững và anh muốn làm hết sức ḿnh để chiều chuộng, an ủi Chi.
Về đêm, đường phố có dung mạo khác hẳn ban ngày. Mẹt thuốc lá rải dọc hai bên vỉa hè như sao sa. Những cô gái làm tiền ngồi túm tụm hút thuốc lá, nói tục chờ khứa. Ḍng xe dạp cũng khác, sang trọng, thơm tho hơn với những chiếc xe Nhật đủ kiểu. Thành phố tần tiện vào ban ngày, xa xỉ vào ban đêm, thứ ăn chơi làm lương tâm áy náy th́ cần bóng tối.
Chi và Thảo đạp xe cạnh nhau, lách giữa đám người đi xe đạp không có niêm luật, những chú choai choai đèo nhau trổ tài lách xe giữa đám đông. Cuộc tập dượt để vào đời từ bệ phóng thất nghiệp, lêu lổng và mất phương hướng. Dấu ấn phá phách, tao loạn vẫn c̣n chập chờn trong tiềm thức và những khuôn mặt trẻ.
Bà chủ quán Cây Táo lặng lẽ lau một cái bàn thật sạch, đặt xuống chiếc gạt tàn từ thời Pháp để lại có hàng chữ nổi: VIN DE BORDEAUX ôm ṿng quanh. Nghe nói một công ty Pháp sắp đến khoan dầu, bà chủ quán vội lôi từ đống chè chai trong nhà ra những chiếc dao mở hộp và gạt tàn trước đây phải cất đi v́ nó to, nặng nề quá cỡ, phong cách cổ điển không được đám thanh niên ưa chuộng, người ta thích nhạc nhẹ cơ. Thảo biết bà Cây Táo hay như chú Ni-cô-lai thường nói, mađam Cây Táo không chỉ bán cà phê mà c̣n là một tay buôn có hạng. Thời thế nào bà cũng phất. Chiến tranh bà mua nhà ngay khu trọng điểm bị bắn phá, ḥa b́nh lập lại bà mở ngay quán cà phê, đầu tư vốn cho một ông bồ buôn bán sắt vụn. Bà gọi đó là chiến dịch kinh doanh thời hậu chiến. Cà phê lẫn sắt vụn đều là những thứ giúp người ta tẩy rửa kư ức nặng nề của chiến tranh. Ngày giải phóng Đà Nẵng, có người em ở quân đội hành quân vào với tốc độ thần tốc, bà đóng gói hàng ngàn tấm ảnh cờ đỏ sao vàng và cột cờ Hà Nội mua ở hiệu sách để ông em dỡ từ xe tăng xuống bán ngay trong những ngày đầu tiên khi thành phố mới giải phóng. Người Hoa ra đi bà mua đồng hồ, cátxét, một vốn bốn lời. Người Hoa đi rồi bà bảo ông bồ bỏ cửa hiệu sắt vụn chuyển sang hàng đặc sản bán món ăn Tàu thứ thiệt và giả cầy, bà đă đánh hơi thấy chiến tranh biên giới, người ta rủ nhau đi đặc sản để sống gấp.
Thảo xoay xoay cái gạt tàn, biểu tượng sự nhanh nhạy và thính mũi con buôn có từ thời Lă Bất Vi.
- Nh́n cái gạt tàn ở nhà bà tôi biết ngay là người Pháp sắp vào khoan dầu hỏa - Thảo nói với bà chủ quán.
- Dạ, em đang tính sửa sang lại cái quán, ông ạ. Phải nhanh nhẹn chứ ông. Khi các ông họp th́ bọn em đă tính vốn liếng để đáp ứng rồi. Như vụ người Hoa dạo nọ, em tính toán cũng không đến nỗi tồi lắm.
- Chúc bà kiếm khá nữa với người Pháp.
- Cám ơn ông. Em sẽ sửa cái quán, cho nó thật mốt Pa-di. Ông Thảo, ông quen nhiều họa sĩ, ông mua hộ em mấy bức tranh lụa, em treo.
- Bà mà làm chuyên gia cho bộ kinh tế đối ngoại th́ tuyệt lắm, Chi, em uống ǵ?
Chi chợt tỉnh. Nàng đang nghĩ đến Tuấn, từ nay sẽ không có ai đặt tay lên tóc nàng và nói em, một từ không đưa lại lợi lộc ǵ, thuần túy nhân loại. Nàng chỉ nghe bà chủ quán và Thảo lời đi tiếng lại mà không hiểu ǵ.
- Cho em một cốc ca-cao.
- Bà chị ơi, hai cốc ca-cao nhé - Thảo gọi bà chủ lúc này đă đứng bên quầy.
- Dạ.
Chi đưa tay đỡ hai cốc ca-cao từ tay bà chủ quán. Nàng úp bàn tay lên cốc của ḿnh, đẩy cốc kia về phía Thảo. Hơi nóng làm bàn tay nàng ửng đỏ dưới ánh đèn nê ông sáng như ban ngày. Thảo đứng dậy:
- Chúng ḿnh ra dưới cành táo kia đi. Ngồi đây sáng quá.
Anh phủi những cái lá táo rụng xuống mặt bàn. Bóng cành táo quét đi quét lại mỗi lần có gió. Chiếc loa thùng giấu ở đâu đó đang rên rỉ chuyển sang bài Diễm xưa do Khánh Ly. Giọng Khánh Ly thời trẻ chứ không phải từ hải ngoại, thấm nỗi buồn bơ vơ lạc loài thời chiến.
- Giờ mới biết Khánh Ly cũng là một cô gái nghèo, đă có thời kỳ đi bụi. Nỗi đau nào cũng sinh sản ra được một cái ǵ, kể cả giọng hát.
- Chẳng thà em nghe con bắt cô trói cột khắc khoải trong rừng c̣n hơn là tiếng con khướu nhốt trong lồng. Anh viết chưa hay v́ anh không đau. Anh không có nỗi đau nào cả - Chi nói.
Giá như Chi nói điều ấy cách đây một tuần, trước trận ốm - Thảo nghĩ - có lẽ đúng phần nào.
Chi vẫn đeo đuổi ư nghĩ bao giờ cũng vũ đoán của ḿnh:
- Anh có tin là đất nước sẽ có nhà văn lớn không? Nhà văn lớn đích thực chứ không phải nổi tiếng nhờ báo và đài.
- Nếu chưa có th́ sẽ có.
- C̣n chờ họ đến bao giờ nữa? Những nhà văn có thể dẫn dắt linh hồn một thế hệ.
- Em để ca-cao nguội mất rồi - Thảo nhắc.
- Thời đại này thiếu những nhà nhân bản lớn. Có phải là đặc điểm của thế kỷ hai mươi không? Anh Tuấn, Huy rồi Bích và chúng ta, là những linh hồn bơ vơ. Cha anh chúng ta họ không bơ vơ như thế. ít nhất th́ họ cũng tin vào một cái ǵ. Ai dắt dẫn linh hồn chúng ta đây?
- Đă có đài phát thanh.
- Cám ơn là anh đă nhắc em. C̣n vô tuyến truyền h́nh nữa chứ. Tại sao Tuấn lại ra đi như một thằng rồ như thế. Không một lời từ biệt.
Bóng tối nhún nhẩy trên mặt bàn. Thảo nh́n những cành táo hư ảo lướt qua trên miệng cốc ca-cao. Thời nào cũng có cuộc ra đi. Vô t́nh chiếc loa thùng chuyển qua bài hát Cuộc chia ly màu đỏ.
Thảo không nhận ra giọng hát ca sĩ nào. Có phải Thanh Hoa? Tàu anh qua núi... những bài hát của Phan Lạc Hoa, nỗi đau, giọng hát không lẫn được của người ca sĩ ít may mắn nhưng rất đáng nhớ. Thảo vẫn không thể nào h́nh dung được cuộc chia ly màu ǵ. Những nhà thơ nhạy cảm hơn anh chăng? Với Tuấn, với Bích, không có cuộc chia ly nào cả. Không phải biệt ly, không phải chạy trốn mà từ bỏ. Huy là tự sát.
- Ba em kể rằng thời trẻ, lớp người như cụ đều đọc văn thơ Phan Bội Châu. Những bài thơ thức tỉnh, dẫn đường. Thơ cụ Phan dẫn ba em đến với những bài báo của Nguyễn ái Quốc. ở trong tù Sơn La ba em học thuộc truyện Kiều. Chủ nghĩa Mác dạy chúng ta xây dựng một thế giới mới. Chủ nghĩa nào, đảng chính trị nào cũng chỉ có thể dắt dẫn con người về mặt lư trí mà thôi. Sự say mê của lư trí thường dẫn tới sai lầm cũng như sự thông minh của trái tim vậy. Anh Thảo, có bao giờ em kể cho anh nghe chuyện nhà em chưa nhỉ?
- Chưa.
- Bởi v́ cũng chẳng để làm ǵ. Anh Tuấn cũng chưa bao giờ hỏi em về những chuyện em đă trải qua. Như vậy th́ em phải kể lại cả những cuộc t́nh nữa. Nặng nề quá. Anh ấy cũng biết ghen như ai. Chỗ này kư ức giúp con người vững nh́n về tương lai. Nhưng chỗ khác th́ kư ức thật tai hại. Em không chịu nổi kư ức về thời thơ ấu của em. Bởi v́ có cái ǵ đó không ổn. Không đúng quy luật. Em lớn lên trong một hoàn cảnh không đúng quy luật. Như cái cây bị bẻ cong vào phía thánh đường cứ nhoai hoài ra đường phố. Để em nói anh nghe, không phải một ḿnh em mà cả ba đứa, anh trai, em và đứa em út đều được nuôi dạy không đúng quy luật. Không biết có thật chính xác không, nhưng có cái ǵ giống như vậy. Anh uống đi.
Chi uống. Mùi ca-cao-sữa của Chúa - lẫn với mùi dạ hương lan tỏa không gian bé nhỏ nơi họ ngồi. Thảo nh́n cô bạn gái lạ kỳ, nhạy cảm như một sợi dây đàn và anh hiểu việc Tuấn ra đi đă làm sợi dây đàn ấy lên tiếng. Nó bị tổn thương, nó đang khóc với tất cả cung bực mà nó có thể ngân lên được.
- Mẹ em có số hẩm hiu, bà chết vào thời kỳ bố em lên đến đỉnh danh vọng. Người này nói mẹ em vô phước, không được hưởng lộc chồng, người khác nói mẹ tốt phúc, đi sớm nên không phải trả nợ. Nhưng chuyện ấy chẳng quan trọng ǵ. Điều quan trọng là mẹ em đă chết, mẹ, người dắt dẫn đời sống tinh thần của bọn em. Mẹ chết lúc anh Nhất em mười hai, em lên chín và thằng em út lên sáu. Dù anh có cả một đế quốc mênh mông để trị v́ anh vẫn chưa có ǵ hết nếu anh thiếu một tâm hồn người mẹ dắt dẫn. Ba em bắt đầu phải làm một việc không hề quen thuộc với ông. Đó là dạy dỗ con cái, làm người dắt dẫn tâm hồn. Cụ đă dạy dỗ bọn em theo phương pháp đào tạo cán bộ. Đúng thế, ba chỉ có kinh nghiệm đó thôi, cụ ngơ ngác không biết đối xử với ba đứa con bướng bỉnh mồ côi như thế nào. Ba chỉ có một nghề: làm cách mạng chuyên nghiệp. Nghĩa là người cải tạo thế giới bằng nghệ thuật chính trị. Cái nghề ấy không thi thố được trong gia đ́nh. Trong gia đ́nh không cần thủ đoạn mà chỉ cần sự mềm mỏng của trái tim. Tất cả những ǵ ba em có thể làm được cho bọn em chỉ là một nếp sống gương mẫu.Ba em vốn có một cuộc sống mẫu mực. Em dùng từ mẫu mực có đúng không? Có thể đúng với lớp người này nhưng không đúng với lớp người khác. Cách sống của ba em khó mà làm mẫu cho thế hệ sau được. Cũng như hiếm người có thể rửa chân cho cả Giu-đa trước khi lên đồi Sọ như chúa Giê-su. Cái đó đẹp nhưng không làm mẫu được. Cuộc sống khắc kỷ của ba em được bọn em quan niệm như là gông cùm. Nếu là mẫu mực th́ ở chỗ liêm khiết. Quả thực cụ có những chuẩn mực đáng phục về cách sống liêm khiết, tuân theo nguyên tắc của Đảng, của tập thể, những điều cụ vẫn tin theo. Đó là một nhân cách. Chúng em chấp nhận nhân cách lớn này của ba em. Chính v́ thế mà sau này em rất xấu hổ khi thấy anh Thục hút thuốc lá của khách mỗi lần họ đến nhà. Em không bao giờ quên đặt một bao thuốc lá thơm trên bàn cho mọi loại khách kể cả những người đến cầu cạnh anh Thục là v́ thế. Đừng có ai ḥng lo lót, xin xỏ cụ được cái ǵ. Em không kể trường hợp Thục. Anh ấy là người duy nhất được cụ đặc ân che chở. V́ cụ tin anh ấy, đặt vào anh ấy bao hy vọng về tài năng, phẩm chất của thế hệ trẻ. Nhiều anh em trẻ khác đă làm cụ thất vọng từ cách ăn mặc, nói năng. Họ lư thuyết nhiều, hứa hẹn nhiều nhưng không mảy may có khả năng giữ được phẩm chất chính trị tức là củng cố được vị trí và quyền lực. Họ chỉ là những thứ giẻ cùi tốt mă, sa đà vào lư luận suông và khoa học ngụy biện, ba em quan niệm thế. Tiến sĩ Miên là người rất có tŕnh độ tổ chức, quản lư nhưng mải chơi, cuối cùng bị một tay hạ sĩ chuyển ngành đốn ngă v́ một cô tiếp nước pḥng khách. Ba em b́nh luận chuyện đó và nói rằng nếu thằng hạ sĩ lính thủy chuyển ngành kia mà có ghế viện trưởng như tiến sĩ Miên th́ hắn ta sẽ giữ chức đó vài năm là ít v́ hắn có thủ thuật chính trị.
Thục có những phẩm chất làm vừa ḷng ba em. Anh ấy có thủ thuật chính trị, biết làm nhiều hơn nói, biết chiếm lĩnh vị trí để có thành công và khi chiếm được rồi th́ biết củng cố nó vững chắc để có bàn đạp nhảy lên vị trí khác trên đó. Thục biết nhịn ăn, nhịn chơi khi cần thiết mà cũng biết ăn biết chơi lúc cần thiết. Khi nào im lặng là vàng th́ anh ấy im lặng. Khi im lặng là đất thó th́ anh ấy nói. Trường hợp Thục là ba em nhầm lẫn. Cụ nhầm lẫn chứ không vụ lợi. Cũng không phải cụ muốn bao bọc con rể ḿnh để xây dựng phe cánh ǵ.
- Cũng có thể v́ cụ thương Chi - Thảo nói.
- Không phải thế. Thục đă làm ba em tin ở bọn trẻ hơn. Thực ra Thục chính là tuổi già được trẻ hóa, một tuổi già khỏe mạnh và c̣n sống lâu, một cái vĩ thanh của thế hệ đang lần lượt ra đi. Em mơ ước những người dắt dẫn chính trị có phẩm chất của lớp cha anh ưu tú chứ không phải người kéo dài tuổi thọ của họ. Lănh tụ của tương lai cũng phải là những người dám tạo dựng một thế giới mới hoặc cải tạo và nâng cấp thế giới cũ. Đằng này ba em chỉ mong làm sao thế hệ trẻ chịu ép ḿnh vào những khuôn mực có sẵn của thế hệ cha anh.
Chiếc loa thùng trở lại bài hát nào đó của ban nhạc ABBA. Không khí trong quán như bị bản nhạc cuốn hút. Một thanh niên đẹp trai, có ria mép ngồi với người yêu đang gơ gơ điếu thuốc lá chưa châm lửa xuống bàn theo nhịp điệu bài hát. Thế đấy - Thảo nghĩ bụng - các cụ lo xây chủng viện và thánh đường trong khi trẻ con rong chơi trên đường phố và gơ theo những bài hát của đường phố.
- Ca-cao nguội mất rồi, em uống đi.
Chi uống một hớp ca-cao. Mép nàng thấm hai vết nâu cắn chỉ.
- Nỗi lo lớn nhất của ba em hóa ra lại là bọn em. V́ mỗi ngày cụ càng thấy rơ con của cụ không ngoan như mấy ông cấp dưới. Chỉ riêng ông anh cả em cũng đủ giết chết cụ rồi. Độc tố của thế hệ nổi loạn mà không được cha anh tính đến. Anh tên là Nhất. Em là Chi. Đứa em út là Mai. Nhất Chi Mai. ư ông cụ là những đứa con cụ đẻ ra, nuôi dạy chỉ phải là một cái cành duy nhất trên cây mai truyền thống gia đ́nh. Nhưng cái cành mai ấy lại trổ ra một nhánh trúc đào chết người. Em không biết anh Nhất em hư hỏng từ lúc nào. Thôi th́ đủ tṛ, rượu chè, trai gái, thỉnh thoảng chích x́ ke, cuối cùng là buôn lậu hay chôm đồ nhà để trang trải những thứ đó. Một lần anh ấy nhét trộm vào va ly hộ chiếu đỏ của ba em một gói đồng hồ điện tử gửi cho thằng bạn anh ấy ở Mátxcơva, may mà cụ em phát hiện được. Anh Nhất vốn thông minh, đẹp trai, cái ǵ cũng biết làm, được mẹ em nuông chiều như mọi bà mẹ vẫn nuông chiều đứa con trai cả. Sự nuông chiều ấy có thể nâng anh trai em lên nếu mẹ em c̣n sống. Nhưng sự đời đă không diễn ra thuận chiều như vậy. Em c̣n nhớ, hồi đó anh ấy học năm cấp ba cuối cùng một cách khó khăn, thành tích bất hảo đă được nhà trường ghi một chuỗi dài trong sổ liên lạc. Thế rồi anh ấy lăn đùng ra xin đi bộ đội. Ba em bảo: "Tao không thể cống hiến cho quân đội một đứa con hư hỏng như mày!". Anh Nhất nói: "Hổ phụ sinh hổ tử, tôi muốn làm cọp con không được th́ tôi làm con chó lài! Tôi chán cái nhà này lắm rồi!". Hôm ấy ba bố con ngồi uống nước quanh bộ xa lông. Ba em cầm lấy cái gạt tàn, ông bóp chặt nó trong tay. Em tưởng ông sẽ ném vào mặt anh Nhất nhưng ông chỉ đập mạnh xuống mặt bàn làm vỡ oan miếng kính. Sau hôm đó th́ mọi biện pháp đều được ba em dùng đến. "Phải chuyên chính với thằng này mới được" - ba em bảo. Cụ có thể gửi anh ấy đến trại cải tạo bất kỳ lúc nào và rút anh ấy về bất kỳ lúc nào cũng được. Ba em cũng có thể xin cho anh ấy bất kỳ việc ǵ hợp với cái bằng kỹ sư cầu đường của anh. Nhưng từ lâu em linh cảm rằng có lẽ chỉ cái chết mới kết thúc được mọi ưu phiền trần thế...
Chi châm thuốc, lặng lẽ hút.
- Vâng, anh Thảo ạ, quả thật chỉ có cái chết. Cái chết đă chấm dứt mọi khổ đau cho anh ấy và mọi người thân. Anh Nhất uống rượu liền một tuần lễ, chỉ ăn qua quưt rồi vào pḥng ḿnh, đóng cửa lại. Nhà em được yên một tuần lễ. Không có ai đến đ̣i nợ, đến gây gổ. Chiếc Honđa 67 của anh ấy bị vặt trụi hết đèn đóm, bẩn như ma vùi bị bỏ quên ở ga ra. Em và thằng Mai không biết làm thế nào, chỉ mong ngóng bố về. Cụ đi công tác ở Cu-ba, cách nửa ṿng trái đất. H́nh như anh Nhất đă chọn đúng thời điểm ấy. Vào ngày cuối tuần th́ anh ấy chết. Anh ấy tự tử bằng rượu. Kết thúc là mười viên gác-đê-nan. Mười viên đủ chấm dứt một cơ thể đă ră rời búng ra cồn và một linh hồn không nơi bấu víu. Một cuộc đời không có lối ra. Có ba người con gái trẻ đưa hoa đến. Em chưa hề gặp họ. Nhưng cả ba đều có vẻ nết na. Nh́n họ em biết họ đă yêu anh ấy đến chừng nào. Người nào cũng kể cho em nghe về mối t́nh của họ với anh ấy và khen anh ấy là người đàn ông tốt nhất trần gian. Em tin họ thành thật v́ không ai trông mong ǵ sau cái chết. Em lắng nghe họ, cố hiểu, cố h́nh dung ra những điều chưa biết, những khoảng trống trong tiểu sử ngắn ngủi của một con người. Em cũng an ủi họ mặc dù em c̣n đau đớn hơn họ nhiều v́ tận tâm can, em xót xa cho anh trai ḿnh. Em đă từng nghĩ anh ấy có thể không phải như ḿnh tưởng. Ba cô gái, từ ba góc độ khác nhau đă rọi chiếu lên tấm màn hư ảo của đời thực h́nh ảnh của anh Nhất. Họ đă vây bọc anh ấy bằng t́nh yêu của họ, thứ t́nh cảm tự nhiên của con người và đă kéo anh ấy ra khỏi vùng ảnh hưởng của một gia đ́nh nghiêm khắc và không ai hiểu ǵ anh ấy cả. Em hiểu như vậy có đúng không anh?
- Nhưng họ đă không đủ sức níu anh ấy lại - Thảo nói.
- Có lẽ đúng thế. Sau khi anh Nhất chết, ba em suy sụp rất nhanh. Điều em nhận thấy rơ nhất là ông mất hẳn tự tin, có lẽ không có vụ thất bại nào trong chính trường lại làm ông quỵ ngă đến thế. C̣n em, em mỗi ngày một nhận ra nguy cơ đang đến gần. Em không thể làm ba em hiểu rằng, tuy là con của ba nhưng em không thể thoát ra khỏi số phận của lứa tuổi. Có tấm gương tầy đ́nh của anh Nhất, ba em rút kinh nghiệm và ḱm kẹp cô con gái trong ṿng kỷ luật. Thành ra em lănh đủ mọi sự nghiêm khắc và h́nh phạt đáng lẽ ra đă được áp dụng đối với anh trai em. Thật đau buồn, cụ vẫn nghĩ rằng sở dĩ xẩy ra bi kịch đối với anh Nhất chính là v́ cụ chưa chuyên chính! Không làm sao để cụ hiểu ngược lại cho đúng sự thật. Có thể ngày nào đó em sẽ kết thúc cuộc đời như anh Nhất nếu em c̣n ở lại trong nhà. Đêm nào em cũng nằm mơ thấy anh Nhất và anh ấy cứ cầm tay em dắt đi. Có đêm em đi theo anh ấy như người mộng du, lúc tỉnh dậy mới biết là ḿnh đă ra đường phố vào ba giờ sáng. Em quyết định làm mọi cách để rời Hà Nội nhưng cái chính là rời khỏi ba em. Cuộc chia tay ấy nhất định sẽ đến, vậy th́ tại sao em không làm cho nó đến sớm hơn? Em phải cứu lấy đời em. Đành để lại ba em cô đơn với thằng Mai vô tích sự không bao giờ rời được cái bể cá cảnh mấy trăm con của nó. Em thương ba em vô cùng, em vẫn kính trọng nhân cách của ba. Nhưng em biết làm thế nào được? Giữa lúc đó th́ Thục xuất hiện như là chàng rể quư trong nhà. Anh tưởng tượng ba em sung sướng đến chừng nào. Ba em vẫn tưởng em sẽ tha về cho ba một thằng rể có bộ ria mép như cái ghi đông xe đạp và gọi bố vợ là ông bô. Thục tuyệt vời, có địa vị, có gia tài, có triển vọng lớn. Chắc ba em nghĩ là những bản tự kiểm điểm cụ bắt em viết hồi nào đă có tác dụng v́ em đă t́m cho cụ một chàng rể như thế. Dần dần, Thục làm sống lại trong ba em niềm tin vào thế hệ trẻ. Ba em, một con người tốt nhưng không tin là con cháu cũng có thể tốt được như ḿnh. Đó là sai lầm lớn nhất đời của ba em.
Chiếc loa thùng vẫn hát. Đêm dịu dàng với mùi ca-cao say đắm. Những bài ca trong quán giải khát đều có mùi cà phê, mùi sữa và Thảo đang nghe một bài nhạc vàng có mùi ca-cao.
- Nhớ ba cô gái ấy - Chi nói tiếp - Người nào cũng trạc tuổi em, người nào cũng đàng hoàng. Họ đều biết mọi tṛ hư đốn của anh Nhất, nhưng cả ba đều bỏ qua hết. Chỉ có họ mới nh́n thấu được những "phẩm chất người" tốt đẹp ẩn giấu dưới những hành vi bất hảo của anh trai em. Cô thứ nhất là một phó tiến sĩ ngữ văn, nói với em: "Chị yêu anh ấy v́ anh ấy biết phản kháng chứ không cam chịu". Cô thứ hai làm nghề uốn tóc, bảo: "Anh ấy con nhà, ông cụ làm to nhưng anh ấy không sung sướng. Chính v́ anh ấy khổ mọi mặt mà chị yêu". Cô thứ ba, một cô gái đẹp tuyệt vời đến làm em phát ghen lên, tốt nghiệp phổ thông, nhờ có sắc đẹp được người đời che chở nên xin việc ǵ cũng dễ tuy việc nào cũng tạm thời. Cô ấy bảo: "Ḿnh yêu anh trai cậu v́ anh ấy không quỵ lụy ḿnh như những thằng khác!". Không ai yêu anh ấy v́ tiền hay v́ anh là con trai thừa tự của một gia đ́nh nổi tiếng. Nghĩa là không ai vụ lợi. Họ là hiện thân cho cái Đẹp, chính vẻ đẹp đích thực của t́nh yêu đă làm sống lại trong kư ức em một người anh trai khác tuy rằng em vẫn không bao giờ nguôi xót xa.
Cả hai cùng ngồi trầm ngâm một lúc.
- Em muốn về rồi. Nhưng em không về nhà em. Anh cho em ngủ lại chỗ anh - Chi nói.
- Tùy Chi.
- Suy cho cùng, Tuấn chỉ là một người ích kỷ - Chi tiếp tục nói vẻ đăm chiêu.
- Chi định thế nào?
- Em muốn về chỗ anh ngủ một giấc - Chi lảng tránh.
Thảo rũ chiếu, căng lại dây màn, lấy một chiếc khăn mặt mới lót lên chiếc gối bốc mùi mồ hôi chung chạ của ba anh em. Anh cũng dọn một góc nhà cho ḿnh, gom nhặt những miếng thảm cói làm nền rồi trải lên một tấm chiếu sạch. Anh dọn tiếp các thứ giấy má trên bàn, sợ Chi nhắc tới cuốn tiểu thuyết. Ngay bản thân anh cũng ngại khi nh́n thấy đống bản thảo hoặc nhớ tới nó. Chi thường chân thành khuyến khích Thảo, nàng ảnh hưởng nhiều tới anh như lệ thường nhà văn vẫn có một người đẹp đỡ đần. Nhưng Thảo không chịu nổi những ư kiến thẳng thừng của Chi về văn chương. Chi không hiểu nàng phải tuân theo không ít luật lệ nếu nàng là nhà văn.
Nhưng Chi không thể không nhắc tới cuốn sách. Bởi v́ nàng không ngớt nghĩ về Tuấn mà theo nàng hiểu, những chương đầu nàng được đọc là Thảo viết về Tuấn, lấy Tuấn làm nguyên mẫu.
- Trong sách của anh, Tuấn bị méo mó đi nhiều. Tuấn ở ngoài đời không thế, không cuồng tín như thế. Các nhà khoa học ngày nay không cuồng tín nữa đâu, họ đang chờ một Anhxtanh mới ra đời. Kiến trúc sư bọn em đâu có vẽ đồ án nhà thờ. Mà là các cửa hàng đặc sản, quán nhậu, anh hiểu chưa?
- Nhưng cái ǵ sẽ dẫn dắt mọi người về mặt t́nh cảm như cô yêu cầu bây giờ? Cộng đồng nào cũng cần có ḷng tin vào một cái ǵ đó. Tôi thèm xă hội loài ong. Nghe nói sức khỏe của con ong chúa ảnh hưởng ngay lập tức đến tần số vỗ cánh của các loại ong trong đơ.
Chi ngồi bật dậy:
- Loài người chứ không phải loài ong. Suy cho cùng loài người không cần tín ngưỡng. Nó cần có niềm tin vào tương lai, nhưng là niềm tin vào bản thân nó, sức mạnh hướng thiện của chính nó chứ không phải ḷng tin vào bất kỳ thần thánh nào.
- Sức mạnh hướng thiện theo cô là cái ǵ?
- Là t́nh yêu. Một nền chính trị lành mạnh và t́nh yêu được tôn thờ thế là đủ cho một xă hội lư tưởng, từ hai yếu tố đó con người sẽ sáng tạo ra các nền văn minh. Các thứ tôn giáo rắc rối và phiền toái quá. Chúng không tự nhiên như t́nh yêu, chúng phải lừa lọc, mị dân để truyền giáo với đội ngũ cha cố quá cồng kềnh. T́nh yêu không cần thuyết giáo, không cần thánh đường, lễ lạt. Nó vừa túi tiền của mọi lớp người và ai cũng được hưởng hạnh phúc như nhau. Nó không dẫn tới những cuộc tự sát tập thể như những giáo phái cuồng tín mà nó sinh con đẻ cái. Chính nhờ vậy mà nó cứu thế giới.
Thảo mỉm cười:
- Tôi sẽ chấp nhận lư thuyết của cô trên phương diện ít tốn kém của thứ tôn giáo t́nh yêu ấy. Không cần giáo đường, chủng viện mà chỉ cần một cái giường, manh chiếu hay một vạt cỏ. Và những chiếc loa stéreo của thời hiện đại với những bài t́nh ca trong các quán cà phê.
- Em không muốn đùa. Anh thử nghĩ lại mà xem, hàng ngàn năm nay loài người cứ bé măi cái nhầm là dại dột lập ra đủ thứ tôn giáo. Em nói thật, tác phẩm nào của anh cũng muốn truyền giáo và anh dè bỉu t́nh yêu, bằng cách mô tả nó hời hợt và lảng tránh khía cạnh tự nhiên nhi nhiên tuyệt mỹ của nó là t́nh dục. Anh sợ thanh niên hư hỏng, thác loạn, đâm chém nhau v́ t́nh yêu phải không? Nhưng có bằng chiến tranh không? Hay là anh sợ người ta say mê nhau th́ sẽ lơ là trách nhiệm xă hội? Tóm lại, anh coi trọng xă hội nhưng lại coi khinh từng đơn vị con người. Có phải thế không?
Không thể tranh luận với Chi mà anh cũng không muốn tranh luận. Thảo duỗi chân, đặt hai bàn tay đan chéo lên bụng và bắt đầu thở yoga.
Sau khi Chi bỏ đi, Thục ngồi lại một lúc ở pḥng khách. Anh điểm lại rất nhanh mọi chuyện trong thời gian qua. Cũng như những người chồng bất hạnh khác, anh đau khổ. Sự thật đă được phơi bày, đă được xác nhận. Anh đă bị cắm sừng, đă bị phản bội. Nhưng vốn là một người thực tế, không ảo tưởng ǵ lắm về ḷng chung thủy hiện đại, anh đă nhanh chóng đặt nỗi đau của anh trong cái biển đời khổ ải và anh được xoa dịu bởi ư tưởng muôn đời: đời là thế. Anh tự đánh giá ḿnh đă được khá nhiều trong suốt canh bạc th́ cũng có lúc phải chấp nhận thua một ván bài. Anh vẫn thường gộp những thăng trầm chính trị và hạnh phúc riêng của anh làm một, anh tính sổ và cho rằng nói chung th́ anh vẫn là người chiến thắng.
Anh dặn ḍ mẹ mấy câu, đưa tiền cho bà rộng răi, không hề nhắc đến Chi, làm như chưa hề có chuyện ǵ xảy ra giữa hai vợ chồng rồi ra xe. Từ lúc nào, con Bốp trung thành đă nằm phục bên cạnh chiếc xe của chủ đỗ bên cổng. Thục đút cho nó mấy cái kẹo thường mua sẵn mỗi lúc về nhà, vỗ vỗ mấy cái vào đầu nó, bắt tay nó lần cuối cùng khi nó dựng mơm lên ngang tầm tay anh rồi lên xe.
Chiếc xe tuy không thuộc đời mới nhất nhưng khá tối tân, trở nên nhẹ nhàng rồi lao vút vào con đường vắng mới được nâng cấp từ mùa hè vừa qua. Anh biết tay giám đốc công ty cầu đường cho rải bê tông nhựa đoạn này là v́ anh. Ông ta đang nhờ anh tác động để được chuyển đến công ty xuất khẩu ốc ếch ǵ đấy và xin một chân chạy vật tư rất thơm cho thằng em ruột sở Sở nọ. Anh sẽ giúp thằng em nhưng hăy xếp lại việc thuyên chuyển của cha giám đốc công ty cầu đường. Đoạn đường này lộ liễu quá, thật thô lỗ, vụng về trong việc chiều nịnh cấp trên. Không dại ǵ mà nâng đỡ một thằng ngu, nó sẽ lôi ḿnh chết ch́m với những tṛ ngu xuẩn của nó.
Bà Nhàn ra đóng cổng, nh́n theo chiếc xe của con trai với vẻ sung sướng dịu dàng. Bà vào nhà quét tước, thu dọn các thứ. Thục không ăn cơm, bà lo lắng nhưng không dám nài nỉ. Bà vẫn không biết Thục ăn uống những đâu, có nhà, có vợ mà như người ở chùa. Bà không hiểu nổi v́ sao người ta lại thấy sung sướng khi sống ở thành phố. Ngôi nhà to rộng này, dăy phố ầm ĩ quanh năm suốt tháng và cả cái thành phố mênh mông với tiếng xe cộ ầm ĩ ngày đêm như sấm như sét này chỉ là một giấc mơ hăi hùng. Cũng như trong cơn ác mộng, bà lo sợ một kết thúc khôn lường, khổ thay, không biết bao giờ tỉnh được để biết đây chỉ là một cơn mê sảng. Bà đă từng mơ thấy cháy nhà, mất trâu, đứa cháu ngoại rơi xuống ao chết đuối... và bà vui mừng khôn xiết khi tỉnh dậy biết những chuyện khủng khiếp ấy chỉ xảy ra trong giấc mơ. Đây là mơ hay thực? Dinh cơ này, đứa con trai giàu có, sang trọng, quyền uy này là thực hay mơ? Làm sao con trai bà lại có thể có được những thứ đó? Bà luôn có cảm giác như từ cái làng Trùa nghèo khổ bay lên cơi tiên, cơi Phật, cái làng Trùa vẫn không nguôi nhớ nguôi thương của bà. Từ ngày rời làng ra ở với con trai bà chỉ mới được Thục đưa về thăm một lần. Chuyến đó Thục có công việc ở tỉnh nhà, giá không phụ thuộc vào xe của con trai th́ có lẽ bà sẽ ở lại cho qua mùa gặt.
Bà ăn qua quưt hai bát cơm, sửa soạn đi ngủ. Bà đă nghe hết chuyện giữa con trai và con dâu. Bà biết chắc là đêm nay Chi sẽ không về. Bà không trách cứ Chi. Thời buổi này những chuyện như thế nhà nào cũng có. Miễn làm sao đừng tóe loe ầm ĩ ra và ở nhà quê người ta không hay biết ǵ là được. ở quê mọi người chỉ biết là bà đă trở thành sui gia với một gia đ́nh quyền cao chức trọng, danh giá. Kỳ thực bà không quan tâm đến điều đó, bà chưa thấy mặt ông sui gia và cũng đă đặt chân đến nhà ông ta lần nào đâu. Bà cũng không sung sướng, tự hào, cũng không tủi thân v́ lép vế. Chỉ có Thục mới làm bà bận tâm. Đối với bà, Thục vẫn chỉ là cái thằng Thục cởi truồng tắm với trâu ở cầu ống ngày nào. Nhưng bà buồn là cũng chẳng ăn nhằm ǵ chuyện đó, con trai bà bây giờ không của bà nữa. Nó đă là người của thiên hạ. Nó được người đời quỵ lụy, nể v́, sợ sệt nữa. Nhưng nó cũng vất vả, bon chen, đau khổ v́ những chuyện bà không thể nào hiểu nổi. Nó đang là thân cây mạnh mẽ vươn lên trời, bà chỉ là một chiếc lá sắp rụng bám hờ vào. Bà thương Chi v́ bà nghĩ thân phận Chi cũng không khác ǵ hơn chiếc lá ấy. Chi là cái lá héo v́ không hút được nhựa từ cây, nó cũng sắp rụng không phải do già cỗi như bà mà v́ nó không gắn bó với cái cây ấy nữa. Bà biết Chi không hợp với Thục, không yêu Thục, Chi đang yêu ai đó, nh́n nét mặt Chi bà biết là Chi đang yêu ai đó, chuyện ấy không che giấu ai được. Người đó có thể là Tuấn - bà đoán vậy - nhưng dù thế đi nữa th́ bà cũng không thể ghét Chi. Chi không làm người ta ghét bỏ được.Bà chỉ rầu ḷng cho gia cảnh con trai, cho gia cảnh nhà bà. Nhưng bà không ghét Chi được. Đó là một t́nh cảm tự bà cũng thấy lạ lùng. Một sự cảm thông bao dung và rộng lượng giữa những người bị bỏ rơi. Phải, bà cảm thấy ḿnh bị Thục dẫn ra giữa chợ rồi bỏ rơi bà với cảnh sống chợ búa, thị thành, bà lạc trong mớ rác rưởi thị thành ấy. Chi cũng thế. Chi cũng côi cút như bà, cũng lay lắt sống như bà. Cái ǵ cũng có, nhà cao cửa rộng, tiền này, vàng này, nhưng bà vẫn thấy Chi ngồi hàng giờ như một đứa ăn mày không c̣n chỗ xin ăn. Trong nhà chỉ c̣n con chó Bốp là sống ḥa nhập với nhà cửa, đồ đạc và công việc giữ nhà của nó. Như chỉ có nó là sống thực trong nhà này chứ không phải sống hờ như bà, như Chi. Nó là chủ, hai mẹ con bà chỉ là khách. Quả thực, chưa bao giờ bà nghĩ là sẽ ăn đời ở kiếp trong cái nhà to rộng, sang trọng này. Ḷng bà quây quả hướng về quê hương, nơi con gái bà đang mong ngóng bà về.
Hai hôm nay bà bỗng dưng máy mắt. Chắc là con gái bà đang mong. Chiều qua, một con bướm ma to và đen như bàn tay thợ mỏ, bay vào nhà, bám vào chỗ tường vôi cạnh giường bà. Người ta thường bảo con bướm ma chính là hồn người chết, khéo đó là hồn bà Phúc, người bạn từ thời chài thẻ của bà chết cách đây hai năm cũng nên. Con bướm vào thăm bà hay rủ bà đi chơi nơi suối vàng với bà bạn? Chưa hết, trưa nay một con nhện đen sa xuống trước mặt bà rồi một con chim sẻ bỗng dưng rơi vào miệng con chó Bốp. Chỉ một cái tợp con chó nuốt chửng con chim. Điềm gở đă ứng nghiệm. Tối nay hai vợ chồng căi nhau, Chi bỏ nhà đi đâu không về c̣n bà th́ thao thức không ngủ. Không biết c̣n chuyện ǵ sẽ xảy ra nữa đây?
Sao Thục không sống như mọi người? Sao Thục không chọn một công việc nhàn hạ hơn, đỡ tất bật hơn để có th́ giờ mà vui vầy với vợ, với mẹ, đẻ cho bà một đứa cháu trai đích tôn có phải hơn không? Nó giỏi giang, nó hiếu thảo với mẹ, chưa bao giờ nó làm bà phật ḷng, nhưng nó tự đày ải thân ḿnh quá thể. Bà nhớ ngày nó bỏ đại học để ra trường anh Thị học lại phổ thông, nó tỉ tê với bà: "Mẹ ơi, đă nghèo th́ hèn, con không chịu hèn, chịu nghèo được. Mẹ bán con lợn cho con. Rồi con sẽ cho thằng hàng xóm chuyên hiếp đáp người ta biết con trai họ Nguyễn nhà này sinh ra không phải để làm đầy tớ chúng nó!". Lúc đó máu bà cũng sôi lên, bà cũng hào hứng tột cùng không kém ǵ Thục. Bà cảm phục thằng con tuổi nhỏ chí lớn. Bà bán con lợn một tạ, vay hàng xóm mấy ngàn nữa, sắm sửa cho con đi. Sau đó bà sống để đợi con trai bà thành đạt. Quả nhiên, nó đă thành đạt không ai ngờ. Thế mà bây giờ chính bà lại hối tiếc. Bản thân bà và cả Thục nữa, có sướng hơn ai đâu?
Buổi sáng như mọi buổi sáng nào. Vừa chợp mắt một chút đă nghe chuyến tàu hỏa bốn giờ sáng kéo c̣i, ngoài bến cảng. C̣i tàu thủy hụ lên như con trâu động đực, tiếng phố xá thức giấc và nước chảy ngoài ṿi nước công cộng. Bà Nhàn lại chong chong con mắt.
Khi nắng tràn ngập mảnh sân hẹp sau nhà th́ bà đă quét dọn xong nhà cửa. Bà chuyển cái chổi ra sân, bắt đầu quét từ bậc tam cấp lát gạch hoa lối xuống bếp. Xung quanh bà mọi thứ đều lát gạch, đều láng xi măng. Chỉ nh́n thấy màu nâu của đất trong những chậu trồng hoa. Mà đất cũng bị gốc và lá cây che kín, phải nh́n kỹ mới thấy. Chao ơi, đất mà cũng hiếm vậy sao? Bà Nhàn thở dài, đưa đẩy cán chổi. Bà nhớ sao, thèm khát sao được cởi đôi dép nhựa để giẫm chân lên một miếng đất, mát lạnh như cái thứ đất ở ngơ nhà bà vào buổi sáng. Thứ đất phơn phớt một lớp rêu xanh mịn như nhung. Đi chợ, đi làm đồng về dưới nắng trời bỏng rát, đặt chân vào ngơ là tự khắc bao mệt nhọc cay đắng rơi đâu mất. Bà ḥa nhập ngay vào đất cát, vào vườn cây bóng lá xung quanh bà. Lúc rỗi răi, cắm một cái cành xuống đất là có cái để trông chờ, để hy vọng quanh năm. C̣n như ở đây, bà như chiếc lá rơi lên đám sỏi, chờ ngày khô héo trên đám sỏi, dưới ánh nắng gay gắt phố phường. Không, bà không muốn thế, đừng bắt bà phải thế, bà muốn ngập ḿnh trong đất. Rồi thế nào cũng có ngày, có lẽ cái ngày bà được trở về với đất là lúc bà nhắm mắt xuôi tay. Nhưng liệu khi bà chết, người ta có cho bà nằm xuống đất không?
Bà ngồi xuống bậc tam cấp để thở. Con Bốp vẫn theo sát phía sau hoặc bên cạnh bà. Con quỷ trời tha ma bắt! Nó đầu độc đời bà như oan khiên nghiệp chướng. Bà nghe tiếng nó thở, ngửi thấy mùi mồ hôi nồng nặc của bộ lông xám như lông chó sói và đôi mắt nó không hề toát lên một chút t́nh thương như con Mực của bà. Hôm Thục đưa xe về đón bà ra đây, nó chạy đứt hơi theo chiếc xe khỏi làng hai cây số. Lúc bà quay lại nh́n thấy nó, bà hét lên. Thục đành bảo anh lái xe bế nó đưa về nhà xích lại nó mới chịu. Không biết bà có gặp lại nó nữa không, nó cũng già lắm rồi, con Mực của bà.
- Con quỷ! Con vật trời đánh, mày có tha tao ra hay không hở mày?
Bà nói như hét với con chó, tiện tay cầm chổi bà đă giơ lên định phang cho nó một nhát vào đầu để nó biến đi rồi. Nhưng bà tỉnh lại được. Đôi mắt lạnh như băng của nó nh́n bà: "Tôi có việc của tôi, việc của tôi là phải canh chừng những mụ nhà quê khả nghi như bà!".
Một con mèo đen đi hoang nhảy từ mái nhà hàng xóm xuống mảnh sân. Con Bốp chồm lên đuổi theo con mèo ra lối cổng. Bà Nhàn nhẹ ḿnh, đứng dậy. Bà chỉ mong nó buông tha bà ra dăm phút để sửa sang lại chậu hồng, tưới cho nó gáo nước. Ai lại nước chảy suốt ngày bên cạnh mà để cây chết héo bao giờ. Bà phải làm ngay trước khi con chó quay lại.
Bà múc nước trong bể đổ vào chậu cây. Nước rin rít thấm vào đất. Rồi bà dùng tay tỉa mấy cái mầm héo, quấn mấy tay hồng vào nhau cho thêm vững. Bà nghĩ với nỗi oán hận khôn cùng: "Không biết mả tổ con chó chôn ở dưới gốc hồng này sao mà nó không cho ḿnh đụng đến bao giờ!". Bà run tay v́ giận. Bà quay đi. Nhưng một tay hồng có gai cào chặt vào lưng áo bà lúc nào không hay. Bà bước đi, kéo đổ cái chậu.
Con Bốp đuổi hụt con m èo nhanh như cái bóng chạy dọc đầu tường ngăn hai nhà hàng xóm. Bốp dựng lên, nhưng con mèo ranh ma vẫn ngoài tầm với của nó. Giá nó nhảy lên được và táp con mèo một miếng gọn. Nó thèm được xé xác con mèo, hút vào cổ họng khô khát những tia máu nóng ấm. Nó đang thèm một tia máu nóng ấm. Nhưng nó đành bỏ cuộc. Bốp trở lại sân sau. Nó nh́n thấy bà Nhàn đang vật vă với cái chậu, một tay hồng cào chặt vào áo bà.
Bốp thu ḿnh, gầm lên một tiếng man dại rồi nhảy lên vai người đàn bà, tợp một miếng lên cái cổ gầy nhẳng. Mùi bùn, mùi mồ hôi đồng ruộng, mùi máu kích thích hệ thần kinh của một con chó ṇi có ông nội là một hạ sĩ chó trong quân đội Pháp và được huấn luyện chu đáo bởi một nhà dạy chó tài ba.
Thục giải quyết nhanh một vài công việc ở cơ quan rồi bảo tài xế đánh xe về nhà. Anh muốn được một ngày yên tĩnh để suy nghĩ. Trước sau rồi cũng phải giải quyết chuyện nhà cho xong. Có hai sự kiện gây ra bước ngoặt ấy. Anh vừa hay tin Bích đă di tản. Anh có lặng người đi một lúc v́ đột ngột, sau đó một nỗi buồn làm anh đờ đẫn người. Kỷ niệm ái ân sống lại, đứa con rồi đây sẽ không bao giờ anh được gặp nữa. Bích và con bay biến vào khoảng trời biển bao la như chiếc lá trong cơn dông. Anh tự vấn xem ḿnh có trách nhiệm đến đâu đối với Bích và con. Bé B́nh (tuy nó ghét anh, không cho anh gần gũi, xa lạ với anh c̣n hơn cả những đứa trẻ hàng xóm) đă làm anh choáng váng v́ anh không c̣n điều kiện để làm những việc anh định làm cho nó nữa. Nhưng cơn đau qua rất nhanh, tính năng động làm Thục xa lạ với mẫu người t́nh cảm ủy mị. Việc Bích ra đi đă đẩy Thục đến một quyết định dứt khoát. Từ trước đến nay anh do dự trong việc ly dị với Chi v́ hai lẽ: anh chờ đợi số phận chính trị của ông bố vợ và thái độ của Bích. Thứ nhất, anh vẫn muốn gắn bó với cái phao nếu nó chưa bị ch́m. Thứ hai, nếu ly dị Chi, anh sẽ khó mà chạy trốn khỏi Bích và phải cưới Bích th́ uy tín chính trị của anh trong thành phố sẽ bị lung lay khó lường. Đối thủ của anh sẽ không lỡ dịp khai thác lợi thế nếu anh lấy một cô vợ nhiều tai tiếng như Bích. Cuộc t́nh sáu năm sẽ vỡ lở, Bích sẽ là đầu mối để người ta lần ra nhiều điều ẩn khúc trong quá tŕnh vọt tiến của anh trên bực thang danh vọng. Không lấy Bích th́ hậu quả càng khó lường hơn. Phản ứng của một người đàn bà bị lừa dối hoặc tự coi là bị lừa dối sẽ không có giới hạn. Thật là cảnh trên đe dưới búa!
Bây giờ Bích đă ra đi, vĩnh viễn. Chi đă thẳng thừng thú nhận tội lỗi của nàng. Đă có thể bàn với Chi về cuộc chia tay. Anh không oán trách Chi, cũng không ghen tuông, dày ṿ nàng. V́ anh không yêu nàng. Anh đă làm tṛn phận sự người chồng của anh trong khuôn mực đạo đức. Người bố vợ đầy quyền lực đă thành người đỡ đầu chân thành và tin cậy của anh. Anh không có lỗi nếu anh không yêu được Chi hay Chi không trung thành với anh, không làm tṛn nghĩa vụ người vợ mà pháp luật và đạo lư đ̣i hỏi. Anh chỉ là nạn nhân. Anh không có lỗi. Theo tư duy thông thường, anh chỉ là người chồng phải trả giá cho sự xuống cấp về đạo đức của một xă hội rối loạn kỷ cương mà thôi.
Tốc độ chiếc xe êm ru làm tư duy của Thục thêm dứt khoát. Đă có thể tính chuyện lỵ dị được. Sẽ cho Chi ngôi nhà. Anh đủ giàu để cho nàng hơn thế nữa. Miễn là cuộc ly hôn phải êm thấm, anh được thủ vai người chồng đáng thương đă mất hết v́ sự phóng túng không dạy được của vợ ḿnh. Anh là nạn nhân của tự do và lối sống hiện đại. Điều ấy làm anh có giá hơn trên chính trường hiện nay, ít nhất cũng là trong thành phố này.
Ḿnh sẽ không lấy vợ nữa. Không ít nhà chính trị độc thân đă thành công mỹ măn. Bao nhiêu vị anh hùng phải găy lưng v́ có một người vợ trẻ đẹp, găy lưng về chính trị và cả về mặt sinh học. Ḿnh sẽ sống độc thân, sẽ có th́ giờ hơn cho sự nghiệp, sẽ được sống kiểu sống ḿnh mong muốn mà không bị một cô vợ ức chế. Thục nghĩ một cách hào hứng và anh giục người tài xế cho xe tăng nhanh tốc độ.
Nhưng may mắn cho người con trai hiếu thảo là anh c̣n kịp thời gian đưa bà Nhàn đi cấp cứu. Anh hoảng hốt, ngồi khóc trên xe, ḷng dạ rối bơi. Sau khi thu xếp toàn bộ công việc phải làm ở bệnh viện trung tâm để đảm bảo cho mẹ được cấp cứu tốt nhất, anh đi xe về nhà. Anh bảo tài xế đánh xe đi t́m Chi ở vài địa điểm trong thành phố, hẹn cậu ta quay lại sau nửa tiếng nữa để đưa anh trở lại bệnh viện với mẹ. Anh muốn rời bệnh viện sợ các bác sĩ v́ có mặt anh mà mất b́nh tĩnh. Anh cũng không dám nh́n mẹ với những vết thương toang hoác ở cổ. Ḿnh là kẻ giết người. Ḿnh đă giết mẹ, dù là vô ư thức nhưng chính ḿnh đă gây ra chuyện đó.
Ngồi một ḿnh trong ngôi nhà trống vắng đang đầy ắp những ấn tượng khủng khiếp, Thục như phát điên. Anh không c̣n biết ḿnh nên làm ǵ, nghĩ ǵ. Anh thấy sợ và mồ hôi vă đầy trán. Con Bốp không nhớ ǵ đến hành động vừa làm, nằm phục xuống cạnh Thục chờ một chiếc kẹo như thường lệ. Thục không đưa tay cho nó như mọi lần. Anh chăm chú nh́n nó, nh́n hai hàng răng nhọn hoắt khi nó ngáp một cách uể oải, cái lưỡi đỏ chảy ra khỏi miệng con vật như một vệt máu lớn. Thục rùng ḿnh thấy có một sợi dây liên hệ bí ẩn giữa ḿnh với nó, như con người thứ hai của anh vừa thoát ra khỏi anh và biến thành con chó đang nh́n anh. Anh mở chiếc cặp da, lấy một khẩu K.54 lật lên lật xuống trong ḷng bàn tay. Anh rút kẹp đạn ra, kiểm tra những viên đạn bóng loáng có đầu màu đỏ. Rồi anh đút cái kẹp vào, kéo quy lát cho một viên nhảy vào ṇng.
Anh đưa khẩu súng cách trán con Bốp khoảng ba mươi phân. Con vật tưởng là anh đùa với nó, lấy một chân trước gạt nhẹ khẩu súng. Nó liếm bàn tay anh như cám ơn anh đă hạ cố đùa với ḿnh. Con người thứ hai của anh vẫn chưa hiểu anh. Anh đẩy khẩu súng vào sát trán con chó một chút nữa. Thục bóp c̣. Con chó dựng lên nhưng anh đă kịp đứng dậy, lùi ra. Anh bắn một viên nữa. Con vật đổ xuống, uốn cong cái lưng dài, giẫy một lúc rồi nằm yên.
Thục đút súng vào cặp, dửng dưng, không mảy may xúc cảm. Không chút căm thù mà cũng không chút thỏa măn được trả thù. Anh ra sân sau, từ tốn, dùng hai tay vạm vỡ bê cái chậu hồng đặt sang bên cạnh. Một bông hồng sót rụng những cánh đỏ xuống mấy vết máu tím bầm. Anh lấy tay xoa xoa vệt máu rồi dùng con dao nhíp nậy ḥn gạch dưới cái chậu lên. Mày ṃ một lúc anh rút trong cái hốc ra một hộp bọc kẽm nhỏ, đưa lên nhà. Anh xem xét qua loa cái hộp rồi bỏ vào chiếc cặp da to tướng vẫn mang bên ḿnh ít lúc nào rời. Đó là gói vàng lá và một vài hạt xoàn anh tích trữ được từ thời làm ăn trên chiếc ca nô. Anh giấu nó một cách hờ hững ở nơi không ngờ nhất, như tṛ đùa của lũ trẻ trâu hồi nhỏ vẫn "chôn của" ở băi tha ma làng. Sau đó, cũng như một tṛ đùa, với kinh nghiệm của nhà dạy chó tài ba, anh đă dày công tập luyện cho con Bốp có những "phản ứng cấp ba", theo thuật ngữ của nghề dạy chó, với bất kỳ ai đến gần cái chậu.
"Một phản ứng cấp ba!" - Thục ôm mặt, anh thấy ruột gan đang bị nghiền ra từng mảnh nhỏ, anh đang tan ră, dần dần như không cưỡng được, như vừa rồi anh đă bắn vào chính anh chứ không phải con Bốp.
Nó vẫn nằm đó, cái trán dài như trán hươu vỡ toác. Một vạt máu tím bầm đang khô trên nền gạch lát hoa. Thục nhớ đến mẹ, hoảng hốt chạy ra cửa nh́n đường phố. Nhưng xe vẫn chưa đến.
Họ vượt con đê, xuyên qua một xóm nhỏ có nhiều nhà ngói, nhà mái bằng của dân chài và những miếng vườn con con trồng cây chua me và ớt, rào bằng cây sậy khô. Ngôi nhà cuối cùng ở sát băi cát. Một vũng biển nhỏ. Từ làng, băi cát uốn cong thành h́nh cây cung đến cuối làng th́ duỗi ra như một tiếng thở dài.
Họ có ba người. Thảo, Chi và Thành, người anh cả của Bích. Cả ba giống một đoàn nghiên cứu địa mạo. Để tranh thủ thời gian và đỡ vất vả, Chi mượn chiến xe Jeep của cơ quan. Cậu Quân lái xe, chú bé thua Chi bốn năm tuổi nhưng hâm mộ bà chị hết ḿnh đến mức say mê, t́nh nguyện nghỉ phép để đưa họ đến đây. Chiếc xe Jeep đành đậu lại bên kia một cái cầu hỏng cách đây ba bốn cây số. Thảo vẫn nhận xét là Chi nhờ vả ai cũng rất dễ dàng, hay như anh thường nói đùa, Chi có khả năng sai bảo người khác, kể cả anh, một nhà văn có tiếng. Ai cũng sốt sắng giúp nàng mà không vụ lợi. Có lẽ v́ khi người khác cần đến ḿnh Chi cũng đáp lại bằng sự sốt sắng như thế.
Họ đi hàng dọc, không cần người dẫn đường. Thuyền cá chưa về nên băi cũng vắng. Anh công an xă đón họ ở bên kia một cái cầu bảo có lệnh cấm của huyện không cho ai đến vũng biển từ sáng nay. Thảo đưa thẻ nhà báo ra mới xong. Anh công an bảo: "Cái xác đầu tiên dạt vào bờ là sáng hôm qua. Bây giờ xác vẫn tiếp tục vào”.
Một chú bé chạy theo ba người, sốt sắng:
- Các chú đi t́m xác phải không? Để cháu dẫn đi. nhiều lắm, năm sáu người cơ. Người ta bảo ai chết trôi ở đâu đâu cũng trôi về vũng làng em cả cho nên mới gọi là vũng Xác, c̣n làng th́ gọi là làng Chờ. V́ có ḍng nước quẩn phải không chú?
Thảo nói:
- Phải.
Thằng bé nói tiếp:
- Tại sao người đàn ông nào cũng nằm sấp, c̣n đàn bà th́ nằm ngửa, hả chú? Không tin chú đến mà xem, một đoạn nữa thôi mà.
- Tại v́ nó thế - Thảo nói.
Thằng bé nắm tay anh. Nó c̣n đi nhanh hơn anh.
- Cô chú có người nhà phải không?
- Phải - anh Thành nói.
Thành là anh ruột của Bích. Anh ăn mặc như một ông cán bộ thu mua, xanh xao trong bộ quần áo bộ đội bạc màu. Anh bảo lúc ra đi: "Không nên cho người ta biết ḿnh có tiền, biết th́ người ta chặt đẹp". Anh tính toán tiền mua các thứ, đám tang, quà cáp để cám ơn địa phương dù họ nhiệt t́nh hay lạnh nhạt, pḥng xa cả tiền thuê đất nữa. Ngoài ra c̣n dự pḥng một khoản gọi là tiêu cực phí "nếu bị chặt đẹp". Thành nói anh chưa sẵn tiền. Thảo rút hết số tiền trong sổ tiết kiệm mang tên ḿnh do Bích để lại, đưa cho anh. Chi bán một cái nhẫn năm phân. Cuối cùng họ rôm rả tiền.
Thằng bé nói:
- Trước sau rồi cháu cũng biết ai là người nhà. Thấy người nhà đến là người chết đuối ộc máu ra ở mũi ngay.
- Có ai đến đây chưa? - Chi hỏi.
- Có một người đàn ông. Nhưng ông ấy không phải người nhà. Chỉ có anh Đáng ra đây canh chừng mấy cái xác thôi. Anh ấy ḍ xem ai là người nhà đấy.
Thành liếc nh́n Thảo, lo ngại.
- Rồi trước sau người ta cũng biết - Thảo nói không phải với đứa bé mà với Thành và Chi - Nhưng cũng chẳng để làm ǵ.
Trong thành phố có lẽ chỉ có th́m Vọng là chưa biết có một chiếc thuyền di tản bị ch́m chỉ cách bờ non chục cây số, sau ngày Bích đi khỏi nhà có một hôm. Nghe nói có hai người bơi được vào bờ, một người đă đến công an khai báo và từ đó tin lan ra như chớp. Vừa ngủ dậy. Chi và Thảo đă được bà hàng xóm cho biết đă có những cái xác đầu tiên dạt vào vùng biển làng Chờ. Như vậy là hai người đă hay tin quá muộn. Họ nghĩ là Bích đă ra đi trên chiếc thuyền đó, đến ngay nhà Thành và chiều nay đă có mặt ở đây.
C̣n mỗi tia hy vọng làm Thảo thấp thỏm. May ra chiếc thuyền bị ch́m là một chiếc khác. Mẹ con Bích không ở trong chiếc thuyền ấy. Nhưng dù là một chiếc khác th́ cũng chẳng làm anh nhẹ nhơm hơn bao nhiêu. Nếu cần Thảo sẽ đến một vài nơi khác nữa để tận mắt xác minh tin tức mẹ con Bích. Không thể yên tâm ngồi nhà được. Nhưng dù sao th́ vẫn thấp thỏm mong đó là một chiếc thuyền khác.
- Có đứa trẻ con nào không, cháu? - Thảo hỏi thằng bé.
- Không, chú ạ. Chỉ toàn người lớn thôi. Họ đă trương ra, to to là.
- Người đàn ông đi t́m xác c̣n đó không? - Thảo hỏi.
- Cháu không biết. Nhưng sắp tới rồi. Nếu ông ấy c̣n đó th́ chú sẽ gặp thôi.
Nó đứng lại.
- ở chỗ mấy cây dừa ấy. Cô chú đi đi, cháu sợ lắm. Cháu đứng đây thôi.
Mặt nó xanh xám. Bộ ngực trần đen đủi. Cả người thằng bé như được xông khói.
- Ngày hôm nay cháu đến xem hai lần rồi. Cháu hăi lắm. Mẹ cháu bảo xem người chết trôi th́ ma cà rồng nó bắt.
Thảo nh́n Chi. Anh Thành nói:
- Cô Chi ở lại đây với nó. Ḿnh chúng tôi đủ rồi.
- Em không sợ xác chết đâu. - Chi nói.
Họ lại nh́n nhau. Không ai muốn đi lại chỗ đó, chỗ mấy cây dừa. Anh Thành lo ngại:
- Không biết phải làm ǵ nữa. Tôi đau đầu quá, lo quá. Bà cô nào chết trẻ cũng thiêng.
- Tôi không có linh tính là Bích đă chết - Thảo nói ngược ư nghĩ để anh Thành yên tâm, nói để mà nói.
- Tôi không bi quan - Chi nói - nhưng tôi cho chết hay sống th́ cũng thế. Nhà văn chỉ viết ám tả, kiến trúc sư chỉ vẽ kiểu hội trường, chúng tôi có v́ con người đâu. Anh làm nghề ǵ anh Thành?
- Tôi nấu xà pḥng - Thành đáp.
- Chắc là thứ xà pḥng tôi mua phải tuần trước, không có bọt và làm rách mấy cái áo v́ anh cho nhiều xút quá. Ba người này có chết th́ chợ sẽ bớt được ba thứ hàng dỏm.
- Chúng ḿnh đi thôi. - Thảo nói.
Nhưng không ai đi. Cả ba đều nh́n về phía mấy cây dừa. Không ai muốn đến đó cả. Họ chần chừ. Không ai muốn ḿnh là người đầu tiên nh́n thấy thảm cảnh. Nhưng triết lư về cái sống cái chết của Chi cạn trợt rồi. Nàng thở dài. Trước mặt họ là cái chết thực sự. Cái chết xă hội học chứ không phải triết học. Nhưng chẳng ai bước đi được một bước. Kể cả người anh. Thảo thấy máu ngừng chảy. Đó là linh tính. Khi con ngựa chiến đứng một chỗ mà hư không chịu bước đi th́ tức là người kỵ sĩ của nó đă bị đâm chết đâu gần đó rồi. Thảo nghẹn. Thằng bé bảo:
- ở chỗ mấy cây dừa ấy mà, cháu không lừa các chú đâu. Sáng nay người làng ra xem đông lắm. Nhưng họ đi biển cả rồi. Trẻ con th́ đứa nào cũng sợ. Cháu về đây.
Thằng bé bỏ đi. Chi gọi:
- Này cháu. Cô cho cháu tiền ăn quà.
- Đừng cho trẻ con tiền, Chi. - Thảo nói.
- Để mặc em - Chi nói - mà chưa chắc nó đă lấy đâu. Nó giúp em làm quen với không khí chết chóc ở đây v́ nó nói sự thật dù nó cũng rất sợ.
Thằng bé đứng lại, vẻ e thẹn. Nó nói "Cháu không lấy đâu" rồi chạy vù đi.
- Nó tưởng cô trả tiền công. - Thảo nói.
- Không phải tiền công mà là tiền nhuận bút - Chi nói - ta đi thôi.
Nàng bước lên trước. Cả ba đi rất chậm. Cát lún dưới chân họ, trồi lên rồi lại chảy xuống phủ lên lưng bàn chân. Những hạt thạch anh nhỏ lấp lánh. Bầy dă tràng ngây ngô nh́n họ bằng đôi mắt tṛn xoe, trẻ con. Nước thủy triều đang lên. Biển không được trong lắm, biển màu xám nhạt. Rất xa, trong lớp bụi mù trên mặt biển vàng óng nắng chiều, con thuyền đầu tiên đă nhú ra, trở vào bờ. Cuộc sống thật đáng giá - Thảo nghĩ bụng - giá như ḿnh biết trước cuộc đi, ḿnh sẽ khuyên can Bích, ḿnh sẽ cố làm cho Bích thấy cuộc sống là đáng giá. Nhưng liệu Bích có nghe không?
- Ḱa, anh Thảo!
Chi chỉ một cái xác nằm hẳn trên cát, sát mép nước. Một người đàn ông nằm sấp, mặc quần JEAN, căng phồng. Chiếc áo pun không ra màu ǵ nữa, căng như được thổi hơi từ bên trong. Hai cái ống quần cũng vậy. Thảo không nh́n thấy mặt anh ta. Mặt anh ta úp xuống cát. Cũng như bất kỳ thứ ǵ, cát trồi lên, lấp đến chân tai. Đất cát là trợ thủ cho lăng quên, chôn vùi và trở lại. Cát nhận lại bản thân lầm lỡ, mù quáng của ḿnh sau khi đă làm một chuyến viễn du ngu ngốc dưới dạng con người. Cát bụi lại trở về cát bụi.
Chắc là để pḥng xa nước và sóng có thể cuốn người đàn ông đi mất, ai đó đă cột vào tay anh ta một cái dây thừng nhỏ. Đầu này dây là một gốc dứa biển um tùm. Có lẽ chính quyền xă đă làm chuyện đó. Cát yên tâm, từng hạt trồi lên, thu nhận lại người đàn ông nằm sấp.
Họ đi qua xác người đàn ông. Không c̣n mùi hôi nữa. Có nhiều dấu chân trên băi biển, gần và quanh cái xác. Tiếng ŕ rầm là của biển chứ không phải ruồi. Chi nhớ tới bầy kên kên châu Phi trong truyện của Hemingwey. Xứ này không có kên kên. Quạ và diều hâu cũng biến mất nhiều năm nay. Với xác chết th́ có nắng. Nắng cũng làm xác thối rữa rồi sau đó là khô quắt. Nắng rỉa thịt người nhanh hơn bầy kên kên nào. Với Prométhé th́ đă có những con người t́nh nguyện thay quạ, giỏi giang hơn quạ nhiều.
Một người đàn bà nằm ngửa, cát đă kịp trồi lên vùi gần kín cái mông. Chị nằm sát mép nước, Chi đứng lại một chút như muốn chào chị ta. Quả thực chị ta vẫn gợi lên một lời chào. Chị chưa bị quắt lại, đen cháy như người đàn ông.
Linh tính của Thảo không sai. Cái xác cách người đàn bà này, đang rập rờn trên sóng là Bích. Thảo ôm mặt khi nhận ra nàng. Suưt nữa anh hét lên một tiếng khủng khiếp. Bích là người đang nằm kia ư? Bích đấy ư? Bích sinh động, yêu đời, đầy óc châm biến, ăn hối lộ ở quầy tiền mặt, yêu một người nhưng lại đẻ con với một người khác, coi thường bọn dê cỏn buồn sừng và háu đói, kẻ phản bội Tổ quốc theo định nghĩa của luật lệ hiện hành, Bích đấy ư? C̣n đâu những chai vang long lanh ánh mặt trời xứ ư của Giáo hoàng La Mă?
Anh Thành đă chuẩn bị cho cuộc gặp bi thảm này từ lúc c̣n ngồi trên xe. Từ xa, anh đă nhận ra em gái. Nhưng anh không dám bước lên v́ anh biết nếu anh đến gần th́ anh phải nhận ra Bích ngay. Anh đang hy vọng ḿnh nhầm. Anh để Chi bước lên, lặng lẽ đến cạnh Bích. Nàng quỳ xuống. Chiếc quần ḅ quá chật làm Chi vướng víu. Nhưng rồi nàng cũng quỳ xuống được. Nàng vẫy tay với Thảo:
- Lại đây anh.
Thảo cùng với Chi kéo Bích vào, cho nàng nằm dựa lên cát. Nàng đă gặp cát. Cát đă nhận lại nàng, đứa con đáng thương. Chi nắm bàn tay nhợt nhạt của Bích, phần trên đen xám, phần dưới trắng bệch. "Bích ơi - Chi thầm th́ - tôi đến với Bích đây. Tôi vẫn nghĩ về Bích như trước đây vẫn nghĩ. Tôi đă biết hết những ǵ liên quan đến Bích, đến tôi. Tôi không ghen với Bích đâu. Cũng như tôi chưa từng ghen với những cô gái mà tôi biết họ đă làm t́nh với chồng tôi ngay trên giường của tôi. Bây giờ tôi đến với bạn đây. Bích đi t́m xứ sở nào? Miền đất hứa của Bích ở đâu? Nhưng Bích đă trở lại rồi, trở lại như thế này đây". Nàng sửa sang chân tay Bích, dém mớ tóc bết lại và nắng đă làm nó hung đỏ. Thảo lấy nén hương trong túi mang theo, châm hương bằng chiếc bật lửa ga của Huy có h́nh người vũ nữ cởi truồng. Xin lỗi Bích, anh nghĩ chua chát, người Nhật bán kèm t́nh dục, đá lửa và máy manhitô tí hon. Mà suy cho cùng nén hương thắp bằng cái bật lửa này đâu có bớt linh thiêng. Anh cắm hương xuống cát. Từ xa, dưới gốc cây dừa cằn như đă chết khô, anh Thành vẫn đứng nh́n. Lưng anh c̣ng xuống. Anh không c̣n hy vọng ǵ nữa khi thấy Thảo thắp hương. Nước mắt ứa đầy, anh bước lại. Rồi anh ôm mặt khóc hu hu.
Từ hai lỗ mũi xinh xắn của Bích, một ḍng máu tím đặc ứa ra, chậm chạp, khó nhọc chảy xuống nhân trung.
Sau bụi dứa dại, một người đàn ông bước ra, đến cạnh Thành.
- Xin lỗi hai chư ông, ông đây là người nhà?
- Vâng - Thảo đáp - Anh cần ǵ?
- Tôi có thể giúp các ông trong việc chôn cất như mua bán quan tài, hương nến, xem ngày xem giờ, nếu cô nhà là người bên đạo th́ chắc là phải mời cha bề trên?
Anh Thành không nghe người đàn ông nói ǵ. Anh vẫn khóc. Anh bỗng nhớ lại là hồi nhỏ đă ăn dỗ em gái, ôi đứa em gái nhẹ dạ và rất hào phóng của anh, rất nhiều miếng bích quy, anh hối là đă không cho Bích cái xuyến của mẹ để lại, Bích rất thích cái xuyến ấy nhưng anh không cho Bích v́ ông cụ đă ghi trong di chúc là cho vợ chồng anh, trong chuyện này anh đă dại dột nghe lời vợ, anh cũng đă trách cứ, dày ṿ Bích nhiều v́ Bích đă làm anh mang tai mang tiếng, anh đă hơn một lần đánh thằng B́nh... Giá như anh đừng làm tất cả những việc đó th́ bây giờ anh đỡ ân hận bao nhiêu!
Bây giờ th́ tất cả những chuyện đó chẳng có ư nghĩa ǵ nữa. Nếu Bích sống lại anh sẽ cho Bích rất nhiều bánh bích quy, anh sẽ cho Bích cái xuyến, anh sẽ không trách mắng và dạy dỗ Bích về đức hạnh, Bích muốn làm ǵ th́ làm...
- Này, ông xă - Chi nói với người đàn ông - Ông có biết Tênácđiê là ai không?
- Cô bảo thế nào ạ? - Người đàn ông ngơ ngác.
- Anh tên ǵ? - Thảo hỏi.
- Dạ em tên là Đáng ạ.
- Kiếm khá lắm hả? - Giọng Chi bớt gay gắt hơn.
Măi rồi người đàn ông cũng hiểu ra. Y mỉm cười, vẻ cam chịu, liếc xéo cái cổ tay đeo đồng hồ của Bích, một cái ṿng trắng do quai đồng hồ để lại trên da bợt bạt.
Anh Thành bảo y:
- Anh Đáng, anh chạy vù đi mua cho tôi một đôi chiếu.
- Vâng ạ.
Thành đưa tiền. Người đàn ông chạy đi. Ba người nh́n theo y. Chi lắc đầu:
- ở đâu cũng có kên kên.
Không ai hiểu Chi nói ǵ. Một lát, người đàn ông trở về. Anh ta đưa Thành hai cái chiếu mới.
- Từ bây giờ anh giúp chúng tôi.
- Vâng.
- Bây giờ chúng ḿnh khiêng cô ấy lên gốc dừa kia cho đỡ nắng.
Thành tỏ ra thành thạo. Anh đă từng làm ba đám tang: mẹ, rồi bố và một cô nhân t́nh. Anh đưa cô ấy đi tắm biển ở Sầm Sơn. Cô ấy cũng chết đuối. Anh biết rơ phải làm ǵ để chôn cất một người chết đuối.
Bích nằm trên tấm chiếu mới. Nàng không nh́n ai cả dù chỉ khép hờ mắt. Tưởng như nàng chỉ đùa, chỉ giả chết để dọa bạn bè và người anh, như tính nàng vẫn thích đùa dai và châm biếm vậy.
Thành đắp lên người em gái chiếc chiếu c̣n lại. Anh đă lau khô nước mắt.
Anh đứng nh́n em gái. Có quá nhiều điều để hối tiếc, để ân hận. Anh nhớ lần anh ăn dỗ Bích cái ǵ đó, cũng là một miếng bánh quy, Bích khóc, anh đánh Bích một trận rất đau, cuối cùng anh bị bố đánh một trận đau hơn nữa, anh nhớ lại người nhân t́nh, nàng cũng nằm trên một tấm chiếu ở băi bể Sầm Sơn, dưới chân ḥn Trống Mái, nàng cũng không nh́n ai, không oán trách ai, nàng đă yêu một người có vợ là anh, yêu lén lút, vụng trộm, nhưng đúng là nàng đă yêu, đă được yêu tuy lén lút vụng trộm và nàng đă chết mà không ân hận ǵ, thanh thản, đẹp đến phút cuối cùng cho đến lúc chính tay anh gói nàng vào một tấm vải lụa trắng, chôn xuống đất sắc đẹp làm anh say mê, một người làm anh say mê, người duy nhất làm anh say mê. Anh nhớ là hồi đó anh không muốn ly dị để lấy nàng, anh sợ mất một nửa gia tài mà tài sản của anh th́ rất lớn. Đó là sự phản bội, dù lư do ǵ đi nữa th́ cũng là một sự phản bội. Giá hồi đó anh nghèo th́ anh đă ly dị, anh sẽ lấy nàng, nàng chưa chắc đă chết đuối ở băi bể Sầm Sơn và anh không phải mang măi măi một tảng đá nung đỏ trong ngực.
Thảo hỏi người đàn ông
- Anh có thấy xác trẻ con không, anh Đáng?
- Thưa ông không - Đáng trả lời thật lễ phép - Từ sáng qua đến nay chỉ mới có sáu người dạt vào. Toàn là người lớn. Nhưng trước các ông đă có một người đến đây. Ông ấy bảo gần năm mươi người chết đuối kia, có cả trẻ con nữa. Ông ấy cũng đi t́m xác người nhà mà chưa thấy. Thưa các ông, theo như chúng tôi biết th́ trẻ con chậm nổi hơn người lớn, cha bề trên của chúng tôi bảo rằng thể xác càng nhẹ th́ linh hồn càng nặng...
- Anh là người đi đạo à?
- Dạ vâng, nhà chúng tôi là chân đạo gốc, nhà thờ làng này nghe nói là cũng do cha Sáu xây cùng một thời với nhà thờ Phát Diệm ở Kim Sơn, dạ, lâu lắm rồi.
- Này, anh Đáng - Chi nói, giọng dịu dàng - chúng tôi không tiếc của đâu, nhưng muốn giữ lại kỷ vật của người nhà. Anh có biết ai lấy cái đồng hồ ở tay cô gái kia không? Chúng tôi hứa là sẽ chuộc lại đúng giá.
- Dạ thưa cô, về chuyện đồng hồ th́ tôi không biết, ở làng này chưa ai dám đụng vào cái xác nào, kể cả chính quyền xă cũng vậy. Dạ về chuyện này th́ địa phương chúng tôi nghiêm lắm.
Thảo nói với Thành:
- Tôi chắc thủ tục mai táng không chóng vánh được. Ta hẵng đi t́m cháu B́nh xem sao.
- Tôi hiểu - Thành nói, anh quay sang Đáng - nhờ anh về nhà nấu cho chúng tôi một bát cơm, luộc một quả trứng rồi đưa ra đây.
Thảo gọi Chi. Nàng đang thần người suy nghĩ. Nàng đang tưởng tượng Thục đă ân ái với cô gái này như thế nào. Quả thực Bích đẹp, rất đẹp, chết rồi Bích vẫn đẹp, có lẽ c̣n đẹp hơn cả ḿnh và khi Thục yêu cô ấy th́ cô ấy c̣n đẹp hơn nhiều nữa. Lúc sửa sang lại bàn tay của Bích, Chi nghĩ là trong đời, nàng chưa từng thấy bàn tay nào đẹp như thế dù đă bị ngâm nước và phơi nắng rất lâu. Nhưng sao Bích lại chết có vẻ thanh thản như thế? Trước khi chết cô ấy không vật lộn với sóng biển và đêm tối chăng? Cô ấy không ân hận ǵ về cái chết ít nhất cũng biết trước dăm phút đồng hồ? Đứa con riêng của Thục và Bích làm Chi đau nhói nơi ngực, nàng không ghen và đứng giữa cảnh trời biển này nàng bỗng thấy xót xa cho Thục, nàng thấy như v́ ḿnh mà Thục phải xa con, xa Bích. Nhưng Thục có yêu Bích không? Có yêu không? Có thể Thục có lư. Ḿnh không sinh đẻ cho anh ấy, ḿnh đă một lần đi nạo lén cái thai trong bụng, cái thai ấy là của Thục, lúc đó ḿnh sợ bị cột chặt thêm với người ḿnh không yêu, sợ không gỡ ra được. Nhưng tại sao số phận lại bắt Thục mất thằng B́nh, đứa con trai mà anh ấy và nhất là mẹ anh ấy ngày đêm mong ngóng.
Họ không đợi Đáng đưa trứng và cơm ra, tiếp tục đi dọc bờ biển. Cách chỗ Bích vài chục mét là xác một thanh niên khoảng hai mươi tuổi, mặc quần nhung màu rêu, nằm sấp. Cậu ta nằm đó, sát mép nước, sạch sẽ, b́nh yên như ngủ. Sóng thỉnh thoảng lại dào lên người cậu rồi rút ra, để lại trên lưng chiếc áo pun màu đỏ những cái bọt và ít rêu. Cách người thanh niên vài bước là một cô gái nhỏ nhắn, mặt tṛn, đầu gối lên cát, bộ ngực thanh tân căng phồng nhô lên khỏi mặt nước nhưng từ bụng trở xuống th́ ch́m dưới lớp nước đầy bọt. Nh́n từ xa đôi trai gái như đang nghỉ ngơi ở băi tắm một chiều chủ nhật yên lành. Họ đang dỗi nhau tí chút và chỉ chốc nữa thôi họ sẽ lần đến nhau.
Cuối cùng, ở chỗ tận cùng của vũng biển không xa mấy là một lùm dứa dại với những tàu lá to như lưỡi kiếm màu ngà. Một người đàn ông ăn mặc quần áo sang trọng mốt mới nhất nhàu nát và nhem nhuốc đất cát, đang ngồi như đợi ai. Dưới chân anh ta là xác một người đàn bà, cái xác thứ sáu. Thảo đứng lại.
- Thế là ở đây không có xác cháu B́nh. Nhưng tôi không hy vọng là cháu c̣n sống. - anh nói với Thành.
- Anh bảo c̣n hy vọng ǵ nữa? - Thành nói. - Có điều là chúng ta có nên đợi cháu không?
- Anh đợi ai? - Chi hỏi.
- Đợi cháu B́nh. Nếu không vướng xe của cô th́ tôi sẽ đợi cháu.
- Tôi phải trả xe cho cơ quan trước sáng ngày mai. Anh Thành, anh có biết cháu B́nh con ai không?
- Bích không nói ǵ với tôi cả. Chính tôi đă lo cho cô ấy vụ sinh đẻ này. Nhưng tôi không hỏi Bích là thằng bé con ai. Hồi đó cô ấy c̣n trẻ, tôi sợ cô ấy quẫn trí. Tôi không trách mắng một lời về sự lầm lỡ của Bích, trái lại c̣n t́m mọi cách làm cho cô ấy hài ḷng. Chỉ sau này khi cô ấy quá lắm tôi mới hay rầy la thôi. Cô ấy làm khổ cái gia đ́nh gia giáo chúng tôi quá nhiều nhưng mọi người đều thương và quư trọng cô ấy.
- Cháu B́nh là con anh Thục tôi đấy. Chúng ta sẽ báo cho anh Thục. Anh ấy sẽ can thiệp để mai táng Bích sớm sủa và chu đáo hơn. Anh ấy cũng có điều kiện hơn chúng ta trong việc t́m kiếm cháu B́nh.
- Không! - Thành nói, giọng dằn dữ - Thục không dính dáng ǵ vào chuyện này cả. Tôi cũng không cho phép anh ấy dính vào.
Chi hiểu là Thành đă biết tất cả nhưng anh đă chối là v́ Chi. Nàng thầm cám ơn Thành.
Thảo nói:
- Tôi sợ là không biết làm sao mai táng Bích sớm sủa được. Chắc chắn là phải chờ pháp y. Rồi vệ sinh dịch tễ. Rồi chụp h́nh, lăn tay. Với vụ tự tử nào cũng phải qua những thủ tục như thế. Nhà nước sẽ cử người đến canh giữ và mai táng họ.
- Em tôi có tự tử đâu?
- Cũng vậy thôi.
Người đàn ông đứng dậy từ lúc nào, đi về phía họ. Chi chăm chú nh́n anh ta. Nét mặt anh bớt đau buồn và nặng nề hơn so với lúc năy v́ anh không thấy cô đơn nữa. Thực ra anh ta không già như Chi tưởng. Khỏe mạnh, da ngăm đen, ngực nở và cái trán cương nghị.
- Xin chào các vị - anh ta nói - các vị đi t́m người nhà?
- Vâng - Thành đáp.
- Có gặp không ạ?
- Có thấy. Chúng tôi t́m thấy một trong hai người. C̣n anh? Anh cũng t́m người nhà phải không?
Chi vẫn nh́n người đàn ông chăm chú. Nàng đọc thấy nỗi đau của anh ta có dịu đi nhưng lớn dần, mênh mông trong đôi mắt buồn không tả được.
- Các vị may mắn hơn tôi. Tôi là người bị trời đất trừng phạt.
Anh ta lại ngồi xuống cát.
* * *
Đêm hôm ấy, ba người, thêm người đàn ông bị trời đất trừng phạt, ngồi quanh xác Bích trên bờ biển. Họ vun được một đống lá phi lao và những thứ rác rưởi do biển đưa vào mép nước, đốt một đống lửa âm ỉ cháy. Thành ở lại với Bích cho đến lúc chính quyền cho phép mai táng. Thảo và Chi sẽ ra xe vào quăng ba giờ sáng để kịp ngày mai c̣n trả xe cho cơ quan Chi. Mùi nhang thoảng quanh chỗ họ ngồi.
Khi đống lửa được nhóm lên, băi biển bớt mùi tử khí, Bích như được sống lại. Thảo chợt nhớ trong tích tắc cảnh Bích ốm nằm nghỉ trên giường, anh và Tuấn ngồi cạnh tán gẫu. Bích lắng nghe đủ thứ chuyện nhưng những lúc đó nàng kín miệng lạ lùng và thỉnh thoảng lại mỉm cười. Giờ đây, Bích vẫn bên cạnh anh, trong tấm chiếu màu trắng tinh sạch, nàng đang ốm và đang nghe mọi người chuyện tṛ xung quanh, nghe sóng biển ru ngủ ở ngoài xa.
Người đàn ông lấy một cái que nhỏ, lặng lẽ khều cho lửa to hơn. Y đă bắt đầu quen với ba người bạn mới. Thảo biết là y lấy cớ khều bếp lửa để được ngồi gần Chi. Đám cháy trong mắt y cũng nguội dần. Sự có mặt của Chi thường làm những người xung quanh yên tâm và tiếng nói dịu dàng, vẻ đẹp của nàng, sự quan tâm của nàng với người khác có thể xoa dịu được nỗi đau và hận thù. Tuấn yêu Chi là có lư. Nhiều lúc Thảo nghĩ Chi là người đàn bà duy nhất có thể chế ngự được một trái tim thông minh, nổi loạn nhưng nhiều nhầm lẫn như trái tim của Tuấn. Chi sinh trưởng trong một gia đ́nh quyền quư và giàu sang, lấy một người chồng vừa giàu sang vừa quyền quư như Thục. Vậy mà ít người thấy được vẻ quyền quư và giàu sang trên nét mặt và cử chỉ của nàng. Chi là một homosapien nguyên thủy chưa bị méo mó bởi kỹ thuật và thủ đoạn chính trị hiện đại.
- Các anh chị đă níu giữ được tôi - người đàn ông mở miệng cùng tiếng lửa reo - ở đây về tôi sẽ đi tŕnh diện. Tôi nản đeo đuổi tự tử rồi. Xin thú thực với các vị, tôi là một trong hai người sống sót từ chiếc thuyền bị ch́m.
Giọng y lạc đi giữa những tiếng thở nhẹ hồi hộp của ba người nghe chuyện. Không ai muốn hỏi chuyện y.
- Thuyền chúng tôi có bốn mươi hai người. Tôi không quen biết ai trong số đó ngoài cô người t́nh của tôi. Bốn mươi con người, lên một chiếc thuyền, cùng chung số phận sống chết, vậy mà không ai quen biết ai. Sau khi tập kết xong, tôi chỉ biết tên một hai người, cũng do t́nh cờ mà biết. Nhưng bây giờ tôi không c̣n nhớ tên ai nữa. Xin lỗi ông Thành, em gái ông tên là ǵ?
- Cô ấy tên là Bích. Ông có thấy cô ấy mang theo một đứa trẻ sáu tuổi không?
Người đàn ông im lặng. Trán y căng ra, dưới ánh lửa lập ḷe Thảo nh́n thấy những giọt mồ hôi lấm tấm. Y lắc đầu:
- Không, tôi không nhớ, tôi không quen biết ai có cái tên như thế trên thuyền. C̣n trẻ con th́ có, ít nhất cũng dăm bảy nhóm mang theo trẻ con. Tôi không nhớ. Từng nhóm hai người, ba người biết nhau mà thôi. V́ chúng tôi ra đi vào tám giờ tối, đến hai giờ sáng thuyền đă bị ch́m. Tôi không quen biết cô nhà. Chưa kịp làm quen với ai cả. Chúng tôi đă ra được vài chục hải lư th́ đài báo gió mùa đông bắc trong bản tin đêm. Tài công đ̣i quay mũi vào bờ. Bọn thanh niên ép anh ta phải đi. Họ đánh anh ta. Một số khác cũng đ̣i quay lại. Họ đánh chết tài công vứt xuống biển bấy giờ mới biết là sai lầm. Đành quay thuyền vào bờ nhưng người lái không thạo. Và thế là đến hai giờ sáng thuyền đâm vào cọc đáy.
- V́ sao anh lại ra đi? - Thảo hỏi.
- Mỗi người một lư do và xin đừng nhầm người này với người nọ. Mà cũng không t́m hiểu cặn kẽ làm ǵ. Những người chết sẽ không c̣n dịp để nh́n lại xem ḿnh ra đi như vậy là khôn hay dại, là sai hay đúng. Bây giờ th́ trời đất phân giải cho họ. C̣n người sống, xin các anh chị bỏ qua cho, người sống cũng có lỗi.
Thảo nói:
- Tại sao chúng tôi lại có lỗi?
Chi nói:
- Tôi th́ bao giờ cũng nghĩ là ḿnh có lỗi. Tôi tiếc cho những người ra đi nhưng tôi vẫn thấy ḿnh có lỗi. Như là v́ ḿnh chiếm mất chỗ của họ mà họ phải ra đi vậy. Tôi có lỗi về tất cả những điều xấu và cái ác c̣n tồn tại trên đời này. Tôi thành thật nghĩ như vậy đấy.
- Chị thánh thiện quá - người đàn ông nói - Tôi đă thấy chị thánh thiện ngay khi tôi gặp chị lần đầu. Chị đă cứu tôi. Khi nh́n thấy chị, nghe chị nói tôi thấy ḿnh không c̣n cô đơn nữa. Tôi không hiểu v́ sao lại như thế.
- Anh hơi quá lời - Chi nói.
- Xin chị nhận cho nếu chị biết là sau bảy mươi hai tiếng đồng hồ vừa qua tôi đă quen với cái chết đến nỗi lẫn lộn giữa nó và cuộc sống. Chị và hai anh không hiểu được điều đó đâu. Phải trải qua hoàn cảnh như tôi mấy hôm nay rồi chị sẽ hiểu thế nào là có lúc ta lẫn lộn giữa cái chết và sự sống. Nhưng chị đă làm tôi minh mẫn trở lại. Tôi cám ơn chị về điều đó.
Có tiếng động khẽ. Chi giật ḿnh quay lại v́ nàng tưởng Bích đang cựa ḿnh.
1988-6/1989