Gió heo may

Truyện ngắn của Nguyễn Quang Thân

 

Ít nhất mỗi năm một lần, những người vợ góa, dù đă được bà con họ hàng nhà chồng tặng bằng khen "tiết hạnh khả phong" cũng phải bồi hồi trong giây lát. Đó là một ngày tháng Mười, trời đang mát mẻ bỗng se lạnh vào sáng sớm. Nhưng rồi nắng hừng lên. Bắt đầu là một giải vàng hoe trên ngọn cau và trong phút chốc tràn ngập đồng lúa sắp gặt, cây cỏ trong khu vườn. Sau đó một mùi thơm ngai ngái, lạ mà quen, không thể nói đó là mùi ǵ, nhưng rơ ràng nó hiện hữu trong mũi ta, trong hồn ta. Một chút gió đi qua khu vườn, lúc đầu len lén như hơi thở. Nhưng rồi mạnh dần lên và những cây chuối, cây na thức dậy.

Đúng lúc đó, người vợ góa lấy chiếc chăn bông vẫn cất trong gác xép từ đầu hè ra phơi. V́ chăn nặng nên chị phải khó khăn lắm mới vắt được qua giây thép, trong khi đó bụi bay mù lên, thứ bụi lẫn mùi cứt gián và lá hương nhu, hoa kim ngân cắt phơi từ ngày Tết Đoan Ngọ. Và chị đă làm rơi chăn xuống đất. Tôi cam đoan với quư độc giả là, trong ngày hôm ấy người vợ góa nào cũng làm rơi cái ǵ đó xuống đất, đúng lúc ngọn gió đầu mùa thổi qua vườn. Chỉ riêng làng Kẻ Đồng, một làng hẻo lánh dưới chân núi Thiên Nhẫn có mười ba người vợ góa trẻ có chồng chết v́ bệnh xơ gan th́ năm người làm rơi chăn bông khi đưa ra phơi, ba người đánh vỡ chiếc ấm pha trà duy nhất trong nhà, vốn dĩ những cái ấm này chẳng mấy khi được sờ đến từ ngày chồng họ chết, lúc vỡ ra th́ ba cái ấm c̣n nguyên một nắm bă chè mốc két lại như cứt chim ở trong, cái thứ tư có một chiếc răng sứt, găy chân, mặt răng lỗ chỗ vết sâu đen đúa, người vợ góa nhớ lần anh chồng nát rượu súc miệng làm văng chiếc răng sâu ra, anh ấy nhổ cái răng vào ấm pha trà, bốn người c̣n lại th́ làm rơi cả bốn ổ gà ấp xuống đất khi họ t́m cách đảo những quả trứng sắp nở. Mùi trứng ung thối thoạt tiên gây chút hoảng loạn trong bốn ngôi nhà tranh trống vắng. Nhưng rồi gió heo may mỗi lúc một thổi mạnh đă kịp xua cái mùi ghê tởm ấy đi.

Trong nhà thờ xứ đạo xôi đỗ này có bà xơ Jean ái, ta hăy gọi như dân làng là xơ Gian, nghe nói quê tận xứ Huế, xứ sở mà bà đă hai chục năm nay không về từ ngày theo mẹ bề trên đi tu. Bà xơ Gian ái tuy không thể gọi là góa phụ cũng đánh vỡ một cái ǵ đó khi đi qua khu vườn mênh mông của nhà thờ đúng lúc ngọn gió tai quái thổi qua. Đồ vật bà làm vỡ là cái hộp sơn mài cha xứ giao cho để dùng khi có kẻ liệt hay đám cưới. May sao, cái hộp bằng gỗ nên không vỡ đôi mà chỉ sứt một miếng nắp, bà làm cách nào cũng không đính nó lại được. Một tuần sau ngày câu chuyện này xẩy ra, bà đứng trong bục xưng tội với Cha. Cha chỉ nói: "Con có nhớ là khi bước vào vườn Ghết-sê-ma-ni, gặp một ngọn gió thổi đến từ đồi Sọ, Người cũng làm vỡ một cái hộp gỗ. Người sẽ tha tội cho con". Xơ Gian hiểu và im lặng.

Trong số bốn bà góa làm vỡ ấm pha trà có chị chắt Sang. Bà xơ Gian bảo chị Sang là một bà góa may mắn bởi v́ từ ngày anh chồng chị biết uống rượu th́ làng Kẻ Đồng nổi tiếng nghèo và ngoan đạo có thêm bốn ḷ nấu rượu lậu bằng sắn thái khô, bắp hạt và giây khoai lang băm nhỏ, khi đưa bán có pha thêm vài giọt thuốc trừ sâu Vôphatốc cho rượu tăng độ, th́ mỗi năm nhà thờ chỉ c̣n được cúng một trăm mười ba bắp ngô so với năm trăm bắp trước đó, v́ ngô và sắn đă đổ hết vào chai, nhiều người bỏ lễ trọng bởi không thể nào đứng dậy mà đi được. C̣n t́nh cảnh chị Sang th́ khỏi nói. Người ta thường gặp chị đi trên đường, tay bao giờ cũng cầm một cái chai. Và h́nh ảnh đặc trưng ấy biến mất sau ngày anh chồng chết. Bà Gian tuy đă hơn hai mươi năm hầu hạ Chúa và tâm hồn bà thấm đẫm tiếng chuông nhân ái của nhà thờ cũng nói với chị Sang rằng, tuy anh chồng chị không làm lễ rửa tội nhưng anh ấy vẫn được về hầu bên ḿnh Chúa. Đáng lẽ chị phải là một người đàn bà hạnh phúc, chị có quyền được hưởng hạnh phúc ấy khi ra đường với những đứa con kháu khỉnh, thông minh, tay dắt trẻ chứ không phải cầm một cái chai. Gọi anh ấy về với ḿnh là Chúa đă lấy đi cái chai trong tay chị và đó là ḷng lành vô biên v́ chính Người, trước khi lên đồi Sọ để chịu cực h́nh đă từng cầu xin Đức Chúa cất hộ ḿnh cái chén đắng mà không được. Người đă phải uống trọn cái chén đắng ấy cho xơ, cho chị và cho mọi người anh em nên Người hiểu thế nào là rượu đắng và Người đă cất hộ chị không phải chỉ một cái chén mà là cả một cái chai. Xơ Gian c̣n nói thêm, nếu anh ấy được hầu hạ bên ḿnh Chúa th́ khi anh ấy yêu cầu, chính Người sẽ ra đường, tay cầm một cái chai. Người cứu rỗi chị bằng mồ hôi của Người, đi mua rượu cho người nghiện rượu như đă từng ch́a má trái cho người đă đánh ḿnh bên má phải, như từng chữa bệnh cho kẻ liệt nghèo hèn, hôi hám.

Đương nhiên chị Sang không hiểu Người là ai, chị cũng không phải dân đi đạo nên chẳng bao giờ được cha xứ dạy dỗ để hiểu những tích đạo mà xơ nói. Từ nhỏ chị chỉ tin có tích truyện Tấm Cám, chị tin cảnh cái vơng bị chặt đứt, có người này xui người khác tắm bằng nước sôi và có khi hũ mắm được muối bằng thịt người. Bởi v́ mẹ chị đă kể cho chị nghe đến hàng trăm lần chuyện đó hồi nhỏ, lớn lên, chị cũng được nếm qua cuộc đời khổ nạn của cô Tấm. Một hôm trong cơn say anh chồng đă chặt đứt đôi cái vơng chị đang nằm, lần khác, khi nghe vợ nói nhà chỉ c̣n nồi cháo hoa ăn tối th́ anh vừa chửi vừa chặt phăng ngón tay út của ḿnh quẳng vào nồi, sau đó bắt chị ăn bằng hết hai bát cháo và ngón tay đă nhừ của anh. Lớn lên, chị theo mẹ đi chùa và chị tin có Phật Quan Âm, chị khóc khi nghe mẹ kể nỗi oan của bà Thị Kính, trong một đêm rằm khi trong gian hậu nhà chùa chật chội, anh cu Sang cấu vào mông chị, chị suưt ngất xỉu v́ sợ Phật trừng phạt đưa chị xuống địa ngục cho quỷ xa tăng giầy ṿ, tra tấn hay thả vào vạc dầu, chị mặc cảm tội lỗi như cái mông của chị là thủ phạm chứ không phải bàn tay của cu Sang. Rồi lần đi họp đầu tiên để bàn chuyện đào mương làm thuỷ lợi. Chị nghe một người đàn ông c̣m nhom nhưng tiếng lại rất to, nói là chúng ta sẽ thay Trời làm ra mưa, sẽ vắt đất làm ra nước, Chúa hay Phật hay bất kỳ ai nói cứu khổ cứu nạn mà không vào hợp tác, không động viên dân quân canh pḥng kẻ gian và gián điệp, không hô hào thanh niên đi làm thuỷ lợi th́ cũng chỉ là những anh nói phét một tấc lên giời (ông ta nói đớt, không nói trời mà là giời, không nói trăng mà là giăng). Chị thấy ông ta nói đúng quá, chị vào hợp tác, đi tuần đêm với dân quân, không bắt được tên trộm nào nhưng lại bị cấu vào mông nhiều lần, cả phía sau lẫn phía trước, chị đào mương làm thuỷ lợi và c̣n tập hát nữa. Rồi chị lấy chồng, lấy người đă cấu vào mông chị lần đầu tiên đó là anh cu Sang. Mẹ chị bảo như vậy là v́ chị đă thất tiết với người ta rồi, dù đó là người không ra ǵ cũng phải lấy. Từ đó chị gắn đời ḿnh với những cái chai và những cuốn sổ nợ. Tuy vậy, theo đầu óc một người đàn bà nông dân sống suốt đời trong làng quê hẻo lánh, nếu quả thực Chúa gọi chồng chị về hầu hạ ḿnh như bà xơ nói th́ Chúa cũng không được công bằng cho lắm. Bởi v́ sống ở quê mà có một thằng chồng nhổ cả răng ḿnh vào ấm pha nước hay bắt vợ ăn cả ngón tay út của ḿnh th́ cũng c̣n hơn không có thằng chồng nào, nếu không có anh ta chị sẽ phải sống trong cảnh góa bụa. Chị chưa từng ở góa nhưng chẳng lạ cảnh bà góa trong làng đă phải c̣ng lưng đi kiếm củi một ḿnh, không ai đón hộ gánh củi trên vai. Vậy mà cũng đă nhiều lần anh ta đi đến tận dốc Nai Ḅ đón củi cho chị. Anh ấy cũng biết sửa lại cái chân phản ngựa bị gẫy sau một trận quần đảo chị như người ta vật nhau ở đ́nh làng ngày mồng một Tết.

Nếu những ngày sống ấy được gọi là hạnh phúc th́ chị cũng từng có hạnh phúc. Chị không dám oán Chúa. Tuy chị không biết Chúa là ai, mặt mũi như thế nào v́ chị chưa bao giờ vào nhà thờ, nhưng chị nghĩ người được xơ Gian phụng thờ th́ chắc là người tốt. V́ xơ Gian là một người tốt bụng. Bà ấy nhân từ, chịu thương chịu khó, làm được nhiều việc cho dân làng này như đi đỡ đẻ, cho thuốc thang, bất kể người ta là lương hay giáo. Và chị nhớ anh cu Sang, nhớ thực sự như khi người ta nhớ. Dù sao anh đă sống với chị mười hai năm, không con cái, không làm cho chị tự hào, kiêu hănh và thường biến chị thành một người lẩn thẩn, mù mờ, thất tha thất thểu trên đường làng, túi không tiền, tay cầm một cái chai. Chị đi đến nhà này, nhà khác, nhà nào họ cũng ch́a sổ nợ ra, sổ nợ của họ là những tờ giấy có dấu điểm chỉ của anh. Mỗi ngón tay được bôi nhọ nồi ấn vào là một xị rượu phần tư lít. Anh ngại ǵ mà không thoa cả năm ngón tay vào dưới đít nồi để đổi rượu, với thành quả lao động của năm ngón tay và đĩa ổi xanh, anh đă có thể uống suốt đêm và nhiều khi suốt ngày.

Cuối cùng th́ chị cũng t́m ra một nhà chịu bán rượu cho, đó là người đàn ông độc thân tên Cu Ca. Anh ta ở mép làng, một ngôi nhà riêng rẽ trước đây là ḷ rèn của một ông phó khoác lác. Ông này rèn những cái dao chém bùn không có vết thường khoác lác là cháu đích tôn của ông thợ rèn nổi tiếng nhất đất Kẻ Muỗng và đương nhiên nhất lịch sử nghề rèn. Sự khoác lác thường không phải giả tiền, nhưng dao, kéo, liềm hái th́ vẫn phải bán thóc để trả nên cuối cùng dân làng xót của đến xô đổ nhà ông thợ rèn. Người ta bảo nhau: "Giá dao thằng này mà sắc được như mồm của nó. Bọn nói khoác sống sót là nhờ dân chúng ngu và độ lượng mà thôi!"

Anh cu Ca vốn là người khiêm nường v́ cái tước cu của anh không là ǵ để anh kiêu ngạo hay khuếch khoác, nó chỉ vừa đủ chứng minh cơ thể anh cũng có bộ phận quan trọng nhất của người đàn ông mà thôi. Nhưng khi anh góa vợ vào tuổi ba mươi mà lại chưa con cái ǵ th́ anh là người được đám vợ góa làng Kẻ Đồng để mắt. Nửa đêm về sáng ít nhất có bảy người trong số họ nằm mơ thấy ḿnh ngủ với anh ta. Họ đỏ mặt một chút, tự trách ḿnh, lo lắng một chút về danh tiếng tiết hạnh khả phong, nhưng sau đó lại cười tủm tỉm, tự tha thứ cho những cử chỉ quá đáng đến mức họ chưa hề làm, chưa hề nghĩ tới như họ đă làm trong giấc mơ ấy.

Trong số bảy người nằm mơ một cách tội lỗi ấy có chị Chắt Sang. Điều này có thể hiểu được nếu ta nhớ lại ngày anh Sang nát rượu c̣n sống, những ngày đó, khi Chúa cha rủ ḷng thương cất giùm cái gánh nặng trên vai người đàn bà khốn khổ th́ chị Sang thường phải thất thểu với cái chai trên đường làng tối tăm đầy cứt chó mà không có ai bán rượu cho chị. Người duy nhất cứu được chị trong cơn bí quấn ấy là anh Cu Ca. Hơn nữa, có một đêm mưa gió nổi lên bất ngờ ngay khi chị Sang cầm chai rượu đầy ra về. Anh Ca nói là chẳng thà anh chạy ào vào làng đưa rượu cho "thằng khốn nạn" ấy nốc c̣n hơn là để chị xông pha giữa mưa gió. Chị mềm ḷng ngồi lại chờ mưa. Và tối đó, chị đă cho anh Cu, khi anh kéo chị vào ḷng mà nói: "Thèm quá, cho xin một cái!" Chị biết đó là việc hệ trọng khi người đàn bà đă có chồng. Nhưng chị không hề nghĩ là ḿnh đă phản bội chồng như sau này đọc thấy cánh nhà văn nhà báo nói điêu đă viết trong sách. Người tử tế như thế, người đă tin mà bán chịu cho chị trong khi cả làng đều quay mặt đi mà đă xin th́ chị cho, đơn giản thế thôi. Nhưng đó là lần đầu tiên mà cũng là lần cuối cùng. Sau đó ít lâu th́ chồng chết, số quán rượu trong làng phải dẹp hơn một nửa v́ những người nghiện rượu đều chết v́ bệnh xơ gan bởi thứ rượu pha thuốc trừ sâu và nghe nói chính Cu Ca là người đă cho vào mỗi nồi rượu một hạt phân chó bằng hạt ngô cho ngậy lên cái mùi dân nghiện rất thích, người này đi cách người kia hai, hoặc ba ngày và chị không đến nhà Cu Ca lần nào nữa.

Nhưng chúng ta thật bất công nếu nói trong buổi sáng có ngọn gió heo may quỷ quái đó thổi về chỉ có những người đàn bà góa mới đánh rơi đồ vật trong tay họ. Có một người không phải đàn bà, càng không phải đàn bà góa, cũng làm đổ một chén trà đang uống dở, đó là cha xứ. Cũng như xơ Gian, theo một góc độ nào đó, nhất là góc độ sinh vật học, cha xứ cũng có thể gọi là góa nên cha có làm đổ một chén nước trong giây phút mà mọi người đàn bà góa đều làm đổ một cái ǵ th́ cũng chẳng phải là tội trọng. Vốn là người hiền từ và đa cảm, cha cũng cảm thấy mùi vị khác thường của ngọn gió. Cha cũng nhớ và bồi hồi. Cha nhớ có một ngày giông băo cả làng không ai đi chợ được, một người đàn bà đă đập cổng nhà thờ đ̣i mua rau cải. Chị bảo mua rau về làm giỗ đầu cho chồng nên cha biết là chị góa. Cha nhân từ bảo ông bơ nhà thờ nhổ cho chị ít hành hoa trong vườn, chị lễ phép lạy cha rồi nhỏ nhẹ hai tiếng cám ơn. Đúng lúc đó cha quay mặt đi v́ không thể nào chịu nổi dáng người đẹp thon thả của người góa phụ lộ rơ ra khi nước mưa làm quần áo chị dính vào da thịt. Đă lâu lắm rồi ở đất Kẻ Đồng hoang vắng này cha mới thấy một sự cám dỗ đẹp như thế ẩn h́nh trong bộ quần áo ướt. Tháng cấm pḥng sau đó mấy hôm, các cha xứ bạn hữu thấy cha Kẻ Đồng vật vă như người ốm. Ông cố xua đuổi h́nh ảnh người đàn bà ướt mưa hôm đó mà không được. Cuối cùng chính Đức Mẹ Rất Thánh đă giải thoát cho ông, khi ông một ḿnh cầu nguyện trong cấm pḥng ṭa giám. Ông tha thiết xin được gặp Mẹ, ông cầu lạy lái tim vô nhiễm nguyên tội Đức Mẹ đồng trinh, xin đền tạ lái tim đau đớn Mẹ, bù lại những tội lỗi con đă nghĩ đă làm xúc pham đến Lái tim Mẹ, cùng Lái Tim Chúa Giê Su Con Mẹ, ông đau đớn cảm thấy Chúa đă giận dữ ḿnh trong buổi chiều mưa hôm ấy nên mọi lời cầu nguyện của ông h́nh như không thấu đến tai Người. Và ông đành nguyện xin Mẹ cho con được ẩn náu trong Lái Tim Mẹ và nhờ Lái Tim Mẹ mà đến cùng Lái Tim cực Thánh của Chúa Giêsu Con Mẹ. Ông th́ thầm cầu xin một ḿnh trong pḥng nguyện ṭa Giám và khi mệt mỏi đứng dậy, ông biết ngay ḿnh đă được Mẹ tha thứ. Mẹ đă bao dung cho ông ẩn náu trong trái tim Người và đó là con đường ngắn nhất để ông tiếp thông với Đấng tối cao và xin ḷng tha thứ.

Ông quên hẳn chị cu Sang cho đến hôm có cơn heo may đầu mùa ấy. Lúc đó xơ Gian vẫn cầm hộp bí tích trên tay v́ bà đang lấy tràng hạt và cây thánh giá ra lau chùi th́ cha gọi. Hai người đi dạo trong vườn nhà thờ. Cha xứ bảo muốn đảo một ṿng để xem mấy đám đất gieo hạt giống xu hào Ư mọc mầm ra sao, đó là món quà của Đức Giám mục nhân người vừa sang La Mă thụ ơn Đức Thánh Cha trở về. Bỗng ngọn gió thổi đến. Cha xứ đứng lại.

- Này xơ!

Xơ Gian lúng túng nhặt cái hộp bí tích lên. Bà đă kịp cho miếng gỗ sứt vào túi và giấu cái hộp dưới vạt áo. Nhưng cha đă nh́n thấy, ông không nói ǵ. Ông đọc được thoáng bồi hồi trong mắt xơ cũng như nó vừa chợt tới trong ḷng ông lúc cơn gió thổi qua.

- Thưa cha...

- Xơ c̣n nhớ nhà chị cu Sang, người đàn bà góa đến nhà thờ mua rau cải về làm giỗ chồng năm ngoái?

- Dạ, có nhớ. - Xơ cung kính - Dạo chồng chị ấy chết con có đến giúp đám nhà chị ta.

- Nhưng rồi xơ không bao giờ trở lại nữa phải không?

- Dạ.

- Như vậy là xơ đă yêu người ta bằng ḿnh chưa?

- Dạ thưa cha, chưa. Con chưa trọn điều ấy. Vả chị ta cũng chưa làm phép rửa tội bao giờ.

- Mọi người ở thế gian này đều từ cơi không, do Cha chúng ta ở trên trời làm nên mà có, phải thế chăng?

- Dạ, thưa cha.

- Vậy th́ chúng ta là tôi tớ của Người, sao xơ không nghĩ ta phải làm cho không thành có?

- Dạ con hiểu.

- Cha biết con đă đem t́nh thương của con mở rộng nước Trời lâu nay mà quên sự vất vả. Nay cha nhắc xơ điều nên làm ấy.

Xơ Gian đến nhà chị cu Sang vào lúc nắng đă gay gắt, thứ nắng hanh trong tiết trời trở lạnh làm da dẻ người ta mốc trắng v́ gió heo không làm ra mồ hôi. Chị Sang, sau khi đánh vỡ cái ấm pha trà, không biết làm ǵ với chiếc răng sâu của chồng, cứ cầm nó trong tay măi. Đáng lẽ chị c̣n phải phơi chăn bông và đổ lạc củ ra nia cho uống nắng, nhưng v́ vướng chiếc răng trên tay nên chị cứ trăn trối ngồi trên bậu cửa nh́n ra sân, nh́n đám lá chuối lật qua lật lại trong gió như chính cơi ḷng bất yên của chị. Chiếc răng vừa t́m thấy sau cơn gió không gợi lại cho chị h́nh bóng người chồng hung bạo, say nhè mà trái lại, những kỷ niệm êm ái. Chính đêm trước hôm anh chồng súc miệng làm văng chiếc răng sâu, chị đă dùng lưỡi ḿnh lung lay cái răng vốn đă như cóc gậm và thường làm anh mất ăn mất ngủ hàng tuần trăng liền. Anh bỗng trở nên dịu dàng hơn trong cơn ân ái, cái lưỡi chị làm anh đă ngứa và hết nhức răng, anh thừ ra như con trâu được kỳ cọ bằng thứ con cúi rơm lúc tắm dưới suối.

- Chào xơ! - chị Sang đứng dậy, bước xuống sân, bỏ chiếc răng của anh chồng quá cố vào túi rồi nắm lấy ống tay áo lụng thụng may bằng vải đen của xơ Gian. Trong bộ đồ tu sĩ, nước da xơ càng trắng c̣n đôi môi th́ hồng như tô son. - Lâu nay con không được gặp xơ!

- Xơ bận quá!

- Con vừa đánh vỡ mất cái ấm pha trà. Mời xơ uống nước vối với con vậy.

- Cám ơn em. Nhà thờ cũng có một cây vối. Xơ thường uống nước vối với bơ già. Xứ Huế của xơ người ta cũng ham nước vối lắm. Mà này, hôm ni là ngày chi mà xơ cũng lập cập đánh rơi cái hộp của Cha xuống đất.

- Vậy ư xơ? Tại trời trở gió ấy mà. Con cứ thấy chộn rộn trong người làm sao ấy. Xơ ơi, nghe nói cây vối ở vườn nhà thờ đă sống hơn trăm rưỡi năm, trước cả ngày cha Bảy dựng nhà thờ nữa, phải không ạ?

Xơ Gian làm dấu Thánh.

- Cầu cho cha Phê rô Bảy an nghỉ trên nước Thiên Đàng. Con hỏi những thứ từ ngày chưa có bà cố của xơ, làm răng xơ biết được?

Xơ Gian hỏi chuyện mùa màng chuyện khoai sắn lúa bắp nhà chị Sang. Rồi xơ phàn nàn năm nay vườn nhà thờ thu hoạch kém, người ta chỉ cho các bà già đến trồng trọt, chăm sóc. Chẳng cây nào mọc ra hồn, thu hoạch bắp và mấy cây ăn quả lưu niệm không đủ trả tiền phân. Lễ lạt của dân cho nhà thờ cũng teo dần, năm sau không bằng năm trước. Chị Sang nói:

- Có thế thật! Người có sức th́ phải cào cấu nuôi con. Họ đưa bà già đến giúp nhà thờ cũng là có ḷng với cha và xơ lắm rồi. Bên ấy, ngoài các khoản đóng góp như bọn con, người ta c̣n phải thêm khoản cho nhà thờ.

- Nhưng chẳng lẽ lại để người chăn chiên chết đói hay sao? Xơ th́ không nói, ăn mặc chi cũng xong, nhưng cha bề trên th́ không thế được.

- Tại xứ đạo ḿnh nghèo - Chị Sang chép miệng - Người nào cũng phải lăn lưng ra mà không đủ sống. Bà góa lại nhiều hơn nơi khác. Thiếu đàn ông th́ ai cũng khổ, phải không xơ?

Mắt Chắt Sang long lanh, dồn nén những điều chưa được giải tỏa từ sáng đến giờ. Hôm nay là ngày chi chi? Gió heo may về, chiếc răng sâu hiện ra, mặt ao tù nổi sóng. Chị mạnh dạn đưa đôi cánh tay rộng và chắc ôm chầm một ṿng cái eo nhỏ bé của xơ Gian như ôm một cô bạn gái cùng làng.

- Xơ cũng khổ, phải không xơ? Xơ mới bốn mươi tuổi thôi mà!

Xơ Gian đỏ mặt vùng vẫy thoát khỏi bàn tay cám dỗ, lại đưa ngón tay làm dấu và th́ thầm đọc kinh dâng ḿnh cho Đức Mẹ, tôi đă dâng con mắt, lỗ tai, miệng lưỡi, lái tim cùng cả ḿnh tôi cho Đức Mẹ th́ ngày hôm nay lạy Đức Bà Maria, lạy Mẹ khoan thay, xin Mẹ ǵn giữ tôi như của riêng Người vậy. Amen. Chị chắt Sang không nghe rơ xơ th́ thầm điều ǵ nhưng chị sững lại v́ nh́n thấy xơ run rẩy và sợ hăi như đạp phải một con rắn.

- Không, em ạ. Xơ đă dâng ḿnh cho Đức Chúa và Hội Thánh, con người xơ lạnh như băng rồi, xơ không thấy khổ là chi nữa.

- Nhưng con th́ không được thế, xơ.

- Chừ con muốn th́ chẳng ai ngăn cấm con được thế. Ṿng tay Đức Mẹ và con của Mẹ rộng vô biên, Người không từ chối một ai đến bên Người.

- Xơ bảo con cũng đi tu như xơ à?

- Xơ không bảo thế. Nhưng nếu con chịu phép rửa tội như những người đi đạo trong làng th́ Chúa sẽ tha thứ cho cái tội tổ tông truyền của con. Con sẽ thấy không khổ sở, dằn vặt mỗi khi gió heo may về nữa.

- Chẳng lẽ con không c̣n cách ǵ khác nữa hay sao? Hay là con lấy chồng?

Xơ Gian ái ngại nh́n góa phụ trước mắt ḿnh. Cha bề trên bảo xơ phải cứu vớt chị ta để mở rộng nước Trời. Cha bảo rằng, con chiên lạc đàn th́ trước hết phải cho nó nh́n thấy một bó cỏ. Vườn nhà thờ rộng mênh mông mà chỉ trông mong vào những bà già công quả như bên mấy cái chùa th́ chẳng ăn thua. Phải thuê mướn người có lực, có kinh nghiệm trồng trọt với giống mới, phương pháp mới. "Nếu thuận, xơ hăy bảo chị ta đến làm công cho nhà thờ. Ta sẽ trả công xá rộng răi, c̣n xơ th́ cũng tiện tiếp xúc" - Cha bảo thế.

Chị chắt Sang không từ chối. chị bảo làm công cho nhà thờ th́ cũng c̣n hơn vào mấy cánh rừng cạn kiệt trên Ngàn Éo mà nhặt nhạnh củi khô kiếm ăn. Nhưng bảo c̣n phải để chị thu xếp đă. Xơ Gian ra về. Xơ biết là ḿnh c̣n phải trở lại đây nhiều lần nữa. Trong thâm tâm, Xơ thương người đàn bà góa có cuộc đời khổ nạn không lối ra và chỉ được giải thoát khỏi cái án chung thân khi trở thành góa bụa. Nhưng góa bụa cũng là một cái án chung thân khác nếu chị va không biết dâng trọn ḿnh cho Đức Chúa ḷng lành.

Chị chắt Sang mất hẳn một ngày không động tay động chân được vào công việc ǵ trong nhà, trong vườn. Chị cảm thấy hôm nay là một ngày hệ trọng, có lẽ nhờ cơn gió mà chị t́m lại được chiếc răng sâu của chồng, người chồng bây giờ đây chỉ để lại trong chị những kỷ niệm êm ấm, yêu thương. Bao nhiêu đ̣n vọt, nhục nhă, hận thù với anh ta chị đă quên hết. Chị lấy lại chiếc răng trong túi ra ngắm nghía tự hỏi xem nên làm ǵ với nó bây giờ? Nó là một phần hài cốt của anh không thể khinh suất được. Măi suy nghĩ những chuyện đó mà chị quên cả nhóm lửa nấu cơm tối. Nhưng chị không thấy đói. Một ngày như thế này th́ ăn uống vào cũng như không. Chị lâng lâng trong cảnh hư và thực,, nửa đói nửa no, không nghe bước chân ḿnh đi, không cảm thấy cảm giác ǵ khi cầm lên một thứ đồ vật trong nhà. Phải rồi, hồi mới cưới chị cũng có vài ngày như thế. Lại nữa, một lần khác, khi cuộc chung sống với anh chồng đă nhàu như giẻ trong mớ tă địa ngục, cái đêm v́ thương người và nhẹ dạ, chị cho anh Cu Ca đè lên ḿnh rồi lăn đi lăn lại chi như một khúc chuối trên tấm phản ọp ẹp chị cũng thấy nhẹ nhơm, lâng lâng như thế. Nhưng cơn sung sướng kia là thật, c̣n cái lâng lâng hôm nay chỉ là một tiếng vọng, một ảo giác mơ hồ, như có như không. Chính v́ thế mà tâm hồn chị căng thẳng, đau đớn, ḷng chị tan nát khi biết ra là tất cả đă qua rồi, đă ch́m nghỉm trong cơn tuyệt vọng. Chính lúc đó trong đầu chị bật ra một ư nghĩ: "Hay là...đi tu như xơ Gian cho xong!" Cái ư nghĩ bất chợt ấy làm chị sợ hăi. Bởi v́, tuy trong làng ai cũng mến và kính trọng xơ Gian v́ bà thương người và hay giúp kẻ khó. Nhưng hễ mỗi lần bà gọi người ta làm lễ rửa tội th́ mọi người đều tự nh́n ḿnh như một tên phản bội ông bà và bà xơ tốt bụng kia nhanh chóng biến thành ma đưa lối quỷ đưa đường. Làm sao lại bỏ mặc bàn thờ ông bà ông vải, làm sao không đi lễ Phật ngày rằm, ngày mồng một được cơ chứ? Chị Sang đang sống trong cơn sợ như thế và chị bất giác thở dài, tâm thần bấn loạn. Tất cả tội vạ là do cơn gió hết! Mới ngày hôm qua đây chị c̣n thanh thản, yên một bề như con mèo ngủ trên đống rơm mà nay thành con nai sổ chuồng tung tăng trên đồng nội.

Tối hôm đó chị Sang ngủ đói. Lâu lắm rồi, từ ngày ở góa, không có đàn ông đỡ đần việc đồng áng, chị không c̣n phải đi ngủ đói nữa. Chị đă dự trữ được một cót thóc, năm nào cũng đổi hạt cho nó mới. Sáng dậy chị tưởng không cất nổi ḿnh v́ những mộng mị tai quái làm chị đỏ mặt lúc nhớ lại. Chị phải cho hai tay vào giữa đùi rồi nghiến răng khép chặt lại một lúc lâu mới tỉnh táo hẳn.

Lại một ngày lâng lâng và khổ sở trôi qua. Gió heo may càng thổi mạnh hơn như nó vừa được sổ chuồng đang t́m cách vượt qua những con truông trên núi Thiên Nhẫn đến từng nhà, từng người để rủ rê, khuyên bảo người ta nhớ lại, người ta hăy phá phách hay gào thét. Thứ gió lạ lùng làm trời trở lạnh mà hanh khô không để ai yên. Tối hôm đó, đang vật vă trên cái giường rẽ quạt mua từ hồi lấy chồng, chị chắt Sang thấy sợi giây lạt cột cửa trở ḿnh rồi rơi xuống đất. Cánh cửa mở ra và cu Ca bước vào.

Y ta bảo rằng, không ngờ cơn gió heo may đầu mùa lại có thể làm tốc mất cái chái hồi của nhà y, có lẽ v́ nhà y ở ngoài luỹ tre nên không có ǵ che chắn, cái chái bị bứng khỏi mái nhà rơi xuống đất lại c̣n gây thêm tai vạ làm nát tinh tươm một luống su hào mới gieo, đè chết một con mèo tam thể cùng hai con chó con mới tách mẹ. Toàn bộ vốn liếng y đă đổ vào luống rau giống đó với hy vọng dựng lại cái nhà quá ọp ẹp trước Tết. Y buồn, y khổ, y không thể nào ngủ được trước một tai bay vạ gió như thế. Và y chỉ c̣n nước đến với chị. Y đă nhịn thèm hai năm nay, y muốn chờ chị hết tang chồng cho phải đạo nhưng làm sao y lại phải chờ, phải đợi kia chứ?

- Cô tắt đèn đi! - y nói.

Chị Chắt đang ngần ngừ th́ y đă nhanh chân bước tới bàn, không thổi mà cầm chiếc đèn Hoa kỳ dốc ngược lên cho nó tắt thật nhanh rồi kéo chị lên giường.

Cu Ca ngủ li b́ đến tận chiều hôm sau. Chị Chắt Sang luộc cả một ổ trứng gà mới ấp được hơn mười bảy ngày thả vào chậu nước lạnh cho dễ bóc, chờ y thức dậy.

Xơ Gian đang tưới rau th́ ông bơ già ra vườn bảo lên gặp cha xứ. Hai hôm nay xơ thấy cha để đèn rất khuya, cửa sổ pḥng cha hướng Tây Bắc và đương nhiên gió heo may thổi đến từ phía ấy. Nhưng cha không đóng cửa. Ánh đèn pḥng cha làm sáng lên một nửa khu vườn và do pḥng ngủ của xơ nằm trong dăy nhà ngang nên ánh sáng khác thường ấy và những tiếng rít của trận gió đầu mùa cũng làm xơ Gian mất ngủ lây. Xứ Huế của xơ cũng đôi khi hứng gió heo may nhưng nó không tai ác, không độc địa như ngọn gió này.

- Thưa cha, người không được khỏe?

- Không, cha vẫn b́nh thường. Cha chỉ muốn nhắc xơ về chuyện chắt Sang. Xơ đă trở lại với chị va chưa?

- Dạ, con định chiều ni mới lại.

- Bảo chị ấy thu xếp nhanh nhanh. Gió heo may về rồi, mùa rau đă vào vụ. Mấy luống xu hào Đức Giám cho nhà thờ chắc được tiền nhưng phải có người chăm sóc. Ta không được phụ ḷng cha bề trên.

- Con xin vâng, thưa cha.

Xơ Gian nói, cảm thấy trào lên trong ḷng một t́nh thương vô bờ đối với người đàn ông đứng trước mặt ḿnh. Lạy Chúa tôi, xin Người hăy cứu vớt những tâm hồn nhạy cảm và yếu đuối.

Xơ đến nhà chị chắt Sang th́ cửa nhà đang đóng. Xơ nghĩ có thể v́ gió thổi quá mạnh hay chị va khó ở, đau ḿnh. Xơ nhẹ nhàng hé tấm liếp cửa nh́n vào. Xơ thấy cu Ca đang nằm, ngực để trần, hai tay buông thơng và nét mặt mệt mỏi, nhàu úa nhưng đầy hoan hỉ đang nhai chem chép những miếng trứng gà lộn do chắt Sang cầm cái th́a nhỏ bón cho. Chị va quỳ, phô tấm lưng trần ra phía cửa nên xơ không nh́n thấy mặt. Chỉ thấy lọn tóc chị xơa xuống vai xuống lưng và dập dờn như nhảy nhót trên da thịt.

- Này, răng trên th́ vứt xuống giường hay lên mái nhà nhỉ? - Chắt Sang vừa bón trứng, hỏi.

- Nỡm! Vứt đâu mà chẳng được! - cu Ca nhồm nhoàm trả lời.

Xơ nhẹ nhàng lui ra. Nhờ gió thổi và cũng nhờ chị chắt bận bịu bón trứng và đưa tay liệng vật ǵ vào gầm giường nên hai người trong nhà không hề biết là xơ đă đến và đă đi lặng lẽ.

Sau đó không ai ở xứ Kẻ Đồng gặp xơ Gian nữa.

Kim Giang 1997