Di chúc viết vào không khí

 

Mười năm thiếu những câu đùa và thiếu đôi tay chưa lúc nào thôi gầy của ba. Mười năm vạch một lằn ranh dài và sâu giữa hai hiện thực: có ba và không ba.

Có thể không hẳn vậy. Ba dường như chưa bao giờ rời xa nơi đây. Trên con đường quanh co và nhiều trở ngại này, mỗi khi chân muốn dừng lại th́ ba liền ở đó để nói rằng: “Cứ tiếp tục đi, có ba đang ở đây”. Ba vẫn ở đây, và chưa lúc nào thôi ở đây.

Ba ở đây, nằm yên lặng từ mười năm nay. Yên lặng dưới cỏ, dưới mặt trời, giữa bốn bề núi bao bọc, bên cạnh những người thân và những người nông dân, những ǵ từng làm nên cuộc đời ba.

Khi tôi ra đi, và khi tôi trở về, giữa ngổn ngang vô số những mảnh tan nát của ḷng tin đổ vỡ, giọng nói của ba đă xuyên qua mọi tầng kư ức, để củng cố một tâm niệm: Kể cả khi không c̣n ai để tin nữa th́ vẫn c̣n một người ta có thể tin, đó là chính ta.  Kể cả khi không ai tin ta nữa, th́ c̣n một người vẫn tin ta, đó là chính ta. Ai tin vào chính ḿnh th́ (mới có thể) tin vào người khác. Cuộc sống sẽ luôn là sự chằng chéo giữa thất vọng và hy vọng, tin tưởng và nghi ngờ... Nhưng luôn có một người và hơn một người trên đời này để đặt ḷng tin: chính ḿnh và những ai đó cũng như ḿnh.

Các nhà văn đă nói cho chúng ta rất nhiều điều về ḷng tin. Cái khó của ḷng tin là ở chỗ, một nhà văn như Victor Hugo không chỉ tin vào các bậc á thánh như cha Myriel, mà ông c̣n tin vào những kẻ tù tội như Jean Val-jean hay những cảnh sát tưởng chừng như trong đầu không có ǵ khác ngoài ư thức nghĩa vụ như Javert. Trao ḷng tin cho những người được xem là cùng chí hướng th́ không khó, khó khăn chính là làm sao để có thể tin cả những người bị cho là kẻ thù, mà không phải ngây thơ hay ảo tưởng một cách khờ dại.

Ba đă sống như một người cả tin, tin ở đời như một cái ǵ rất b́nh thường. Nhưng ba cũng đă từ chối tin vào những ǵ bị áp đặt thành tín điều cho cả dân tộc. Ba từ chối tin những tín điều áp đặt đó, ngay từ thời điểm mà xung quanh ba người ta c̣n tin chúng một cách chân thành. Vậy sự cả tin nơi ba không phải xuất phát từ sự ngây thơ. Ba hẳn phải có lư của ḿnh để không đánh mất niềm tin vào con người và vào đời sống. Cái lư đó là ǵ? Ba đă mang theo câu trả lời xuống dưới cỏ. Nhưng có thể đoán rằng, ba tin ở người, bởi v́ ba đă luôn tin vào chính bản thân ba. Ba vẫn luôn ở đây, từ mười năm nay, để, từ dưới đáy mộ, tiếp tục làm cái neo giúp neo giữ ḷng tin giữa những cơn xoáy lốc cuồng loạn đập tan tành mọi thứ.

Di chúc ba để lại chỉ vỏn vẹn có hai chữ: “Tin tưởng”. Đó là hai chữ cuối cùng mà ba, trong tư cách một nhà văn, đă dùng âm thanh của miệng để viết vào không khí. Dù viết vào không khí th́ hai chữ đó cũng không tan biến trong không khí. Hai chữ « tin tưởng » này là cả một gia tài đủ để trang trải mọi nợ nần vào những lúc khốn khó nhất, và đủ để chuẩn bị hành lư cho chuyến đi dài tới cuộc hẹn với ba nơi cuối đường đời, dưới cỏ và dưới mặt trời…

 

Vinh - Giỗ ba lần thứ mười, 25 tháng 5 Kỷ Hợi

Nguyễn Thị Từ Huy