Nam Dao giới thiệu:

 

 

Phan Vũ- nhà thơ “Em ơi! Hà Nội phố"

7 mai 2010, 19:52

 

Bài viết của Nhiếp ảnh gia Lê Bích về tác giả của "Em ơi! Hà Nội phố".

 

 

Tôi gặp Phan Vũ trong căn nhà nhỏ của ông ở thành phố Hồ Chí Minh. Ở tuổi 84, ông làm thơ, vẽ và viết báo.

Có lẽ người yêu Hà Nội nào cũng từng ngân nga giai điệu của ca khúc “Em ơi! Hà Nội – Phố” với những ca từ như thấm sâu vào máu thịt : “…Ta còn em cây bàng mồ côi mùa đông. Ta còn em nóc phố mồ côi mùa đông. Mảnh trăng mồ côi mùa đông…”. Thế nhưng, không phải ai cũng biết rõ về tác giả của những vần thơ đã được nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc để làm nên một trong những ca khúc hay nhất về Hà Nội.

 

Những câu thơ đầy nhạc cảm trong ca khúc “Em ơi! Hà Nội – Phố” được trích ra từ một trong những bài thơ hay nhất của Phan Vũ được viết thành trường ca gồm 23 đoạn. Bài thơ ra đời vào những ngày đêm Hà Nội bị đánh bom năm 1972, trong một căn gác nhỏ nơi nhà thơ sống ở phố hàng Bún. Bằng những cảm xúc khi ấy, ông đã viết nên những vần thơ bất hủ mà nhiều người cho rằng đến giờ chưa một bài thơ viết về Hà Nội nào sánh được.

 

Một điều thú vị nữa là bài thơ chưa bao giờ được in, cho đến tận năm ngoái (2008) , tập thơ Phan Vũ với bản gốc trường ca “Em ơi! Hà Nội – Phố” lần đầu tiên xuất bản. Đọc “Em ơi! Hà Nội – Phố” của Phan Vũ mà nghe dư âm xưa hiện về nơi phố cổ, một Hà Nội thanh bình êm ả những năm 60-70 của thế kỷ trước. Phan Vũ “vẽ” lại Hà Nội xưa, thời chiến tranh khắc nghiệt nhưng rất lãng mạn, hào hùng:

 

“Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ “ .

 

Luôn thấp thoáng đâu đó là những hình bóng người con gái đẹp:

 

“Ai đó chờ ai?

Tóc cắt ngang xõa xõa bờ vai….” .

 

Từ hồi đó, thơ của ông đã đầy màu sắc, đọc từng câu mà hình như đang xem họa sỹ vẽ Hà Nội:

 

“….một màu xanh thời gian.

Một màu xám hư vô,

Chợt nhòe,

Chợt hiện…”

“Nhợt nhạt vàng son”

 

một Hà Nội man mác lẫn hồn thơ mùa thu:

 

“ Ta còn em cô hàng hoa

Gánh mùa thu qua cổng chợ

 

Những chùm hoa tím

Ngát mùa thu… “

 

một Hà Nội lãng mạn phong cách riêng của Hà Nội…

 

"Ta còn em tà áo nhung huyết dụ.

Đất nghìn năm còn mãi dáng kiêu sa,

Phường cũ lưu danh người đẹp lụa.

Ngõ phố nào in dấu hài hoa…?"

 

Nhà thơ, họa sĩ 84 tuổi đọc cho tôi nghe bài thơ- trường ca “ Em ơi Hà Nội phố”, chia sẻ với tôi những cảm xúc dường như vẫn còn tươi nguyên như ngày nào. Ông vẫn còn một kỳ vọng là được chính thức giới thiệu và tự mình đọc trường ca “Em ơi! Hà Nội – Phố” chính tại Hà Nội, cho những người Hà Nội...

 

          * Thưa nhà thơ Phan Vũ, ông đã viết trường ca “Em ơi! Hà Nội – Phố” như thế nào ?

 

Phan Vũ: Mùa đông năm 1972, lúc ấy B52 đánh Hà Nội ác liệt. Trong những ngày đó, tôi sống ở Hà Nội. Hàng ngày, hay đi lang thang. Tôi thân với họa sĩ Bùi Xuân Phái, nên hay đi theo ông Phái. Ông vẽ phố, còn tôi nghĩ về phố. Nhiều khi đến đêm, lúc 1,2 giờ sáng ông Phái còn đem tranh đến nhà tôi treo.

 

Trường ca đó như một nhật ký bằng thơ. Bởi với những gì đã diễn ra hồi đó, một bài thơ không đủ chứa đựng được. Tôi viết trong khoảng 10 ngày. Nhà tôi ở phố Hàng Bún. Chiến tranh, người ta đi vắng hết. Bom đạn, cây cối nhà cửa đổ nát.

 

Căn nhà tôi ở là một nhà kiểu Pháp, của một trung tá Pháp, nhà có lò sưởi. Lúc đấy tôi đi lượm cây cối, những mảnh gỗ vỡ, rồi đêm nào cũng đốt lên, rồi thì làm thơ…

 

          * Trong trường ca có thấp thoáng hình bóng “khăn choàng tím đỏ”, “đôi mắt buồn”, cô gái nhẹ buông rèm cửa”, “tà áo nhung huyết dụ”… Đó là những cô gái nào vậy, thưa ông?

 

Phan Vũ (cười): Rất nhiều người con gái. Đã có một người viết luận văn cao học về bài thơ này, cô ấy ngồi tẩn mẩn đếm xem có bao nhiêu người con gái trong đó. Trong khi tôi cũng không biết đích xác là có bao nhiêu cô !

 

          * Thế còn cô gái “Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ”- một hình ảnh thơ gây ấn tượng mạnh với công chúng?

 

Phan Vũ: Cô ấy nhà ở phố Quán Thánh, chơi đàn Piano. Cô ấy học bà Thái Thị Liên cùng Đặng Thái Sơn. Sau này cô sang Nga học, rồi sang Pháp định cư ở Pháp. Thuở đó chúng tôi là bạn thân, ở nhà gần nhau. Trời lạnh, tôi sang nghe cô đàn. Cô ấy sau này có một cuộc đời nhiều truân chuyên, trắc trở...

 

“…Ta còn em những ngọn đèn mờ

 

Trên nóc phố,

Mùa trăng không tỏ

Tiếng rao đêm

Lạc giọng

Thờ ơ...

 

Ta còn em bảy nốt cù cưa,

Lão Mozart hàng xóm

Từng đêm quên ngủ

Cô gái mặc áo đỏ Venise

Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ

Những mảnh vỡ trên thềm

Beethoven và Sonate ánh trăng…”

 

là đoạn viết về cô gái đó.

 

Chính vì bom đạn năm 1972 nên tôi mới viết: “Ta còn em…”, điệp từ lặp đi lặp lại, như là một lời thách thức: Cứ ném bom đi, ta vẫn sống!. Vẫn còn những kỷ niệm, những hoài niệm.

 

          *Vì sao ông viết “Cây bàng mồ côi”, “mảnh trăng mồ côi”…

 

Phan Vũ: Ẩn ý của từ “mồ côi” là nỗi cô đơn một mình. Chiến tranh, đổ nát, tôi đi lang thang một mình… Nghệ sĩ nào cũng có chút cô đơn trong người và quan trọng là biết “hưởng thụ” sự cô đơn ấy.

 

          *Có nhiều từ mang chất “họa” trong thơ ông: màu xanh thời gian, màu xám hư vô, nhợt nhạt vàng son…

 

Phan Vũ: Đoạn tôi thích nhất trong trường ca:

 

… Ta còn em một màu xanh thời gian

Một màu xám hư vô

Chợt nhòe

Chợt hiện

Chợt lung linh ngọn nến

Chợt mong manh

Một dáng hình

Nhợt nhạt vàng son

Đậm đầy cay đắng…"

 

Màu xanh của thời gian. Tranh của tôi giờ rất nhiều màu xanh. Tôi thích Chagall (danh họa người Do Thái Marc Chagall- PV).

 

          * Vì sao mãi sau này ông mới đến với hội họa?

 

Phan Vũ: Ngày xưa tôi thích vẽ, tôi chơi với nhiều danh họa: Bùi Xuân Phái, Nguyễn Sáng… Ở bên cạnh mấy bè bạn vẽ đẹp quá, thành thử không vẽ được. Sau này, khi vào Nam sống thì tôi vẽ…

 

          *Trên mạng Internet, nhiều người tranh luận về bản gốc trường ca “Em ơi! Hà Nội – Phố” của ông…

 

Phan Vũ: “Em ơi! Hà Nội – Phố” của tôi là tam sao thất bản vì xưa đâu có in? Lần này đã có bản gốc. Tam sao thất bản vì thơ tôi chỉ là thơ miệng, tôi ngồi đọc thơ, chứ không in sách. Thiên hạ gọi tôi là “nhà thơ” nhưng tôi có thơ in đâu?

 

Tập thơ này năm ngoái mới in. Thường tôi làm thơ hay để lang thang trên bàn, ở các góc trong nhà, con gái tôi mới thu lượm lại. Năm ngoái khi tôi sang triển lãm tranh ở Pháp, có một người ái mộ thơ tôi đến gặp. Ông ấy lấy in thành tập này, tuy nhiên trong đó không tránh được có những lỗi biên tập nhỏ.

 

Tôi đã làm những cuộc trình diễn thơ. Làm thơ rồi đốt. Có người hỏi vì sao lại đốt. Vợ tôi- Thy Nga, hồi bà ấy còn sống, chưa được nghe bài này. Đốt đi là để hóa vàng, cho vợ tôi nghe.

 

          *Một câu trong “Em ơi! Hà Nội – Phố” mà nhiều người thắc mắc:

 

          “Người nghệ sĩ lang thang

            Hoài,

            Trên phố,

            Bơ vơ

           Không nhớ nổi con đường…”

 

        Vì sao lại không nhớ nổi con đường vậy, thưa ông?

 

Phan Vũ: Hồi đó chiến tranh nên đường phố Hà Nội rất vắng, tôi hay đi bộ, đi lang thang suốt ngày, nhiều lúc tôi ngẩn ngơ suy nghĩ … đang đi trên một con đường mà chả biết đường nào!

 

          * Trong thơ có bóng dáng của nhiều người con gái như thế, chắc hẳn ông là một nghệ sĩ rất hào hoa…

 

Phan Vũ: Những người con gái ấy trong thơ tôi rất trong sáng, không có gì dung tục. Anh em bạn bè nói đùa: Phan Vũ đi chừng 5 bước là có 1 chuyện tình!. Nhưng giờ xe tôi chạy mấy chục km chỉ thấy nguyên xi 1 lão già (cười).

 

(Rồi ông đọc bài thơ “tự họa”):

 

Gã- thằng nhóc mê tiếng kèn dụ dỗ

Lầm lạc từ số không đến vô cùng

Chẳng đoán được tay có tay không

Trong khuôn mặt ấy có gì gian dối

 

Gã- xoè bàn tay che một đời mưa

Một đời nắng

Chân trần rát bỏng

Con đường

Sợi thong lọng

Treo đầu phận số

Chênh vênh bờ vực lối đi về

 

Thì đã thí thân cho cuộc chơi cợt nhả

Xá gì trươt chân lộn cổ

Vẽ mặt bôi râu

Cho đúng vai hề

Một đời nửa tỉnh nửa mê

Bởi độc tố thơm mùi ngọt sữa

 

Gã- Con ngựa quên hiệu còi khởi chạy

Phi thật nhanh nhưng chệch đường đua

Chân dung tự họa

 

Ngày ra đi một kẻ dại khờ

Ngày trở về da mồi tóc bạc

Một thằng khờ dại nguyên si

 

Gã- đứng giữa ngày tàn chiều tận

Trên thân đau đếm đủ lằn roi

Đòn hội chợ của đám đông không thù oán

Bởi cô đơn chính là hình án

Giữa chợ đời còn rao bán tài hoa

 

Gã- một mặt phẳng cho một tầm nhìn

Một chiều cao cho những đường thẳng đứng

Một màu xanh cho tất cả màu xanh

 

Chỉ đời như chẳng lạ, chẳng quen

Muộn phiền

Cam chịu

 

Quanh quẩn giang hồ trong xép nhỏ

Những bài thơ lỡ dở lem nhem

 

Gã trần trụi đi qua thời gian

Một nhịp

Mông mênh hun hút gió

Và một đam mê ảo điên rồ

 

Khi kim đồng hồ chỉ vào số trắng

Trong độ chênh ngày tháng

Không có gì trối trăng.

 

(Hết).

 

Phan Vũ bảo, cả đời ông có 2 bài thơ “đúng chất” để có thể để lại cho người sau. Một bài thơ về Sài Gòn, và bài thơ về Hà Nội: trường ca “Em ơi! Hà Nội – Phố”.

 

Chia tay ông, tôi cứ nghĩ, lẽ ra Bùi Xuân Phái và Phan Vũ phải là hai anh em ruột mới phải: một ông vẽ Hà Nội, một ông làm thơ Hà Nội sao mà hay, mà đẹp, mà mơ mộng, mà hiện thực mà hồn nhiên đến thế!.

 

Mong sao, ông có thể thực hiện được ước nguyện của mình đúng dịp hướng tới kỷ niệm 1000 năm Thăng Long- Hà Nội: “Tôi biết nhiều người Hà Nội họ thích bài thơ “Em ơi! Hà Nội – Phố”. Tôi cũng đề tặng: Gửi những người Hà Nội đi xa. Tôi phải ra Hà Nội, đọc, chính thức giới thiệu với người Hà Nội trường ca “Em ơi! Hà Nội – Phố” trong một không gian Hà Nội…”

 

Lê Bích (thực hiện)

 

Bài đã dăng trên vovnews.vn vào 10/10/2009

 

http://vovnews.vn/Home/Phan-Vu-nha-tho-Em-oi-Ha-Noi-pho/200910/123812.vov

 

 

Em ơi! Hà Nội – Phố (Bản chính đã được in)

 

Gửi những người Hà Nội đi xa

 

1.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em mùi hoàng lan

Ta còn em mùi hoa sữa

Tiếng giày ai gõ nhịp đường khuya

Cọt kẹt bước chân quen

Thang gác thời gian

Mòn thân gỗ

Ngôi sao lẻ lạc vào căn xếp nhỏ

 

Ta còn em chấm lửa

Điếu thuốc cuối cùng

Xập xòe

Kỷ niệm

Một con đường

Một ngôi nhà

Khuôn mặt ai

Dừng trong khung cửa

Những phong thư bỏ quên trong hộc tủ

Không tên người

Không tên phố

Người gửi không tên

 

Ta còn em chút vang động lặng im

Âm âm tiếng gọi

Trong lòng phố

 

2.

Em ơi! Hà – Nội – Phố!

Ta còn em một gốc cây

Một cột đèn

Ai đó chờ ai

Tóc cắt ngang

Xõa xõa bờ vai

Khung trời gió

Con đường như bỏ ngỏ

 

Ta còn em khăn choàng màu tím đỏ

Thoáng qua

Khuôn mặt chưa quen

Bỗng xao nỗi nhớ

Mỗi góc phố một trang tình sử…

 

3.

Em ơi! Hà Nội – Phố

Ta còn em rì rào cơn mưa trong chùm lá

Nhà thờ Lớn Hà Nội

 

Những hạt nhỏ đọng trên mái tóc ai

Vòm trên cao chuông hồi đổ xuống

Nhà thờ Cửa Bắc

Tan chiều lẻ

Kinh cầu còn mãi ngân nga

 

Ta còn em đôi mắt buồn

Dõi cánh chim xa

Trên hè phố

Chàng Trương Chi ôm ghi ta

Ngước lên cửa sổ

Một ngày nào

Trống không ô cửa

Tiếng hát Trương Chi

Ngợi một số nhà

Ta còn em chuyến tàu khuya

Về muộn

Vào ga…

 

4.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em quả bóng lăn

Một mình

Trên sân cỏ

 

Cơn mưa đầy

Chiếc thuyền giấy

Lang thang không bến đỗ

Thằng bé qua tuổi thơ

Bâng khuâng

Vội vã

 

Ta còn em cánh cửa sắt

Lâu ngày không mở

Nhà ai

Qua đó

Nao nao nhớ tuổi học trò…

 

Ta còn em dàn thiên lý chết khô

Những chùm hoa năm xưa

Thơm hò hẹn

Cuộc tình đầu ngọt lịm

Nụ hôn còn xanh mãi trên môi…

 

5.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em chuỗi cười vừa dứt

Chút nắng còn le lói vườn hoang

Vàng vàng cỏ

Cô gái nhẹ buông rèm cửa

Chàng mũ lệch diễu qua

Lời tỏ tình hôm qua dang dở

 

Ta còn em ngày vui cũ

Tàn theo mùa hạ

Tiếng ghi ta

Bập bùng tự sự

Đêm kinh kỳ

Thuở ấy

Xanh lơ…

 

6.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em tiếng tíc tắc

Chiếc đồng hồ quả lắc

Đong đưa tiếng gõ

 

 

Nhịp thời gian chậm chậm

Già nua

Căn phòng trống

Mệt nhoài

Bóng lẻ…

 

Ta còn em hồi chuông thu không

Ngôi chùa ẩn trong cùng hẻm phố

Những hàng xoan

Nghiêng nghiêng bóng đổ

 

Đầu ngõ sót cây hoa gạo

Từng sợi nắng rớt theo màu đỏ

Lao xao tiếng phố

Chợ chiều còn họp giữa kinh đô

 

7.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em những ngọn đèn mờ

Trên nóc cao

Vầng trăng không tỏ

Tiếng rao đêm lạc giọng

Ơ hờ…

 

Người phu xe đợi khách bến đầu ô

Lão Mozart hàng xóm

Bẩy nốt cù cưa

Từng đêm quên giấc ngủ

 

Ta còn em tiếng dương cầm

Căn nhà đổ

Lả tả trên thềm

Bettho và Sonate Ánh Trăng

Những nốt nhạc thiên tài

Lẫn trong mảnh vỡ…

 

Ta còn em một đam mê

Một vật vã

Một trống không

Tan tiệc

Tàn đêm

Cô gái áo đỏ Venise

Một bản valse dang dở

Những phím đàn long

Một kiếp người

 

8.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em khuya phố mênh mông

Vùng sáng nhỏ

Bà quán ê a chuyện nàng Kiều

Rượu làng Vân lung linh men ngọt

Mắt cô nàng lúng liếng đong đưa

Ngơ ngẩn bao chàng trai Kẻ Chợ

Cơn say quá dài thành một cơn mê…

 

9.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em tiếng hàng ngày

Reo vang đường phố

Lanh canh! Lanh canh!

Tia hồi quang chớp xanh

Toa xe điện lên đèn

Người soát vé áo bành tô sờn rách

Ai xuống Bờ Hồ!

Ai đi Mơ!

- Ai lên Bưởi!

 

Lanh canh! Lanh canh!

Một đời cơ nhỡ

Trăm ngày ngược xuôi

Đầm đìa nước mắt

Á vã mồ hôi

Bơ gạo mớ rau

Mẹ về buổi chợ

Lanh canh! Lanh canh!

Lá bánh, củ khoai

Đàn con trên bến đợi

Cuối ngày…

 

10.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em ráng đỏ chiều hôm

Đôi chim khuyên gọi nhau trong bụi cỏ

Đôi guốc bỏ quên bên ghế đá

Gã đầu trần thơ thẩn đường mưa…

 

Ta còn em một tên thật cũ Cổ Ngư

Chiều phai nắng

Cành phượng vĩ la đà

Bông hoa muộn in hình ngọn lửa

 

Chiếc lá rụng

Khởi đầu nguồn gió

Lao xao sóng biếc Tây Hồ

Hoàng hôn xa đến tự bao giờ?

Những bước chân tìm nhau

Vồi vội

Cuộc tình hờ bỗng chốc nghiêm trang

Ta còn em ngọn gió Nghi Tàm

Thoáng mùi sen nở muộn

Nhớ Nhật Tân

Mùa hoa năm ấy

Cánh đào phai

 

11.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em cơn mưa rào

Lướt nhanh qua phố

Chiếc lá bàng đầu tiên nhuộm đỏ

 

Cô gái băng qua đường

Chợt hồng đôi má

Một chút xanh hơn

Trời Hà – Nội

Hôm qua…

 

Ta còn em cô hàng hoa

Gánh mùa thu qua cổng chợ

Những chùm hoa tím

Ngát

Mùa thu…

 

12.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em con đê lộng gió

Dòng sông chảy mang hình phố

Cô gái dựa lưng bên gốc me già

Ngọn đèn đường lặng thinh

Soi bờ đá…

 

Ta còn em mùa nước xuống

Mất tăm bãi giữa sông Hồng

Chiếc bè nứa xuôi qua

Lặng lờ

Không ghé bến

Con tàu nhổ neo

Hồi còi vọng

Như tiếng than dài

Mùa này trăng vỡ trên sông

Trong trống vắng

 

“Người đi! Ừ nhỉ! Người đi thực”

Lữ khách khẽ ngâm bài Tống biệt:

“Mẹ thà coi như chiếc lá bay…”* (Thơ Tâm Tâm)

 

Ta còn em hàng cây khô

Buồn như dãy phố

Người bỏ xứ

Quay nhìn lần cuối

Những ngôi nhà cửa đóng

Im lìm

 

13.

Riêng về một chuyến đi

Ga Hàng Cỏ.

Những người con lên đường.

Năm khởi chiến.

Tuổi mười tám trong hàng quân.

Đầu đời

Chàng trai nhận nụ hôn

Từ cô gái trong đám đông đưa tiễn…

 

Con tàu chở những người lính.

Về phía Nam vào trận đánh

Chở theo những căn phố.

Những con đường.

Chở nguyên Hà Nội nhớ.

Với những vết môi hôn.

 

Anh lính trẻ

Nghe tiếng súng khai trận.

Bỗng bàng hoàng.

Bỡ ngỡ.

Và thật bất ngờ.

Như nhận nụ hôn…

 

14.

Em ơi! Hà - Nội - Phố!

Ta còn em chiếc xe hoa

 

 

Qua hàng liễu rủ

Cánh tay trần trên gác cao

Mở cửa

Mùa xuân trong khung

Chi chít chồi sinh

Ước vọng in hình xanh nõn lá

Giò phong lan

Điệp vàng rực rỡ

 

Ta còn em tà áo nhung huyết dụ

Bờ môi ai đậm đỏ bích đào

Những gót son dập dìu đại lộ

Đất nghìn năm còn mãi dáng kiêu sa

Phường cũ lưu danh người đẹp lụa

Bậc thềm nào in dấu hài hoa?

 

15.

Em ơi! Hà - Nội – Phố!

Ta còn em đường lượn mái xong

Ngôi chùa cổ

Năm tháng buồn

Xô lệch ngói âm dương

Ai đó còn ngồi bên gốc đại?

Chợt quên vườn hồng đã ra hoa

Chợt quên bên đường ai đứng đợi

Cuộc đời có lẽ nào

Là một thoáng bâng quơ!

 

Ta còn em một cuộc tình

Như một bài thơ

Những nỗi đau gặm mòn phận số

Nhật ký sang trang

Ghi thêm nỗi khổ…

 

16.

Em ơi! Hà – Nội – Phố!

Ta còn em lô xô màu ngói cũ

Hiu quạnh

Một ngôi nhà

Oa oa tiếng khóc

 

 

Ngày ra đời

Cơn bão rớt

Bẻ gãy cành đa

Con vừa lớn

Chinh chiến gần kề trước cửa

 

Ta còn em con đường đá

Lát bao niên kỷ

Cây si kia trồng tự năm nào

Nhớ ngày tóc mẹ chưa lên trắng

Chiều nay qua sông vắng

Xót mẹ

Còng lưng

Gánh tuổi già…

 

17.

Em ơi! Hà – Nội – Phố!

Ta còn em đồng kim ngân

Đổ đầy Hàng Mã

Lâu đài, cung điện

Võng, lọng, ngựa, xe

Những hình nhân

Xênh xang áo mão

Một thời nào

Ngập ngụa vàng son…

 

Ta còn em mớ tro than

Tiền giấy

Mịt mù mặt phố

Che mờ

Khổ ải

Trần gian…

 

18.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em một Hàng Đào

Không bán đào

Một Hàng Bạc

Không còn thợ bạc

Đường Trường Thi

Không chõng, không lều

Không ông nghè bái tổ vinh quy…

 

Ta còn em tiếng gọi trong đêm

Người trở về

Ngày đi nặng nỗi mang tên Nhớ

Ngày về căn nhà không biển số

Phố cũ quên tên

Quên bậc đá

Quên mái hiên

Quên cây táo trồng ngay trước cửa

Ngày về ra rả tiếng ve kêu

Thuở ấu thơ thỏa thích leo trèo

Võng trưa hè

Đung đưa kẽo kẹt

 

“À ơi! Trống đánh ngũ liên

Bước chân xuống thuyền

Nước mắt như mưa”

 

Bài tập đọc

Quốc văn giáo khoa thư

Bà ru cháu ngủ…

 

Người về sững sờ bên cánh cửa

Tiếng ơi à

Gọi lại

Mảnh đời quên…

 

14.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em mảnh đại bác

Ghim trên thành cũ

Một thịnh

Một suy

Thời thế

Lẽ hưng vong

Người qua đó hững hờ bài học sử…

 

Ta còn em dãy bia đá

Danh hình hội tụ

Rêu phong gìn giữ nét tài hoa

Ly rượu đầy xin rót cúng cha

Nghìn lạy cúi đầu thương đất tổ|

Bến nước nào đã neo thuyền ngự|

Đám mây nào in bóng rồng bay?

 

Ta còn em những giấc mơ nhã nhạc

Lộng lẫy xiêm y

Nhịp nhàng dáng vóc cung phi

Những hào kiệt

Những anh hùng

Vương triều nào cũng có

Những kẻ cuồng si cũng có

Thắp nén hương nhớ người tri kỷ

 

20.

Riêng về một tháng chạp

Tháng Chạp

Những tàng cây óng ả sợi tơ hồng

Tháng Chạp thủ thỉ lời hò hẹn:

“Qua đợt gió mùa

Ngày mai ta đến với mùa xuân”

 

Tháng Chạp

Đôi tân hôn chưa kịp nằm chiếu hoa

Đã có tên

Trong vòng hoa tưởng niệm

Một tháng Chạp

Trắng khăn sô

Khói hương dài theo phố…

Một tháng chạp.

Thâu đêm.

Mẹ.

Thức.

Hóa vàng…

 

Một tháng chạp.

Con đường ngẩn ngơ.

Dãy phố không người ở.

 

Những khu trắng nằm trong tọa độ.

Cầu Long Biên

 

Sập gụ, tủ chè, sách xưa và bình cổ.

Dòng chữ phấn ghi trên cánh cửa.

Tất cả thí thân cho một mất một còn.

Lời thề ra đi của những người bỏ phố.

“Còn một đống gạch còn trở về nhà cũ!”

 

Một tháng chạp.

Phường phố rền vang còi hụ.

Cái chết đến tự phương nào?

Cách Thủ đô bao nhiêu cây số?

Giọng Hà Nội thật ngọt ngào.

Cô gái loan truyền tin bão lửa.

“Hỡi đồng bào! Hỡi đồng bào!”

 

Một tháng Chạp

Cây bàng mồ côi mùa đông

Mảnh trăng mồ côi mùa đông

Nóc phố mồ côi mùa đông…

Tháng Chạp năm ấy in hình bao mộ phố

 

21.

Em ơi! Hà Nội Phố!

Ta còn em năm cửa ô

Năm cửa gió.

Cơn bão những năm nào qua đó.

Ba mươi sáu phố

Bao nhiêu mảnh vỡ?

 

Ta còn em một màu xanh thời gian

Một màu xám hư vô

Chợt nhòe

Chợt hiện

Chợt lung linh ngọn nến

Chợt mong manh

Một dáng hình

Nhợt nhạt vàng son

Đậm đầy cay đắng

 

Người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố.

Bỗng thấy mình không nhớ nổi con đường!

Một mình giữa bóng chiều sa

Tha hương ngay trước cổng nhà mẹ cha

Một bầu trời mãi mãi của riêng ta

Những nỗi buồn vô cớ!

Luôn luôn rất lạ

 

22.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em cánh nhạn chao nghiêng.

Những giọt sương nhòa bóng điện.

Mặt nước Hồ Gươm.

Bỗng nhiên trở lạnh.

Tháp Rùa bóng nước lung linh.

 

Người ra đi mang theo buốt giá.

Áo choàng không ấm thân gầy.

Cầm bằng theo cánh chim bay.

 

Người đi tìm khoảng cách

Để quên.

Nào biết nơi phương xa.

Tháng năm mài mòn.

Đôi mắt nhớ.

 

23.

Em ơi! Hà Nội – Phố!

Ta còn em mùi hoàng lan

Ta còn em mùi hoa sữa

Tiếng giày ai gõ nhịp đường khuya

Thang gác thời gian

Mòn thân gỗ,

Ngôi sao lẻ lạc vào căn xếp nhỏ…

 

Ta còn em!

Ta còn em

Ta còn em

 

Mãi mãi…./.

 

Hà Nội, 1972- Phan Vũ https://scontent.fymy1-2.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/30725_429258001351_279974_n.jpg?oh=2b5525449de4f4268658bd96b70ab8ff&oe=5AF50F38