TTTuyen-amvc

 

Nam Dao giới thiệu:

Đầu tháng 3-2007, lần đầu tên Thanh Tâm Tuyền được công khai nêu danh ở Văn Miếu, như một nhà thơ cách tân thế kỷ 20, cùng với Hoàng Hưng, Lê Đạt, Dương Tường, Inrasara, etc... Đây là một cố gắng vô cùng ‘’đáng khen’’ của những người có trách nhiệm văn hóa, và thế là thật may cho thơ Việt Nam. Ăn mày ND tôi hoan nghênh, và vỗ tay thành thật, thành tiếng rõ ràng...bằng cách giới thiệu một s thơ trong tập ‘’Thơ ở đâu xa’’ của Thanh Tâm Tuyền xuất bản ở Cali.

 

Thức sớm

 

Ngày chưa thức hồi kẻng

Mờ bạc trăng hạ tuần

Giông đầu hôm khuya lắng

Gợn heo hút phân vân

Đứng ngây trời tối sũng

Ngóng tiếng gà thôn gần

Nghe xa rừng núi bủa

Lùa âm u xốn xang

 

Trưa, tù, bướm

 

Trưa cháy mắt lóa đồng đất rung

Chênh chao trong nắng tỏa bướm hoang

Ẩn hiện chờn vờn quanh tay cuốc

Đáp đậu lòng tay xòe ngửa im

 

Ngày chưa thức hồi kẻng

Mờ bạc trăng hạ tuần

Giông đầu hôm khuya lắng

Gợn heo hút phân vân

Đứng ngây trời tối sũng

Ngóng tiếng gà thôn gần

Nghe xa rừng núi bủa

Lùa âm u xốn xang

 

 

Trà, sớm và tối

 

Ngồi xệp đầu hè

Uống chén trà sớm

Đợi kẻng lao động

 

Quanh mình chộn rộn

Trông trời nín khe

 

Trên giường tầng cao

Hớp cặn trà đắng

Ngó đêm đằng đẵng

 

Ngày không âm hao

Bập bềnh mưa nắng

Còn ai chiêm bao

Bỗng gặp ta về từ quên lãng?

 

Bão muộn

 

Trăn trở đêm chớp bể

Mệt thiếp lúc cuối đêm

Cuồng giông ùa điên đảo

Nước trút sập mông mênh

 

Ngủ giữa luồng bão

Hồn phách dập dềnh

 

 

Gương mộng

Tặng P.K.T.

 

Trờ tới bến sông

Trăng lõa vằng vặc

Ngâm mình giữa dòng

Lãnh cung đáy nước

 

Rớt theo mênh mông

Trong suốt đáy khác

Trời cao hiện hoặc

Vô vàn lồng trăng

 

Lẻ góa nhan sắc

Đêm lộng gương tạc

Nhẹ thênh hình dung

Kỷ hà mộng lạc

 

(K 5. 80

R.G. 88)

 

Đêm thu ở lán 9 Long Giao

 

Giật mình tỉnh giấc

Bó gối trong mùng

Ai đâu mớ hoảng

Thét tiếng hãi hùng

 

Heo may rập rờn

Rung âm mái tôn

Núi rừng vây khuất

Lán khuya tối tăm

Vo ve muỗi mòng

Người nằm chen chúc

Lúc nhúc mặt đất

Tỏa ám khốn cùng

 

Đây đó ngủ thức

Trằn trọc mông lung

Vách khe chuột rúc

Nỉ non dế trùng

 

Bóng đè ngộp câm

Người vùng giẫy dụa

Khủng khiếp ú ớ

Mê sảng thì thầm

 

Đêm dài thu phân

Vi vu lạnh nhạt

Hư thực bần thần

Cô đơn ai hát

 

Vẳng lời đạm bạc

Điệu khúc thời xuân

Như xa như gần

Tình chung mộng biệt

 

Ngoài đêm trôi tít

Theo sao tàn vong

Theo gió mờ mịt

Ngày lên ngại ngùng

(1975 – 1988)

 

 Xuân

Tặng B.G.

 

Vẫn thấy trong mơ đời trở giấc

Cỏ cây rủ quyến gió bông lông

Trời xanh trong vắt giếng nước ngọc

Đất hiền thở hương nắng thênh thang

(1976)

 

 Thơ thuốc lào

 

Ngồi đây hút điếu thuốc lào

Gạt bên mấy nỗi mày cau dạ phiền

Điếu thông đóm nỏ khói êm

Hút vào sẽ thấy đảo điên đất trời

Bạn tù ơi lửa châm mồi

Rít cho ròn rã mê tơi cõi lòng

Ngậm hơi nếm vị phiêu bồng

Nhẹ thân lơ lửng hết mong cùng chờ

Kể chi vợ dại con thơ

Tính chi chuyện cửa chuyện nhà mai sau

Sá gì một cuộc bể dâu

Loay hoay chỉ tổ bạc đầu mà thôi

Lại thêm trà đượm rót mời

Long Giao còn thú tuyệt vời nào hơn

(1975)

 

Bão

Tặng N.X.T.

 

Trận bão thổi tắt đám sao sáng mùa hè

Cuốn thốc tán loạn ký ức mỏi mê

Cuồng giông đêm đêm lay ngục mộng

Va chạm hỗn độn những tối tăm

 

Áp tai xuống ngực em nghe ruổi chĩu nhịp trầm

 

 Hái chè dưới trời mưa tháng 7

 

Mưa rối mắt đong đưa búp lá nõn

Thoáng lơi tay tỉnh thức ngón tê mê

Nghe gần gũi sa đà trời tháng bảy

Gió xa xôi từ mạn lãng quên về

 

 Trưa giao mùa trên đồi cọ

 

Gió sang mùa reo lộng đồi cọ

Rào rạt mướt xanh ngỡ mưa lay

Nhìn nắng lóa trắng ngoài tàn lá

Cơn sốt tình rực rỡ đắm say

 

 

 Thơ làm khi đi nuôi cá

 

Cánh cỏ trên vai thơ trong đầu

Trời chớm thu hạ mường tượng hồng au

Tung hê cỏ vụn trên hồ vắng

Băm nát tình si đều nhịp dao

Lào Cai (1977-1978)

 

 Trên đồi sắn mùa đông

 

Trời thấp gió nhốn nháo

Tai ù buốt huyên náo

Chống cuốc đứng sườn đồi

Đói, mệt, thở khò khạo

 

 

 Trong tù

 

Trăng lạnh soi mái ngoài

Lênh đênh đâu chẳng thấy

Gió hú rợn núi đồi

Đêm sâu nín khắc khoải

 

 

Chủ nhật trời mưa

 

Chờ cơm ôm bụng lép đo giường

Muốn sang chơi bạn sợ người trông

Đổ trận mưa giông trời tối sập

Buông sách ngồi lên ngó trống không

 

 

 Sinh nhật trong tù

 

Vợ con không ở gần

Bạn bè xa tất cả

Cùng đôi bạn tù thân

Uống trà ăn “bánh đá”

Trời có mấy độ xuân

Đất bao nhiêu miền lạ

Chưa ngấy tiệc trần gian

Hồn rung xanh búp lá

 

 Bài nhớ thi sĩ

Tặng già Ung

Gửi M.T.

 

Sáng nay thức giấc trong nhà giam

Anh nhớ những câu thơ viết thời trẻ

 

Bừng cháy trong lòng anh bấy lâu u ám quạnh quẽ

Ánh lửa mênh mang buồi tình đầu

 

Mưa bụi rì rào

Gió náo nức mù tối

 

Trễ muộn mùa xuân trên miền cao

Đang lay thức rừng núi biên giới

 

Đã qua đã qua chuỗi ngày lạnh lẽo, anh tự nhủ

Cũng qua cơn khô cạn khác thường

 

Tắt theo ngọn nắng chon von mê hoặc đầu óc quái gở

Từng thiêu đốt anh trên đồi, theo vào đêm dập vùi anh đớn đau

 

Từ lúc nào anh đứng trân trối cô đơn

Hôn ám trời sơ khai nhìn qua song cửa ngục

 

Hoang vu thơ hát lời lá cỏ heo hút

Dẫn anh về tận nẻo nguồn hừng đông lẩn lút

(Hừng đông Hừng đông ôi Hừng đông anh kêu khẽ cảm động muốn khóc

Mai, Mai xa, Mai như hoa, Mai hoa. Mai về tình thơ hôm nay)

 

Em có hay kẻ tội đồ biệt xứ một buổi về ngang cố quận

Xao xuyến ngây ngô hắn dò hỏi lớp bóng mờ tàng ẩn

 

Đêm vây hãm lụn dần

Thủ thỉ mưa ru ngày khốn đốn

 

Em, soi bóng em hồn nhiên ngược lối thời gian

Lặng lẽ anh gầy lửa tinh mơ đầm ấm.

 

(Lào Cai 5/77,

Vĩnh Phú 1/78)

 

Chiều cuối năm qua xóm nghèo

 

Mưa bay lất phất gió căm căm

Đường lầy trơn nhà cửa tối tăm

Trốn đâu lũ trẻ mặt lem luốc

Co ro đứng xem tù qua thôn

 

Vác bó cuốc nặng bước loạng choạng

Về trong xây sẩm buổi tàn đông

Lạnh lẽo nhà ai không đèn lửa

Ảm đạm lòng ta chiều cuối năm

 

 

 Đêm đông ở k 2 Tân Lập

Tặng L.V.T

 

Đêm lạnh nằm co quắp

Thân xương sầu trơ khấc

Bụng trống ruột ục sôi

Đếm hơi thở lay lắt

 

Hòa trong tiếng gió bấc

Suối chảy siết bồi hồi

Lẫn trong nỗi giá buốt

Thoáng rùng rợn xa xôi

Nhớ đã hơn năm trời

Tin nhà trông vắng bặt

 

Chốc đã ba đông rồi

Lưu đày trên đất Bắc

Còn qua bao cửa ngục?

Đây quê mình quê người?

Chốn nào về thân thiết?

Ngày nào được thảnh thơi?

 

Trở mình trên ván chật

Ru dỗ giấc đơn chiếc

Rõi mắt đốm mộng vời

Thương vợ con khôn nguôi

 

 

 Thư gửi P.L.P. ở K 5

 

Thiếu bạn như đang thiếu thuốc lào

Đường gần nhưng cách trở biết bao

Mấy năm không gặp nhau rồi nhỉ?

Râu tóc long đong hẳn bạc phau?

“Đằng ấy” còn chăng nét “tiếu ngạo”?

“Tớ đây” vẫn một vẻ “tiêu dao”

Mong ngày hội ngộ nằm chung chiếu

Tán gẫu qua đêm như độ nào

 

 

 Nhổ cỏ Hương Nhu nhớ bạn

Tặng C.T.

 

Giữa ruộng hương nhu lùm tỏa rợp

Lấp mình ẩn kín bóng cô đơn

Bờ xa thấp thoáng người trò chuyện

Kế gần cành rậm rạp bông lơn

Nhớ bạn phiêu du trời xứ lạ

Mình hát mình nghe mãi điệu buồn

 

 

 Chiều nắng hanh trên đồi Hương Nhu

 

Tuốt những chùm bông hạt già khô

Động nhánh cành lá úa xác xơ

Hè thiêu đốt sót hoa nắm lửa

Chiều gió hanh soi mát im ngơ

 

Mùi hương thoảng nồng hắc bắt nhớ

Mái tóc dầy đầu thềm phơi hong

Đồi rực chiếu nắng quái mê mệt

Đêm lạnh về thao thức theo trăng

 

 

 Thơ tình trong tù

 

Vẫn em của thuở trăng nào

Đêm hôm nở đón chiêm bao xanh ngần

Vẫn em tình của trăm năm

Đoan trang nét hạnh, thâm trầm dáng thơ

Vẫn em mối kết thiên thu

Vẫn em xoa dịu sầu tư cõi này.

 

 Sinh nhật húy nhật

Les morts de Lofoten sont moins morts que moi

Oswald L. de Milosz

 

Giữa trưa mệt té xỉu trên đồi

Quanh mình vẳng tiếng cuốc liên hồi

Đào huyệt chôn ư? Ơi chúng bạn

Cứ để yên xác tù nằm phơi

 

Nhìn xem gương mặt hắn thanh thản

Lộng nắng bừng say chợp ngủ vùi

Người mang cầm hãm đặng bêu riếu

Hắn “cũng đành xấp ngửa theo đời

Cho hết cuộc ham mê rồ dại” [1]

Hắn tự chôn huyệt gió đáy trời.

 

 Vang vang trời vào xuân

 

Mặt trời hồng như trăng

Thức lòng ta buổi sớm

Gió núi thổi rộn ràng

Gọi nghe biển dậy sóng

 

Chống cuốc đứng vững chân

Trên mảnh đất khốn khổ

Thở hít đến vô cùng

 

Mãi mê ngắm hồng rợ

Vang vang trời vào xuân

Ta bật kêu mừng rỡ

Ơi bè bạn xa xăm

Tim ta cũng cháy đỏ

Rực tựa bóng trăng rằm

 

 Ngã trên núi Việt Hồng Yên Bái khi đi lấy nứa

 

Tuột dốc té nhào trên hẻm núi

Chết điếng toàn thân trong giây lâu

Mưa rơi nhẹ hạt, mưa phơi phới

Chiều đang tàn hiu quạnh rừng sâu

 

Ngửa duỗi chân tay gối trên nứa

Ngó trời nhá nhem nghe mưa mau

Tưởng chừng thi thể đang thối rữa

Hồn viển vông chẳng chút oán sầu 

 

Mưa tung tấm lưới trắng dầy khít

Làng xóm dưới núi ở phương nào?

Gió rét tái tê bó liệm chặt

Thiếp lịm hồn quên bãng sước đau

 

Dầm mình trong hạnh ngộ ẩn mật

Hoen nhòa mắt hứng giọt thiên thâu

Dò bước lối mờ nhắm ánh đuốc

Tiếng người lùng kiếm gọi dưới sâu

 

Tân Lập K 5 (1980-1982)

 

Tháng mười cấy rau lấp

 

Bước xuống ruộng bỏ hồn trên bờ

Chân dẫm bùn tay cấy thẩn thơ

Tháng mười sương giá trắng trời đất

Gió hớp hồn bay đỉnh núi mờ

 

Bài tặng họa sĩ

 

 

I. NẮNG TRONG VEO NGÀY ĐÔNG CUỐI NĂM

 

 

1.

Nắng trong veo ngày đông cuối năm

Vàng sũng thung lũng cầm hãm

 

Xanh,

xanh rừng rú lì lợm nghèo nàn

Vây bọc ghì riết ngày tháng

Bỗng sực tỉnh choàng thức dưới nắng

 

Đồng trải vàng diệp im lấp loáng

Đất cày lật bạc phếch trơ cằn

Đồi già trọc bừng hoảng vô vọng

Đá xám khuyết lở hủi mòn

 

Đứng,

đứng trần trụi cây chết đỉnh non

Dị dạng tự nhiên tượng trừu tượng

Triền rậm lục mê muội dốc đứng

Thoáng hút trời sụp ngã quạnh không

 

 

2.

Trở về dịu dàng điệu màu sắc

Vàng xa gợn gió rét hoang mang

Xanh thất thần xanh ngây hạnh phúc

Mặt tình nhân tươi rói kinh hoàng

 

Trên lối mòn sâu của tưởng tượng

Gió bay lả tả bóng hoàng hôn

Thanh thoát cơn say rũ tro mộng

Rừng đêm bật rực đắm cháy hồng

 

II. NGÀY XUÂN TRÊN ĐỒNG NỨA

 

Ô chào cô bé áo hồng

Chào cô buổi sáng đầu năm

Trên cánh đồng nhàm mắt ngày tháng

Cô xuất hiện cùng mùa xuân

 

Cô đi bừa với con trâu trắng

Trâu hiền thong thả bước ngoan

Ngày tẻ lạnh đìu hiu nhớ nắng

Áo màu đào ngời ấm không gian

 

Vầng hồng di chuyển tỏa lung linh

Giấc mơ trong trẻo của quãng im

Cô đẹp tựa lời thơ cổ

Mặc áo xuân đuổi trâu cười hồn nhiên

 

Chào tạm biệt cô bé áo hồng

Cũng chào con trâu trắng thong dong

Ngày vơi nhẹ thênh trăng mọc sớm

Ngỡ nhạn lai hồng lạc cuối thôn

 

Trở về trại ngang qua vườn cam

Hoa rộ trắng thơm lừng đồng nội

Vẫn chập chờn sắc hồng trôi nổi

Ngọt ngào hương đắm đuối chiều tàn

 

 

 

 Thơ tặng bạn đi cày

 

Người tù như đất tảng trì độn, hít hơi

Mắt đờ đẫn vô giác thiếu ngủ

Đêm qua trời trở rét khô sau những ngày nắng dữ

Đất hóa thạch cứng đày ải người

 

Người nghe tiếng thở phì phò của trâu

Tiếng tim dội ù tai, ngực nhói

Con vật đói và người cũng đói

Bước mộng du theo nắng lao đao

 

Hồi hôm trăng lạnh ngời thanh vắng

Đêm nay, và bao đêm nữa, người tù cũng sẽ thức trắng

Chong mắt dòm đêm rõi lối trăng muộn về

Bất thần ánh sáng tỏ lộ tịch mịch dội vang trầm thống

 

Bừng thoát cơn bải hoải người thúc lưỡi cầy bước mau

Thở dồn hương loãng nhạt của đồng ruộng nhẫn nhục

- Luống cuối cùng, thật ngay. Luống tặng lời chính trực.

Soi bóng mắt nghênh, đen ướt màu bùn, hiền giả, người vỗ về trâu

Trên những cánh đồng đất khốn dạn dầy

Suốt mùa đông ác nghiệt bạo ngược

Trời đất tối tăm giá buốt địa cực

Vẫn lãng du kỳ ảo lời gió khuất mặt đêm trăng xanh bóng tù khổ sai và trâu cày.

                                                                                (11/81 – 4/88)