Tế Hanh đă thực sự vĩnh biệt chúng ta, vĩnh biệt cuộc đời mà Ông từng yêu một cách lặng lẽ, hồn nhiên và b́nh thản. Nhưng đó mới là cách yêu cuộc đời này trọn vẹn nhất. Từ thưở Ông xuất hiện  với tập thơ " Hoa Niên", đời làm thơ của Tế Hanh dài tới 60 năm. Nhưng cho tới khi bị bệnh tật quật ngă vào năm 1999, trong đêm thơ nhạc kỷ niệm 40 năm đường Trường Sơn-con đường huyền thoại mà Tế Hanh từng qua năm 1973-con người Tế Hanh và thơ Ông là đồng nhất, vẫn "hoa niên" hồn nhiên, mộc mạc, ngây thơ, vẫn thiết tha yêu từng chiếc lá ḍng sông con đường làng...từng gương mặt người thương yêu hay xa lạ, vẫn chợt thốt những vui buồn muôn thuở mà chúng ta hằng dồn nén hay bộc lộ. Thơ Tế Hanh, có lẽ gần nhất với âm nhạc đồng quê, gần nhất với những khúc ca quê mà người ở đầu sông hay cuối băi vẫn thầm hát cho chính ḿnh. Không hề cố gắng, không tỉa tót hay triết luận, thơ Tế Hanh đến ngay người đọc theo con đường thẳng, như cách của một người bạn thật thà, chân thành và đôn hậu, thuyết phục ta bằng sự hồn nhiên bẩm sinh, bằng tiếng nói nguyên ủy của con người khi yêu thương, bằng sự dễ dàng c̣n lại sau mọi phức tạp đă qua. Có lẽ sẽ c̣n nhiều thời gian nữa để ta có thể đánh giá xác đáng về thơ Tế Hanh, nhưng từ bao nhiêu năm nay, thơ Ông đă cư trú nhẹ nhàng nhưng "sâu rễ bền gốc" trong ḷng những người yêu thơ Việt dù ở bất cứ giai tầng nào. Không chỉ người có học, người trí thức mới yêu thơ Ông, mà nhiều hơn là  những người dân quê b́nh dị thuộc thơ Ông khiến ta nhiều lúc bất ngờ. Tôi đă về nhiều vùng quê ở miền Trung, ở Quảng Ngăi, ở B́nh Sơn quê Tế Hanh, và nghe những người nông dân đọc thơ Ông một cách tha thiết và thấm thía như họ đọc thơ ḿnh sáng tác. C̣n hạnh phúc nào hơn cho nhà thơ khi thơ ḿnh đến được với nhân dân một cách tự nhiên và b́nh dị như thế! Không một ḍng quảng cáo, không "PR" không tuyên truyền, vậy mà thơ Tế Hanh được bao nhiêu người thuộc, bao nhiêu người nhớ, bao nhiêu người dùng nó để tỏ t́nh, dù là t́nh yêu quê hương hay t́nh yêu trai gái. Là nhà thơ đồng hương với Ông, tôi đă rất tự hào v́ quê hương tôi có Ông, v́ những bài thơ Ông sống nhẹ nhàng qua thời gian, sống trong ḷng những con người b́nh dị và thật ḷng. Không thể yêu thơ Tế Hanh mà sống dối trá được! Hiếm có nhà thơ nào thuyết phục người đọc một cách dễ dàng mà sâu xa bằng thơ ḿnh như Tế Hanh, người đọc tin ngay Ông sau khi đọc thơ Ông. Đó cũng là một cách đi tới vĩnh cửu, đi tới bằng tâm hồn măi măi "hoa niên" của ḿnh, bằng sự chân thành và tin cậy với người đọc, với cuộc đời, dù thế  nào! Nhà thơ, phải tuyệt đối chân thành, tuyệt đối ngây thơ như thế, như Tế Hanh đă sống và làm thơ. Ông đă có tới 10 năm bất động, 10 năm im lặng để chứng nghiệm sức sống của thơ ḿnh. Đó cũng là một đớn đau ngọt ngào, một ân sủng trời cho. Và Ông đă thấy, trong im lặng: thơ Ông c̣n khi Ông đă ra đi. Hoa niên là măi măi!

 

X