Khóm Mai trên Ḥn Đỏ
Trong cuốn bút kư Người Gánh Nắng của nhà văn Quách Giao do nhà xuất bản Hội Nhà Văn ấn hành năm 2007 có một thiên nói về khóm mai mọc trên Ḥn Đỏ. Khóm mai này có một đặc điểm là hoa không nở vào mùa xuân mà chỉ nở hoa vào dịp rằm tháng 4 nhằm vào ngày Phật đản. Đây là:
"Dưới bóng trăng sáng vằng vặc nhà sư sửng sốt nh́n thấy nơi khóm mai độc nhất trên đảo, nở hoa vàng ánh dưới trăng. Hoa trên cành nở vàng rực rỡ. Bóng hoa vàng tươi sáng, ánh trăng vàng lung linh trên khóm mai. Gió biển hiu hiu thổi về nhè nhẹ. Cành mai xao động, hoa lá rung rinh. Lặng lẽ đứng nh́n khóm mai nở thạnh, nhà sư đắm ḿnh trong thế giới mơ huyền. Màu vàng của hoa cùng với sắc trắng trong của ánh trăng phủ kín cả khóm mai khiến cho nhà sư ngỡ là khóm mai đang được khoác một chiếc áo cà sa vàng quí báu của đức Phật ban cho nhà sư Huyền Trang khi đến được Tây phương Phật thỉnh kinh về Trung thổ."
Cảnh mai nở thật là diễm tuyệt:
“ Hương mai càng về khuya càng nồng đượm. Ngồi xếp bằng dưới góc mai, sư Viên Măn lắng nghe tiếng cành hoa rơi rụng chung quanh ḿnh cùng với ánh trăng long lanh trên phiến lá. Ánh trăng khuya nơi hải đảo thật trong sáng. Ngắm cảnh trăng trên biển, ḷng cảm thấy thảnh thơi hơn nh́n trăng trong thành phố. Khi ḷng thanh tịnh, tâm sẽ thấm dần chân vị, chân hương của thiên nhiên. Ḷng du khách sẽ nhập vào thiên nhiên để chan ḥa cùng với thiên nhiên. Nh́n xa th́ biển cả mênh mông. Nh́n gần th́ ánh trăng chập chờn cùng cây cỏ. Trong gió có hương, dưới trăng có cảnh. Cảnh trăng là tướng. Ánh trăng là tánh. Tánh bất biến, tướng tùy duyên. Cho nên nhiều khi ta chỉ nh́n ánh trăng lung linh trên một giọt sương mà cảm nhận thấy được trăng mênh mông trên biển rộng.
Dưới ánh trăng, bên cụm mai già nhà sư đă thấu hiểu được mọi biến hóa của qui luật vô thường.”
Đoạn văn này gây cho ḷng chúng tôi bồi hồi xúc động. Cụm mai chẳng những lạ thường v́ đă nở hoa vào dịp lể Phật đản mà c̣n là một cảnh đẹp có tánh vô thường nơi một ḥn đảo xa vắng trong một đêm trăng sáng huyền diệu. Tuy nhiên ḷng th́ có rung cảm song trí tôi vẫn không tin là cây mai có thật trên Ḥn Đỏ. Tôi vẫn nghi ngờ là đó chỉ là một cảnh tưởng tượng để thơ mộng hóa cảnh vật trên Ḥn Đỏ.
Cho đến sáng ngày 18 tháng 5 năm 2008 tức là ngày 14 tháng 4 năm Mậu Tư, ngày Phật đản và là ngày đặc biệt Liên hiệp quốc tổ chức mừng Phật đản năm 2552 tại Việt Nam, tôi nhận được điện thoại của một bạn thân báo cho biết một tin vui là khóm mai trên Ḥn Đỏ đă nở hoa.
Tôi và vợ tôi vội vàng đi sang Ḥn Đỏ. Nhập vào đ̣an ngựi đi trẩy hội chúng tôi đă được chứng kiến tận mắt khóm mai đang nở rộ những cánh mai vàng dưới ánh nắng mai ấm áp của mùa Phật ra đời. Đứng lặng yên trước cảnh tượng thiên nhiên đầy hứng thú và kinh ngạc, ḷng tôi vô cùng hạnh phúc. Mọi sự xăy ra trên cơi đời này đều có duyên quả. Phật đản năm nay được tổ chức tưng bừng khắp non sông. Ngày vui chung thế giới Phật giáo th́ nơi hải đảo hoang vắng này hoa mai lại bừng nở để đón chào đức Thế tôn ra đời.
Nha Trang mùa Phật đản sinh năm 2552.
x
x x
Vườn xoài trên Đảo Ḥn Đỏ đ̣n mùa Phật đản 2553
Sau cơn bảo số 1 năm 2009, cửa sông Cái Nha Trang vàng đục màu phù sa của nước nguồn chảy xuống. Sau những ngày ủ dột, trời lại bừng sáng. Lễ Phật Đản năm nay lại nhằm vào ngày thứ bảy. Người người kéo nhau đi thăm chùa Từ Tôn, viếng cảnh Ḥn Đỏ. Đ̣ đưa khách thập phương được tăng cường thêm 3 chiếc. V́ nước lớn nên số lượng khách xuống đ̣ được hạng chế. Không một chuyến nào chật đầy khách, nhờ ở sự sắp xếp của các chủ đ̣. Chiếc này vừa đến bến th́ chiếc kia lại tách bến, cho nên dù có phải ở lại để đi chuyến sau, khách thập phương vẫn yên tâm chờ đợi. Nước triều cao, sóng biển chập chờn nâng thuyền lên xuống nhưng khách trên đ̣ vẫn an tâm...
Thành phần tham dự lễ đa số là các bà, các chị và trẻ em. Qua đ̣ th́ nắng, leo dốc th́ mệt nhưng lên đến đỉnh đồi th́ thân tâm thanh nhoát nhẹ nhàng. Bóng mát của vườn cây trên đảo ôm choàng lên khách thập phương. Đôi tiếng chuông buông nhẹ. Âm vang dịu dàng và ấm áp. Ánh nắng lóng lánh lao xao trong ṿm lá cây xanh mát. Nơi đài chuông, bóng người đảnh lễ thấp thoáng trong yên tỉnh. Những chùm xoài đong đưa trong nắng nhạt. Sư bà đang lặng lẽ khua chuông. Quả đại hồng chung buông nhẹ tiếng chuông. Tiếng ngân vang như đong đưa, như lay động những cành xoài trĩu quả trong nắng, Âm thanh và h́nh ảnh đón chào khách thập phương vừa đến thăm đảo. Đứng trước lễ đài, thắp nén hương cúng Phật, nh́n những ṿm xanh của vườn xoài, du khách có cảm tưởng như ḿnh được trở lại vườn xưa nơi quê hương thôn dă với mái chùa nho nhỏ xinh xinh ẩn dưới ṿm xoài xanh mát. Khắp miền Trung, nơi đâu có chùa là nơi đó có bóng xoài tỏa mát, có tiếng chim cu gù gáy giữa trưa hè. Chung quanh chùa thường là cánh đồng lúa, xanh thắm màu mạ non hoặc vàng ươm màu vàng lúa chín. Tại Ḥn Đỏ, biển cả mênh mông xanh thẳm cùng với trời cao bao quanh song có một vườn cây đa số là xoài có nhiều bóng mát gợi nhớ đến vùng đất yên lành có chùa có cảnh.
Xoài được trồng trên đảo cách đây trên 40 năm. Ban đầu chỉ có 14 cây, lấy từ giống xoài chùa Đá Trắng ở Phú Yên (loại xoài ngon và quí nhất miền Trung). Sau đó các giồng ở miền Nam được trồng thêm gây thành một vườn xoài sum suê đầy bóng mát.. Xoài được trồng thành từng khu vực. Trước tiên là khu gần chùa. Hiện chỉ c̣n sống một cây duy nhất trong 14 cây được trồng đầu tiên, đứng che tàn cạnh nhà bếp của chùa. Nhờ được gần gũi với người, được thừa hưởng nước ngọt của khách đến viếng thăm chùa nên cây xoài tuy thân không to, song tàn đủ rộng để che mát bếp chùa và trổ hoa kết trái hằng năm. Ngoài ra c̣n có các khu chung quanh điện đài Nginh Phong nơi an tọa kim thân Phật Quán Thế Âm, chung quanh điện Đại hồng chung, chung quanh hồ Tĩnh tâm và dọc theo con đường từ bến nước đến ngôi chùa Từ Tôn.
Mùa lễ Phật Đản năm nay (2553) hoa mai trên Ḥn Đỏ nở hoa chỉ lác đát vài nụ (có lẽ v́ năm nay nhuần hai tháng năm), nhưng xoài lại sum đầy trái. Không biết t́nh cờ hay duyên may mà các gia đ́nh Phật tử ngày trước ngụ ở Xóm Cồn lại đưa nhau về hội tụ nơi Ḥn Đỏ đón mừng ngày Phật đản. Có gia đ́nh đưa cả ông bà con cháu về thăm lại chùa xưa.
Có nh́n thấy tận mắt cảnh những gia đ́nh quần tụ dưới gốc xoài, ăn uống, vui đùa, ḷng ta mới hiểu đến sự cần thiết có một môi trường, một khung cảnh thiên nhiên để con người ngoài việc sinh hoạt xă hội c̣n có giây phút quây quần chung với nhau không những dưới một mái nhà mà c̣n dưới bầu trời cao rộng và dưới bóng mát của thiên nhiên.
Giữa trưa nồng, trên chiếc vơng đu đưa bên gốc xoài dưới trời xanh cao rộng có tiếng sóng vổ ŕ rào lên hốc đá, vang vọng tiếng máy thuyền, cụ bà nằm lim dim đôi mắt như nhớ lại những kỷ niệm ngày tháng đă đi qua. Trong hơi gió, như mơ hồ vọng lại tiếng ru hời:
Gió đưa mười tám lá xoài
Mười hai lá mít lạc loài về đây.
Ôi quê hương thanh b́nh xa vắng như về đọng lại ở nơi này.
Và cụ ông nhớ lại tiếng âm vang của máy ghe từng cùng theo ḿnh ra biển cả. Con thuyền nhỏ bé ngày nào bây giờ trở thành rộng lớn vững chắc như núi non. Cảnh thiên nhiên tươi đẹp trời cao biển rộng mà ḿnh đă sống thưở thanh xuân, giờ đây như trở lại. Mắt lim dim nhưng hồn đang phơi phới..
Có nh́n thấy những em bé ngồi ngắm những quả xoài xanh mướt, quằn cành, từng chùm đong đưa trước gió như h́nh bóng trẻ thơ trong câu chuyện cổ tích, ḷng ta mới nhận thức được là tuổi thơ cần đến thiên nhiên như thế nào. Phải có những vườn xoài, những vườn cam, vườn bưởi sai quằn trái để tuổi thơ được sống vui chơi, nh́n ngắm, để biết yêu mến cảnh thiên thiên. Nhờ có ḥa nhập vào môi trường th́ kết quả giáo dục mới được thấm nhuần và sâu đậm. Cảnh tượng các em bé, kính cẩn thắp nhan vái Phật, ăn cơm dưới bóng mát của tàn xoài với vài miếng đậu, một vài cọng rau muồng cách ngon lành và thơ ngây, ta mới hiểu được rằng tuổi thơ rất cần có những giây phút sống với thiên nhiên rộng răi, giữa một bầu không khí thanh nhàn là cần thiết đến ngần nào...
Các bà mẹ, bà chị sau khi lễ chùa xong, đi vào đứng thứ tự nơi bếp chùa lựa chọn gắp từng món thức ăn hợp vị vừa đủ một mâm cơm rồi bưng ra cùng cha mẹ, con cháu, trải chiếu quây quần ăn uống với nhau dưới bóng mát của tàn xoài. Ôi hương quê của những ngày xưa, tràn đầy trong bửa cơm chay đạm bạc nơi hải đảo này. Suốt cả cuộc đời lao động, từ khi rời xa quê hương đi tha phương làm ăn, hôm nay cả gia đ́nh có một bửa ăn đầy hạnh phúc: Ăn cơm cùng gia đ́nh, cùng bà con lối xóm, dưới tàn lá thiên nhiên, trong tiếng mơ câu kinh như vẳng từ trên tàn xoài vọng xuống. Hạnh phúc đến cho tất cả mọi người. Đơn giản mà sâu đậm biết là dường nào.
Có những đôi trai gái ngồi riêng rẽ cùng nhau dưới một bóng xoài thấp, trái quằn xuống chấm vai như đang lắng nghe tiếng th́ thầm của đôi tim non trẻ.
Cảnh vật như thiêng liêng, trong sáng hơn.
Trong hơi gió nhẹ thoảng mùi trầm hương.
Bầu trời xanh cao rộng, âm vang sóng biển mặn nồng.
Bóng mát dịu dàng của vườn xoài tuy trái c̣n xanh song đă thoáng hương vị ngọt ngào của mùa xoài chín.
Ḷng những người con của Phật, hân hoan đón nhận hạnh phúc tràn đầy trong ngày Phật đản năm 2553 ( Kỷ Sửu) trên ḥn đảo xanh tươi này.
Nha Trang mùa Phật đản sinh năm 2553
Quách Giao