Đồng tiền khuyết tật

Mất điện, thành phố như mù. Khách du lịch không dám về khách sạn, họ nằm trên bãi biển đợi trăng lên. Các nhà hàng ven đường Trần Phú, Nha Trang vẫn nườm nượp người ra vào. Thắp đèn măng - sông, nổ máy phát, ánh điện đỏ lòm chỉ đủ khỏi nhầm mặt nhau và gắp lộn món.

Mất điện cũng có cái hay là các em tiếp thị chân trần, ngực căng khi xáp vô bàn nhậu lỡ có anh tuổi mùi hăng lên quờ tay lên đùi chẳng ai nhìn thấy. Mà đã hẹn nhau rồi thì mất điện chứ mất thêm nước cũng phải giữ lời hứa, con người lòng tự trọng cao hơn tiền bạc cơ mà.

Đám nhậu là các quan chức đã ngồi ấm chỗ, các nhà kinh doanh tài ba trên sàn chứng khoán khi cổ phiếu tăng vùn vụt, các nhà đầu tư vàng bán ra trên trời mua vào dưới đất, các nhà kinh doanh bất động sản vừa mới ký hợp đồng thực hiện dự án xôi mật. Nói chung bàn nhậu là những nhà hoạt động chính trị và kinh tế “tài năng” của nước nhà!

Họ gọi món nho nhỏ, chén dĩa không kềng càng. Chỉ có đĩa súp lơ xào hải sâm sum suê một tý, còn lại mỗi người chỉ lưng chén xúp nhưng là xúp yến huyết (giá thị trường dăm bảy ngàn đô một ký), một con tôm hùm xanh vừa đủ bày trên dĩa. Cả bàn mà chỉ một chai Chivas 25 (giá khoảng dăm bảy triệu) thì đâu phải là nhiều. Họ đang thực hành tiết kiệm, thực hiện lời hứa về chống lãng phí mà cơ quan nào chẳng triển khai. Và tiền chứ đâu phải vỏ hến mà vung tay quá trán!

Họ nói nhỏ vào tai nhau khe khẽ, nhìn mặt người này, ngắm nghía người kia để xem sự phản ứng của đối tác. Họ to nhỏ, vụng trộm, nhường nhịn. Những đôi mắt đỏ ngầu như máu, phơi bày cái lòng trắng như vôi. Những cái nhìn được sắp đặt trước thì phải. Người nhìn xéo, kẻ nhìn nghiêng. Người nhìn lên trần nhà như thư giãn, như nghĩ ngợi. Kẻ nhìn xuống gầm bàn như sám hối, như chạy trốn. Nói chung mỗi người một vẻ. Họ bớt cho nhau vài trăm triệu đồng như mua hàng không cần thối tiền lẻ. Nhưng họ cũng sòng phẳng ra trò là khi đến lượt nâng ly. Tuyệt đối không bớt một giọt. Rượu đã rót ra là phải vào cổ họng. Cũng có người lén lút đổ xuống sàn mà không ai phát hiện ra. Khi xong nhiệm vụ, người uống khà một tiếng rồi nhăn mặt làm kẻ bị thua, người rót nâng chai nở nụ cười thắng lợi.

Một bóng lưỡi hái cụt vòi ru rủ tiến về bàn nhậu. Ánh sáng lập lòe cũng đủ soi đó là một bà già rách nát bẩn thỉu mang bị cói có chữ “happy birthday” mà khách du lịch nước ngoài thường dùng, đựng mấy thỏi kẹo gum. Bóng bà chập chờn như bóng ma, cầm mê nón như chiếc bánh tráng cong vành. Chưa kịp cất lời “dạ kính thưa...” thì một một tiếng gắt “không chịu làm mà ăn, bày đặt” và dúi đồng cắc vào tay bà (hồi đó tiền cắc mới ra nên sử dụng tiền cắc là thời thượng). Cái tiếng gắt chát chúa dội vào tai bà như tiếng bom vừa lạ vừa quen. Bà chưa nói hết chữ “cám...ơn” thì giật mình lùi lại như gặp phải mìn định hướng. Thói quen ấy mà, vì trước đây bà là du kích mấy lần gặp địch gài bẫy mìn nên hay đề phòng.

Bà không biết chữ, chẳng biết gì về thủ tục để kê khai thành tích quá khứ nên không có ưu đãi nào của người có công. Chồng chết vì bom rơi từ trời, con chết vì mìn nổ dưới đất. Ruộng vườn không có, cuộc đời oan nghiệt đã đẩy bà từ làng quê lên thành phố và …ra đường.

Bàn nhậu thực sự tiết kiệm. Nhìn xem, trên bàn không còn một thứ gì. Đĩa xào sạch bong, chai rượu cạn khô. Những “tài năng” của đất nước thực sự có tấm lòng phóng khoáng khi ông mặt sẹo thay mặt bàn tiệc bo cô phục vụ một tờ 500 ngàn. Họ ra về, người bắt tay, kẻ ôm hôn thắm thiết như gặp nhau lần cuối.

Bà già như đi câu không có mồi, thất bại, quờ quạng, lần tìm ra đường. Thằng bé bán đậu phộng bước tới, “có gì không bà Năm”, “mất điện nên chả ai cho gì, may có nửa ổ bánh mì và một đồng cắc, không biết mấy ngàn”.

Bà nhìn thằng bé mà tượng ra thằng nhỏ du kích năm nào bà đã cứu nó sau đợt chạy càn, ba ngày không có gì vào bụng, may mà ...có nửa ổ bánh mì lính Mỹ vứt lại và ngụm nước vũng cứt trâu đầy cặn.

Và...lạ thay, trong đám nhậu kia có nó, cái sẹo, cái sẹo vẹt cằm. Cái sẹo đuổi bà và bố thí cho bà đồng xu cắc bạc. Thế mới trách trời, trời khiến bà gặp nó. Qua Mậu Thân mấy chục năm rồi, người thì già mà cái sẹo vẫn như cũ, vẹn nguyên, mập mạp, hồng hào, trẻ trung. Cái sẹo làm bà tủi thân. Nó lên ti vi, vài ba lần bà mới nhận ra nó, bà vòng tay ôm cái ti vi như ôm lấy nó, rồi muốn dò tìm nó, không biết sao bà lại thôi. Lần này gặp nó bằng xương bằng thịt, bà lại quay lưng chạy trốn.

“Bà Năm cầm vài chục ngàn trả nhà trọ, mưa xuống, bệnh lên, lấy đâu ra thuốc, cháu cho tiền lời chứ có cho tiền vốn đâu”. “Cho bà mượn, bà trả sau”, bà run rẩy. “Đã cho là cho mà, mượn rồi bà nhịn đói mà trả sao đành”, thằng bé nói như đinh đóng cột.

Có thể là ngẫu nhiên, câu nói của thằng bé làm thành phố hừng sáng, soi rõ từng khuôn mặt người.

Đồng xu trên tay bà dưới ánh sáng tươi mới, lung linh màu đồng thau nhưng bị dập nát một góc, không dùng được vì ...bị “khuyết tật”.

Từ Sâm

Nha trang mùa mưa 2011