Thời nay

không đọc là chết

Từ Sâm

Tôi có thằng bạn,  lâu không gặp nhau th́ nhớ, mà gặp th́ chào hỏi, bắt  tay, bai bai không sao chứ năm mười phút tâm sự là bắt đầu sinh chuyện.

 Y như vợ chồng thường căi nhau th́ sống với nhau cả đời, c̣n vợ chồng nào không căi nhau một tiếng, mà đă căi nhau rồi là to chuyện, có khi căi nhau trước ṭa không chừng. Tôi không bỏ nó, và nó cũng chẳng bỏ tôi. Nó làm ở ban tuyên giáo tỉnh. Đúng là trời sinh voi sinh cỏ. Nó học khoa nuôi, tôi học hàng hải cùng trường Đại học. Những năm tám mươi học nuôi trồng ra trường là thua v́ người ta nuôi heo nuôi gà chứ làm ǵ nuôi tôm nuôi ốc như bây giờ.

 Nó chạy thế nào mà vào được ban tuyên giáo (vợ hắn khoe là mất mấy kư đường, dăm hộp sữa và một năm phiếu thịt). Lúc đầu nó làm pḥng tổ chức, sau đi học mấy khóa đào tạo ǵ đó, rồi học nữa…và như ngày  nay. Thỉnh thoảng thấy bài  nó đăng trên báo tỉnh, thường là chuyên mục lư luận. Gần đây nhất có bài “Tính thực tiễn và sáng tạo trong văn học nghệ thuật tỉnh nhà”, và “Các văn nghệ sĩ vững vàng trước nền văn hóa ngoài luồng xâm nhập vv.. và vv..”. Các bài viết của nó thường xuất hiện trước kỳ đại hội, đặc biệt là đại hội Đảng, Hội đồng nhân dân vv…nhưng, có khi lại xuất hiện trước đại hội “Câu lạc bộ nuôi dê” vài ngày (tôi biết tỏng là nó viết theo đặt hàng v́ dê đang lên giá).

Gặp nhau, hắn thường cao giọng, “xin chào, vững vàng chứ”. Tôi không hiểu ư hắn chào tôi về  kinh tế vững vàng hay tư tưởng vững vàng. Tôi thường buông nốt trầm, “b́nh thường thôi”. “Nghe nói mày mới ra sách, đưa tao một cuốn, thời này mà không đọc là chết mày ạ, nhưng tao nói thật bọn văn nghệ chúng mày phức tạp lắm”. Nó nửa vuốt nửa đe.  Tôi mừng thầm, thằng vô danh tiểu tốt như tôi, viết được cuốn sách mỏng như lá lúa cực khổ hơn làm cái nhà,   sách mới ra đă có người t́m đọc th́ hạnh phúc nào bằng.

Tôi tự sướng, thế là may mắn hơn thằng bạn nhà thơ của tôi rồi. Hắn tặng tập thơ c̣n dúi vào tay tôi năm chục, c̣n rỉ tai “bát phở tái và hai chai Sài g̣n” gọi là có tí đạm, lấy sức mà đọc. Hắn c̣n đe “không đọc là trả lại tiền đấy”.

Lấy một cuốn trong cặp, đề tặng “Nguyễn Văn L…trưởng pḥng..” phải viết chức vụ vào sách, nó thích thế, tôi kư tên đưa nó rồi cười phân bua “tao là dân làm ăn, văn nghệ văn gừng cho vui, đơn giản chứ không phức tạp đâu”. Nó nâng niu cuốn sách trên tay c̣n thơm mùi mực và hôn chụt một cái làm tôi cảm động “ai cũng như mày th́ văn nghệ sĩ được nhờ”. Nó quả quyết, “một câu thơ hơn sức mạnh sư đoàn của Hữu Loan mày biết rồi chứ,  không có những câu thơ như thế th́ làm sao thắng Mỹ”. Trời ạ, câu đó của ai th́ tôi chịu c̣n Hữu Loan th́ chắc chắn là không v́ thời chống Mỹ ông đang thồ đá.  Chưa nói hết nó giơ tay chào và bước nhanh như kết thúc buổi nói chuyện tại hội trường.

Nó chọn ngày tốt, nghe thầy bảo thế, vào nhà mới. Vợ chồng tôi đến mừng. Tôi đùa, từ tường  gạch không tô, mái tôn, lên thẳng năm tầng lầu bỏ qua giai đoạn cấp bốn gác lửng. Pḥng khách rộng hơn ba chục mét vuông như gian hàng trưng bày sản phẩm hội chợ triển lăm đa nghành. Đồi mồi, sừng nai, đại bàng lũa gỗ, tranh thêu XQ to tướng (chắc chắn đồ gia công ngoài chợ Đầm, thật th́ ai  mua nổi mấy chục triệu  mà tặng), hai b́nh gốm như hai cột đ́nh không phải Giang Tây của Tàu mà Sơn Tây của nước Việt ta… kín bốn bước tường và chường ra lối đi. Tôi leo từng tầng và quan sát từng pḥng như leo đỉnh Phan xi păng. Pḥng nào cũng bày trí theo tiêu chuẩn Erô guynh đâu, giường  nệm hai mươi phân Kim Đan, máy lạnh Nhật, bàn trang điểm Thái, tủ áo cẩm lai Đài Loan... Tôi băn khoăn, tại sao pḥng hai vợ chồng mà  không thấy bàn làm việc nhỉ. Máy tính cũng không, chỉ có Tivi 42in dán mỏng vào tường nối một cặp loa khủng. Sách vở tài liệu đâu cả rồi, nhà cũ của hắn có bao tải đựng sách để ở góc pḥng cơ mà. Hiểu ư tôi, vợ hắn phân bua “tài liệu của ảnh và của cơ quan  th́ để pḥng thờ, c̣n sách văn nghệ văn gừng vớ vẩn em dọn cho thoáng nhà chứ ảnh có bao giờ đọc đâu”. 

 Vợ hắn là người Bắc vào Nha Trang từ nhỏ, hiện giám đốc công ty “Môi giới và tiếp thị”, thực ra là c̣, c̣ mua bán nhà đất, c̣ vay ngân hàng và c̣ học sinh vào trường điểm. Hắn làm tuyên giáo nên vợ hắn quen nhiều hiệu trưởng lắm. Làm ǵ th́ làm, có ích cho gia đ́nh và xă hội là được, tôi thường  động viên vợ hắn như thế.

Vợ tôi thường ra tiệm sách cũ. Một hôm, tôi đang lúi húi giặt đồ cho cả nhà, vừa xả xà bông th́ bị mất điện. Định chửi đổng ông nhà đèn một câu cho bỏ tức th́ cô ấy về, chưa kịp bỏ dép đă hớt hải chạy vào khoe như nhặt được của rơi “anh xem này, anh xem này” và dúi vào tay tôi cuốn sách. Sách của tôi, nó đây rồi, chữ tôi viết cách đây ba năm, màu mực c̣n  mới, từng trang sách dính vào nhau chứng tỏ chưa có bàn tay nào mở ra, b́a sách nḥa chữ ẩm ướt. Tôi vuốt ve, ôm nó vào ḷng như lâu ngày gặp lại đứa con lưu lạc rồi đưa lên môi hôn chụt một cái như thằng bạn đă làm. Tôi chợt nhớ câu nói “em dọn cho thoáng nhà...” rồi đặt vào tủ kính và tự an ủi  “sách cũng biết t́m về với chủ”.

Mồng ba tết nó đến thăm tôi,  nh́n tủ sách nó phán “nghe nói  mày mới ra sách, tặng tao một cuốn, thời nay mà không đọc sách là chết mày ạ”.

Thật t́nh năm mới mà bực bội th́ cả năm mất hên, tôi mở thùng sách mới lấy từ nhà in về hôm qua, c̣n nguyên đai, rút một cuốn và đề tặng “Nguyễn Văn L... trưởng ban...” v́ nó đă lên chức trước tết một tuần, coi như ĺ x́ tết vậy.  Nó cầm cuốn sách trên tay c̣n thơm mùi mực.... nướng (v́ tôi đang nướng mực đăi khách) và hôn chụt một cái làm mặt tôi nóng bừng như vừa xong ly đế. May mà bác sĩ bảo tôi có máu lạnh nên chỉ đứng im mà không khua tay động tác nào.

Ra về, nó giơ tay chào và bước nhanh như kết thúc buổi nói chuyện tại hội trường rồi dơng dạc, “chúc vững vàng nhé”. 

Tôi bảo vợ, “em nhớ ra tiệm sách cũ mua lại sách của anh nhé ”.

Nha trang mùa mưa băo 2011