Quyền năng dâng hiến

 

Sao phải lâu thế, cho sự trở lại của Anh, kể từ triển lăm cá nhân của Đồng Đức Thành dược báo Lao động xếp vào top 10 sự kiện văn nghệ năm 1995. Đă mười hai năm, một giáp, một quăng đời cho lần ra đời của Nhịp đập trái.

Thực ra, Nhịp đập trái đă hiện tồn nơi Anh, thuộc về Anh, con người đầy nhiệt huyết và đam mê nghệ thuật. Trái tim ấy hơn 30 năm nay đă dành cho nhiếp ảnh - nghệ thuật của khoảnh khắc, nghệ thuật vẽ bằng ánh sáng. Anh là người của nhiếp ảnh hay nhiếp ảnh đă chọn Anh ? Cả hai. Tôi từng ngạc nhiên khi ban đầu gặp Anh một người sinh ra, trưởng thành, sống ở Sài G̣n, mà giọng nói, âm sắc, ngữ điệu thật Hà Nội. Thừa hưởng nguồn cội quê hương Mẹ, với ư thức sâu sắc của một người chăm sống, sự tinh tế, hào hoa của sĩ phu Bắc Hà, mang đậm hiểu biết về Hà Nội và các phong tục văn hoá Bắc bộ, mà vẫn chứa đựng sự hào sảng, phóng khoáng của người phương Nam. Nồng nhiệt sống và sống kỹ, “bắt buộc” thế, để có thể theo đuổi sáng tạo, săn bắt nghệ thuật suốt cuộc đời ḿnh.

Khi đă hiểu về Anh nhiều hơn, sự ngạc nhiên ban đầu kia biến mất một cách tự nhiên. Anh tận tuỵ với công việc ở báo Sài G̣n giải phóng, hiếu thảo với Mẹ già, yêu thương các em, con cháu. Với đàn em, anh sống hoà ḿnh, trẻ trung, giúp đỡ không suy tính. Từ khi là một người cầm máy “đơn thuần”, cho đến khi làm uỷ viên BCH Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, Phó chủ tịch thường trực Hội Nhiếp ảnh TP. Hồ Chí Minh. Xả thân, không chỉ khi đứng lớp giảng dạy, truyền kinh nghiệm cho những người lứa sau, những đồng nghiệp trẻ, các học tṛ ở TP. HCM hay các tỉnh mà hầu như bất cứ lúc nào, khi anh em cần chia sẻ, giúp đỡ đúng lúc : góp ư kịch bản, cơ cấu chương tŕnh cho các triển lăm, giúp đỡ tổ chức, phát hiện những tác phẩm, tác giả triển vọng. Khen ngợi, ghi nhận, động viên và sự chân thành “xắn tay” vào giúp anh em là điều không dễ thấy giữa đời sống bận rộn mà sự ích kỷ và ghen tuông, đố kỵ vốn là “chuyện thường ngày” của giới văn nghệ. Anh không “giữ vơ”, không nề hà giúp đỡ bạn bè, hy sinh thời gian sáng tác v́ công tác tập thể, công việc làm dâu trăm họ, ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng mà nhiều người khi được đề nghị lè lưỡi, tránh né bằng được, quyết không đưa thân ra chốn ba quân gánh vác việc chung.

Anh làm, v́ ư nghĩ giản dị, dù có chức vụ hay không, anh vẫn luôn muốn giúp cho anh em hết ḷng, nhưng có vị trí th́ sẽ có điều kiện giúp được nhiều hơn. Đồng Đức Thành là người không tính đếm tiền nong khi đăi bạn bè, đàn em những cuộc vui nhưng luôn cẩn trọng, đúng hẹn với những lời hứa, thường xuyên chọn sự giản dị để dành thời gian chăm lo cho phong trào, cho người khác chu đáo, từng món quà tự gói, lời chúc Tết, sinh nhật hay những lúc buồn, vui.

Anh có thể nói giọng ba miền, hát tiếng Anh, tiếng Pháp, pha tṛ rất có duyên. Anh trẻ lâu cũng bởi trái tim không ngừng yêu, không bao giờ e sợ những thách thức. Thầy giáo Đồng Đức Thành không ngại đi xa vất vả, đến với Tây Nguyên, miền núi, giảng dạy và sáng tác. Dù bận chu đáo với nhiều người, anh bao giờ cũng tâm niệm : giá trị của người nghệ sĩ, là tác phẩm. Đó là danh dự, vị thế vững bền nhất. Là nghệ sĩ được phong nghệ sĩ xuất sắc của Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật thế giới (E.FIAP) từ 1997, Đồng Đức Thành không ngừng học, đọc, xem để tiếp tục gia tăng tri thức, nuôi dưỡng xúc cảm sáng tạo. Tham gia chấm nhiều giải thưởng nhiếp ảnh của khu vực, toàn quốc và quốc tế, Anh luôn đưa ra cách đánh giá sắc sảo, có chính kiến hợp lư, cái nh́n mới. Bản chất của nghệ thuật là cái Đẹp và bản chất của sáng tạo là t́m ra cái Mới, Đồng Đức Thành đă luôn nỗ lực v́ tâm niệm ấy. Chính v́ biết “vệ sinh năo”, thanh tẩy tâm hồn trí óc bằng nếp sống điều độ khoa học, Anh vẫn duy tŕ được phong độ sáng tác và sức trẻ tâm hồn. Mỗi lần chấm giải, BGK luôn có phần trưng bày tác phẩm tại triển lăm. Ở đó, Đồng Đức Thành lại đưa những sáng tác mới của anh. Không chụp kiểu kư sự bằng h́nh, tranh thủ chụp lấy được. Ở mỗi chuyến đi, Đồng Đức Thành thường t́m ra những vẻ đẹp tiềm ẩn, không sẵn thấy, không phải cái làm “tốn mắt” cua số đông người, mà những nét đẹp độc đáo, riêng biệt. T́m ra đă khó, tạo nên sự độc đáo để định danh thành thương hiệu trong nghệ thuật, càng cực khó.

Anh chụp theo ư tưởng và quyết đeo đuổi bằng được ư tưởng của ḿnh. Có thể nói. Đồng Đức Thành đă “ấn triện” tên anh, dấu ấn phong cách của Anh cho ảnh. Con người mạnh mẽ ấy trong đời thực, luôn rạch ṛi từ trang phục, chỉ hai màu đen - trắng.

Từ Nam Ninh - thủ phủ tỉnh Quảng Tây, những hoàng hôn, những đêm không ngủ, tới Sapa bồng bệnh sương núi, từ Cát Bà hoà trộn biển trời, tới Sa Đéc mùa hoa rực nắng, từ đỉnh Mẫu Sơn huyền diệu với những triền núi như những người đàn bàn nằm nghiêng, tới địa đầu Cà Mau mải miết, ở Hà Nội hay Sài G̣n, đâu cũng thấy Đồng Đức Thành với đôi mắt tinh tế, sự hóm hỉnh và nồng nàn hiếm thấy ở nhân gian. Nhịp đập trái- sách ảnh - thơ của anh, là sự hoà quyện của trái tim hào hoa, đa đoan nh́n đời, đâu chỉ là cái đẹp hoàn chỉnh để tụng ca, mà c̣n là những điều chưa thấy, những xứ sở chưa tới, những nỗi đau và cô đơn, những ǵ mà người nghệ sĩ vẫn kiếm t́m trong hành tŕnh ngàn năm của thế giới. Đọc thơ Đồng Đức Thành, thấy tâm hồn thi sĩ của Anh thật rơ, những câu thơ giúp ta hiểu ư tưởng sáng tạo, đời sống tâm hồn giàu có của Anh, bổ sung cho những bức ảnh được anh chọn lọc kỹ càng trong nhiều năm cầm máy.

54 ảnh, 45 bài thơ, những con số chứa tuổi của anh, nhân lên triệu lần nhịp tim Anh, hiến dâng cho nghệ thuật, cho sự sống. T́m kiến cái Đẹp, tạo ra và dâng hiến nó cho đời, bằng h́nh ảnh, ngôn ngữ, những phát tiết tài hoa của giác quan, của tâm hồn Anh, mà chúng ta trân trọng đón nhận, chiêm ngắm, thưởng ngoạn và ǵn giữ, chính là chúng ta đă sống rất cao, một đời sống đề cao tinh thần, nghệ thuật, đời sống mà những nước văn minh nhất của thế giới này luôn ư thức sâu sắc. Anh đă dâng hiến Anh cho đời, cho nghệ thuật nhiều thế, và chịu nhiều hy sinh, thiệt tḥi. Nhưng, trong cuộc hành xác của hành tŕnh gian nan, vinh quang ấy, Anh đă được là ḿnh trọn vẹn. Sống đúng ḿnh là sống tự do nhất. Cực đoan và quyết liệt, Đồng Đức Thành đă sống như thế và đó là điều Anh nhận được từ quyền năng của hiến dâng.

Đồng Đức Thành là cái tên mà tôi không thể bỏ qua, mỗi khi nh́n thấy ảnh hay thơ, những bài viết của anh, trong triển lăm nghệ thuật hay trên sách, báo, bao giờ cũng có những ư tưởng mới, bao giờ cũng nồng nhiệt, rất riêng, trí tuệ. Niềm tin vào một con người, một hệ giá trị sáng tạo của một người nghệ sĩ với các tác phẩm của họ, là điều khó đạt được, thậm chí là ước mơ của nhiều nghệ sĩ suốt đời không đạt được. Đồng Đức Thành đă có, v́ Anh chung thuỷ t́nh nghĩa với đàn anh, bè bạn, đàn em. Không quyền lực, vật chất nào mua chuộc hay tha hoá được Anh. Chính sự cực đoan về ư nghĩa sống tử tế khiến Anh làm được điều đó một cách tự nhiên. Anh hăy dừng những tất bật mệt nhoài v́ công việc, hăy tận hưởng tiết thu Hà Nội, mùa sáng tạo mới đă bắt đầu, cùng niềm tin những người xem, đồng nghiệp dành cho anh, trong đó có tôi. Là một người ngoại đạo của nhiếp ảnh, nhưng sáng tạo thơ bằng tư duy h́nh ảnh, tôi đă có sự đồng cảm và khâm phục xiết bao với nghệ sĩ nhiếp ảnh Đồng Đức Thành. Với tôi, tên Anh xác tím, ngự trị niềm kính trọng, tin yêu bền vững.

Với tôi, Đồng Đức Thành là người Bạn quư giá, người Thầy lớn.

 

12.6.2007

V.T.L