Lời Giới Thiệu
Shan Sa sinh tại Bắc Kinh năm1972. Cô rời Trung Quốc đến Paris khi 18 tuổi và đă dùng Pháp ngữ thay tiếng mẹ đẻ để khởi đầu văn nghiệp.
Tiểu thuyết đầu tiên của Shan Sa ‘‘Cánh cửa của hoà b́nh thiên giới ‘’ (Porte de la Paix Céleste) đă nhận được nhiều giải thưởng, đặc biệt là giải Goncourt của Pháp cho tiểu thuyết đầu tay.
Tác phẩm Cô Gái Chơi Cờ Gô (La Joueuse de Go, Editions Grasset & Fasquelle, 2001, giải Goncourt des Lycéens) là chuyện một thiếu nữ Trung Hoa mười sáu tuổi, ở Măn Châu, đam mê cờ gô. Từ năm 1931, dưới sự cai trị hữu danh vô thực của Phổ Nghi, vị hoàng đế Trung Hoa cuối cùng, Măn Châu bị quân đội Nhật chiếm đóng. Trong khi giới qúy tộc cố quên đi chiến tranh và những tàn bạo của nó trong những tṛ giải trí phù phiếm th́ ở quảng trường Ngàn Gió, hai bàn tay cô gái vận dụng tuyệt vời những con cờ. U sầu nhưng cuồng nhiệt, thiếu nữ mơ ước một số mệnh khác hơn, với cô, ‘‘hạnh phúc là một cuộc vây chiến’’. Trên bàn cờ, cô đă đánh bại tất cả những người đàn ông tham vọng.
Nhưng cô đă không dự đoán được, một ngày nọ, cô sẽ đụng độ một đối thủ lạ lùng : một sĩ quan Nhật Bản cứng và lạnh như kim khí, chỉ hơn tuổi cô đôi chút, thuộc gịng giơi qúi tộc và trung thành với chủ nghĩa đế chế ảo tưởng. Họ đối đầu trên bàn cờ, nhưng rồi, cho đến tận cùng của định mệnh, họ đă yêu thương nhau, tuy tuyệt đối không hề dám biểu lộ t́nh yêu ấy. Tất cả, trong bối cảnh một đất nước suy sụp dưới gót giầy ngoại xâm.
Bằng một giọng văn đứt khúc, ngắn gọn nhưng sắc, Shan Sa làm sống lại cuộc chiến tranh Trung - Nhật qua cảm nhận của lớp người trẻ tuổi như cô gái, như bạn và t́nh nhân của cô, và qua người thanh niên Nhật đă tham gia cuộc chiến v́ lư tưởng phục vụ Nhật Hoàng và tổ quốc. Con người không thể khống chế được định mệnh, như trong một cuộc cờ.
Mỗi quân cờ là một bước đi xuống linh hồn. Tôi yêu cờ gô v́ những mê lộ của nó.
Vị trí của một con cờ tiến thoái tùy theo người ta dời chỗ các con khác. Sự liên quan giữa chúng càng lúc càng phức tạp, biến chuyển và không bao giờ theo đúng dự đoán. Cờ gô không thèm đếm xiả đến tính toán, nó lăng nhục sự tưởng tượng. Không báo trước như những đám mây tan hợp. Mỗi kết cấu mới là một phản bội. Chẳng bao giờ ngơi nghỉ, lúc nào cũng sôi sục, luôn luôn phải nhanh hơn, đi đến sự khôn khéo và thoải mái nhất nhưng cũng lạnh lùng, chính xác và giết người nhất. Cờ gô là một tṛ chơi của lừa dối. Người ta vây khốn kẻ thù của những ảo tưởng để đạt được sự thật duy nhất này: cái chết.
Thay v́ đi về nhà có mẹ đang đợi để đưa tôi đến thầy thuốc, tôi đă quyết định mặc kệ uy quyền của bà.
Tôi đang ngồi đây, trước bàn cờ và người đàn ông xa lạ vô danh.
Với tấm áo không mấy hợp thời trang, cái mũ và cặp kính, ông ta mang dáng vẻ một người b́nh thường. Tuy nhiên, có một điều ǵ khác lạ. Gương mặt dù cạo râu nhẵn nhụi, vẫn c̣n lớp chân lông dầy rợn xanh trên g̣ má rạm nắng. Hai viên kim cương nháy sáng giữa hàng mi đen rậm. Quầng tím kéo dài dưới mắt. Tôi lại nhớ Minh cũng có cặp mắt đậm dấu như thế sau khi anh chàng thoả lạc trong tôi.
Ngượng ngùng, tôi quay nh́n nơi khác. Chẳng c̣n ai ở mấy chiếc bàn trên quảng trường Ngàn Gió, những người chơi cờ đă về nhà. Không biết bao nhiêu ván cờ trở về trong trí nhớ. Những bộ mặt xa lạ lẫn lộn sau cái mặt nạ của người đàn ông đối thủ ngồi đây. Nó mang tính chất quí phái của những người ưa chuộng sự ngoắt ngoéo của linh hồn hơn là cái thô lỗ của đời sống.
Ra đi với Thanh là giao phó cho anh ta cuộc sống mới của ḿnh. Nhưng Thanh không c̣n sức quyến rũ tôi nữa. Khi xưa, khuôn mặt u tối ấy đă làm trí tưởng tượng của tôi xao xuyến. Sự ghen tuông của anh ta khiến tôi ngây ngất. Tôi đă giữ trên đầu ngón tay cảm giác làn da săn chắc và mịn màng của ngày Thanh đèo tôi trên xe đạp. Hôm nay, anh ta chỉ c̣n là một gă hành khất đi theo quấy rầy tôi không ngừng.
Nỗi hân hoan khuất khúc nối liền Minh, Thanh và tôi với nhau đă tiêu tan. Tôi đă bị mê hoặc bởi một thứ người hùng nhân hai. Thanh chẳng là ǵ khi không c̣n Minh. Và Minh cũng chẳng đáng ǵ nếu không có Thanh. T́nh yêu cho một trong hai người sống sót ấy sẽ đè tôi ngạt thở. Làm sao giải thích cho Thanh hiểu là giữa chúng tôi, c̣n chăng, chỉ là nỗi hoài nhớ về một hạnh phúc đă vỡ tan và ḷng thương cảm.
Tuy thế, nếu tôi không trốn đi nội trong hôm nay, mẹ sẽ lôi tôi đến thầy thuốc. Họ sẽ khám phá ra bí mật của tôi, v́ sao tôi khó ở. Con bạn Hương đă chọn lựa sự hiến thân. Tôi không muốn ở lại nh́n Hương trong áo quần sang trọng, đeo thêm một nụ cười lịch thiệp. Minh đă chết và Thanh bị chôn vùi vĩnh viễn. Thành phố này là một nghĩa trang. Tại sao ở lại đây ? Ai níu giữ tôi ?
Người đàn ông đối thủ trước mặt nghiêng người và nói nhỏ :
‘‘Xin lỗi, tôi phải đi. Chúng ta gặp lại ngày mai ?’’
Câu nói thật b́nh thường ấy làm tôi bấn trí. Cờ gô đă giúp tôi khống chế được nỗi đau. Quân cờ này tới quân cờ kia, tôi trở về với sự sống. Bỏ cuộc bây giờ là phụ rẫy người đàn ông duy nhất chung thủy với ḿnh.
***
Đêm xuống, nhắc tôi về trại lính và cái hẹn với đại úy Nakamura. Thiếu nữ Trung Hoa vẫn tiếp tục chơi cờ trong bóng tối. Tôi đă bị trễ. Nhưng viễn ảnh một ḿnh với cô gái dưới bầu trời đầy sao khiến tôi thấy thư thái. Tiếc lắm, đại úy, ông chờ chút.
Cuối cùng, ư thức kỷ luật giúp tôi quyết định ra về. Cô gái giữ lại : ‘‘ Xin đợi’’. Từ từ, nàng cúi mắt. Hai bờ mi rung nhẹ. Theo nhịp thở, những nốt ruồi của nàng, các con bướm đêm, dường đang vẫy cánh. Nàng nói :
‘‘Bây giờ một ḿnh chúng ta ở đây, không ai nghe được, họa chăng là gió. Tôi nhắm mắt lại, tôi đang ngồi với ông, trong đêm. Nên tôi mới dám hỏi ông một câu mà nếu mở mắt tôi sẽ chẳng bao giờ hỏi được. Hăy cho tôi biết, ông là ai ?’’.
Câu hỏi của cô gái làm căng máu hai bên thái dương. Dường như tôi chờ sự ‘‘giải thoát’’ này từ muôn kiếp. Nàng đă khám phá điều bí mật của tôi ? Hay nàng chỉ muốn biết tên và hiểu tôi là ai ? Quá xúc cảm, tôi t́m không ra lời. Cô gái tiếp :
‘‘Tôi chưa bao giờ tự hỏi đối thủ ḿnh là ai. Những người đàn ông đă ngồi ở đây, ở chỗ của ông, họ lẫn lộn vào nhau, và chỉ có các quân cờ gô của họ mới khác biệt mà thôi. Hôm qua, lần đầu tiên tôi thấy ông trên ngọn đồi này. Qua mắt ông, tôi nh́n ra xứ sở của ông: trên vùng đất phủ tuyết vạn niên, những thân cây cháy đen và ngọn lửa bùng loang trong gió. Nhiệt tâm của tuyết và lửa đă hun đúc ông trở thành một nhà ảo thuật phiêu bạt. Ông chữa lành bệnh cho người khác bằng cách bóp chặt tay họ trong tay ḿnh. Làm họ quên đi cái lạnh, cái đói, bệnh tật và chiến tranh’’.
Tôi nhắm mắt lại. Tôi đang lận trong thân thể cô gái Trung Hoa mà lại xa cách nàng vô cùng. Một nỗi buồn nhói tim. Tôi không xứng đáng với t́nh yêu. Tôi là một tên gián điệp, một gă sát nhân.
Nàng không nói. Trăng nhô lên trong miền thinh lặng. Tôi nghe những thân cây rên rỉ và giọng ḿnh băng giá:
‘‘Cô nhầm, tôi chỉ là một kẻ qua đường bị quyến rũ bởi sự thông minh của cô. Giống như tất cả bọn đàn ông đă đến tŕnh diện trước bàn cờ để một ngày biến mất. Xin thứ lỗi nếu tôi đă thả ḿnh trong buổi chiều hôm qua. Tôi hứa với cô, đấy là lần đầu và cũng là lần cuối. Tôi kính trọng cô. Hăy quên đi những ǵ cô vừa nói. Cô c̣n quá trẻ để phán đoán về những người chưa quen biết.’’
Tiếng cười chế diễu của cô gái làm tôi giật thót :
‘‘Thời chúng ta bắt đầu chơi cờ, bàn tay ông trên những con cờ thật xa lạ với tôi. Nó kích thích mạnh mẽ đến nỗi tôi quyết định đi sâu vào trong ư nghĩ của ông. Tôi đă gian lận với tờ giấy tôi ghi điểm cuộc cờ. Trên xe kéo đưa về nhà, tôi đọc đi đọc lại. Chẳng phải để t́m cách thắng ông đâu, tôi muốn khám phá ông thôi. Tôi đă vào thăm viếng linh hồn ông, lần rờ những góc kín mà ông không hay biết, tôi biến thành ông và tôi hiểu rằng ông đă không hẳn là chính ḿnh.’’
Tôi thở dài. Đă mấy hôm nay, tôi đoán được điều cô ấy vừa thú nhận. Từ lúc đó, ăn hay thua chẳng c̣n quan trọng. Cuộc cờ chỉ là một cái cớ để mà gặp đối thủ, một lời nói dối để bào chữa sự xiêu ḷng. Cô gái có lí, tôi không có khả năng dám là ḿnh. Tôi mang những mặt nạ.
Nàng nói :
‘‘Bây giờ, đă biết thói xấu của tôi, ông có thể ngừng chơi cờ. Ông có thể khinh thường, không gặp tôi nữa. Ông cũng có thể thách đố một cuộc mới. Tùy ông quyết định.’’.
‘‘Tôi ư ?’’
‘‘Tôi sẽ làm điều ǵ ông muốn’’
Sửng sốt, tôi mở to mắt. Cô gái chơi cờ gô nh́n tôi đằm đằm và ḷng mắt lo âu khiến tôi nhớ đến ánh mắt cô nàng tên Chiêu Dương lúc mời tôi phá trinh.
Hơi nóng khiến tôi ngột ngạt, khó thở :
‘‘Tôi sắp đi Hoa lục, cô không thể trông cậy vào tôi’’
Giọng nàng run rẩy :
‘‘Tôi cũng vậy, phải rời khỏi thành phố. Tôi muốn đi Bắc Kinh. Hăy giúp tôi’’.
Tôi phải lấy quyết định. Nàng đ̣i hỏi một điều bất khả. Mặc dù chỉ cần đôi cử chỉ đơn giản. Chỉ cần tôi giơ tay lên, nắm lấy tay nàng và kéo về phía ḿnh. Chúng tôi ra đi với nhau, về nơi nào đó.
Không biết bao nhiêu thời gian trôi qua, tôi ngồi ĺ trên chiếc ghế, tê liệt. Đêm thật tối đến nỗi tôi trở thành mù loà. Sự tăm tối này xoá bỏ hổ thẹn và khơi dậy cuồng mê. Thế mà tôi chẳng đủ can đảm để bước qua số mệnh.
Tôi nghe ḿnh nói. Giọng cứng và khàn. Mỗi một âm làm vỡ toang lồng ngực.
‘‘Xin tha lỗi. Tôi không thể’’
Thật lâu sau đó, tiếng áo xột xoạt: nàng đứng dậy và ra đi.
***
Thực lạ lùng khi xem xét lại căn pḥng và tự hỏi đâu là những vật dụng quí giá nhất của đời ḿnh. Ở tuổi mười sáu, tôi đă có những cây bút lông, giấy viết, thỏi mực với phẩm chất hiếm có, quà tặng của bà tôi. Mỗi năm, song thân may cho bốn chiếc áo. Tôi có măng-tô, áo khoác, bao tay, giầy thêu, giầy da đánh vẹc-ni, ṿng tay, hoa tai, trâm cài và ṿng đeo cổ. Tôi có những bộ đồng phục, quần áo thể thao, hộp bút ch́, bút máy, những cục tẩy. Đồ chơi, con rối, h́nh bóng, những thú vật bằng sứ đă từng làm tôi khóc khi để chúng thất lạc, những cuốn sách mà tôi muốn đem theo vào mộ phần.
Có những đồ đạc quí báu, khảm xà cừ, b́nh phong bằng lụa thêu, một chiếc giường cũ phủ màn, chậu kiểng nhỏ, quà của người anh họ tên Lục. Rồi gương, hộp dụng cụ, các thức trang điểm, lọ cổ, bút thiếp của tổ tiên. Nào kim, chỉ màu, hộp trà, ly cốc đă in dấu môi tôi, những tấm chăn đẫm mùi hương, các chiếc gối từng ôm ấp những suy tư. Có bệ cửa sổ tôi t́ dựa, những thân cây trong vườn tôi đă nh́n âu yếm.
Nguyệt Châu vừa vào bảo cơm đă dọn. Chị gầy sút đi. Khuôn mặt mất cả nét biểu lộ. Tôi mời chị ở lại trong pḥng lâu thêm nữa. Chẳng một lời, chị ngồi trước bàn trang điểm, và những giọt lệ bắt đầu tuôn chảy.
Bữa ăn tối cuối cùng là một bữa ăn báo điềm buồn bă. Mọi người câm lặng. Cha mẹ tôi ngồi ăn mà không nh́n nhau. T́nh trạng của Nguyệt Châu làm ông bà thấy ḿnh tội lỗi. Chị bếp lúng túng, để rơi đôi đũa. Tiếng động đánh thức những tiếng khóc đang thiu ngủ trong chị tôi. Chị nức lên. Tôâi tưởng tượng ra thực dễ dàng những buổi tối sau khi tôi đi rồi: người ta vẫn bày chén bát cho tôi nơi chiếc bàn ăn ảm đạm, nghe nói rằng như thế gọi kẻ vắng mặt trở về, các món ăn không ai động đũa; cha mẹ im ĺm và chị ngập ch́m trong nước mắt.
Tôi dồn vào xách tay vài thứ nữ trang để sau này bán đi, hai chiếc áo, bông băng để thấm máu vẫn chảy giữa hai chân. Đặt lên bàn hai lọ quân cờ. Tôi muốn đem theo một ḥn trắng, một ḥn đen. Nhưng rồi tôi quyết định không nên để mủi ḷng bởi những kỷ niệm.
***
Tôi không trở lại quảng trường Ngàn Gió. Cũng không ăn uống ǵ mấy nữa. Tôi bắt thân xác ḿnh tuân theo một tập luyện gian khổ nhất; vậy mà nó cũng chống cự nổi sự kiệt lực. Không một giọt mưa từ bao ngày và mặt trời đồng cháy làm rạn nứt đầu óc.
T́nh yêu biến thành một đ̣i hỏi thú vật. Trong những đêm dài mất ngủ, tựa một người khát bỏng uống cho đă một thứ nước ảo tưởng, đôi lần do tưởng tượng quá đáng, tôi đă chạm vào làn da cô ấy. Không mỏi mệt, tôi vẽ gương mặt, cần cổ, đôi vai, bàn tay, và sáng chế ra đồi ngực, vành háng, cặp mông, hai cánh đùi mở. Tôi tưởng tượng ngàn thể điệu ôm ấp, kiểu này man dă hơn kiểu kia. Tôi tự mân mê. Nhưng dương vật chế nhạo sự thèm muốn. Nó không cho tôi được thoả măn khoái lạc, nó từ chối làm nhẹ nỗi đau.
Chẳng bao lâu, ám ảnh ban đêm lan sang ban ngày. Tôi cương lên trong những buổi tập chạy. Giọng nói vỡ oang khi hét lệnh cho đám binh sĩ. Cảm giác xé toạc, sâu trong cổ họng ấy gợi lên cái thú đáng nhẽ cô gái Trung Hoa có thể cho tôi. Cửa ḿnh xít xao chặt chẽ của nàng bẻ gập dương vật của tôi, tạo thành một nỗi đau đớn mà lẽ ra đó phải là sự ngất ngây mănh liệt nhất tôi chưa từng được biết.
Một buổi sáng, không t́m được nguôi ngoai, tôi đến quảng trường Ngàn Gió trong quân phục. Lúc ấy năm giờ. Gió mạnh rung chuyển khiến cây cối th́ thào. Như thể ngh́n luồng gió đă hẹn nhau ở đây để đợi ngày lên.
Người chơi cờ đầu tiên xuất hiện, tay xách một lồng chim. Trong khi ông ta chùi bàn và bầy những lọ đựng quân cờ, một người khác tiến đến ngồi trước mặt. Tim tôi se lại.
Vào buổi tối, sau khi uống say với ông đại úy, tôi gơ cửa nhà Phong Lan. Cô ả đă quên hết oán giận và, trong vài giây, cởi băng áo. Lâu rồi tôi không đụng vào đàn bà. Qua sự trần truồng của cô ả, tôi nh́n thấy người con gái Trung Hoa lơa thể và thế là tôi bắn trong cô ta như người ta nả trọn một băng đạn.
Tôi lang thang trên đường phố với hi vọng bất ngờ gặp lại nàng. Thành phố nhỏ xíu này trở nên quá bao la. Thất vọng, tôi bước qua ngưỡng cửa một thanh lâu mới mở. Trong bọn con gái diễu qua trước mặt, không người nào tôi ưng ư. Tuy nhiên tôi đă lên pḥng của cô nàng Mẫu Đơn có nụ cười hé ra một chiếc răng vàng. Thân thể cô ả màu mỡ và trắng hếu. Ả cười toe toét.
Vào bốn giờ sáng, một cô gái Nga trắng đă chịu cho tôi vừa đánh đập vừa cưỡi lên người. Ổ khoá chiếc thắt lưng của tôi cào trên da cô ta những dấu đỏ tiá.
B́nh minh lên. Một ngày khác bắt đầu, giống những ngày trước. Tôi đánh thức tên bắn súng đang ngủ gật. Hắn đưa tôi lên chân đồi Thất Phế Tích. Trên ấy, cái thân cây phủ choàng những tia sáng tím mà dưới đó nàng đă nằm, vẫn thủy chung với trí nhớ. Ngoài ra, những phong cảnh c̣n lại đă mất cả chất thơ. Giữa khu rừng thưa, cỏ quá cao bắt đầu khô héo.
Trong trại lính, tôi không c̣n biết ḥ hét đám quân lính, không biết cả đứng ngồi. Trí óc ở nơi khác, chốn vô định.
Đêm ấy, những tiếng c̣i rít tai đánh thức. Tôi mở mắt. Giờ của giải thoát đă đến.
Trên sân ga, đầu máy xe lửa phun từng cột hơi nước. Xô đẩy đám lính, tôi hét họ phải gấp rút. Tôi leo lên và kéo cánh cửa tàu sau lưng. Bất giác, tôi nhận ra đă quên chào vĩnh biệt đại úy Nakamura.
***
Bắc Kinh, thành phố của bụi bặm.
Thanh vừa về với những tờ báo cặp nách. Khuôn mặt anh ta mỗi ngày một u tối. Việc thương lượng với quân đội Nhật đă thất bại. Chiến tranh gần kề. Chính quyền trung ương của Tưởng Giới Thạch kêu gọi dân chúng trung hoa chống ngoại xâm.
Cuộc di tản bắt đầu trên đường phố. Hàng ngàn người Bắc Kinh, bị túi trên lưng, ùa về phương nam.
Từ lúc chúng tôi đến đây, Thanh đă cấm tôi không được rời khỏi khách sạn. Khi hắn có đó, tôi không thèm ngồi dậy. Thanh tự kết tội đă lôi tôi vào chỗ chết, mặc cảm phạm tội này khiến hắn càng cáu kỉnh, trở nên ghê tởm. Mỗi ngày một xấu xí, tóc dài thậm thượt. Hắn gậm móng tay. Ăn uống bẩn thỉu.
Quấn quanh ḿnh một tấm ra trắng như tấm vải liệm, tôi căi nhau với hắn v́ một điều chẳng đáng : một bát ḿ quá nóng, một tách trà quá đắng, mấy con muỗi. Tiết đầu hè nóng bức làm tôi trút lên hắn những kêu ca không ngừng. Trong phần lớn thời gian, hắn trả lời bằng một sự câm nín khinh miệt. Đôi khi hắn bực tức. Trong cơn thịnh nộ, mặt đỏ lừ, thân thể rung lên, hắn xông vào và chực bóp cổ tôi.
Tôi gào lên :
‘‘Bóp đi, giết tôi đi. Như mày đă từng giết những đứa bạn thân’’
Một cái nhếch mép kéo xệch gương mặt hắn. Trong cặp mắt, tôi thấy bóng ma của Minh lướt qua.
Cuối cùng tôi đă đưa cho hắn địa chỉ người anh họ và nhờ đi kiếm về cho tôi. Mới đầu, Thanh tức giận. Đến khi biết Lục đă có vợ, hắn vui vẻ đi t́m.
Lúc hắn đi khỏi, tôi mới thở nổi.
Không có Thanh, căn pḥng chúng tôi trở nên rộng răi và sáng sủa. Tôi ngồi dậy, rửa mặt, rồi chải tóc gần khung cửa mở.
Khách sạn chúng tôi ở Bắc Kinh là một căn nhà trệt, các căn pḥng vây chung quanh một sân vuông, chính giữa trồng một cây táo ta. Bên kia tường, trong đường phố, những đứa trẻ nói chuyện với nhau bằng tiếng Quan Thoại thuần túy. Tôi truy lùng trong giọng chúng các âm điệu của người đàn ông chơi cờ gô. Thay v́ uốn những chữ ‘‘r’’, ông ta dùng môi. Tôi thấy lại h́nh ảnh trên ngọn đồi Thất Phế Tích mà ông ấy đă canh chừng giấc ngủ cho tôi. Ở quảng trường Ngàn Gió, đôi lần ông mở xoè chiếc quạt. Không phải để quạt mát cho ḿnh. Ông cố làm sao cho làn gió nhẹ hắt dịu dàng trên gương mặt tôi. Kỷ niệm làm tim tôi se thắt. Tôi vẫn chưa hiểu v́ sao ông ta từ chối. Tại sao những người đă nhận biết đâu là hạnh phúc của ḿnh, lại muốn chạy trốn nó ?
Những chiếc phi cơ bay ngang trời, rồi tôi nghe các tiếng gầm mơ hồ. Trên đường phố, thiên hạ kêu nhau rằng người Nhật đe dọa tiêu diệt cả đô thị này.
Không khí Bắc Kinh khô hơn những tỉnh ở Măn Châu. Dưới một mặt trời trắng dă, tất cả chiếu sáng, rung động, vỡ toang, rồi biến mất trong một thứ tro xám.
Vừa mới dậy, tôi đă buồn ngủ. Bắc Kinh, đô thị của tổ tiên tôi là một giấc chiêm bao mà tôi không thức tỉnh nổi.
Trở vào giường, tôi mơ mơ màng màng. Khuôn mặt cha mẹ hiện ra làm hồn tôi nặng trĩu. Rồi dần dần tôi trở về quảng trường Ngàn Gió, về với bàn cờ. Ôi tôi sung sướng biết bao được nắm lấy những quân cờ lạnh buốt giữa các ngón tay. Người khách lạ trước mặt, một bức tượng tĩnh lặng. Cuộc chơi của chúng tôi tiếp tục. Nó biến dần thành một con đường khúc khuỷu dẫn đến miền Đất Tinh Khiết.
Trong đêm, Thanh ŕnh chờ những giáp chiến hỗn loạn. Dựa lưng vào tường, hắn thiếp đi. Rồi bất th́nh ĺnh tiếng kêu khủng khiếp của hắn bứt tôi khỏi giấc ngủ. Tay quơ múa trên đầu, hắn dăy dụa như bị quỷ ám. Tôi ḅ ra khỏi giường và ôm hắn trong tay. Làm sao bỏ rơi hắn được ?
Thanh lay tôi dậy lúc rạng đông. Hắn đă quyết định, chẳng thà liều chết dưới bom đạn và đi xuống miền nam hơn là đợi chờ cuộc tàn sát. Tôi ân hận đă nghe theo những xúc động của ḿnh. Tôi muốn ôm lấy tự do, thế mà tôi lại trở thành tù nhân của Thanh.
‘‘Tôi phải nói chuyện với anh họ tôi đă. Anh ta là người thân duy nhất ở đây. Anh hăy tiếp tục kiếm anh ấy. Chúng ḿnh phải t́m ra. Rồi cùng đi với nhau.’’
Cái nh́n của Thanh sa sầm :
‘‘Hồi năy, tôi nói dối em là anh ta đă dọn nhà. Tôi có gặp vợ anh ấy. Cô nàng gần như điên khùng. Lục đă bỏ rơi cô ta, vào lính rồi. Giờ này có thể đă chết.’’
‘‘Anh nói láo ! Trả lại tôi địa chỉ của anh ấy’’
‘‘Đây này, cầm đi, em sẽ tự thấy.’’
Biết Thanh nói thật, tuyệt vọng, tôi gào :
‘‘Tôi muốn trở về Măn Châu. Con đường chúng ta chia hai từ đây. Tôi trở về nhà, tôi sẽ lại chơi cờ gô’’
‘‘Quá muộn. Không c̣n phương tiện chuyên chở nào nữa. Tất cả các tàu hỏa đă bị quân đội Nhật trưng dụng. Em không c̣n lựa chọn nào khác. Phải theo anh.’’
‘‘Anh ghen với Minh. Anh lôi tôi rời xa thành phố để xoá đi h́nh ảnh anh ta trong trí nhớ tôi’’
‘‘Minh ngủ với em để chơi đùa. Đừng quên rằng, chính Đường mới là người yêu, là thầy và là vợ hắn.’’
Thanh tưởng rằng như thế làm tổn thương được tôi, nhưng tôi phá lên cười :
‘‘Anh nhầm. Minh ư, đă chấm dứt ! Tôi đă đào huyệt trong tim và chôn vùi hắn. Mà nữa, tôi chưa từng yêu thương hắn. Hai đứa tôi đẹp đôi. Chính cái đẹp ấy mơn trớn tôi. Tôi khoái nh́n bọn anh ghen tương lẫn nhau. Bây giờ tôi hiểu đó chỉ là tự đắc. Anh nghe chứ, đó chính là sự khoe khoang được trở thành đàn bà.’’
Mặt Thanh sạm đen. Hắn cắm trên tôi một cái nh́n sắc lạnh :
‘‘Em đă chơi đùa với t́nh cảm của tôi, tôi tha thứ cho em. Thân xác em đă nhơ bẩn và không c̣n ai chịu cưới một đứa con gái mất trinh. Trong trần gian bao la này, chỉ có tôi yêu em và chịu lấy người vợ bị ô uế bởi thằng bạn thân nhất của ḿnh. Em chỉ có tôi. Em thuộc về tôi! ’’
Minh đă bảo rằng thân xác tôi thuộc về hắn. Hắn đ̣i độc quyền nó trong khi lại yêu một người đàn bà khác. Dĩ nhiên rồi, Thanh giống hệt hắn. Quá xúc động, nước mắt dâng lên.
‘‘Có một người khác thương yêu tôi, và tôi cũng vừa hiểu được ḿnh yêu người ấy mà không hay. Tôi trở về Ngàn Gió v́ anh ấy. Anh ấy đợi tôi.’’
‘‘Bịa đặt. Hắn là ai ? Hắn ở đâu ra ? Tôi biết tên hắn được không ? Nói đi !’’
Tôi chợt nhận ra rằng cả tên ông ta ḿnh cũng không biết. Tôi chẳng biết ǵ, ngoài linh hồn ông ấy.
Thấy tôi ngập ngừng, Thanh dịu lại. Hắn ôm tôi. Tôi tát vào mặt nhưng hắn vẫn đặt được đôi môi lên trán.
‘‘Đi với anh. Đừng giở tṛ con nít. Về Nam Kinh chúng ta sẽ bắt đầu cuộc sống mới.’’
***
Ruồi bay dầy đặc.
Những trái phá đào lỗ sâu trên cánh đồng. Những mảng ruộng bị tàn phá. Xác người khắp nơi. Có xác c̣n giữ khuôn mặt bóng sáp, miệng há hốc. Có thây chỉ c̣n là một mớ thịt trộn lẫn với bùn.
Đội quân chúng tôi chầm chậm băng qua cái nghĩa địa thênh thang này. Tôi được biết là những người lính bị rơi vào bẫy của quân địch đă kháng cự đến người cuối cùng. Mặt trời làm tôi buồn nôn. Thoáng chốc tôi hiểu rằng cuộc chiến đấu trước kia ở Măn Châu chống lại bọn khủng bố chỉ là một tṛ chơi đi trốn đi t́m. Cho đến giờ, tôi đă được sểnh thoát ra ngoài cái lớn lao và khốc liệt của chiến tranh.
Chúng tôi rơi vào một cơn nổ hoảng loạn, ngay giữa một ngôi làng hoang trống. Tôi nằm rạp xuống. Trận mưa đạn nả vào mặt đất trắng bệch bởi hạn hán. Sau những tràng bắn trả đũa, chúng tôi nhận ra toán lính đột kích chỉ gồm chừng vài người đă cả gan ở lại để ngăn bước tiến của chúng tôi. Kèn thổi hiệu lệnh tấn công. Lính Trung Hoa dàn hàng như lũ thỏ làm bia cho một cuộc thi bắn. Nhắm vào một tên chạy nhanh nhất, gần tới một b́a rừng, tôi xiết c̣. Hắn ta gục xuống dưới một gốc cây.
Đến trưa, một đợt tấn công mănh liệt mới. Lính Trung Hoa điên cuồng tuyệt vọng trở thành hung hăn. Tôi nằm trên một con dốc. Mặt đất bỏng cháy. Tôi ngửi thấy một mùi hương d́u dịu nhắc nhở cô gái chơi cờ gô. Trước mặt tôi, một tên lính trúng đạn sau lưng vừa lăn tṛn trên mặt đất vừa rú. Tôi nhận ra đó là một trong những người lính của ḿnh, đứa mà tôi thân thiết nhất. Chúng tôi vừa kỷ niệm sinh nhật mười chín của anh ta.
Tôi muốn chôn cất chàng thanh niên sau trận này. Nhưng lệnh tiến quân đă ban và tôi phải để lại tử thi hắn cho đoàn quân kế tiếp. Sự bất b́nh đẳng theo đuổi chúng tôi cả sau cái chết. Những người hạnh phúc nhất được cháy thiêu ngay trên chiến trường, kẻ khác bị ném vào hố. C̣n những người không may mắn nhất th́ bị quân Trung Hoa bắt giữ cắt đầu rồi cắm vào giáo rong đi.
Ngày đầu tiên của trận chiến này là một cơn mê dài. Không có ǵ khiến tôi xúc động, không cả sự tàn bạo của các cuộc chiến đấu, không cả những bước chân kiệt lực, không cả sự ra đi của binh sĩ của ḿnh. Tôi nhởn nhơ trong một thế giới lót bông, ở đó đối với tôi, sống và chết đều đáng khinh miệt. Đây là lần đầu tiên cuộc phiêu lưu quân sự đă không c̣n chất kích thích: chúng tôi gặp lại số mệnh của ḿnh như những con cá hồi lội ngược ḍng sông. Chẳng có ǵ đẹp đẽ, rộng lớn trong hành động này cả.
Buổi tối, thấy tôi nhăn nhó và nghĩ ngợi, y sĩ trưởng chẩn bệnh tôi bị cảm nắng. Để cho bọn lính phủ lên trán ḿnh chiếc khăn lạnh, nằm trên một mớ rơm, tôi nh́n sững mái trần u tối của căn nhà tranh đă trưng dụng. Tôi ghê tởm chính ḿnh.
Những tiếng rít chiu chíu và nổ đùng đùng đánh thức chúng tôi lúc trời mờ sáng. Chúng tôi bắn trả ngay bằng phóng lựu. Súng liên thanh tiếp theo. Bất chợt trong hỗn loạn ấy, chúng tôi nhận ra hồi kèn xung phong. Hóa ra đơn vị đối địch cũng thuộc phe Nhật Hoàng. Sự nhầm lẫn này đă làm thiệt hại nhiều binh sĩ.
***
Lửa trại nổ lách tách.
Thanh ngáy.
Chung quanh tôi, hằng trăm dân tị nạn cũng thiu ngủ. Trong cuộc di tản, con người giống như đàn hươu chạy trốn hạn hán. Họ gầy g̣, bệnh tật. Giấc ngủ nặng nề không kém nỗi lo âu.
Tôi lấy trong giỏ một cái kéo và cắt xoẹt mái tóc ḿnh thật ngắn với cả sức lực của cánh tay. Để lại hai bím tóc cột vào nhau bằng một giải băng bên cạnh Thanh, bước qua chừng một chục thân người, tôi ném ḿnh vào đêm khuya.
Vào tới rừng, tôi vứt bỏ cái áo và tṛng bộ quần áo lấy cắp của Thanh.
Sau rặng cây, b́nh minh nhạt loăng sáng trên cánh đồng Bắc Kinh. Tôi đi ngược lại ḍng người di tản đă lên đường từ tinh sương. Những người đàn bà năïng nề bị túi, một tay kéo lê trẻ nhỏû, tay kia lôi mấy con dê. Con nít mới sinh kêu khóc. Đám đàn ông này cơng người già trên lưng, đám khác may mắn hơn có xe đẩy để kéo. Một bà cụ già gần trăm tuổi ôm chặt con gà trong cánh tay. Cụ thất thểu từng bước với đôi bàn chân bị bó.
Từ buổi bỏ trốn Bắc Kinh, những cảnh tượng này, mỗi ngày, làm tan nát tim tôi. Tôi không hối tiếc đă đi theo Thanh trong thống khổ. Nhờ anh ta, tôi biết được sức mạnh của một dân tộc bị đuổi khỏi mảnh đất quê hương. Sự kiên tŕ của cuộc di tản về phương nam là một phản kháng câm lặng đối với cái chết. Những người đàn ông đàn bà ấy hợp thành làn sóng lẫn lộn căm thù và hi vọng. Từ nay, nỗi đau điên cuồng này sẽ theo tôi đi đến tận cùng của cô đơn.
Giống họ, tôi ước ao sự sống. Tôi muốn trở về Măn Châu, t́m lại ngôi nhà, bàn cờ. Tôi sẽ đợi người đàn ông vô danh chơi cờ gô ở quảng trường Ngàn Gió. Ông ta sẽ đến với tôi, một buổi chiều nào đó, như lần đầu.
Đến trưa, ngồi dưới tán cây bên bờ đường, tôi ăn từng miếng nhỏ một chiếc bánh ḿ cũ đă ba ngày. Tiếng máy bay kêu vù vù, tiếng nổ xa xa tương phản với sự im lặng của đám đông đang bước đi. Những người lính Trung Hoa đầu tiên xuất hiện trong ḍng người. Binh phục lấm máu, mặt ám khói, họ làm tôi nhớ đến đám lính đă xâm chiếm nhà tôi năm 31, sau khi chạy trốn quân đội Nhật: mắt họ thể hiện sự kiệt lực và phũ phàng của những con người đă bỏ mặc đồng đội trong cuộc chém giết.
‘‘Bắc Kinh đă thất thủ. Chạy trốn nhanh lên.’’
‘‘Quân Nhật đă tới. Quỷ dữ đă tới.’’
Tiếng gào khóc vang rân. Bất chợt, tôi thoáng thấy Thanh chạy khập khiễng ngược chiều với đám dân di tản. Tôi trốn sau một thân cây. Anh ta đi ngang qua và hỏi một người đàn bà có thấy một cô gái trẻ, nhỏ người và nhợt nhạt, tóc cắt ngắn, mặc đồ con trai. Giọng anh ta vỡ nát. Cầm bím tóc của tôi trong tay, Thanh khạc xuống đất và vừa gọi tên tôi vừa nguyền rủa. Những tiếng gào ấy xé toạc tôi ra : ‘‘Mày thật độc ác đă làm tao đau khổ. Tao, kẻ từ địa ngục trở về.’’
Rồi cuối cùng Thanh cũng bỏ đi.
Một chiếc phi cơ đă quay ṿng ṿng trên đầu chúng tôi năy giờ chợt nhả xuống một trái bom, rồi trái thứ nh́. Những tiếng nổ vật ngă tôi trên mặt đất, bất tỉnh. Khi tỉnh dậy, đám đông đang chạy tán loạn như một đàn kiến bị chân người phá đám. Tôi ngồi lên, cánh tay chảy máu. Trên trời tiếng động cơ gầm rú càng lúc càng cấp bách. Những máy bay khác đang đến! Tôi nhào vào một đồng cỏ.
Con đường đang bị quân Nhật dội bom. Tôi quanh quẩn trong đồng ruộng, không biết trốn ở đâu. Đầu óc quay ṃng ṃng, cánh tay nặng trĩu. Đến bao giờ tôi được thoát khỏi ác mộng này ?
Trước khi đêm xuống, tôi nhận ra một ngôi làng ở chân trời. Vội vă đi tới. Một sự im lặng lạ lùng ngự trị nơi đây. Những cánh cửa mở trong bóng tối, đồ vật vỡ tung ngổn ngang trên đường. Xa hơn, tôi phác giác ra những tử thi: bốn người dân quê bị lưỡi lê xuyên suốt. Trong các ngôi nhà không c̣n súc vật nào sống sót, không một hạt gạo, không rơm trong bếp. Sau cuộc tàn sát, quân Nhật đă hốt đi tất cả.
Không c̣n hơi sức để tiếp tục hành tŕnh, tôi chui vào một cḥi tranh bỏ trống. Nhớ tới một phương cách cũ xưa mẹ đă bảo, tôi phủ tro nguội lên vết thương và xé áo lấy mảnh vải quấn chung quanh. Tôi thu ḿnh cạnh bếp ḷ đă tắt ngấm, và oà khóc nức nở.
Một huyên náo dữ dội đánh thức tôi vào buổi sáng. Tôi nghe tiếng đàn ông ḥ hét trong một ngôn ngữ không hiểu nổi. Mở bừng mắt. Những người lính chĩa súng vào tôi.
***
Đă chinh phục được Bắc Kinh.
Chúng tôi nhận lệnh đánh xuống vùng quê để t́m những tên gián điệp và quân lính Trung Hoa bị thương. Tất cả đều phải bị xử tử.
Sáng nay, lính của tôi đă phác giác ra một tên đáng nghi. Họ cột tay hắn sau lưng và kéo về giữa làng. Đấy là một tên gián điệp trẻ với mái tóc bù xù, bị thương ở cánh tay. Bộ quần áo sinh viên quá rộng, thùng th́nh trên thân thể. Hắn ngoan cố cúi gầm và giữ một im lặng xấc xược.
Mấy tên lính nạp đạn.
Trung úy Hayashi, người cùng tôi chỉ huy cuộc tác chiến, ra hiệu ngừng lại. Anh ta rút kiếm và nói với tôi :
‘‘Anh luôn luôn khoe rằng kiếm báu gia đ́nh anh thuộc thế kỷ thứ mười sáu. C̣n kiếm của tôi được rèn một trăm năm muộn hơn. Nhưng thời đó người ta gọi nó là ‘‘lưỡi chém đầu’’. Tôi sẽ biểu diễn cho anh xem’’.
Kích thích bởi màn biểu diễn sắp xảy ra, những người lính chắc lưỡi, xôn xao.
Trong bộ điệu một vơ sĩ đạo mà anh ta học từ những bức tranh cổ, chân dạng, đầu gối gập, Hayashi đưa kiếm lên đầu.
Tên tù binh từ từ ngước mắt.
Tôi thất thần choáng váng.
‘‘Khoan đă!’’
Tôi lao tới chàng trai và chùi ngay khuôn mặt trét đen bùn và khói. Nhận ra những nốt ruồi h́nh giọt lệ.
‘‘Đừng đụng đến tôi.’’. Nàng hét.
‘‘Một con đàn bà.’’. Hayashi vừa thục kiếm vào bao vừa kêu lên.
Hắn xô tôi, đẩy ngửa và tḥ tay vào trong quần tù nhân. Tim tôi đông cứng. Chính là cô ấy ! Nàng làm ǵ ở đây, trong làng này ? Nàng đă rời Măn Châu từ bao giờ ?
Hayashi phấn khích, xác định :
‘‘Đúng là một con đàn bà.’’
Cô gái trẻ kháng cự, rít lên những tiếng kêu. Tên trung úy tát hai cái, tuột giầy và lột quần cô. Hắn tháo thắt lưng của ḿnh. Những tên lính bị hớp hồn, bao quanh hắn.
‘‘Tránh ra. Mỗi đứa luân phiên.’’. Hắn ra lệnh.
‘‘Đồ ngu.’’
Tôi nhào vào tên trung úy. Hắn quay lại với một vẻ mặt giận dữ. Nhận ra mũi súng của tôi đă dí vào trán, hắn bật cười :
‘‘Đồng ư, cho anh làm trước tiên. Dù sao, đây là khám phá của anh.’’
Tôi không đáp. Hắn tin rằng ḿnh hiểu đúng và thầm th́ vào tai tôi :
‘‘Lần đầu phải không ? Nếu thấy ngại trước công chúng th́ đấy, hăy vô cái đền kia, tôi gác cửa cho.’’
Hayashi lôi tôi vào cái đền trước mặt. Hai tên lính xách cô gái theo và ném xuống mặt đất. Họ vừa đóng cửa vừa lục bục làu bàu.
Cả thân thể nàng run rẩy. Tôi cởi áo khoác phủ lên hai cánh chân trần. Tôi nói với nàng bằng tiếng Trung Hoa :
‘‘Đừng sợ’’
Giọng nói tôi làm nàng bấn loạn. Mở to mắt giám sát tôi. Một nỗi đau vô bờ biến dạng nét mặt. Bất thần, nàng khạc vào tôi và khóc nấc lên rồi lăn lộn trên mặt đất.
‘‘Giết tôi. Giết tôi đi’’
Hayashi gơ cửa, hắn chế nhạo :
‘‘Trung úy ơi. Mau lên. Tụi lính của tôi không chịu nổi nữa’’
Tôi gh́ cô gái Trung Hoa của ḿnh trong tay. Nàng cắn vai tôi. Mặc đau đớn, tôi áp má vào má nàng. Những giọt nước mắt ùa ra, tôi th́ thầm :
‘‘Hăy tha thứ, tha thứ cho tôi…’’
Nàng đáp lại bằng những tiếng gào kinh loạn :
‘‘Giết tôi đi, tôi van ông. Giết tôi đi, đừng để tôi sống’’
Ngoài cửa, Hayashi lại kêu :
‘‘Trung úy, ông lâu la quá. Làm mau lên. Đừng ích kỷ’’
Tối nắm khẩu súng và ấn vào màng tang cô gái Trung Hoa đang ngửng đầu lên. Nỗi lo sợ trong mắt nàng đă biến mất. Nàng nh́n tôi bây giờ bằng sự dửng dưng mà nàng vẫn có với một người lạ.
Tôi rùng ḿnh và ấn súng hơn chút nữa.
‘‘Cô nhận ra tôi phải không ?’’
Nàng khép mắt lại.
‘‘Tôi biết cô căm ghét tôi, tôi biết cô sẽ không tha thứ. Bây giờ, tôi chẳng cần biết đến sự khinh bỉ này nữa. Tôi sẽ giết cô và tự sát sau đó. V́ cô, tôi chối từ cuộc chiến này, tôi phản bội tổ quốc. V́ cô, tôi là một đứa con tàn tệ, làm lu mờ ḍng giơi. Tên tôi sẽ chẳng bao giờ được ghi trong đền thờ các vị anh hùng. Nó sẽ bị nguyền rủa.’’
Tôi phủ lên cô gái những chiếc hôn. Lệ trào trên má, nàng để tôi hôn không kháng cự.
Những cú gậy đập làm rung động mặt đất.
‘‘Trung úy, xong chưa ? Tôi sẽ đếm tới ba và tôi xông vào. Một! ‘’
Tôi không c̣n thời gian để hỏi nàng tại sao đă rời xứ sở, tại sao nàng cắt bỏ mái tóc tuyệt đẹp. Tôi có ngàn câu muốn hỏi nhưng không thốt được câu nào. Tôi chưa biết nói với nàng một lời yêu thương.
‘‘Hai’’
Tôi nhủ thầm vào tai nàng :
‘‘Đừng lo lắng. Tôi sẽ đi theo. Tôi sẽ bảo bọc em nơi cơi âm u ấy’’
Nàng mở mắt và nh́n sững tôi :
‘‘Em tên Dạ Khúc’’
Nhưng tôi đă bóp c̣. Hai đồng tử đen thẳm rung động, con ngươi giăn ra. Máu phụt từ thái dương. Mắt nàng nhướng to, đầu rơi trên gáy.
Cánh cửa bật tung. Tiếng chân sau lưng. Tôi tuyệt vọng nhận ra ḿnh không có cả thời giờ mổ bụng như một vơ sĩ đạo xứng đáng. Tôi cho đầu súng đẫm máu nàng vào miệng.
Một tiếng nổ bật ra, một cơn động đất.
Tôi ngă xuống bên cô gái chơi cờ gô. Gương mặt nàng hồng hơn lúc năy. Nàng mỉm cười. Tôi biết hai chúng tôi sẽ tiếp tục ván cờ, trên ấy.
Để chiêm ngưỡng người ḿnh yêu, tôi cố gắng mở trừng trừng mắt.
Mai Ninh chuyển ngữ.