BUƯT NHANH, BUƯT CHẬM

 

 

Cứ để đàn bà cai trị th́ bảo đảm có nhiều thay đổi, nhiều sáng kiến – v́ đàn bà vốn dĩ… nhiều chuyện, ưa can thiệp, ưa phê b́nh chỉ trích, bất nhất, thay đổi như chong chóng. Toàn cái xấu. Nhưng lấy độc trị độc, thành tốt. Như bà Hidalgo Thị trưởng Paris đấy. Đă ông nào ngồi ghế này mà nặn óc nghĩ ra được như bà : mỗi năm dành 1 ngày cho thành phố Paris thảnh thơi tản bộ để giúp cho bầu không khí trong lành? Ngày hôm đó thành phố Paris mang bộ mặt khác hẳn. Vốn nhộn nhịp, Paris bỗng dưng lắng xuống, êm ả, thơ mộng, b́nh an, thân thiện. Bị hỏi Paris có ǵ lạ không em, th́ biết cách trả lời.

Chợt nghĩ Việt Nam nên kiếm thêm một bà Kim, làm Bộ giao thông vận tải, ví dụ Kim đan, nghĩa là thuốc tiên, uống vào trường sinh bất tử. Thỉnh về cho ngồi lên cái Bộ rất nhức đầu này, viết ngay biểu ngữ 8 chữ vàng: “xe chạy ta chết, xe chết ta còn”, là sẽ tiêu tan quốc nạn.

Các xứ bắc Âu có thói quen đi xe đạp rất nhiều, Pháp đang gia tăng lượng xe đạp và t́m mọi cách hạn chế xe hơi vào Paris. Dân Âu châu đă lâu đời dùng bốn bánh nên ít ham xe như Á châu, họ quan tâm tới việc giữ ǵn thành phố xanh, sạch, đẹp. Bộ Giao thông vận tải của họ làm việc hiệu quả, tính toán thần sầu. 

Luân đôn

Nhân dịp xe buưt nhanh chạy thử ở Hà nội, và bây giờ nghe nói sẽ được thưởng 300 ngh́n đô-la hiến kế bớt kẹt xe, ham. Bèn nhớ Luân đôn có xe buưt đỏ lộng lẫy, xuất hiện từ 1910,  nổi tiếng là biểu tượng của Luân đôn, nhanh chóng v́ xe tới lui liên tục không bị chờ đợi lâu ly, sạch sẽ, rẻ, tiện nghi, chở được nhiều v́ 2 tầng, được hoàn thiện mỗi ngày. Họ chạy tất bật 24/24, có cả 8500 chiếc với 673 tuyến cày xới mọi nẻo đường. Trừ loại cũ, c̣n tất cả đều nền thấp để người cần chó dẫn đường, người đi đứng khó khăn, các cụ, hoặc xe đẩy con nít, xe lăn… có thể lên xuống dễ dàng. Buưt nào cũng có chỗ dành cho xe lăn, miễn phí.

Thiên hạ thường ưa ngồi tầng trên để thênh thang nh́n phố phường Luân đôn chật chội. Xe buưt sát cánh, nối đuôi nhau. Nhiều nơi thấy hơi bị mệt, v́ chiếc buưt hai tầng ngất ngưởng kềnh càng trong những con phố hẹp, dù rất hiệu nghiệm.

 

 

 

Paris

Mọi việc bắt đầu từ 1825 ở Nantes, miền tây nước Pháp, khi một cựu sĩ quan muốn lôi kéo khách hàng đến cơ sở tắm nước nóng do ông sáng lập. Để riêng một xe hơi dành cho việc đưa đón khách hàng, ông chợt nhận ra là khách ưa “giao du” với xe của ông hơn là bồn tắm nước nóng, bèn xin phép thành phố thiết lập một dịch vụ xe công cộng giữa thành phố và khu này. Khai mào cho việc tạo ra tuyến xe công cộng đầu tiên ngay năm sau đó.

Paris có loại buưt đôi, là hai xe nối dính vào nhau. Buưt đă dài, hai chiếc thành loằng ngoằng, tài xế quẹo phải quẹo trái trong thành phố chằng chịt xe cộ mà đường chẳng rộng răi ǵ, thiệt giỏi. Thường là xe   tự động, loạt xe buưt mới nhất c̣n có thể “nghiêng” xuống lề đường hoặc có chiếc c̣n trang bị tay vịn thả-rút được.     

 

Hằng ngày có 3 triệu người dùng xe buưt vùng Paris, bà Thị trưởng tuyên bố từ đây đến năm 2020 sẽ có thêm 1000 xe buưt mới và mở thêm nhiều tuyến đường, nhiều buưt hơn, thường xuyên hơn, tiện nghi hơn, an ninh hơn, bảo đảm môi trường và sức khỏe người dùng. Chương tŕnh “Grand Paris des bus” hy vọng từ đây đến 2020 thực hiện xong. Ngoài ra nhiều thành phố khắp nước Pháp bắt đầu lo quy hoạch lại để gây cảm tưởng rằng thật ra xe hơi không đến nỗi cần thiết lắm. Trên thực tế có thể đúng, nếu mỗi tỉnh mỗi phố biết cách tính toán đường sá và phương tiện di chuyển khác đi.

Nông nghiệp, kỹ nghệ, cư dân… đều góp phần vào việc làm ô nhiễm môi trường. Xứ Bhutan nhỏ bé được mệnh danh là xứ sở xanh,  Singapore sạch sẽ tinh tươm, Ḥa Lan và các xứ bắc Âu xe đạp đầy đường…, được cho là các nơi đáng sống. Pháp thua xa, nhưng để xứng đáng với Hiệp định Paris về khí hậu, nay phải nách chai rượu vang, xách bánh phô mai chạy theo trối chết.

Việt Nam

Nghe đâu trước 1975, Saigon đă có chương tŕnh làm “tàu treo” như bên Nhật, Thái Lan hiện tại. Văn minh quá nhưng chưa kịp thực hiện. Có điều cái chính là hiện nay ai cũng muốn có xe, vấn đề thể diện, ông A bà B bốn bánh mà ḿnh hai bánh th́ không sang chảnh bằng, lại nữa trời nắng nóng ngồi hộp mở máy lạnh cũng khỏe, và ăn bận đẹp như tiên mà tṛng cái mũ bảo hiểm th́ diện mạo hết linh. Lại nữa bây giờ thuế nhập khẩu 0%, có tiền tội ǵ không sắm? Mà đường sá th́ cũng từng ấy, có muốn mở thêm cũng chịu, trong khi xe hơi mỗi lúc một nhiều:

Các nhà sản xuất ô tô đang xem Việt Nam là thị trường đầy tiềm năng để xuất khẩu. Tốc độ tăng trưởng thị trường ô tô hiện đang ở mức gần 60% một năm… Các DN cho biết, mức độ tăng trưởng b́nh quân 40% một năm của thị trường ô tô Việt Nam có thể được duy tŕ lâu dài. Đây là mức tăng trưởng rất ấn tượng. Vào 2016, thị trường ô tô Việt Nam có thể đạt quy mô khoảng 600.000 xe, sau đó tăng lên 1 triệu xe vào 2030. Chưa thấy ai tính bao nhiêu % tai nạn, ô nhiễm, bệnh môi trường. Tiêu thụ giùm người ta, còn ḿnh vẫn chỉ chạy ṿng quanh mấy cái đinh cái vít. Tuyệt!

 

300 ngh́n đô, đưa đây!

…thèm, bèn vắt trán đề nghị : Thay v́ tậu một dàn xe buưt đắt đỏ, kềnh càng, đường dành riêng c̣n gây bực bội, có thể nào Việt Nam quay về thời xe lam 3 bánh ngày xưa, ít nhất chở được 11 người, lại nhẹ vốn, dễ sắm, sản xuất tại gia, tạo công ăn việc làm. Một xe lam không chiếm chỗ bằng 11 xe gắn máy hay 1 xe buưt. Chạy trên nhiều tuyến đường, nhiều trạm đón, mỗi chuyến cách nhau tối đa vài ba phút, giá rẻ. Toàn bộ xe một kích kiểu, cùng một màu, bảo đảm nhan sắc trên trung b́nh, sạch sẽ, nghĩa là không có ư nghĩ dành cho dân lao động hay người nghèo.  

 

 

Cáp treo vào phi trường được hay không chưa biết, nhưng cũng chỉ giải quyết cái ngọn vào-ra phi trường, trong khi hằng ngày ở khắp mọi nẻo đường th́ vẫn c̣n là chuyện kinh hoàng!

Việc giao thông, cần trước hết là phải thay đổi thói quen và thái độ. Mà hai món này lại tùy thuộc rất nhiều vào phương tiện đề ra. Và biết đâu bà Kim đan sẽ đặt ra một ngày toàn dân cuốc bộ ?

 

Xuân Sương

1-2017