DIỄN VĂN ĐẦU TIÊN
Tối chúa nhật 15-10 nín thở nghe tổng thống Emmanuel Macron lần đầu bày tỏ nỗi lòng sau 5 tháng ngồi trên chính điện. Ông có 1 giờ 15 phút gián tiếp trò chuyện cùng dân chúng để thuyết phục rằng mình không phải Tổng thống của giới đại gia, mà là của mỗi người dân Pháp.
Hình thức
Không phải kiểu đít-cua như nhiều bài từng đọc khắp thế giới trên các diễn đàn khác khau, mà là đít-cua giải thích, giải tỏa, giải đáp... tại «phòng nhì» của điện Élysée, sát bên văn phòng chính thức của Tổng thống, trên tầng 1. Từ sáng truyền hình đã cho xem cảnh nhân viên của họ lui cui sắp đặt máy móc dây nhợ linh tinh.
Đây là nơi họp hành của các cố vấn, mà trong lịch sử mới nhất của điện Élysée nó được đặt tên lại là «căn phòng làm cho người ta điên», sau sự quá cảnh đầy sóng gió của các nhà cố vấn đặc biệt của hai đời tổng thống trước.
Bây giờ thì Tổng thống Macron ngồi đó, căn phòng trang trí bằng bàn ghế giản dị và trên tường treo hai bức tranh, bức gì gì của một ông Bỉ, và bức tranh Marianne biểu tượng của nước Pháp, từng theo bước chân ông suốt những tháng ngày tranh cử.
Ba ký giả đặt câu hỏi đủ sắc màu nhân tâm chính trị, những điều mà người dân, các công đoàn hay các đảng phái thấy «có vấn đề», từ khi ông ngồi vào vị trí công dân số 1.
Mà kiểu phỏng vấn ở các xứ giẫy chết này ngộ lắm. Các quan đang trả lời mà ký giả không ưng ý thì họ cắt ngang ngay, vặn lại, bốp chát thẳng thừng, và đừng hòng tránh né câu hỏi dù hắc búa, họ không tha đâu. Có lần bà Ségolène Royal bị hỏi một câu liên quan đến Tổng thống Hollande là chồng cũ, bà tránh né, ký giả lặp lại 4 lần đến nỗi bà cũng phải phì cười, trả lời !
Họ cũng chẳng cần cười cười vui vẻ lấy lòng hay cầu tài cầu an cầu siêu gì gì cả, họ cau mày, trợn mắt, khoát tay phản đối, đổi sang câu hỏi khác không cho quan lớn nói tiếp, họ tra khảo kiểu luật sư Vous chỉ cần trả lời Có hay Không thôi, không giải thích dài dòng... Có lần tổng thống Sarkozy bị bà ký giả vặn với nét mặt cực kỳ nghiêm khắc, phải kêu lên Sao bà có vẻ khó chịu với tôi đến thế. Ôi, mấy cái xứ giẫy hoài chẳng chịu chết này nó lạ lùng quá thể.
Nội dung
Được hỏi về tổng kết 5 tháng qua của mình, ông Macron có vẻ hài lòng, khoái chí trả lời :
Trước kia các bạn nói Ông ta sẽ không được bầu chọn vì không có đảng phái, thì tôi được bầu rồi ; ông ta sẽ không được quốc tế lắng nghe đâu, thì họ nghe chúng ta rồi ; ông ta sẽ không có được đa số, thì chúng tôi có đa số rộng rãi rồi, trẻ trung hơn; những cải cách đầu tiên ông ta sẽ không bao giờ đạt được, thì đạt được rồi.
Miễn thuế cho các xí nghiệp để họ tạo công ăn việc làm, ông Hollande đánh 75% nên các đại gia chạy hết ra ngoại quốc.
Chuyện thất nghiệp thì ông hứa cứ chờ xem trong vòng năm rưỡi-hai năm, dân chúng lại muốn ông có chiếc đũa thần.
Gần 10 triệu khán thính giả truyền hình và hơn 1, 5 triệu xem trên di động. Là một thành công.
Nhưng như thường lệ, bất kỳ một bài diễn văn nào thì qua bữa sau phe đối lập đều chê. Macron không đảng phái thì tả cũng chê mà hữu cũng chê. Ông nói rằng mình ngược lại với các vị tinh hoa chỉ quen với cách nói chẳng nói gì cả, chẳng đề cập đích danh sự việc gì, đọc những bài đít-cua đã được tẩy trùng.
Ông cũng đã nói trong lúc phỏng vấn, rằng luôn luôn có những chống đối, những bình phẩm, nhưng tại Âu châu và thế giới, ông sẽ tiếp tục cùng nhịp điệu với cùng sự quyết tâm, rằng ông không ở đó để quản lý hay sửa đổi mà là chuyển đổi, rằng nếu ông tiêu tốn tháng ngày nhìn vào các thăm dò dư luận coi mình có được lòng dân hay không thì chắc chắn ông sẽ làm cho nước Pháp lụn bại và chính ông cũng thất bại... não nề.
Nên ông dửng dưng với các lời chỉ trích Tôi sẽ tiếp tục nói những gì tôi tin tưởng.
Ông đề nghị dân chúng hãy nghe những gì ông nói và nhìn kỹ những gì ông làm.
Khi nói về đồng tính và quấy rối tình dục, ông Macron có vẻ xúc động nhìn xuống, chậm rãi lựa lời. Và mấy hôm nay ai cũng biết là chính phủ Pháp đang... đòi lại cái Bắc đẩu bội tinh do Tổng thống Nicolas Sarkozy từ tháng 3 năm 2012, đã gắn lên ngực ông Harvey Weinstein, nhà sản xuất phim Mỹ đang bị lùm xùm trong việc lợi dụng các ngôi sao nữ. Theo điều lệ của Bắc đẩu bội tinh đối với người ngoại quốc được trao, thì thái độ trái với danh dự chỉ là rút mề đay lại thôi. Tổng thống đương nhiệm là đại thần trong việc quyết định số phận ngôi sao bắc đẩu này.
Dư luận
Một học giả ở Trung tâm nghiên cứu Quốc gia Pháp nhận định rằng ông Macron trung thành với đường lối của mình, tự chịu về những từ ngữ bị cho là gây sốc vì ông đối đáp với từ ngữ của ông, một cách chứng tỏ ông gần với dân, bởi ông nói như họ. Lần duy nhất ông xin lỗi là hồi nẵm, 2014, lúc là Bộ trường kinh tế, khi... lỡ miệng nói thợ thuyền của lò mổ Gad, là mù chữ.
Tổng giám đốc của viện thăm dò dư luận Elabe cho rằng Macron không gây cảm giác lùi bước hay nhượng bộ trước áp lực, và đó là điều quan trọng cho cử tri bầu ông, bởi ông cũng đã hứa là sẽ làm chính trị một cách hoàn toàn khác, vậy thì cũng phải ăn nói khác đi.
Dù sao các đảng tả hữu đều khập khiễng tan nát hết rồi, chia năm xẻ bảy. Nên lời chỉ trích cũng dàn trải rộng ra. Và dân Pháp luôn luôn có tinh thần phản kháng. Bất kỳ gì gì cũng thường bất mãn, chống cái đã, la lối cái đã, tính sau. Trên bảng xếp hạng, họ là dân bi quan nhất thế giới và dân Việt nhà mình lạc quan nhất thế giới. Cho nên mình giỏi chịu đựng, sao cũng xong. Nhưng nhờ các lời phê bình đó mà chính phủ các xứ tư bản mới không dám làm gì quá lố trái lòng dân, và họ tiến bộ.
Tổng thống chẳng đảng phái nào sau lưng châm chích giật dây, một tổng thống không tả không hữu mà trong chính phủ có tả có hữu, là hoàn toàn mới mẻ. Điều thú vị là nhìn thấy tư thế mà vị nguyên thủ quốc gia đã chọn, kiểu Tôi đảm nhận và đồng thời tôi chứng minh.
Macron nói ông làm việc với lòng kiên định. Một cậu bé học trò yêu cô giáo hơn mình 24 tuổi rồi nhất định cưới làm vợ, thì không dễ gì ai kiên định bằng.
Xuân Sương