CaiGieng

Cái giếng

Vị cố đạo im lặng nh́n mông lung qua cửa sổ. Ngoài trời mới nắng tháng sáu mà đă dữ dội đẩy hơi nóng ngộp thở vào pḥng. Không gian đặc quánh lại như từng mảng ny lông úp chụp xuống người ông. Ông lim dim mắt, chập chờn nửa mê nửa tỉnh. Ông quay bên phải bên trái, phất phất hai tay làm quạt, cái nóng gh́ chặt làm ông ngầy ngật. Mấy con muỗi ngày vo ve như thỏ thẻ điều ǵ.

Mồ hôi chảy ṛng ở cổ, trên người. Một sự rít rắm nhớp nhúa khó chịu làm ông ước ǵ được đứng dưới ṿi sen - hay, ờ, tắm nước giếng ! Nỗi thèm khát rất tầm thường đó khiến vị cố đạo liên tưởng đến cái giếng nhà thờ - cái giếng với vị ngọt và cảm giác mát mẻ tuyệt vời mà ông chỉ có thể h́nh dung qua tiếng chắc lưỡi đầy nuối tiếc của người chung quanh chứ chưa bao giờ thực sự thụ hưởng từ khi được bổ nhiệm.

Ông vẫn từng sung sướng được sống ở đây, một thị trấn nhỏ và hiền. Dân làng hầu như thảy đều quen biết nhau và đối đăi với nhau thâm t́nh, trọng hậu. Cướp của giết người là cái ǵ chỉ nghe trong tiểu thuyết.

Thế rồi một ngày đẹp trời kia, có tin sét đánh xảy ra : một người đàn bà bị chết đuối ở Vực Rồng - con sông vẫn hiền hoà đón tiếp dân làng tắm giặt mỗi chiều.

Tương truyền vào thời nào cũng chẳng ai giải thích nổi, chỉ biết là "ngày xưa", nơi đây chỉ là một cái vịnh nhỏ chưa ăn thông ra biển. Chiều nọ một cô gái hái dâu về ngang qua đó, bỗng nghe có tiếng thở ph́ pḥ như trâu cày. Lạ lùng, cô đứng lại nh́n. Từ dưới đáy vịnh một cái đuôi to lớn đầy vảy óng ánh vàng quẫy nhè nhẹ lên khỏi mặt nước. Cô gái sững sờ. Chẳng bao lâu toàn thân một con rồng lộ lên và nói bằng tiếng người, rằng hăy về nói với dân làng khai thông cái vịnh ra khơi "cho ông thoát khỏi đây". Tới tối cả nhà đổ đi t́m th́ thấy cô nằm ngất xỉu bên bờ vịnh...

Người đàn bà chết đuối ấy c̣n rất trẻ, tên Hạnh, vợ chủ hàng vàng duy nhất của thị trấn. Người ta rầm ŕ bàn tán : hay là "ông rồng" năm xưa bất măn điều ǵ ? Thiên hạ nhắc nhở tới chuyện này dám hơn cả tháng. Rồi dân làng cũng lấy lại thói quen ra Vực Rồng tắm giặt, chỉ khác là đàn bà không dám ra sông một ḿnh và không ai về quá muộn.

Một hôm, ông cố đạo nghe con chiên cuối cùng xưng tội. Ngồi tựa lưng vào ghế, ông tằn mằn thánh giá trước ngực.

 - Thưa cha, con là kẻ có tội.

Ông dịu dàng nhắc lại một câu phản xạ :

- Nhân danh Cha và Con và Thánh thần. Con có tội ǵ ?

Và ông làm phép thánh.

- Nghe giọng con th́ cha biết là ai rồi.

- Lạy Chúa, đối với cha th́ mọi người đều là con Chúa.

Bên ngoài khung cửa lưới có vẻ ngập ngừng, im lặng. Vị cố đạo cũng im lặng, chờ đợi.

- Con có tội..., con ăn năn..., con...

Lại im lặng. Tiếng trẻ con nô đùa ngoài sân nhà thờ vọng vào mồn một. Ông cha đạo vẫn b́nh tĩnh tựa lưng vào ghế, ông nghĩ cho tới bây giờ, những cái mà dân làng này cho là tội lỗi ghê gớm để xưng, cho là nặng nề lắm để ân hận, th́ cùng lắm cũng chỉ là lỡ ném chết con gà hàng xóm mà không dám thú nhận, là lỡ đánh con bé giúp việc nặng tay, là lỡ lời hỗn láo với mẹ... Ông chờ đợi giọng người đàn ông bên ngoài nói con đă tráo thứ hàng không tốt cho bà nọ bà kia.

- Thưa cha..., chính con đă giết vợ con.

Vị cố đạo giật bắn người. Ông chồm hẳn người về phía trước và làm dấu thánh một cách máy móc. Căn pḥng như thu hẹp lại, tối đen, rung rinh. Ông nuốt cái ǵ nghèn nghẹn ở cổ, ấp úng tính hỏi, như trong bất kỳ tội lỗi nào th́ cũng hỏi tại sao, chuyện xảy ra như thế nào... vân vân và vân vân. Giọng bên ngoài gấp rút, khẩn trương như thể sợ ai giành :

- Nó ngoại t́nh với thằng Thạnh. Đă vậy c̣n nhục mạ con. Con không ḱm được. Mà con chỉ nghĩ làm nó sợ chớ không ngờ con xô mạnh quá, nó té hẳn xuống sông. Lúc đó nước đang lên...

Vị cố đạo cảm thấy cái ǵ lành lạnh sau lưng. Nước sông dâng lên tận miệng, tận mũi làm ông ngộp thở. Ông nắm chặt lấy cây thánh giá như thể nắm tay Chúa để trồi lên, trồi lên khỏi mặt nước đen ng̣m tanh tưởi. Ông cố giữ đừng run :

- Sao con biết vợ con ngoại t́nh ?

Giọng bên ngoài sôi nổi phân bua :

- Th́ con thấy tụi nó thập tḥ với nhau mấy lần rồi. Hôm đó Thằng Thạnh tới, con làm như không để ư ǵ chớ con thấy tụi nó nháy nhó với nhau. Thằng Thạnh ra về chừng năm phút th́ vợ con nói phải chạy xuống chợ mua chút rau nấu canh. Con lẳng lặng theo sau, thấy nó vô nhà thằng Thạnh.

- Chớ vợ anh Thạnh đâu ?

- Hôm đó vợ nó về quê thăm bà già bịnh.

- A. Rồi sao nữa ?

- Con ŕnh ở ngoài. Cả hơn tiếng sau nó mới ra, mặt mày phờ phạc mà lại có vẻ hí hửng.

Ông cha lại làm dấu thánh. Bí, không biết hỏi ǵ, ông bóp hai tay vào nhau, thấy tay ḿnh nhớp nháp mồ hôi, mềm nhũn như linh hồn ông lúc bấy giờ. Có cái ǵ trong bụng cứ chạy lên tới cổ, để lại cái vị buồn nôn rồi chạy xuống.

- Họ... dan díu với nhau lâu chưa ?

- Dạ, cả năm nay.

- Con có tỏ ǵ cho vợ con và anh Thạnh biết là con nghi ngờ không ?

- Thưa cha không.

- Sao vậy ?

- Con... con nợ nần với thằng Thạnh.

- Nợ ǵ ?

- Con... con phạm điều răn thứ sáu với em dâu thằng Thạnh. Nó bắt gặp mà không nói ǵ, chỉ bảo con không nên nữa.

- ...

- Con đă tính nói phải trái với nó. Nhưng tối đó về nhà con không ḱm ḷng nổi, phải căi nhau với vợ con mới được. Mà sợ mẹ con và trẻ nhỏ nghe, con rủ nó ra Vực Rồng. (Ngừng một lát lấy hơi) Tụi con căi nhau to tiếng. Con nghĩ là nếu nó nhỏ nhẹ xin lỗi và hứa thôi th́ con cũng sẽ bỏ qua. Không ngờ nó la c̣n to hơn con, c̣n chửi mẹ con, c̣n hạ nhục con...

- Nó chửi mẹ con cái ǵ ?

- Nó nói mẹ con cái ǵ cũng muốn xía vào. Nó nói thấy nó vui vẻ ăn diện mẹ con v́ là nhà quê nên ganh tị không muốn, ǵ ǵ nữa con quên rồi.

- Nó hạ nhục con cái ǵ ?

- Nó nói... con chỉ được cái ghen bậy chớ... chớ... ngủ với con chẳng ra tṛ trống ǵ.

Im lặng một lát từ hai phía. Rồi bên ngoài lại nói, giọng đầy nước mắt :

- Con buồn phát bịnh. Con không tính giết vợ con.

Tiếng nấc dồn dập. Ông cha xứ khép hờ mắt lại, mỏi mệt. Một lát, giọng ông ngọt ngào như dỗ dành :

- Con biết là lúc đó nước đang lên mà... Con có nghĩ tới việc nhảy xuống cứu nó không ?

Lại im lặng. Và bên ngoài thở dài :

- Thưa cha... không !

Lần đầu tiên trong đời tu hành, ông cha đạo khuyên nhủ những lời không như thường lệ.  Lâu lắm, rồi ông nhè nhẹ làm dấu thánh :

- Và con ra về b́nh an !

Khi thấy bên kia cửa lưới người xưng tội đă bỏ đi, ông cha thở dài nhiều lần. Ông nhắm mắt lại, để mặc sóng biển cuốn trôi đi bềnh bồng, chao lượn...

                                                                  xxx

Ông cha đạo mệt mỏi tiều tụy hẳn đi và như ngần ngại trước mọi tấm thạnh t́nh. Bây giờ mỗi lần làm lễ, ông thường nh́n xuống đám con chiên, nh́n để tự nghĩ là những gương mặt đó, những gương mặt mộ đạo ngoan hiền đó chắc cũng có cái ǵ giấu giếm bên trong mà chỉ khi nào có dịp biết th́ đối với ông là sét đánh. Cái bà cụ ngày nào cũng tới nhà thờ đọc kinh ấy, lúc nào cũng ngọt ngào và quư trọng kẻ tu hành ấy, có thực ḷng không ? Cái anh chàng vẫn giúp một tay vào những chuyện nặng nhọc của nhà thờ ấy, có ư đồ ǵ không ? Cái cô rất tân thời mà có vẻ ngoan đạo ấy, có che giấu một cuộc sống thứ hai không ? Nhưng thôi cha ơi, sao cha lại nghi ngờ hết mọi người như vậy để làm ǵ ? Người ta không hại cha là tốt rồi, c̣n chuyện ai sao mặc họ chớ. Nhưng tao muốn cư xử với nhau thẳng thắn chân thật,,, thà là họ cứ nói thật là họ có tội ǵ, ngay cả nói rằng họ không yêu kính Chúa. Để làm ǵ ? Để Cha hoảng hốt bỏ trốn thế gian à ?

Ông bắt đầu giảm bớt những hẹn ḥ gặp gỡ riêng tư, bắt đầu giới hạn cái ư nghĩ ban đầu ông đă gieo cho dân đạo rằng ngày của ông là ngày của họ. Ông tránh các bà các cô muốn gặp ông sau những buổi lễ. Ông tránh đề nghị của cánh đàn ông muốn đưa ông tới chỗ nọ chỗ kia. Ông thu người nhỏ lại. Ông tự tạo cho ḿnh một cái vỏ, trong suốt không ai thấy nhưng chắc chắn. Và tận cùng thâm tâm th́ ông buồn vô hạn.

Ông cha đạo ăn uống ít đi và cầu nguyện thường xuyên hơn. Nhưng những bài kinh bằng tiếng La Tinh mà ông đọc với giọng van nài tha thiết cũng không đem lại cho ông b́nh yên là mấy. Cứ nh́n xuống đám con chiên là ông nghĩ rằng họ có cái ǵ không thật nữa. Và họ không chịu xưng tội, không chịu xưng hết tội họ phạm đâu. Em dâu thằng Thạnh có xưng tội ngoại t́nh đâu, con Hạnh có xưng tội ngoại t́nh đâu, thằng Thạnh có xưng tội ngoại t́nh đâu, và thằng hàng vàng, nếu không lỡ tay giết vợ rồi lo âu buồn rầu phát bịnh, liệu nó có xưng tội ra không ? Rồi c̣n ai nữa, c̣n ǵ nữa trong cái đám lầm rầm kinh kệ dưới kia ?

Ông cha đạo có vẻ buồn bă và ốm đi trông thấy. Cứ mỗi lần ông để hết tâm trí cầu nguyện, bên trong ông tiếng nói mơ hồ lại vang lên, vang lên. Cha ơi buồn làm chi, hơi nào mà lo nghĩ những chuyện ḿnh chưa tai nghe mắt thấy,,, con người không phạm tội này th́ cũng phạm tội kia là chuyện b́nh thường, việc ǵ cha lại lấy đó làm đau ḷng ? Cha không nhớ người đàn bà ngoại t́nh, Chúa đă phán là nếu ai cảm thấy chưa bao giờ phạm một tội lỗi ǵ th́ hăy ném đá vào bà ta,,, rốt cuộc là mọi người bỏ đi không ném đá, tức là ai cũng có tội,,, vậy th́ thời buổi này việc ǵ mà cha lấy đó làm chuyện quan trọng dữ vậy ? Ừ mặc kệ tao, tao thấy như bị thiên hạ đánh lừa,,, trong khi tao nghĩ ai cũng hiền lành tử tế th́... Nhưng cha quan niệm thế nào là người tử tế ? Ai cũng có một đời sống công và một đời sống tư,,, trong đời sống tư lại có phần công khai và phần bí mật riêng. Nhưng tao, phần đời tư của tao chỉ là công khai, là cho họ. Tiếng nói kia chỉ trả lời bằng tiếng cười. Và vị cố đạo lại thấy héo ḷng, là chẳng ai hiểu ḿnh.

Nhiều tuần lễ như vậy trôi qua. Một đêm cuối tháng tư, trời tối đen như mực, vị cha xứ không ngủ được, ông khoác áo ra ngoài. Bước chân buồn rầu chầm chậm dẫn ông đi về phía giếng.

Cái giếng này nằm giữa nhà thờ giáo xứ và dăy nhà cạnh Vực Rồng. Trước kia, dân các khu ở gần thường tới đây gánh nước v́ cho là nước nó trong và ngọt hơn các giếng khác ở thị trấn.

Với thời gian, Vực Rồng cứ bị sụt lở, sụt lở đi phía bên này sông. Dân di tản vào phía trong thị trấn. Những nhà khó khăn hơn th́ cư ngụ phía bên kia sông, nơi đất cứ bồi lên, bồi lên và rất tốt cho việc trồng dưa hấu. Băi sông bên đó chẳng bao lâu mà thành rộng thênh thang. Lèo tèo mấy gia đ́nh tha hồ cắm cây định ranh lănh thổ.

Mùa dưa chín, người thị trấn thường bơi qua tận bờ bên kia chơi. Họ dạo ra băi dưa lựa trái nào ưng ư nhất, trả tiền, rồi ngồi xổm trên cát, dưới ánh sáng chan hoà của nắng, bổ dưa ra ngốn ngấu nhồm nhoàm say sưa thú vị. Cát sông mịn màng màu mỡ

gà ôm ấp những quả dưa xanh mướt căng tṛn, đầy hứa hẹn cho mùa hái quả. Và thịt của nó chắc và ngọt. Người thị trấn khi mua thường cứ đ̣i phải là thứ "dưa Vực Rồng".

Ngược lại băi bên này chỉ c̣n trơ trụi cái giếng không ai bén mảng, trừ người nhà xứ. Có lúc giáo xứ đă bàn tính chuyện kiếm đất để xây nhà thờ nơi khác nếu cần. Rồi trong một thời gian lâu, bờ sông bỗng ngừng ở đó, thôi không sụt nữa. Nhưng cái mạch giếng th́ đă hỏng, nước lúc có lúc không mà lại tanh tanh. Đời vốn mau quên, chẳng ai buồn nhắc đến nó nữa.

Ông cha đạo ra giếng. Cái giếng đă được che lại bằng miếng tôn dày. V́ không ai lui tới, rêu đă mọc xanh mướt chung quanh. Và bởi ông cha đạo chỉ tới vào ban đêm mịt mùng để chuyện tṛ với nó, nên trong tưởng tượng của ông nước giếng luôn luôn đầy và ngọt lịm như xưa. Trời tối đen sâu thăm thẳm. Ánh sáng dăy nhà sau nhà thờ nằm sâu trong phố, xa lắc, lung linh. Tiếng vỗ nhè nhẹ từ dưới ḷng Vực Rồng vang lên như tiếng th́ thào của Hạnh đang phân bua, cầu khẩn điều ǵ.

Như lần trước khi nghe tin Mẹ đă mất khi ông đau nặng không về được, ông dỡ tấm tôn ra cúi đầu vào ḷng giếng và khóc. Lần này cũng vậy, ông khóc gập người. Nếu lần trước ông gào lên "Mẹ ơi !" thảm thiết, th́ lần này ông để thoát ra từ cổ họng những ư nghĩ vẫn dằn vặt ông từ khi nghe một người đàn ông xưng tội. Ông hét to vào ḷng giếng :

- Dân xứ này ghê quá. Đứa nào cũng phạm vào điều răn thứ sáu. Thằng Quế v́ ghen xô té chết con Hạnh...

Ông khóc thật lâu và c̣n kể lể nhiều thứ, cho hả. Rồi ông ra về, ḷng nhẹ nhàng hơn. Ờ cứ nên thế. Cái giếng trung thành và kín miệng, sẽ giữ măi măi những lời tâm sự của ông. Ông về nhà, vừa nằm xuống là hai mắt díu lại. Ông thấy nước giếng từ từ dâng lên, dâng lên, trong suốt và mát mẻ như thuở nào...

                                                                   xxx

Ông cố đạo cố mở mắt ra nhưng không nổi. Ông có cảm tưởng có người lay vai ông :

- Này bác, thức dậy. Ông công an trưởng muốn hỏi cung bác đấy.

Vị cố đạo tỉnh dần. Ông nh́n chung quanh và nhớ ra rồi, ḿnh đang ở pḥng tạm giam của quận. Cái nóng lại ập xuống, u uất. Ông theo người công an trẻ ra văn pḥng, tim dồn dập đau nhói. Viên công an trưởng đang ngồi ở bàn, mặt dửng dưng. H́nh như làm công an không ai biết cười :

- Mời bác ngồi.

Anh ta vừa nói vừa đưa tay chỉ ghế đối diện. A, thế ra họ cũng lịch sự, cũng gọi ḿnh bằng "bác" chớ đâu chỉ một ḿnh bác Hồ mới có "vinh dự" này như cái chú công an ở trại vẫn quắc mắt gầm gừ phán ? Lại c̣n mời ngồi ! - chứ cứ như ở trại th́ họ đă nhơn nhơn mặt lên và gọi ḿnh bằng anh, có khi bằng thằng, và chỉ cho ḿnh đứng xớ rớ mà chờ lệnh...

Viên công an trưởng lật đi lật lại hồ sơ, như năm nào ở trại cải tạo tên trưởng trại cứ gọi giật ông dậy lúc ba giờ sáng để nh́n hắn ta lật đi lật lại hồ sơ và hỏi những điều nhảm nhí mà ông đă lặp đi lặp lại không biết bao lần rồi. Cuối màn ấy hắn luôn luôn quát :

- Mỗi lần anh cung khai là có một chi tiết khác.

Hắn không cho biết cái khác đó là cái ǵ, nhưng cứ tiếp tục dựng đầu ông dậy giữa khuya để gọi là phải khai ra sự thật. Mà sự thật nào th́ ông cũng mù tịt. Một lần như vậy, sáng hôm sau trong giờ nghỉ tay dẫy đất trồng khoai, một thanh niên ở lán khác xán tới nh́n ông cha đạo cười cười, dọ dẫm :

- Cha có biết đứa chơi cha con ḿnh vào tù không ?

Ông cha giật ḿnh lức láo nh́n quanh :

- Lạy Chúa, họ mà nghe anh gọi tôi bằng cha là anh và tôi cùng bị tội. Gọi bằng anh, bằng chú ǵ đó đi anh Đoàn à.

- Vậy th́ cha cũng dẹp tiếng lạy Chúa đi chớ. Bây giờ là lạy bác, hiểu chưa ? Chứ lạy Chúa mà cũng vào tù th́ lạy làm quái ǵ tới sói đầu vậy !

Ông cha đạo cúi đầu xuống kín đáo làm dấu thánh. Anh thanh niên bẻ cho ông nửa trái chuối, thân mật :

- Cha biết không th́ bảo ?

- Chúa muốn thử thách chúng ta.

Đoàn ph́ cười văng cả chuối ra :

- Cái con c... cầy ! (Hạ giọng như  vỗ về) Dẹp ông Chúa yêu quư của cha lại một bên nghe. Coi bộ ổng không nên cơm cháo ǵ đâu.

-...

-  Cha  muốn biết là ai không ?

- Quỷ dữ muốn ám hại chúng ta.

Đoàn vung tay trong không :

- Bố ơi, Chúa hay Quỷ ǵ th́ cũng đại loại như nhau. .. Nè, Cha không thấy là thằng Quế thâm độc sao ?

- Quế nào ?

- Th́ c̣n Quế nào nữa. Thằng Quế hàng vàng giết vợ đó !

Ông cha đạo giật bắn người, lại lấm lét nh́n quanh ấp úng hỏi :

- Anh... anh Quế nói với anh như vậy à ?

- Kệ con. Nhưng cha, cha có biết chuyện đó không ?

Ông cha vội vàng làm dấu thánh, quên cả nh́n trước nh́n sau tránh những đôi mắt cú vọ của bọn cai tù. Không nói ǵ, ông cha đạo đứng lên như muốn trở lại làm việc. Đoàn nắm tay kéo giật ông ngồi xuống, nh́n thẳng vào mắt ông, dỗ dành :

- Nói thiệt đi mà. Tâm sự với  con th́ cũng kín đáo như với cái giế... cái mộ vậy mà.

Vẻ ngơ ngác bối rối của vị cố đạo làm Đoàn nhớ lại nét mặt lúng túng của Quế hôm nào...

Hôm đó cơm tối xong, Đoàn nổ xe chạy lên nhà Quế. Ở cái thị trấn này chẳng ai chạy cái xe nổ ầm ĩ như Đoàn. Cậu ta đi xa, năm năm sau về lại thị trấn với bộ mặt mới, ngang tàng, có vẻ sành đời, bất cần, không tin vào ai, trừ bà mẹ già. Và theo nhận xét các bà các cô th́ trông cậu rất bảnh, rất "thủ đô", rất đàn ông. Tóc tai cậu dài, túm lại bằng sợi thun hoặc thả bay bay như con gái. Cái quần din bạc thếch rách ở đầu gối không mạng không vá với cái sơ mi rằn ri tay xăn lưng lửng, hai hột nút trên không cài, ngực hở hang. Luôn luôn cũng bận chỉ bấy nhiêu, không biết giặt giũ bao giờ mà lúc nào trông cũng duyên dáng, sạch sẽ. Ăn nói giản dị, cụt ngủn. Nhưng rỉ rả bài "T́nh cho không biếu không" th́ dài, quên thôi. Đi đâu với cậu ta th́ yên bụng như đi với thần bổn mạng. Mà lạ, cậu ta có đánh đấm ǵ ai, có chọc ghẹo ǵ ai đâu kia chứ. Vậy mà tự nhiên thiên hạ cứ ngan ngán, nê nể thế nào. Con gái th́ nheo nhẻo vừa gọi chú vừa liếc ỡm ờ.

Lúc đó Quế đang ở pḥng khách chỉ bài cho các con. Nghe tiếng xe máy ngừng trước nhà, không ngẩng đầu lên, Quế cũng biết là ai. Và dù không kém ngạc nhiên bởi v́ giữa hai người ít có liên hệ thân mật th́ tới thăm nhau giờ này để làm ǵ, nhưng cũng vồn vă lớn giọng :

- Tui trong này, chú Đoàn vào đây chơi.

Họ uống trà với nhau và nói chuyện trời trăng tầm phào. Quế vẫn không thấy lư do ǵ khiến Đoàn phá rối lúc ḿnh đang chỉ bài cho con. Chỉ khi ăn hết đĩa kẹo mè, uống hết b́nh trà và tưởng Đoàn muốn ra về, th́ Đoàn đột ngột hỏi :

- Chị mất bao lâu rồi hả anh Quế ?

- Hơn hai tháng rồi.

Đoàn chỉ kêu "a" lên một tiếng. Im lặng. Cái im lặng tự nhiên nặng nề kỳ cục. Rồi Đoàn đứng lên như muốn chào về, nh́n Quế cười tủm tỉm :

- Nghe như là đâu phải chị trượt chân té. H́nh như có ai xô.

Rồi gật đầu chào mà không đợi Quế chào lại, Đoàn bỏ ra về...

- Nè cha, tu hành th́ không được nói dối nghe. Cha phải biết chuyện đó v́ thằng Quế phải xưng tội với cha chớ ?

Ông cha vẫn không trả lời, lặp lại câu hỏi :

- Anh Quế kể cho anh nghe à ?

Đoàn đứng lên vươn vai mấy cái không trả lời. Hai người vừa dợm bước đi làm lại, trong khi ông cha có vẻ bứt rứt muốn hỏi Đoàn cái ǵ th́ th́nh ĺnh Đoàn nói :

- Nè cha, cái giếng bị nước xoi ṃn cha biết không ?

- Giếng nào ?

- Cái giếng nhà xứ chứ giếng nào.

- (Ngơ ngác) Uả,... từ bao giờ ?

- Từ lâu rồi... Trước khi cha đến. Bởi vậy mới đậy tấm tôn lên, v́ giếng đâu có nước !

- Có khi nó có nước mà...

- Nước sông dâng lên thôi. Khi nước rút th́ cái giếng rỗng tuếch dưới đáy. Cha không biết sao ?

- Không.

Ông cha lửng lơ với ư nghĩ riêng, không chú ư mấy đến cái giếng. Quan trọng ǵ, không có cái nọ th́ có cái kia, thị trấn thiếu ǵ giếng. Quan trọng là sao cái nhà anh Quế này lại đi kể cho một người như cậu Đoàn nghe cái chuyện tày trời như vậy ? Hay là họ lại có "nợ nần" ǵ nhau, có ǵ đồng loă với nhau chăng ?

Nh́n ông cha đạo tần ngần trước cái tin giếng rỗng, Đoàn bỗng thấy vừa tức cười vừa tội nghiệp. Bật cái nón cời ra khỏi đầu, cậu bước tới gần, nhỏ nhẹ :

- Cha biết dân thị trấn nói cha sao không ?

- Nói sao ?

- Họ nói cha khờ mà giảng đạo rất hay.

- Khờ th́ giảng hay ǵ được ?

- Khờ tức là lành, là thiệt thà đó mà. Họ nói cha đúng là chân tu, trắng ra trắng đen ra đen. Mà cái con cầy, đời nó đủ màu sắc ly kỳ lắm chớ không phải chỉ có hai màu buồn thiu đó đâu cha nội !

Nói rồi Đoàn cười vang vang, vỗ vỗ lên vai ông cha đạo. Ông cha cũng cười gượng, cầm cuốc bắt đầu đào đất. Đoàn nghĩ ông đúng là khờ mới không liên tưởng ǵ thêm về chuyện cái giếng lủng đáy.

Và cậu nhớ lại đêm hôm đó, một trong những "con cháu" ṿi vĩnh nhờ chú dẫn qua vùng bên thăm con bạn. Chú đèo cháu sau xe chạy như tên bắn. Đường làng lại gập ghềnh. Con cháu ngồi phía sau chẳng biết sợ té thật không, cứ ôm sát vào lưng chú. Bộ ngực tṛn trịa ấm áp làm nhột lưng ông chú quá, "phiền" ông chú quá. Và thế là ṿng về, chú hỏi cháu có muốn ra Vực Rồng hóng mát không.

Trời th́ tối như mực, con cháu sợ ma cứ nhất cử nhất động bám sát người vào chú. Chú dẫn cháu xuống rạch, nơi con sông vô t́nh cứ theo luồng nước xoáy tuốt vào ḷng giếng, lúc bấy giờ khô vắt v́ không nhằm ngày nước lớn cũng không phải giờ nước lên. Và chú không phải lao lực tán tỉnh ỉ ôi ǵ. Mọi chuyện tuần tự xảy ra như là phải như vậy, như vậy mới hợp lẽ trời.

Rồi con cháu đỏng đảnh điều tra :

- Chú có thường dẫn ai đi "hóng mát" kiểu này không ?

- Ai cần th́ dẫn.

- Trong đám bạn cháu, có đứa nào đi với chú chưa ?

- Có.

 - Đứa nào ? Con Trà, con Lan, con Kim, con...

- Hỏi làm ǵ ?

- Cho biết ! C̣n mấy bà nữa, có bà nào không ?

- Có.

- Chú có bao nhiêu bà tất cả rồi ?

- Làm sao mà nhớ.

- Tức là nhiều tới nỗi không nhớ lận à ? Sao nhiều bà dữ vậy ?

- Ai cần ǵ ḿnh cho nấy. Ai muốn ǵ ḿnh ch́u nấy.

- Bữa nay là chú cần chú muốn chớ cháu có cần có muốn đâu ?

- Thiệt hả ?

Đoàn cười khịt một cái, khe khẽ hát bài "T́nh cho không biếu không". Con cháu bịt mồm chú, nó thích nghe nói, không thích nghe hát. Im lặng. Nước tận ngoài xa, khe khẽ ŕ rào như những lời tâm sự.

- Chú biết người ta nói ǵ về chú không ?

- Người ta là ai ?

- Th́ mọi người chung chung... Nói là chú đă từng vào tù ra khám. Có không ?

- Có.

- Tại sao vậy chú ?

- Chớ họ nói tại sao ?

- Họ nói chú cướp của giết người, có không ?

- Có.

- Ghê vậy đó ? Mà tại sao chú ăn cướp ?

- Để có tiền tiêu.

- Mà... chú có giết người thiệt à ?

- Muốn thiệt cũng được muốn không cũng không sao.

Tới đó th́ c̣n chuyện tṛ được. Nhưng con cháu muốn biết nhiều hơn :

- Chú... chú có thương cháu không ?

Thôi cô ơi, đừng giở tṛ ngây thơ cụ,,, cũng chẳng trinh tiết ǵ, chẳng phải lần đầu mà,,, có thương em không,,, có thương em không,,, thương nhiều không,,, bằng em thương anh không,,, em tin chắc rằng không một đứa con gái nào thương một người

con trai như em thương anh đâu, em thương anh suốt đời,,, không có anh em không sống nổi,,, hứa với em đi, hứa là cũng thương em suốt đời đi,,, em hứa dù ǵ em cũng thương anh,,, anh có đui què sứt mẻ ǵ em cũng thương anh hoài, không ǵ làm em xa anh được... Và Đoàn đă hứa, chân thành mà hứa với con tim giản dị của một thanh niên tỉnh lẻ. Nhưng rồi tiền làm họ xa nhau và Đoàn suưt mang tội giết người...

Không muốn trả lời những điều vớ vẩn đó, Đoàn làm như không nghe và đứng lên hối cô gái mặc quần áo vào kẻo lạnh. Cô cháu ưỡn ẹo nũng nịu. Đoàn vừa vươn vai ngáp th́ chợt giật ḿnh v́ nghe tiếng nắp giếng mở ra. Cậu chui hẳn vào bên trong nh́n lên, trong ánh sáng đèn rất xa của thị trấn, Đoàn chỉ thấy mù mờ..., nhưng nghe rơ mồn một... Con cháu bật lên như ḷ xo, chụp vội quần áo kêu thét :

- Chú Đoàn ơi, chú nghe tiếng ai khóc đó không ? Cháu sợ quá !

Đoàn chui lộn trở ra hối :

- Ờ, không chừng hồn ma chị Hạnh đó. Về lẹ cho rồi !

Thế là tối hôm sau Đoàn lên thăm Quế. Rồi sau đó cứ làm như t́nh cờ gặp Quế, lại làm như đau ḷng chuyện chị Hạnh bị chết oan, lại tỏ vẻ ngạc nhiên sao anh không nhờ cảnh sát điều tra... Kết quả là cái xe vẫn nổ ầm ĩ của cậu được thay thế bằng xe khác, đời mới, loại ngon lành đáng giá. Và c̣n ǵ khác nữa chỉ có trời mới biết. Cậu vẫn vừa lái xe đ̣, vừa giúp nhà thờ khi cần. Năm ba tháng lại biếu nhà xứ ít tiền dù không có đạo. Thỉnh thoảng chở cha xứ đi thăm làng bên, cậu thường nửa đùa nửa thật hỏi tại sao cha đi tu làm ǵ cho cực, sao không sống hưởng thụ ngoài đời...

Họ làm việc chăm chỉ cả tiếng đồng hồ, rồi lợi dụng lúc cán bộ đi chỗ khác, Đoàn lại buông cuốc chạy tới, hất hàm :

- Cha không thấy là Cộng sản vừa lên th́ thằng Quế cũng thành cộng sản à ?

- Chắc là anh Quế có bà con đi tập kết về.

- Cái con c... cầy ! Nó chỉ là cách mạng ba mươi thôi. Thấy tụi kia lên là nó theo đuôi, phần v́ sợ bị đánh tư sản, phần muốn bợ đít bọn nó để... trả thù.

Ông cha trố mắt :

- Trả thù ? Anh Quế có kẻ thù à ?

- Sao lại không có cha ? Người tu hành c̣n có kẻ thù huống chi người trần tục.

 

 

Hai người im lặng, mỗi người theo đuổi một ư nghĩ khác nhau. Đoàn nghĩ tới những ngày đầu Cộng sản, cứ mỗi buổi họp lúc nào cũng có quyên góp để làm việc nọ việc kia th́ luôn luôn Quế là người nhanh nhẩu nhất, đóng góp nhiều nhất. Chỉ hơn tháng sau, Quế trở thành một loại như tay chân đặc biệt của công an thị trấn, hăng hái dẫn bọn này đi khám nhà nọ nhà kia. Chẳng biết anh ta nói ǵ, mấy hôm sau chiếc xe Honda đời mới của Đoàn bị nhà nước "trưng dụng". Mái tóc cột túm bằng sợi thun như con gái bị mấy thằng oắt con mang băng đỏ ở tay xấc xược cắt đi, bảo là phải "tôn trọng văn hoá dân tộc". Đoàn không nhịn, mắng át là oắt con chúng bây th́ biết thế quái nào là văn hoá dân tộc ? Căi cứ căi, tóc vẫn bị cắt, c̣n bị ăn đ̣n. Rồi cùng ngày với vị cha xứ và một số người thị trấn, Đoàn bị công an dẫn đi vào lúc rạng đông...

Về phần ông cha th́ giật ḿnh suy nghĩ về câu nói của Đoàn. Ông chợt nhớ dạo về sau, Quế ít lui tới nhà thờ và nếu không tránh được mặt ông th́ chỉ chào qua loa rồi nh́n chỗ khác có vẻ như hằn học. Ông nhớ ngày Quế dẫn cách mạng vào khám nhà

chung, mặt hai anh công an c̣n ít đằng đằng sát khí hơn Quế, làm mọi người ngạc nhiên, ban đầu tưởng anh ta đóng kịch. Quế lấy tay quậy t́m hết các hốc tường như thể sẽ t́m ra đồ quốc cấm. Anh gợi ư cho công an hỏi sổ sách nhà chung. Anh đề nghị

công an bảo nhà chung phải cung khai tài sản. Tài sản ? Hai tiếng đó làm mọi người bối rối v́ cho tới lúc đó, ngoài cái nhà thờ nhỏ và dăy nhà khiêm nhường bên cạnh, không ai nghĩ là nhà thờ có tài sản ǵ. Thế là nhà thờ nói chung và cha đạo nói riêng mang tiếng nói dối cách mạng. Rồi một sáng sớm kia, công an th́nh ĺnh đến c̣ng tay vị cha xứ...

- Anh Quế oán hận ǵ tôi à ?

- Cái đó phải hỏi ông Chúa của cha. H́nh như ổng biết hết mọi chuyện mà ?

- Lạy Chúa, đừng đùa anh Đoàn à. Tôi hỏi thật mà, có phải anh Quế thù oán ǵ tôi không ?

Đoàn cười :

- Như vậy là cha nhận có biết chuyện nó giết vợ chớ ǵ ?

Ông cha không trả lời. Đoàn tính nói thật nhiều chuyện nhưng lại thôi. Phải chi ông "người" một chút ! Ai cũng biết Quế bây giờ đă trở thành một tên vô sỉ, ác ôn hạng nặng. Hắn xúi giục công an bắt chẹt những gia đ́nh có đạo, và gây phiền nhiễu khó khăn cho bất kỳ ai đă từng làm việc với chính phủ trước bảy lăm. Nhất là những gia đ́nh trẻ th́ c̣n nguy hơn nữa : Quế gài bẫy đẩy người chồng đi cải tạo để ở nhà lấy vợ họ ! Cả thị xă sững sờ và dân chúng oán hận hắn đến tận xương tủy, thù c̣n hơn cả công an cán bộ. Nhưng cậu cũng hỏi ướm :

- Bây giờ cha trong tù nó ở ngoài tự do, có hận thù ǵ th́ cũng xong chuyện rồi, cha muốn biết làm chi ? Vấn đề là ra khỏi đây ḿnh làm cái ǵ.

- Tôi sẽ cầu nguyện cho anh ấy đừng nghĩ quẩn mà buồn vô ích.

Đoàn trố mắt ra cười thành tiếng, rồi chán nản lắc lắc đầu nói một ḿnh :

- Khờ thứ thiệt !

Trời chiều hôm đó như âm u hơn mọi ngày. Mây đen xuống sát trên chóp núi nơi cheo leo mấy dăy lều cải tạo. Từng hàng một người nối đuôi nhau ra về, áo quần tả tơi bê bết đất màu hung đỏ, ngất ngư mỏi mệt sau một ngày lao động cật lực. Xa xa, những cái nón cời di động rắn rồng theo b́a núi như những con ma đói ngày lễ cúng cô hồn...

- Bác biết tên Đoàn chớ ? Lê Đoàn, cùng vào trại cải tạo với bác đó.

Ông cố đạo như tỉnh dậy :

- Có, tôi biết anh Đoàn. Anh ấy ra trại sau tôi.

- Bác biết rơ không ?

Ông hơi đăm chiêu :

- Khó nói là biết rơ hay không. Anh ấy không có đạo mà thường tới lui giúp đỡ nhà chung. Người mau mắn vui vẻ, hơi ngang tàng nhưng có vẻ tốt bụng. Có hiếu với mẹ. Ngoài ra tôi không biết ǵ thêm.

- Trong trại, anh ấy thường nói ǵ với bác ?

Ông cố đạo lột kính xuống lau như thể lau trí nhớ :

- Khó trả lời cho chính xác quá. Tôi không nhớ hết anh ấy nói cái ǵ...

- Ví dụ... về chuyện bác và anh ấy vào trại chẳng hạn, anh ấy có nói ǵ không ?

Ông cố đạo suy nghĩ hồi lâu rồi như nhớ ra :

- À, về chuyện này th́ anh Đoàn nói là... có người chơi khăm anh ấy và tôi.

- Người đó là ai ? Có phải anh Quế không ?

- Lạy Chu..., ấy chết... Xin Ch.. ơ...  Anh Đoàn trẻ người non dạ, có nói như vậy chắc cũng chỉ nói chơi thôi. Anh Quế đâu phải là người xấu mà đi vu cáo kẻ khác.

Anh công an nhíu mày :

- Bác tin vậy thật không ?

- Xin thưa với cán bộ là tôi không quen nói dối.

Viên công an lật lật hồ sơ. Cái nóng vẫn nhức nhối. Ông cố đạo tựa lưng vào ghế, nh́n mông lung qua khung cửa sổ bong sơn. Mấy song sắt cũ ṃn mỏi như những ngón tay ghẻ. Bên kia sân quận, một người đàn bà ngừng xe Honda, tắt máy.

- Và tự bác, bác có ǵ thù oán anh Quế không ?

- Thật t́nh là không.

Anh công an hơi xẵng giọng :

- Vậy th́ tại sao bác làm chuyện đó ?

Ông cố đạo tṛn mắt :

- Thưa cán bộ, chuyện đó là chuyện ǵ ?

Viên công an không trả lời ngay câu hỏi. Anh đẩy hồ sơ qua một bên rồi khoanh tay lên bàn, ngón đan vào nhau, nh́n ông với ánh mắt nghiêm khắc, nghi ngờ  :

- Người ta tố cáo bác, và bác cũng bị bắt quả tang  đang đào mộ anh Quế.

Ông cố đạo thở ra nhè nhẹ không nói ǵ. Nét mặt ông không diễn tả một t́nh cảm đặc biệt nào, ánh mắt không bối rối. Anh công an lặng lẽ nh́n. Mặt anh đầy mụn đỏ, đôi mắt xếch với cái nh́n hơi lạnh khiến ông cha nh́n tránh đi. Và bây giờ th́ tới lượt ông chà xát hai tay vào nhau. Thời gian như đọng lại...

- Thưa cán bộ,  nghe mộ anh Quế bị đào, quan tài bị đóng đinh. (Thở ra) Rồi vừa được đắp lại th́ bị đào lần nữa. Sáng qua, làm lễ xong tôi xách xẻng ra tính đắp lại mộ cho anh ấy... Dù sao anh Quế với tôi cũng là chỗ thân quen. Lúc người ta ập tới bắt th́ tôi mới lấp chưa được chục xẻng. Tôi tính...

- Có ǵ chứng minh là bác đang đào hay đang lấp ?

- Dạ chẳng có ǵ, ngoài sự hiểu biết và thông cảm của cán bộ.

Anh cán bộ lại xem tập hồ sơ. Cứ như mỗi lần anh rờ tới nó th́ nảy thêm ra nhiều câu hỏi và trả lời mới mẻ. Nhưng rốt cuộc rồi anh cán bộ lắc đầu :

- Tôi không thể dựa vào sự thông cảm, mà dựa vào sự kiện. Nếu bác không khai được ai làm, không t́nh nghi ai, th́ chúng tôi phải kết luận là bác mà thôi.

Rồi anh hư hoáy viết ǵ vào hồ sơ, xong đẩy tới trước :

- Rất tiếc, tôi phải làm bổn phận. Bác có quyền khiếu nại. Bác đọc và kư vào đây.

Ông cha hom hem đọc. Ba năm tù th́ có là bao so với mười năm cải tạo ? Ông thản nhiên cầm viết kư. Bây giờ th́ ông như đă quen với những việc bất ngờ, những điều ghê gớm và cái mà người ta thường gọi là vận xui. Mọi cái đều do Chúa sắp đặt. Mà Chúa muốn vậy th́ ông tuân lời. Ông nguyện xin dâng lên Chúa tất cả những niềm vui nỗi khổ của ḿnh.

Anh cán bộ đứng lên gọi ai đó rồi lát sau một cái xe bít bùng đỗ trước sân. Ông cha đạo lặng lẽ lên xe...

Trong xe tối om. Có người xích qua một bên.

- Cha ngồi sát vô đây. Bộ lạnh hay sao mà co ro vậy ?

- Không lạnh. Có cái thắc mắc là tại sao anh muốn ḿnh ra đây ? Bộ trong nhà không nói chuyện được à ? Tối thui chẳng trông thấy ǵ.

- Tại trong cḥi của cha bày la liệt đủ thứ tượng cái ông bị đóng đinh với mấy cây gỗ chữ thập nhiều quá, nói ǵ cũng có cảm tưởng như xưng tội. Mà con th́ không tin nổi cái ông Chúa... vô tích sự của cha, vả lại cũng chẳng có tội lỗi ǵ để xưng cả.

- Th́ không tội lỗi. Nhưng ra đây làm ǵ ?

Đoàn gằn giọng : 

-  Để nói với cha là con đă cám ơn cái thằng Quế khốn nạn.

-  Ủa, anh Quế chết...

-  May cho nó ! Tại nó muốn hại con vô tù nên... (uất ức) mẹ con mới buồn mà chết. Con muốn tự tay bằm thây nó th́ mới hả dạ. (Căm phẫn) Tức cái là nó chết trước khi con ra tù nên chỉ đào mả nó lên được thôi. 

- Lạy Chúa !

Ông cha đạo làm dấu thánh giá.

      

- C̣n đóng đinh lên quan tài nó cha biết chi không ? Để cho cả gịng họ nó tàn mạt, lượm cứt mà ăn !

Vị cố đạo cảm thấy toàn thân lành lạnh, ră rượi. Ông tựa đầu vào thành xe từ từ thiếp đi.   Ông mơ màng thấy một cái lưng dài loang loáng ánh trăng từ biển bơi vào, đến cửa sông th́ dừng lại, ngóc đầu lên phun cái ǵ xanh biếc vào sông. Rồi giếng nhà chung nước lại dâng lên, dâng lên, trong lành  tươi mát...

MIENG

Paris, Avril 1998.