Nghịch cảnh
Trần nhà sao mà thấp. Nóng hè Sài g̣n úp chụp xuống căn pḥng điều tra . Mồ hôi nhễ nhại trên trán, tóc bết vào hai thái dương, cô Ba định thần nh́n chung quanh như tự xác định vị trí đang ngồi. Bàn làm việc của anh công an quận ngổn ngang giấy tờ làm cô thêm mệt. Chiếc quạt máy uể oải chạy xè xè trên trần như sắp đứt hơi. Cô Ba cứ nh́n quanh, hụt hẫng mơ hồ như chiêm bao. Cô t́m kiếm cái ǵ chính cô cũng không biết.
Tiếng rơi của cây bút ch́ làm cô giật ḿnh. Anh công an vẫn hỏi giọng ôn tồn chị đă suy nghĩ kỹ chưa. Chị có sẵn sàng muốn nghe hết sự thật không. Cô Ba nh́n cái máy ghi âm trên bàn, ngao ngán. Một cảm giác nghèn nghèn chặn ở cổ làm cô nửa muốn ói, nửa muốn ngất. Cô can đảm gật đầu. Một lần trong đời rồi thôi, cho dù sự thật mà cô biết trước có thể rất phũ phàng, sẽ giết cô mỏi ṃn trong đau khổ. Anh công an nh́n cô như ái ngại, rồi ấn nút cho máy chạy.
Cô Ba chặm mồ hôi vă ra trên trán, trên cổ, khắp người. Dù cái máy ghi âm đă cũ, cô vẫn nhận ra giọng anh chàng Hào rất rơ ràng, bởi cô đă nghe nhiều lần, rất nhiều lần, hắn từng nói những lời nịnh bợ trong những bữa cơm mà hắn đă tới hoặc "t́nh cờ", hoặc cùng lúc về với Cảnh. Nào là bà chị nấu cơm khéo quá. Nào là ăn cơm của bà chị rồi th́ chẳng c̣n muốn ăn cơm nhà ai khác nữa. Thảo nào, hắn nghiện cơm cô đến nỗi cứ như cô nấu cơm tháng miễn phí vậy !
Cô Ba liếm môi. Cái nóng kinh người đốt cháy cô từ ruột đốt ra. Sao miệng cô đắng chát thế này ?
- Anh Cảnh có ư thức là tuổi tác giữa anh ta và cô Trần Thị Đoan Trang cách xa nhau nhiều không ?
Hào cười. Lại vẫn giọng cười ấy !
- Đồng chí coi, nếu tính chuyện xây dựng thật t́nh th́ c̣n để ư tuổi tác. Cảnh biết thừa là cô ta già gần tuổi mẹ anh. Nhưng ăn nhằm ǵ v́ Cảnh có thương yêu ǵ cô ta đâu ?
Ngoài sân có tiếng ai cười. Thiên hạ có nhiêù người dễ cười. Cô thèm được cười vô tư như họ. Cô chợt nhớ nhiều lần cụ thân sinh cứ nhắc nhỡ hoài về tiếng cười ḍn dă của cô gái hầu trong gia đ́nh. Theo cụ th́ đó là người con gái đáng yêu duy nhất mà cụ được gặp trong đời. Tiếng cười của cô gái hầu ấy thu hút đến nỗi trong tuổi hừng tráng của thanh niên, cụ đă đùa nghịch vào tóc, vào má cô mỗi lần cô phải lên hầu "cậu cả". Và tiếng cười cô gái hầu ấy đă phải biến thành tiếng khóc khi cái quan niệm "môn đăng hộ đối" đă bắt cụ phải bỏ vào Nam. Và người con gái ấy, để tránh những nhầm lẫn có thể gây tai hại về sau, đă được phép của gia đ́nh cụ cho đứa con gái nhỏ mới lọt ḷng mang tên gịng họ cụ. Và v́ đứa bé ra đời ngày mồng năm tháng năm âm lịch, nó có cái tên dễ nhớ là Trần Thị Đoan Ngọ. Cụ thường ao ước được nghe lại tiếng cười ḍn dă như tiếng thủy tinh rơi ấy. Tiếng cười như chim hót buổi mai hồn nhiên không trần tục ấy, như tiếng suối reo vui ở non cao hẻo lánh ấy... Ôi tiếng cười, tiếng cười đă ám ảnh cả một đời làm chồng làm cha của cụ ! Mấy năm nay, từ ngày hai miền thống nhất, cứ mỗi lần có người từ Bắc vào là cụ hỏi thăm tin tức của cô gái hầu và đứa con rơi của cụ. Khi họ về, cụ lại nhờ dọ t́m. Một hôm có người viết thư, là bà mẹ đă chết lâu rồi, c̣n người con gái th́ kết hôn với một người họ Đào ở Hải pḥng. Cụ muốn gặp đứa con gái đầu ḷng mà từ khi nó lọt ḷng, cụ chưa bao giờ biết mặt ...
Cô Ba lại lau mồ hôi. Trời ơi sao bức thế này. Trần nhà như thấp thêm xuống. Tât cả cái ngột ngạt của cơn mưa sắp đổ như một cái lưới khổng lồ bao phủ lấy bầu trời. Tiếng xè xè của quạt máy chỉ làm thêm sốt ruột. Trên trần, con thạch sùng năy giờ vẫn chép miệng lo âu. Vài con ruồi hết đậu trên bàn, trên tủ, lại đậu lên nụ cười của bác Hồ ở bức h́nh to tướng trên tường muôn đời bí hiểm. Chữ nghĩa khẩu hiệu treo la liệt như quay cuồng, múa may đùa nghịch. Tất cả những thứ ấy cộng với cái nóng hầm hập âm ỉ làm cô Ba điên người. Chỉ anh công an vẫn b́nh tĩnh. Cô Ba thèm sự trầm tĩnh của anh. Cô thèm được ở vị trí của bất cứ một ai - trừ của cô hiện tại. Chợt cô nhớ tới anh Hai. Có lần Cảnh vừa ra về, anh cô cười nói với vợ :
- Mẹ trẻ nhỏ có thấy cái mặt thằng Cảnh này tức cười không. Nh́n nó sao tui cứ thấy không nín cười được. Cái miệng ǵ mà lên tới ngang tai, lúc nào trông như nó cũng cười cười...
Chị Hai vội suỵt chồng :
- Ba nó lạ quá. Bộ không nghe người ta nói "cuốc cùn dễ bấu, chồng xấu dễ xài" đó sao.
Anh Hai quưnh lên :
- Cái ǵ ? Ai bảo với mẹ mày là tụi nó sẽ là vợ chồng ? Con Ba không đáng tuổi mẹ nó sao ? Nếu quả mà nó muốn lấy con Ba th́ chỉ v́ ham của thôi...
Chị Hai cằn nhằn : - Ba nó kỳ chưa. Lỡ cô Ba nghe, cổ buồn tội nghiệp.
Cô Ba đă buồn, đă giận anh Hai không rơ tấm chân t́nh của Cảnh dành cho cô. Bây giờ chính tai nghe Hào nói, cô lại không thấy giận Cảnh chút nào. Đối với cô, phút chốc, chuyện đó gần như đương nhiên. V́ Cảnh không phải là người có thể đến cùng cô với ư định tốt đẹp hơn. Cô chợt nhớ tới niềm vui của ba cô, đă nh́n Cảnh với cặp mắt tŕu mến thương yêu của một ông bố vợ tương lai nhân từ rộng lượng...
- Th́ đồng chí tính, ông cụ thấy bộ khó qua khỏi, phải gọi Cảnh tới bảo lo làm đám cưới chạy tang, tốn kém bao nhiêu cụ cho hết. Tội nghiệp, thấy con gái có người tới lui thăm hỏi, coi bộ ông cụ vui quên cả bịnh.
Rồi hơi trầm ngâm, Hào tiếp :
- Cảnh cũng vâng vâng dạ dạ cho qua. Nhưng ngay ngày hôm sau th́ viện cớ phải đi công tác th́nh ĺnh. Dĩ nhiên là cô ta khóc hết nước mắt. Cảnh biết thừa không phải chỉ là nước mắt khóc cha.
- Rồi hôm đám tang sao lại tới ?
- Th́ lúc đó đám cưới chạy tang ǵ nữa, phải tới lăng xăng cho có vẻ t́nh nghĩa lấy ḷng cô chớ !
Tiếng sấm như bom nổ làm cô Ba giật ḿnh ra khỏi cơn mơ màng của những lời đối đáp. Một làn chớp tiếp theo xẹt ánh sáng vào cửa sổ, như muốn xé toang nóc nhà cơ quan và đốt phăng hết mọi sự hiện hữu trên đời. Vài giọt rơi lộp độp lúc đầu c̣n ngập ngừng, rồi cơn mưa đổ ào xuống, hấp tấp rộn ràng. Mái tôn như vỡ ra bằng âm thanh đục nặng nề, át hẳn tiếng của máy ghi âm. Anh công an tắt máy đứng lên khép cửa sổ cho mưa khỏi hắt vào pḥng, rồi đứng đó nh́n mông lung ngoài mưa.
Cô Ba cũng nh́n ra ngoài trời. Giàn hoa ti-gôn màu đỏ máu run rẩy trước cơn thịnh nộ của đất trời, và run rẩy xới tung những kỷ niệm của cô . Sao Cảnh đóng kịch tài t́nh thế ? Sao Cảnh có thể nghiêm trang cầm nén hương đứng trước bàn thờ ba cô, mắt buồn như dại, miệng lâm râm van vái điều ǵ ? Rồi cùng với bà con thân nhân gia đ́nh cô, hắn tất tưởi lo ngược lo xuôi tang lễ, nhất nhất như người lo chuyện gia đ́nh. Hắn tỏ vẻ b́nh tĩnh, thạo việc và tận tụy. Té ra, té ra tất cả những tṛ hề ấy chỉ là để cô tin tưởng đến nỗi vừa măn tang cha vội vă chỉ một năm, cô xin phép anh chị Hai ra thuê nhà ở riêng với hắn. Tin tưởng đến nỗi...
- Mưa xuống là dễ chịu ngay.
Anh công an nh́n cô, mỉm cười trở lại ghế ngồi. Vân vê trong tay cây bút ch́, anh như bối rối trước sự thản nhiên không to vẻ đau buồn của cô Ba. Anh nghĩ có lẽ, ừ, có lẽ nếu cô khóc lóc than thở, anh sẽ thấy dễ dàng hơn. Đằng này cô Ba ngồi đó, im lặng như tượng, dửng dưng như một kẻ bàng quang, người ta không thể nói cô mất trí, cũng không thể kết luận là cô c̣n ư thức được sự việc chung quanh. Không biết phải làm ǵ, phải nói ǵ để phá tan sự im lặng mà chính anh mới thấy là ngột ngạt, anh công an đứng lên, nhỏ nhẹ :
- Mưa lớn quá. Chị nghỉ một lát cho khỏe.
Phải, cô Ba cần nghỉ một lát, để nhận ra cái lầm lẫn rằng trước kia cô cho là ai cũng bộc tuệch, hời hợt. Chỉ cô là người duy nhất có khả năng nh́n thấu ḷng chân thành của Cảnh. Đến nỗi mà khi cô xin ra riêng, anh Hai nói như van :
- Tao xin mày. Nhà c̣n rộng chán cho hai đứa mày. Tao chỉ c̣n có mày, lỡ ra có chuyện ǵ...
Cô đă gắt lên :
- Chuyện ǵ là chuyện ǵ ? Anh đừng lo quẩn. Em già rồi chớ phải trẻ con đâu.
Anh Hai nói như thở dài :
- Th́ chính vậy tao mới lo hơn nữa !
Trước khi Cảnh đến với cô, dù sống trong t́nh yêu thương của gia đ́nh, trong tận cùng thâm tâm, cô vẫn thấy thiêu thiếu cái ǵ. Cái thiếu thốn ấy cô biết tên, nhưng v́ tự ái, v́ tự trọng, cô không tiện nói ra và không hề tỏ cho mọi người thấy là cô biết nó hiện diện. Nên lúc nào cô cũng cảm nhận một nỗi cô đơn dai dẳng, ĺ lợm bám lấy cô, trêu ngươi cô, thử thách cô. H́nh như cái trán hơi vồ của cô đă đẩy ra xa tất cả các chàng trai mà ở vào một cái tuổi nào đó, dù không mời gọi, các cô gái vẫn được các chàng t́m đến. H́nh như cái môi mà ba cô đă quắn quít tốn không biết bao nhiêu tiền cho mỹ viện - với một đường vá dù khéo léo thẩm mỹ tới đâu, vẫn khiến cho con trai e là cái hôn sẽ kém phần trọn vẹn . C̣n cặp cửa sổ linh hồn cô th́ người ta chỉ thấy nó lập ḷe đâu đó sau khung kiếng dày cộm nhiều ṿng, khó thấu tấm ḷng băng tuyết, xứng đáng với cái tên mà hai đấng sinh thành đă đặt cho cô !
Để trả lời câu hỏi là các anh có tính trước phải đánh đập cô tàn nhẫn như thế không, giọng Hào bỗng cao lên, bực bội :
- Đâu có. Chúng tôi bàn tính với nhau là Cảnh trông chừng ở cửa, tôi một ḿnh vô nhà. Việc đầu tiên là thả ít con chuột sẽ đem theo, cốt làm cô ngất xỉu thôi, v́ cô rất sợ chuột. Sau đó tôi sẽ lục tủ chén ở pḥng khách mà trước khi vờ đi công tác, Cảnh đă dặn cô ta cất nữ trang ở đó. Bỗng nhiên lúc tới, trái với dự định, Cảnh nhón gót đi tới cửa trong nh́n vào, rồi tự nhiên lại khoát tay lia lịa bảo tôi đừng thả chuột ra, c̣n xua xua bảo tôi ra về. Lúc đó th́ trễ rồi v́ miệng bao mới hé là bốn con chuột tuôn ra. Cô ta xỉu ngay. Tôi vào lục tủ chén măi không thấy, quưnh lên, tôi phải đánh để cô ta khai...
- Mưa tạnh rồi. Chị mệt hả ? Sao trông chị xanh lả đi thế ? Thôi chị về nghỉ đi.
Cô Ba gượng cười nói là v́ con bé đạp mạnh quá, chớ cô không mệt. Cô đ̣i nghe tiếp. Nghe cho hết. Một nhà tâm lư học nào đó đă chẳng từng khuyên nếu muốn hết khổ, phải đi sâu vào nỗi khổ đó sao ?
x
- Tôi không nỡ... Từ khi mới quen cho đến hôm tới nhà tính cướp của, tôi luôn luôn nghĩ cô ta chỉ là một món mồi ngon cho dự định bất chính của tôi thôi. Ngay cả khi bụng cô lớn rồi, tôi vẫn không thấy có một dính líu tinh thần nào có thể khiến tôi đổi ư. Đứa con cô ta mang là của tôi, nhưng tôi cũng không thấy một chút mảy may quyến luyến hay có trách nhiệm ǵ, v́ tôi không chờ đợi nó, cũng không cần nó. Tôi đă có vợ và ba con ở Hải pḥng... Âư thế mà khi nḥm vào cửa, nh́n thấy cô ngồi với vẻ ́ ạch mệt nhọc đan cái áo len nhỏ xíu, làm tôi khựng lại.
Giọng Cảnh nghèn nghẹn như tâm sự :
- Cái h́nh ảnh ấy, h́nh ảnh người đàn bà gần tới ngày sinh nở ngồi đan áo cho con, tôi đă thấy nhiêù lần trong đời. (Nuốt ực thật to) Khi tôi lên năm, thấy mẹ đan áo, tôi hỏi mẹ đan áo cho bố hay cho con vậy ? Mẹ tôi cười ḍn tan nói áo cho bố hay cho con mà chút xíu vầy sao ? Mẹ đan áo cho em bé đấy. Rôi đặt tay tôi lên bụng, mẹ bảo nè, con sờ xem, vài tháng nữa mẹ sinh em bé cho con, con sẽ có em chơi với.
Cảnh thở dài, giọng trở nên ngập ngừng :
- Cô Ba cũng vậy. Cô cũng thường đặt tay tôi lên bụng, và nói là ít tháng nữa tôi sẽ có con chơi với. Những lúc đó tôi có xúc động, v́ chợt nhớ tới mẹ. Lạ là mỗi lần có bầu, vợ tôi cũng thường làm cử chỉ ấy. H́nh như việc đó thường đi đôi với việc đan áo cho con. Nên khi nh́n vào nhà, h́nh ảnh cô cặm cụi đan áo làm tôi nghĩ tới mẹ. Có lẽ vi cô già nên gợi cho tôi h́nh ảnh mẹ hơn là vợ. (Thở hắt ra) Thế là trong tích tắc, cuộc đời mẹ tôi trôi nổi từ lúc mới lọt ḷng v́ gia đ́nh ông ngoại xua đuổi, bà ngoại bơ vơ nuôi con hoang...
Vừa đi tới quận, (lại tới quận !) cô Ba vừa hồi tưởng lại những lời Cảnh khai trong lúc lấy cung. Cô cũng đă b́nh tĩnh nghe hết cuộn băng như đă nghe cuộn băng của Hào. Không có ǵ đáng ngạc nhiên, không có ǵ không thể xảy ra...
Bỗng cô giật thót người. Bụng cô sao đau quặn lên. Cố trấn tĩnh, cô xoa xoa cái bụng căng tṛn. Vài giọt nước trên các tàng cây rớt xuống sau mỗi cơn gío nhẹ. Trời cao và trong. Hàng me hai bên đường đang mùa thay lá, run rẩy trong cái se lạnh sau cơn tắm gội dưới trận mưa rào mùa hạ.
Cô Ba ngữa mặt lên, hít không khí tươi tắn buổi chiều. Cô thấy dễ chịu. Đường tới cơ quan c̣n chừng vài trăm thước. Cô hài ḷng với quyết định của ḿnh. Ơ, cho dẫu hắn đă đối với cô không chân thật, nhưng cô tha thiết ǵ tơi việc hắn ngồi tù ? Chẳng mang ǵ lại cho cô - ngoài một nỗi dằn vặt mới mẻ đau ḷng, khác hơn là nỗi đau t́nh phụ. Thôi th́, thêm một lần, cô nhắm mắt hy sinh cho một cái ǵ cao cả hơn là cái tự ái căm hờn thường t́nh của con người. Cô không đóng vai tṛ của một vị Thánh, cô chỉ cố khoan hồng đóng trọn vai tṛ của một người thân... Cô đi băi nại cho hắn được ra về...
Đau quá, cô Ba tựa vào gốc cây me bên đường. Cô chợt thấy mỏi mệt lạ lùng. Cô hơi choáng váng. Thêm một cơn gío làm cô rùng ḿnh. Trong cái lạnh se sẽ buổi chiêù, bỗng cô nghe trong người ḿnh có cái ǵ thật ấm... Cái ǵ đó ươn ướt chạy dài xuống hai đùi cô, càng lúc càng nhiều. Cô xây xẩm muốn xỉu. Nhưng cái ấm áp dễ chịu kia đă giúp cô nh́n xuống hai chân ḿnh.
Cô té nhào xuống vệ đường. Đầu cô chạm vào gốc cây me, mắt hướng về phía cơ quan. Cái ǵ cô vừa thấy ở chân cùng một màu với ngọn cờ đang phất phới ở cổng quận ...
Cô ngất đi. Và cùng với cơn ngất vừa ập tới, cô nhớ tới câu chuyện người bạn già của bố ở Bắc mới vào. Ông ta nói như có người đă báo bằng thư, rằng người đàn bà có tiếng cười khuynh thành đă chết. Người con gái Trần Thị Đoan Ngọ cũng đă già rồi và có người con trai trưởng hiện ở trong Nam. Tên chàng ta là Đào Viết Cảnh.
MIENG