CÓ NHỮNG CÁCH GIÁO DỤC…
Đứa cháu ở Mỹ cho xem thư của trường mầm non, nơi thằng con ba tuổi đang học. Trường cám ơn phụ huynh đă giúp bữa lễ Giáng Sinh được thành công vui vẻ cho các em, và ngoài thông báo thực đơn bữa trưa trong tháng, phần chính là chương tŕnh học của tháng giêng. Đây là trường tư, do một cặp Ấn Độ trẻ không có con, thành lập trường v́ yêu con nít.
Xem chương tŕnh, ai cũng phải giật ḿnh v́ ngoài các “chữ cái” nào sẽ học cùng các từ dùng với “chữ cái” đó, về loài ḅ sát, về các phần của cây cối…, c̣n học “Ngày Martin Luther King”, năm nay nhằm ngày 19 tháng 01. Trẻ em hai-ba tuổi, nói c̣n ngọng nghịu, cũng đă nên biết Martin Luther King, là mục sư da màu đă tử vong v́ đứng lên kêu gọi nhân quyền !
Tại Cà-Phê Thứ 7, Saigon, lại may mắn được nghe một giáo sư về từ Nhật nói chuyện “Kỳ tích của những anh hùng thời Minh Trị duy tân”, là cuộc đàm phán vô tiền khoáng hậu giữa tướng Katsu Kaisu đại diện phe Mạc phủ - với tướng Saigo Kichinosuke đại diện Vương quyền, vào năm 1868. Để tránh cảnh chiến tranh tang tóc cho dân, hai bên phải đàm phán thế nào để nước Nhật thống nhất pḥ vương, lấy danh nghĩa vương triều chống ngoại bang chớ không chia năm xẻ bảy. Lúc này các nước Tây phương đang ḍm ngó áp đảo Nhật.
Hai vị đó được xem là hai đại anh hùng. Cả hai đều sống với triết lư danh dự, một trong những giá trị đạo đức-tinh thần Nhật Bản, và coi trọng ḷng tương kính. Phe Mạc phủ nhường phe Vương quyền nhưng không bị nhục và thua thiệt, phe Vương quyền thắng nhưng không đàn áp phe thua : cho họ về ở ẩn miền Phú Sĩ, và người có tài vẫn được trọng dụng.
Vị giáo sư này cũng cho biết ở Nhật, trong 20 năm qua, mỗi thứ tư suốt năm, đài truyền h́nh nói về cuộc đời của một nhân vật lịch sử xứng đáng nào đó được chọn. Chương tŕnh này đă ngưng vài năm nay, có thể… hiểu nôm na là Nhật chỉ có 20 vị anh hùng? Mà vậy là quá nhiều rồi. Những vị anh hùng thứ thiệt chớ không hư cấu bịa ra, những anh hùng thực sự đóng góp tài trí ḿnh để đưa nước Nhật lên hàng cường thịnh.
Một thính giả hỏi giáo sư cho biết “ḷng yêu nước” của Việt Nam ta và Nhật có khác nhau không? Trả lời: Nhật không hề dạy ḷng yêu nước, trong chương tŕnh học không hướng dẫn phải yêu người nọ người kia, phải yêu chủ nghĩa này chủ nghĩa nọ, mà họ chủ yếu chỉ dạy về văn hóa, tự nhiên ḷng yêu nước nảy sinh, thứ ḷng yêu nước tiềm tàng trong mỗi con người, không bị rập theo khuôn phép.
Chỉ trong ṿng 15 năm, thời gian nàng Kiều trôi nổi, nước Nhật đă từ một nội bộ lủng củng chia cắt nhiêu khê, trở thành một quốc gia thực sự thống nhất trong ḷng người, ngoài xă hội và trên chính trường quốc tế.
Được dạy dỗ và hướng dẫn bởi những chí sĩ có thực tài và thực ḷng chỉ v́ tổ quốc, thời đại vàng son của Minh Trị Thiên Hoàng từ đó bắt đầu. Và cũng từ đó, sự vẻ vang mạnh mẽ của nước Nhật khiến quốc tế phải nể nang.
Xuân Sương
1-2015