TIÊN HỌC LỄ

 

 

Ngày mẹ mất, tôi thường đến nhà thờ nhỏ gọi là nhà nguyện ở Paris 7 (*), nơi có xác bà Thánh Catherine Labouré chết từ 1876 hăy c̣n nguyên nằm trong hòm kính. Như hầu hết các nơi đông đảo tín đồ, nhà nguyện có quầy hàng nho nhỏ bày bán linh tinh quà đạo, đặc biệt nơi đây là Mề đay huyền diệu mà ai đến lần đầu cũng thỉnh về chí ít vài tá cho cả bè bạn họ hàng.  Trên mề đay in h́nh Đức Mẹ theo bóng dáng đã hiện ra cho bà Catherine Labouré thấy. Tín hữu đến cầu nguyện, thành tâm tin tưởng. Riêng tôi th́ nghĩ phải chi ḿnh đến đây từ trước để có mề đay cài dưới gối nằm th́ mẹ sẽ vẫn... chưa qua bên kia thế giới.

 

Nhà nguyện thường rải rác người ngồi, mỗi người một băng dài chẳng ai muốn ngồi cạnh người xa lạ. Một chiều, con chiên đang yên ả cầu nguyện th́ ở cửa lao xao: có nhóm du khách Nhật Bản đang vào. V́ họ đông, khảng 40,  nên tự động mọi người đứng  lên dồn về một phía, nhường chỗ cho nhóm Nhật ngồi chung. Một người trẻ tuổi đi vào phía nhà sau. Trong khi đó mỗi bà lấy trong bóp chéo khăn ren trắng khoác lên đầu. Đă thấy trịnh trọng. Lát sau người trẻ tuổi đi ra dưới lớp áo cha đạo. Cả pḥng yên lặng, trang nghiêm chờ đợi. Ông cha bắt đầu làm lễ. Một cách kính cẩn, mắt ông lim dim sau tṛng kính và ngân nga những gì chẳng biết nhưng chắc cũng như tôi, thiên hạ linh tinh dân mường tượng là  Suzuki Honda Toyata Yamamoto Kikoman Yamamoto Kawabata Mishima... nên ai cũng khúc khích cười. V́ cả pḥng đang im nên tiếng cười dù nén cũng nghe rất rơ. Ai cười cứ cười ông cha giảng đạo bằng tiếng mẹ đẻ, cứ giảng. Rồi thiên hạ lại lo th́ thầm với niềm riêng của ḿnh chẳng c̣n để ư đến buổi lễ tiếng Á Châu dị̣ kỳ ấy nữa. Kinh kệ họ không dông dài hát hỏng cả tiếng đồng hồ, hay là cố t́nh đơn giản. Đến đoạn đứng lên, lúc chúc lành, ngoài sự tưởng tượng của mọi người: cả phái đoàn 40 thân thể cúi rạp xuống chào đám con chiên rải rác dăy ghế bên kia trước khi ngước lên rồi lại rạp thấp chào nhau giữa họ. Đám con chiên linh tinh màu da bên kia lúng túng, bất ngờ chẳng biết làm ǵ nên dù họ rạp chào rất lâu trước mắt ḿnh, cũng chỉ vài cái đầu gật gật ngơ ngơ ngường ngượng vẻ tự hỏi chia động từ chào ra sao.

 

Rồi họ ngồi xuống. Ông cha lại tiếp tục rao giảng và chúng tôi tưởng cũng nghe Mishima Kawabata Yamamoto Kikoman Yamamoto Toyota Honda Suzuki... Amen... nhưng không ai cười nữa. Xong, cả phái đoàn lao xao lặng lẽ ra cửa trước khi cúi chào, lần này nhẹ hơn và được nhiều người chào đáp lại, e ấp. Khi họ đi rồi, cả pḥng nh́n theo rất lâu, im phắc hoang mang. Một t́nh cảm lặng lẽ đâm suốt  thịt da linh tinh dân, lạ lẫm bàng hoàng và kính trọng...

 

Bữa đó ra về, tôi nghĩ ḿnh vừa được chứng kiến một bài học giản dị mà tuyệt vời. Thái độ cư xử là một biểu hiện văn hoá. Con chiên hôm đó không hiểu tiếng Nhật nhưng hiểu lễ giáo người  Nhật - nó còn quan trọng hơn ngôn ngữ và trí tuệ, nên ông cha ḿnh cũng dạy: tiên học lễ...  Từ đó tôi có cái nhìn khác đi về dân tộc Phù Tang...

 

Xuân Sương

Paris, juillet 2007

 

(*) Chapelle de Notre Dame de la Médaille Miraculeuse.

Catherine Labouré,  2-5-1806 / 31-12-1876