Nam Dao

Ổn định nông thôn và dân chủ cơ sở

Làm sao nhích thêm một bước hướng đến mục tiêu ổn định đời sống thành  ở nông thôn trao đảo nhiều nơi từ khá lâu. Mười lăm năm trước, GS Tương Lai ‘’ giải tŕnh ‘’  biến động Thái B́nh [i], năm năm sau đó ông đă kể 10 cái nhất của nông dân [ii],  và đầu Xuân Nhâm Th́n, ông nhắc lời cụ Lê Quí Đôn rằng ‘’ phi nông bất ổn’’. Với vụ cưỡng chế đất ở Cống Rộc, xă Vinh Quang, huyện Tiên Lăng, được ông Đoàn văn Vươn  đối phó bằng súng hoa cải, t́nh trạng bất ổn tiềm ẩn khả năng bạo loạn lan rộng. Theo lời cụ Lê Hiền Đức [iii] ‘’ thế thiên hành đạo’’, vấn đề nông dân bị cướp đất, ức chế, bạo hành...  trải từ Nam chí Bắc, và nói như  ông cha ta, con giun xéo lắm cũng quằn. Xéo chân trên đất, nông dân oằn người, có kẻ đành chống cưỡng chế bằng cách tự thiêu như ông Nguyễn văn Đương [iv] ở  xă Đại Hưng, Khoái Châu, Hưng Yên.

Đọc tin đưa lên cộng đồng mạng như dẫn dưới phụ chú, ta thấy:

-         Trong vụ Tiên Lăng, chính quyền từ cấp xă trở lên (ít là đến Huyện ...)  thông đồng với nhau, làm không đúng luật, và từ 3,4  năm nay cố t́nh  cưỡng chiếm đất  đai, tài sản một cá nhân đă gầy dựng.   Chưa thấy khu vực Tư Pháp lên tiếng mạnh mồm, hẳn trong trường hợp chưa ngă ngũ, im lặng là vàng! Chỉ có MTTQ các cấp, tuy dè dặt, nhưng không kín miệng!

-         Trong vụ Hưng Yên, bất chấp chính quyền cơ sở (cấp xă), những cơ quan điều hành tư pháp ( các TAND)  cấp Huyện đến cấp Tỉnh đều làm lơ mọi dữ kiện, thực tế, và cứ thế cho phép cưỡng chế, hẳn cũng phải thông qua được sự đồng t́nh của chính quyền cấp Huyện, Tỉnh. Tự thiêu để phản kháng là hành động cuối cùng đến từ tuyệt vọng. Và chẳng có cái chết nào lại tích cực, và củng cố chính danh,  cho toàn chế độ.

Mới đây, Chính phủ đă ban bố những hành xử đáng cổ vũ trong vụ việc hai anh em ông Đoàn Văn Vươn ở Tiên Lăng. Thời gian tới, Quốc Hội sẽ tiến hành những cải cách cần thiết của Luật Đất Đai, vốn là đầu giây mối nhợ những bất ổn ở nông thôn. Bất chấp luật pháp, những người cầm quyền cấp xă, cấp huyện thu hồi đất công để rồi giao lại, làm giầu trên mồ hôi nước mắt những người  dân có thể đi đến manh động khi bị dồn vào con đường  cùng.  Phải chăng thời ta đang sống  là thời càn, vơ vét, xong là tháo chạy ?  Tháo chạy v́ loạn, loạn to. Xă hội ta đă ngột ngạt trong cái bầu khán khí đầy nhũng nhiễu và bất cập, từ quản lư kinh tế vĩ mô tới vi mô, bị lấn đất mất biển, phải bán  như cho không  tài nguyên, đạo lư xă hội rễu rả, cướp đêm cướp ngày bất chấp pháp luật.

Dĩ nhiên, kiện toàn Luật Đất Đai là cần nhưng chưa đủ. Về điều kiện đủ,   những  người  trong chính quyền có trách vụ điều hành và quản lư  việc làng việc xă c̣n phải có tinh thần thượng tôn Pháp luật. Trong hiện trạng, dẫu mong ước, ta khó thấy điều này là khả thi và rộng khắp. Lư do th́ nhiều, nhưng  theo thiển ư, chủ yếu là v́ chính quyền địa phương ở cấp cơ sở không phải là do dân. Chính vậy mà chính quyền đó không v́ dân, và chắc chắn không phải là của dân, mà của Đảng. Vụ Tiên Lăng, ai cũng thấy loại cán bộ tham lam vơ vét dùng bạo quyền áp đảo người  thấp cổ bé miệng đă gây tiếng xấu cho Đảng, và làm mất ḷng tin của nhiều tầng lớp nhân dân.

Để tránh loạn, để ổn định đời sống nông thôn và yên ḷng người, giải pháp  căn bản và triệt để là trả lại làng xă chính quyền v́ dân, của dân, và do dân. Thể thức tiến hành thiết lập chính quyền này chẳng có ǵ là lạ. Những cương vị chính quyền  không nên chỉ Đảng cử, mà cho phép dân đề nghị, rồi dân  bầu, dân giám sát một cách  thực sự dân chủ. Có phải  ta gọi thế là Dân chủ cơ sở không nhỉ? Hay là cứ  để   vụ  việc Ô Khảm [v]  lây lan đến đất nước ta, hậu quả sẽ  lại có thể là hay chăng.